2 ტექსტის ზედდება - ვეფხიტყაოსანი 2009-1966

2009 1966 2 ტექსტის ზედდება
1 1 დასაწყისი
2 2  
3 3 რომელმან შექმნა სამყარო ძალითა მით ძლიერითა,
4 4 ზეგარდმო არსნი სულითა ყვნა ზეცით მონაბერითა,
5 5 ჩვენ, კაცთა, მოგვცა ქვეყანა, გვაქვს უთვალავი ფერითა,
6   მისგან არს ყოვლი ხელმწიფე სახითა მისმიერითა.
  6 მისგან არს ყოვლი ხელმწიფე სახითა მის მიერითა.
7 7  
8   ჰე, ღმერთო ერთო, შენ შეჰქმენ სახე ყოვლისა ტანისა,
  8 ჰე ღმერთო ერთო, შენ შეჰქმენ სახე ყოვლისა ტანისა,
9 9 შენ დამიფარე, ძლევა მეც დათრგუნვად მე სატანისა,
10   მომეც მიჯნურთა სურვილი, სიკვდიმდე გასატანისა,
11   ცოდვათა შესუბუქება, მუნ თანაწასატანისა.
  10 მომეც მიჯნურთა სურვილი, სიკვდიმდე გასატანისა,
  11 ცოდვათა შესუბუქება, მუნ თანა  წასატანისა.
12 12  
13 13 ვის შვენის, – ლომსა, – ხმარება შუბისა, ფარ-შიმშერისა,
14   – მეფისა მზის თამარისა, ღაწვბალახშ-თმაგიშერისა, –
15   მას, არა ვიცი, შევრთო შესხმა ხოტბისა შერისა?!
  14 – მეფისა მზის თამარისა, ღაწვ-ბალახშ, თმა-გიშერისა, –
  15 მას, არა ვიცი, შევჰკადრო შესხმა ხოტბისა, შერისა?
16 16 მისთა მჭვრეტელთა ყანდისა მირთმა ხამს, მართ მიშერისა.
17 17  
18   თამარს ვაქებდეთ მეფესა სისხლისა ცრემლდათხეული,
19   ვთქვენი ქებანი ვისნი მე არავად გამორჩეული.
20   მელნად ვიხმარე გიშრის ტბა და კალმად მნა რხეული,
  18 თამარს ვაქებდეთ მეფესა სისხლისა ცრემლ-დათხეული,
  19 ვთქვენი ქებანი ვისნი მე არ-ავად გამორჩეული.
  20 მელნად ვიხმარე გიშრის ტბა და კალმად მ ნა რხეული,
21 21 ვინცა ისმინოს, დაესვას ლახვარი გულსა ხეული.
22 22  
23 23 მიბრძანეს მათად საქებრად თქმა ლექსებისა ტკბილისა,
24 24 ქება წარბთა და წამწამთა, თმათა და ბაგე-კბილისა,
25 25 ბროლ-ბალახშისა თლილისა, მის მიჯრით მიწყობილისა.
26   გასტეხს ქვასაცა მაგარსა გვრდემლი ტყვიისა ლბილისა.
  26 გასტეხს ქვასაცა მაგარსა გვრდემლი ტყვიისა ლბილისა.
27 27  
28 28 აწ ენა მინდა გამოთქმად, გული და ხელოვანება, –
29   ძალი მომეც და შეწევნა, შენგნით მაქვს, მივსცე გონება;
30   მით შევეწივნეთ ტარიელს, ტურფადცა უნდა ხსენება;
  29 ძალი მომეც და შეწევნა შენგნით მაქვს, მივსცე გონება;
  30 მით შევეწივნეთ ტარიელს, ტურფადცა უნდა ხსენება,
31 31 მათ სამთა გმირთა მნათობთა სჭირს ერთმანერთის მონება.
32 32  
33   მო, დავსხდეთ, ტარიელისთვის ცრემლი გვდის შეუშრობლი;
  33 მო, დავსხდეთ, ტარიელისთვის ცრემლი გვდის შეუშრობლი;
34 34 მისებრი მართ დაბადებით ვინმცა ყოფილა შობილი!
35   დავჯე, რუსთველმან გავლექსე, მისთვის გულლახვარსობილი,
36   აქამდის ამბად ნათქვამი, აწ მარგალიტი წყობილი.
  35 დავჯე, რუსთველმან გავლექსე, მისთვის გულ-ლახვარ-სობილი,
  36 აქამდის ამბად ნათქვამი, აწ მარგალიტი წყობილი.
37 37  
38   მე, რუსთველი, ხელობითა ვიქ საქმესა ამადარი:
39   ვის მორჩილობს ჯარი სპათა, მისთვის ვხელობ მისთვის მკვდარი;
40   დაუძლურდი, მიჯნურთათვის კვლა წამალი არსით არი,
  38 მე, რუსთველი, ხელობითა ვიქ საქმესა ამა დარი:
  39 ვის მორჩილობს ჯარი სპათა, მისთვის ვხელობ, მისთვის მკვდარი;
  40 დაუძლურდი, მიჯნურთათვის კვლა წამალი არსით არი,
41 41 ანუ მომცეს განკურნება, ანუ მიწა მე სამარი.
42 42  
43 43 ესე ამბავი სპარსული, ქართულად ნათარგმანები,
44   ვით მარგალიტი ობოლი, ხელისხელ საგოგმანები,
  44 ვით მარგალიტი ობოლი, ხელის-ხელ საგოგმანები,
45 45 ვპოვე და ლექსად გარდავთქვი, საქმე ვქმენ საჭოჭმანები,
46   ჩემმან ხელმქმნელმან დამმართოს ლაღმან და ლამაზმა ნები.
  46 ჩემმან ხელ-მქმნელმან დამმართოს ლაღმან და ლამაზმა ნები.
47 47  
48   თვალთა, მისგან უნათლოთა, ენატრამცა ახლად ჩენა;
  48 თვალთა მისგან უნათლოთა, ენატრამცა ახლად ჩენა;
49 49 აჰა, გული გამიჯნურდა, მიხვდომია ველთა რბენა!
50 50 მიაჯეთ ვინ, ხორცთა დაწვა კმარის, მისცეს სულთა ლხენა.
51   სამთა ფერთა საქებელთა ლამის, ლექსთა უნდა ლენა.
  51 სამთა ფერთა საქებელთა ლამის ლექსთა უნდა ლენა.
52 52  
53   რაცა ვისა ბედმან მისცეს, დასჯერდეს და მას უბნობდეს:
  53 რაცა ვის ა ბედმან მისცეს, დასჯერდეს და მას უბნობდეს:
54 54 მუშა მიწყივ მუშაკობდეს, მეომარი გულოვნობდეს;
55 55 კვლა მიჯნურსა მიჯნურობა უყვარდეს და გამოსცნობდეს,
56   არცა ვისგან დაწუნოს, არცა სხვასა უწუნობდეს.
  56 არცა ვისგან დაწუნოს, არცა სხვასა უწუნობდეს.
57 57  
58 58 შაირობა პირველადვე სიბრძნისაა ერთი დარგი,
59 59 საღმრთო, საღმრთოდ გასაგონი, მსმენელთათვის დიდი მარგი,
60 60 კვლა აქაცა ეამების, ვინცა ისმენს კაცი ვარგი;
61 61 გრძელი სიტყვა მოკლედ ითქმის, შაირია ამად კარგი.
62 62  
63 63 ვითა ცხენსა შარა გრძელი და გამოსცდის დიდი რბევა,
64 64 მობურთალსა – მოედანი, მართლად ცემა, მარჯვედ ქნევა,
65 65 მართ აგრევე მელექსესა – ლექსთა გრძელთა თქმა და ხევა,
66   რა მისჭირდეს საუბარი და დაუწყოს ლექსმან ლევა.
  66 რა მისჭირდეს საუბარი და დაუწყოს ლექსმან ლევა...
67 67  
68 68 მაშინღა ნახეთ მელექსე და მისი მოშაირობა,
69 69 რა ვეღარ მიხვდეს ქართულსა, დაუწყოს ლექსმან ძვირობა,
70   არ შეამოკლოს ქართული, არა ქმნას სიტყვამცირობა,
71   ხელმარჯვედ სცემდეს ჩოგანსა, იხმაროს დიდი გმირობა.
  70 არ შეამოკლოს ქართული, არა ქმნას სიტყვა-მცირობა,
  71 ხელ მარჯვედ სცემდეს ჩოგანსა, იხმაროს დიდი გმირობა.
72 72  
73 73 მოშაირე არა ჰქვიან, თუ სადმე თქვას ერთი, ორი;
74 74 თავი ყოლა ნუ ჰგონია მელექსეთა კარგთა სწორი;
75 75 განაღა თქვას ერთი, ორი, უმსგავსო და შორი-შორი,
76 76 მაგრა იტყვის: „ჩემი სჯობსო“, უცილობლობს ვითა ჯორი.
77 77  
78   მეორე ლექსი, ცოტაი ნაწილი მოშაირეთა,
79   არ ძალუც სრულქმნა სიტყვათა, გულისა გასაგმირეთა,
  78 მეორე ლექსი ცოტაი, ნაწილი მოშაირეთა,
  79 არ ძალუც სრულ-ქმნა სიტყვათა, გულისა გასაგმირეთა,
80 80 ვამსგავსე მშვილდი ბედითი ყმაწვილთა მონადირეთა:
81 81 დიდსა ვერ მოჰკლვენ, ხელად აქვს ხოცა ნადირთა მცირეთა.
82 82  
83   მესამე ლექსი კარგია სანადიმოდ, სამღერელად,
  83 მესამე ლექსი კარგი რს სანადიმოდ, სამღერელად,
84 84 სააშიკოდ, სალაღობოდ, ამხანაგთა სათრეველად;
85 85 ჩვენ მათიცა გვეამების, რაცა ოდენ თქვან ნათელად.
86 86 მოშაირე არა ჰქვიან, ვერას იტყვის ვინცა გრძელად.
87 87  
88 88 ხამს, მელექსე ნაჭირვებსა მისსა ცუდად არ აბრკმობდეს,
89 89 ერთი უჩნდეს სამიჯნურო, ერთსა ვისმე აშიკობდეს,
90 90 ყოვლსა მისთვის ხელოვნობდეს, მას აქებდეს, მას ამკობდეს, –
91   მისგან კიდე ნურა უნდა, – მისთვის ენამუსიკობდეს.
  91 მისგან კიდე ნურა უნდა, – მისთვის ენა-მუსიკობდეს.
92 92  
93   ჩემი აწ ცანით ყველმან, მას ვაქებ, ვინცა მიქია;
  93 ჩემი აწ ცანით ყველმან, მას ვაქებ, ვინცა მიქია;
94 94 ესე მიჩს დიდად სახელად, არ თავი გამიქიქია!
95 95 იგია ჩემი სიცოცხლე, უწყალო ვითა ჯიქია;
96 96 მისი სახელი შეფარვით ქვემორე მითქვამს, მიქია.
97 97  
98 98 ვთქვა მიჯნურობა პირველი და ტომი გვართა ზენათა,
99 99 ძნელად სათქმელი, საჭირო გამოსაგები ენათა;
100 100 იგია საქმე საზეო, მომცემი აღმაფრენათა;
101 101 ვინცა ეცდების, თმობამცა ჰქონდა მრავალთა წყენათა.
102 102  
103 103 მას ერთსა მიჯნურობასა ჭკვიანნი ვერ მიხვდებიან,
104 104 ენა დაშვრების, მსმენლისა ყურნიცა დავალდებიან;
105 105 ვთქვნე ხელობანი ქვენანი, რომელნი ხორცთა ხვდებიან;
106   მართ მასვე ჰბაძვენ, თუ ოდე არ სიძვენ, შორით ბნდებიან.
  106 მართ მასვე ჰბაძვენ, თუ ოდე არ სიძვენ, შორით ბნდებიან.
107 107  
108   მიჯნური შმაგსა გვიქვიან არაბულითა ენითა,
109   მით რომე შმაგობს მისისა ვერმიხვდომისა წყენითა;
110   ზოგა აქვს საღმრთო სიახლე, დაშვრების აღმაფრენითა,
111   კვლა ზოგთა ქვეუც ბუნება კეკლუცთა ზედა ფრფენითა.
  108 მიჯნური შმაგსა გვიქვიან არაბულითა ენითა.
  109 მით რომე შმაგობს მისისა ვერ-მიხვდომისა წყენითა;
  110 ზოგა აქვს საღმრთო სიახლე, დაშვრების აღმაფრენითა,
  111 კვლა ზოგთა ქვე უც ბუნება კეკლუცთა ზედა ფრფენითა.
112 112  
113 113 მიჯნურსა თვალად სიტურფე მართებს, მართ ვითა მზეობა,
114   სიბრძნე, სიუხვე, სიმდიდრე, სიყმე და მოცალეობა,
  114 სიბრძნე, სიუხვე, სიმდიდრე, სიყმე და მოცალეობა.
115 115 ენა, გონება, დათმობა, მძლეთა მებრძოლთა მძლეობა.
116 116 ვისცა ეს სრულად არა სჭირს, აკლია მიჯნურთ ზნეობა.
117 117  
118 118 მიჯნურობა არის ტურფა, საცოდნელად ძნელი გვარი;
119 119 მიჯნურობა სხვა რამეა, არ სიძვისა დასადარი:
120 120 იგი სხვაა, სიძვა სხვაა, შუა უზის დიდი ზღვარი,
121   ნუვინ გარევთ ერთმანერთსა, გესმის ჩემი ნაუბარი?
  121 ნუვინ გარევთ ერთმანერთსა! გესმის ჩემი ნაუბარი?
122 122  
123 123 ხამს მიჯნური ხანიერი, არ მეძავი, ბილწი, მრუში,
124 124 რა მოშორდეს მოყვარესა, გაამრავლოს სულთქმა, უში,
125 125 გული ერთსა დააჯეროს, კუშტი მიხვდეს, თუნდა ქუში;
126   მძულს უგულო სიყვარული, ხვევნა-კოცნა, მტლაში-მტლუში.
  126 მძულს უგულო სიყვარული, ხვევნა, კოცნა, მტლაშიმტლუში.
127 127  
128   მას ცოცხალი ნუ ელევის, რაცა პირველ შეუყვარდეს,
129   ნუცა ლხინსა აუზვავდეს, ნუცა ჭირსა შეუზარდეს,
130   მისთვის დასთმოს ყველაკაი, მისთვის ველთა გამოვარდეს,
131   ნურა გავა, სოფელიცა მისი კერძი გარდაქარდეს.
132    
133 128 ამა საქმესა მიჯნური ნუ უხმობს მიჯნურობასა:
134 129 დღეს ერთი უნდეს, ხვალე სხვა, სთმობდეს გაყრისა თმობასა;
135 130 ესე მღერასა ბედითსა ჰგავს, ვაჟთა ყმაწვილობასა.
136   კარგი მიჯნური იგია, ვინ იქს სოფლისა თმობასა.
  131 კარგი მიჯნური იგია, ვინ იქს სოფლისა თმობასა.
137 132  
138   არს პირველი მიჯნურობა არდაჩენა, ჭირთა მალვა,
139   თავისწინა იგონებდეს, ნიადაგმცა ჰქონდა ხალვა,
  133 არს პირველი მიჯნურობა არ-დაჩენა ჭირთა, მალვა,
  134 თავის-წინა იგონებდეს, ნიადაგმცა ჰქონდა ხალვა,
140 135 შორით ბნედა, შორით კვდომა, შორით დაგვა, შორით ალვა,
141   დათმოს წყრომა მოყვრისაგან, მისი ჰქონდეს შიში, კრძალვა.
  136 დათმოს წყრომა მეფეთაგან, მისი ჰქონდეს შიში, კრძალვა.
142 137  
143   ხამს, თავისსა ხვაშიადსა არვის თანა ამჟღავნებდეს,
144   არ ბედითად „ჰაჲჰაჲ“ ზმიდეს, მოყვარესა აყივნებდეს,
  138 ხამს, თავისსა ხვაშიადსა არვისთანა ამჟღავნებდეს,
  139 არ ბედითად „ჰაის“ ზმიდეს, მოყვარესა აყივნებდეს,
145 140 არსით აჩნდეს მიჯნურობა, არასადა იფერებდეს,
146 141 მისთვის ჭირი ლხინად უჩნდეს, მისთვის ცეცხლსა მოიდებდეს.
147 142  
148 143 მას უშმაგო ვით მიენდოს, ვინ მოყვარე გაამჩივნოს?
149 144 ამის მეტი რამცა ირგო: მას ავნოს და თვითცა ივნოს.
150 145 რათამეღა ასახელოს, რა სიტყვითა მოაყივნოს?
151   რა გავა, თუ მოყვარესა კაცმან გული არ ატკივნოს!
  146 რა გავა, თუ მოყვარესა კაცმან გული არ ატკივნოს!
152 147  
153 148 მიკვირს, კაცი რად იფერებს საყვარლისა სიყვარულსა:
154   ვინცა უყვარს, რად აყივნებს მისთვის მკვდარსა, მისთვის წყლულსა?!
  149 ვინცა უყვარს, რად აყივნებს მისთვის მკვდარ, მისთვის წყლულსა?!
155 150 თუ არ უყვარს, რად არა სძულს? რად აყივნებს, რაცა სძულსა?!
156 151 ავსა კაცსა ავი სიტყვა ურჩევნია სულსა, გულსა.
157 152  
158 153 თუ მოყვარე მოყვრისათვის ტირს, ტირილსა ემართლების;
159 154 სიარული, მარტოობა შვენის, გაჭრად დაეთვლების;
160   იგონებდეს, მისგან კიდე ნურა ოდეს მოეცლების;
161   არ დააჩნდეს მიჯნურობა, სჯობს, თუ კაცა ეახლების.
162   ამბავი პირველი როსტევან არაბთა მეფისა
163    
  155 იგონებდეს, მისგან კიდე ნურაოდეს მოეცლების,
  156 არ დააჩნდეს მიჯნურობა, სჯობს, თუ კაცა ეახლების.
  157 ამბავი როსტევან არაბთა მეფისა
164 158 იყო არაბეთს როსტევან, მეფე ღმრთისაგან სვიანი,
165   მაღალი, უხვი, მდაბალი, ლაშქარმრავალი, ყმიანი,
  159 მაღალი, უხვი, მდაბალი, ლაშქარ-მრავალი, ყმიანი.
166 160 მოსამართლე და მოწყალე, მორჭმული, განგებიანი,
167 161 თვით მეომარი უებრო, კვლა მოუბარი წყლიანი.
168 162  
169 163 სხვა ძე არ ესვა მეფესა, მართ ოდენ მარტოდ ასული,
170 164 სოფლისა მნათი მნათობი, მზისაცა დასთა დასული;
171 165 მან მისთა მჭვრეტთა წაუღის გული, გონება და სული,
172 166 ბრძენი ხამს მისად მაქებრად და ენა ბევრად ასული.
173 167  
174 168 მისი სახელი – თინათინ, არს ესე საცოდნარია!
175 169 რა გაიზარდა, გაივსო, მზე მისგან საწუნარია.
176 170 მეფემან უხმნა ვაზირნი, თვით ზის ლაღი და წყნარია,
177 171 გვერდსა დაისხნა, დაუწყო მათ ამო საუბნარია.
178 172  
179 173 უბრძანა: „გკითხავ საქმესა, ერთგან სასაუბნაროსა:
180 174 რა ვარდმან მისი ყვავილი გაახმოს, დაამჭნაროსა,
181 175 იგი წავა და სხვა მოვა ტურფასა საბაღნაროსა;
182   მზე ჩაგვისვენდა, ბნელსა ვსჭვრეტთ, ღამესა ჩვენ უმთვაროსა.
  176 მზე ჩაგვისვენდა, ბნელსა ვსჭვრეტთ ღამესა უთენაროსა
183 177  
184   მე გარდასრულ ვარ, სიბერე მჭირს, ჭირთა უფრო ძნელია,
  178 მე გარდასრულვარ, სიბერე მჭირს, ჭირთა უფრო ძნელია,
185 179 დღეს არა, ხვალე მოვკვდები, სოფელი ასრე მქმნელია;
186 180 რაღაა იგი სინათლე, რასაცა ახლავს ბნელია?!
187   ჩემი ძე დავსვათ ხელმწიფედ, ვისგან მზე საწუნელია!
  181 ჩემი ძე დავსვათ ხელმწიფედ, ვისგან მზე საწუნელია“.
188 182  
189 183 ვაზირთა ჰკადრეს: „მეფეო, რად ჰბრძანეთ თქვენი ბერობა?
190   ვარდი თუ გახმეს, ეგრეცა გვმართებს აზომცა ჯერობა:
191   მისივე მეტობს ყველსა სული და ტურფაფერობა.
  184 ვარდი თუ გახმეს, ეგრეცა გვმართებს მისივე ჯერობა:
  185 მისივე მეტობს ყვავილთა სული და ტურფა ფერობა.
192 186 მთვარესა მცხრალსა ვარსკვლავმან ვითამცა ჰკადრა მტერობა?!
193 187  
194   მაგას ნუ ჰბრძანებთ, მეფეო, ჯერთ ვარდი არ დაგჭნობია,
  188 მაგას ნუ ჰბრძანებთ, მეფეო, ჯერთ ვარდი არ დაგჭნობია,
195 189 თქვენი თათბირი ავიცა სხვისა კარგისა მჯობია;
196 190 ხმდა განაღამცა საქმნელად, რაცა თქვენ გულსა გლმობია:
197   სჯობს და მას მიეც მეფობა, ვისგან მზე შენაფლობია!
  191 სჯობს და მას მიეც მეფობა, ვისგან მზე შენაფლობია.
198 192  
199   თუცა ქალია, ხელმწიფედ მართ ღმრთისა დანაბადია;
  193 თუცა ქალია, ხელმწიფედ მართ ღმრთისა დანაბადია;
200 194 არ გათნევთ, იცის მეფობა, უთქვენოდ გვითქვამს კვლა დია;
201 195 შუქთა მისთაებრ საქმეცა მისი მზებრ განაცხადია.
202 196 ლეკვი ლომისა სწორია, ძუ იყოს, თუნდა ხვადია“.
203 197  
204   ავთანდილ იყო სპასპეტი, ძე ამირსპასალარისა,
  198 ავთანდილ იყო სპასპეტი, ძე ამირ-სპასალარისა,
205 199 საროსა მჯობი ნაზარდი, მსგავსი მზისა და მთვარისა,
206   ჯერთ უწვერული, სადარო ბროლ-მინა საცნობარისა;
207   მას თინათინის შვენება ჰკლვიდის, წამწამთა ჯარისა.
  200 ჯერთ უწვერული, სადარო ბროლ-მინა საცნობარისა;
  201 მას თინათინის გონება ჰკლვიდის წამწამთა ჯარისა.
208 202  
209 203 გულსა მისსა მიჯნურობა მისი ჰქონდა დამალულად;
210   რა მოშორდის, ვერმჭვრეტელმან ვარდი შექმნის ფერნაკლულად;
  204 რა მოშორდის, ვერ-მჭვრეტელმან ვარდი შექმნის ფერ-ნაკლულად;
211 205 ნახის, ცეცხლი გაუახლდის, წყლული გახდის უფრო წყლულად.
212   საბრალოა, სიყვარული კაცსა შეიქს გულმოკლულად!
  206 საბრალოა, სიყვარული კაცსა შეიქს გულ-მოკლულად!
213 207  
214 208 რა მეფედ დასმა მეფემან ბრძანა მისისა ქალისა,
215 209 ავთანდილს მიხვდა სიამე, ვსება სჭირს მის სოქალისა;
216 210 თქვა: „ზედა-ზედა მომხვდების ნახვა მის ბროლ-ფიქალისა,
217   ნუთუ ით ვპოვო წამალი მე ჩემი, ფერგამქრქალისა!“
  211 ნუთუ ით ვპოვო წამალი მე ჩემი ფერ-გამქრქალისა!“
218 212  
219 213 არაბეთს გასცა ბრძანება დიდმან არაბთა მფლობელმან:
220   თინათინ ჩემი ხელმწიფედ დავსვი მე, მისმან მშობელმან;
221   მან გაანათლნეს ყოველნი, ვით მზემან მანათობელმან.
222   მოდი და ნახეთ ყოველმან შემსხმელმან, შემამკობელმან!“
  214 თინათინ ჩემი ხელმწიფედ დავსვი მე, მისმან მშობელმან;
  215 მან გაანათლნეს ყოველნი, ვით მზემან მანათობელმან.
  216 მოდი და ნახეთ ყოველმან შემსხმელმან, შემამკობელმან!“
223 217  
224 218 მოვიდეს სრულნი არაბნი, ჯარი გამრავლდა ხასისა:
225   ავთანდილ პირმზე, სპასპეტი ლაშქრისა ბევრათასისა,
  219 ავთანდილ პირ-მზე, სპასპეტი ლაშქრისა ბევრ-ათასისა,
226 220 ვაზირი სოგრატ, მოახლე მეფისა დასთა დასისა;
227 221 მათ რომე დადგეს საჯდომი, თქვეს: „უთქმელია ფასისა!“
228 222  
229   თინათინ მიჰყავს მამასა პირითა მით ნათელითა,
  223 თინათინ მიჰყავს მამასა პირითა მით ნათელითა,
230 224 დასვა და თავსა გვირგვინი დასდგა თავისა ხელითა,
231 225 მისცა სკიპტრა და შემოსა მეფეთა სამოსელითა.
232   ქალი მზეებრ სჭვრეტს ყოველთა ცნობითა ზემხედველითა.
  226 ქალი მზეებრ სჭვრეტს ყოველთა ცნობითა ბრძნად მხედველითა.
233 227  
234   უკუდგეს და თაყვანისსცეს მეფემან და მისთა სპათა,
  228 უკუდგეს და თაყვანის-სცეს მეფემან და მისთა სპათა,
235 229 დალოცეს და მეფედ დასვეს, ქება უთხრეს სხვაგნით სხვათა,
236 230 ბუკსა ჰკრეს და წინწილანი დაატკბობდეს მათთა ხმათა.
237 231 ქალი ტირს და ცრემლსა აფრქვევს, ხრის ყორნისა ბოლო-ფრთათა.
238 232  
239   მამისა ტახტსა საჯდომად თავი არ ეღირსებოდა,
  233 მამისა ტახტსა საჯდომად თავი არ ეღირსებოდა,
240 234 ამად ტირს, ბაღი ვარდისა ცრემლითა აივსებოდა;
241 235 მეფე სწვრთის: „მამა ყოველი ძისაგან ითავსებოდა,
242 236 ამისად ქმნამდის დამწველი ცეცხლი არ დამევსებოდა“.
243 237  
244 238 უბრძანა: „ნუ სტირ, ასულო, ისმინე ჩემი თხრობილი:
245 239 დღეს შენ ხარ მეფე არაბეთს, ჩემგან ხელმწიფედ ხმობილი,
246   აქათგან ესე სამეფო შენია მართ მონდობილი.
247   ხარმცა ბრძნად მქმნელი საქმისა, იყავ წყნარი და ცნობილი!
  240 აქათგან ესე სამეფო შენია მართ მონდობილი.
  241 ხარმცა ბრძნად მქმნელი საქმისა, იყავ წყნარი და ცნობილი!
248 242  
249   ვარდთა და ნეხვთა ვინათგან მზე სწორად მოეფინების,
  243 ვარდთა და ნეხვთა ვინათგან მზე სწორად მოეფინების,
250 244 დიდთა და წვრილთა წყალობა შენმცა ნუ მოგეწყინების!
251   უხვი ახსნილსა დააბამს, იგი თვით ების, ვინ ების.
  245 უხვი ახსნილსა დააბამს, იგი თვით ების, ვინ ების.
252 246 უხვად გასცემდი, ზღვათაცა შესდის და გაედინების.
253 247  
254   მეფეთა შიგან სიუხვე, ვით ედემს ალვა, რგულია;
  248 მეფეთა შიგან სიუხვე, ვით ედემს ალვა, რგულია:
255 249 უხვსა მორჩილობს ყოველი, იგიცა, ვინ ორგულია;
256 250 სმა-ჭამა – დიდად შესარგი, დება რა სავარგულია?!
257   რასაცა გასცემ, შენია, რაც არა, დაკარგულია!“
  251 რასაცა გასცემ, შენია; რაც არა, დაკარგულია!“
258 252  
259 253 ამა მამისა სწავლასა ქალი ბრძნად მოისმინებდა,
260   ყურსა უპყრობდა, ისმენდა, წვრთასა არ მოიწყინებდა;
261   მეფე მასა და მღერასა იქს, მეტად მოილხინებდა;
  254 ყურსა უპყრობდა, ისმენდა,წვრთასა არ მოიწყინებდა;
  255 მეფე მასა და მღერასა იქს, მეტად მოილხინებდა;
262 256 თინათინ მზესა სწუნობდა, მაგრა მზე თინათინებდა.
263 257  
264 258 მოიხმო მისი გამზრდელი, ერთგული, ნაერთგულევი,
265 259 უბრძანა: „ჩემი საჭურჭლე, შენგან დანაბეჭდულევი,
266   მომართვი ჩემი ყველაი, ჩემი ნაუფლისწულევი!
  260 მომართვი ჩემი ყველაი, ჩემი ნაუფლისწულევი“.
267 261 მოართვეს, გასცა უზომო, უანგარიშო, ულევი.
268 262  
269 263 მას დღე გასცემს ყველაკასა სივაჟისა მოგებულსა,
270 264 რომე სრულად ამოაგებს მცირესა და დიდებულსა.
271   მერმე ბრძანა: „ვიქ საქმესა, მამისაგან სწავლებულსა,
272   ჩემსა ნუვინ ნუ დამალავს საჭურჭლესა დადებულსა!
  265 მერმე ბრძანა: „ვიქ საქმესა, მამისაგან სწავლებულსა,
  266 ჩემსა ნუვინ ნუ დამალავს საჭურჭლესა დადებულსა“.
273 267  
274 268 უბრძანა: „წადით, გახსენით, რაცა სად საჭურჭლენია!
275 269 ამილახორო, მოასხი რემა, ჯოგი და ცხენია!“
276 270 მოიღეს, გასცა უზომო, სიუხვე არ მოსწყენია.
277   ლარსა ხვეტდიან ლაშქარნი, მართ ვითა მეკობრენია.
  271 ლარსა ხვეტდიან ლაშქარნი, მართ ვითა მეკობრენია.
278 272  
279 273 ალაფობდეს საჭურჭლესა მისსა, ვითა ნათურქალსა,
280   მას ტაიჭსა არაბულსა, ქვენაბამსა, ნასუქალსა,
  274 მას ტაიჭსა არაბულსა, ქვე-ნაბამსა, ნასუქალსა;
281 275 რომე ჰგვანდა სიუხვითა ბუქსა, ზეცით ნაბუქალსა;
282 276 არ დაარჩენს ცალიერსა არ ყმასა და არცა ქალსა.
283 277  
284   დღე ერთ გარდახდა პურობა, სმა-ჭამა იყო, ხილობა,
  278 დღე ერთ გარდახდა. პურობა, სმა-ჭამა იყო, ხილობა,
285 279 ნადიმად მსხდომთა ლაშქართა მუნ დიდი შემოყრილობა.
286 280 მეფემან თავი დაჰკიდა და ჰქონდა დაღრეჯილობა.
287   ნეტარ, რა უმძიმს, რა სჭირსო?“ შექმნეს ამისი ცილობა.
  281 ნეტარ, რა უმძიმს, რა სჭირსო?“- შექმნეს ამისი ცილობა.
288 282  
289   თავსა ზის პირმზე ავთანდილ, მჭვრეტთაგან მოსანდომია,
  283 თავსა ზის პირ-მზე ავთანდილ, მჭვრეტთაგან მოსანდომია,
290 284 სპათა სპასპეტი, ჩაუქი, ვითა ვეფხი და ლომია;
291   ვაზირი ბერი სოგრატი თვით მას თანავე მჯდომია.
292   თქვეს, თუ: „რა უმძიმს მეფესა, ანუ რად ფერი ჰკრთომია?“
  285 ვაზირი ბერი სოგრატი თვით მასთანავე მჯდომია.
  286 თქვეს, თუ: „რა უმძიმს მეფესა, ანუ რად ფერი ჰკრთომია?“.
293 287  
294   თქვეს, თუ: „მეფე ცუდსა რასმე გონებასა ჩავარდნილა,
  288 თქვეს, თუ: „ მეფე ცუდსა რასმე გონებასა ჩავარდნილა,
295 289 თვარა აქა სამძიმარი მათი ყოლა არა ქმნილა“.
296   ავთანდილ თქვა: „სოგრატ, ვჰკითხოთ, გვითხრას, ვინმცა შეგვეცილა?
  290 ავთანდილ თქვა: „სოგრატ, ვჰკითხოთ, გვითხრას, რადმცა  შეგვეცილა?
297 291 ვჰკადროთ რამე სალაღობო, რასათვისმცა გაგვაწბილა?“
298 292  
299 293 ადგეს სოგრატ და ავთანდილ ტანითა მით კენარითა,
300   თითო აივსეს ჭიქები, მივლენ ქცევითა წყნარითა,
301   წინა მიუსხდეს მუხლმოყრით, პირითა მოცინარითა.
  294 ითო აივსეს ჭიქები, მივლენ ქცევითა წყნარითა,
  295 წინა მიუსხდეს მუხლ-მოყრით, პირითა მოცინარითა.
302 296 ვაზირი ლაღობს ენითა, წყლიანად მოუბნარითა:
303 297  
304   დაგიღრეჯია, მეფეო, აღარ გიცინის პირიო.
  298 დაგიღრეჯია, მეფეო, აღარ გიცინის პირიო.
305 299 მართალ ხარ: წახდა საჭურჭლე თქვენი მძიმე და ძვირიო,
306   ყველასა გასცემს ასული თქვენი საბოძვარხშირიო;
  300 ყველასა გასცემს ასული თქვენი საბოძვარ-ხშირიო;
307 301 ყოლამცა მეფედ ნუ დასვი! თავსა რად უგდე ჭირიო?“
308 302  
309 303 რა მეფემან მოისმინა, გაცინებით შემოხედნა,
310 304 გაუკვირდა: ვით მკადრაო, ან სიტყვანი ვით გაბედნა?!
311   კარგა ჰქმენო, – დაუმადლა, ბრძანებანი უიმედნა, –
312   ჩემი ზრახვა სიძუნწისა, ტყუის, ვინცა დაიყბედნა!
  305 კარგა ჰქმენო, – დაუმადლა,  ბრძანებანი უიმედნა, –
  306 ჩემი ზრახვა სიძუნწისა, ტყუის, ვინცა დაიყბედნა!
313 307  
314   ეგე არ მიმძიმს, ვაზირო, ესეა, რომე მწყენია:
315   სიბერე მახლავს, დავლიენ სიყმაწვილისა დღენია;
316   კაცი არ არის, სითგანცა საბრძნებელი ჩვენია,
  308 ეგე არ მიმძიმს, ვაზირო, ესეა, რომე მწყენია:
  309 სიბერე მახლავს, დავლიენ სიყმაწვილისა დღენია,
  310 კაცი არ არის, სითგანცა საბრძნებელი ჩვენია,
317 311 რომე მას ჩემგან ესწავლნეს სამამაცონი ზნენია.
318 312  
319   ერთაი მიზის ასული, ნაზარდი სათუთობითა;
320   ღმერთმან არ მომცა ყმაშვილი, – ვარ საწუთროსა მობითა, –
321   ანუმცა მგვანდა მშვილდოსნად, ანუმობურთობითა;
  313 ერთაი მიზის ასული, ნაზარდი სათუთობითა;
  314 ღმერთმან არ მომცა ყმა-შვილი, – ვარ საწუთროსა მობითა, –
  315 ანუმცა მგვანდა მშვილდოსნად, ანუ კვლა ბურთობითა;
322 316 ცოტასა შემწევს ავთანდილ ჩემგანვე ნაზარდობითა“.
323 317  
324 318 ყმა მეფისა ბრძანებასა ლაღი წყნარად მოისმენდა,
325   თავმოდრეკით გაიღიმნა, გაცინება დაუშვენდა,
326   თეთრთა კბილთა გამომკრთალსა შუქსა ველა მოაფენდა.
327   მეფე ჰკითხავს: „რას იცინი, ანუ ჩემგან რა შეგრცხვენდა?“
  319 თავ-მოდრეკით გაიღიმნა, გაცინება დაუშვენდა,
  320 თეთრთა კბილთა გამომკრთალსა შუქსა ველა მოაფენდა.
  321 მეფე ჰკითხავს: „რას იცინი, ანუ ჩემგან რა შეგრცხვენდა?“
328 322  
329   კვლა უბრძანა: „თავსა ჩემსა, რას იცინი, რა დამგმეო?“
330   ყმამან ჰკადრა: მოგახსენებ და ფარმანი მიბოძეო,
  323 კვლა უბრძანა: „თავსა ჩემსა, რას იცინი, რად ამგმეო?“
  324 ყმამან ჰკადრა:მოგახსენებ და ფარმანი მიბოძეო,
331 325 რაცა გკადრო, არ გეწყინოს, არ გარისხდე, არ გასწყრეო,
332 326 არ გამხადო კადნიერად, არ ამიკლო ამაზეო“.
333 327  
334 328 უბრძანა: „რადმცა ვიწყინე თქმა შენგან საწყინარისა!“
335 329 ფიცა მზე თინათინისა, მის მზისა მოწუნარისა.
336 330 ავთანდილ იტყვის: „დავიწყო კადრება საუბნარისა:
337   ნუ მოჰკვეხ მშვილდოსნობასა, თქმა სჯობს სიტყვისა წყნარისა.
  331 ნუ მოჰკვეხ მშვილდოსნობასა, თქმა სჯობს სიტყვისა წყნარისა.
338 332  
339   მიწაცა თქვენი ავთანდილ თქვენ წინა მშვილდოსანია;
340   ნაძლევი დავდვათ, მოვასხნეთ მოწმად თქვენნივე სპანია;
341   მოაპარეზედ ვინ მგავსო? – ცუდნიღა უკუთქმანია.
  333 მიწაცა თქვენი ავთანდილ თქვენ წინა მშვილდოსანია;
  334 ნაძლევი დავდვათ, მოვასხნეთ მოწმად თქვენნივე ყმანია;
  335 მოაპარეზედ ვინ მგავსო? – ცუდნიღა უკუთქმანია.
342 336 გარდამწყვედელი მისიცა ბურთი და მოედანია!“
343 337  
344   მეფე ლაღი და წყლიანი გამხიარულდა მეტადრე,
345   სიცილით უთხრა ავთანდილს: „შვილად გზრდი, მით შემეკადრე;
346   იცი, არ გიწყენ, გაზრდილო, მით შემომიხვე ზედადრე:
347   თუ არ გასწბილდე, მაჯობო, ბედი გეყოფის ბედადრე.
348    
349   „მე არ შეგარჩენ შენ ჩემსა მაგისა დაცილებასა.
350   ბრძანე, ვისროლოთ, ნუ იქო შედრეკილობა-კლებასა.
351   კარგთა აცთასა ვიქმოდეთ მოწმად ჩვენ თანა ხლებასა,
  338 „მე არ შეგარჩენ შენ ჩემსა მაგისა დაცილებასა.
  339 ბრძანე, ვისროლოთ, ნუ იქო შედრეკილობა-კლებასა,
  340 კარგთა ყმათასა ვიქმოდეთ მოწმად ჩვენთანა ხლებასა,
352 341 მერმე გამოჩნდეს მოედანს, ვისძი უთხრობდენ ქებასა!“
353 342  
354 343 ავთანდილცა დამორჩილდა, საუბარი გარდასწყვიდეს,
355 344 იცინოდეს, ყმაწვილობდეს, საყვარლად და კარგად ზმიდეს,
356 345 ნაძლევიცა გააჩინეს, ამა პირსა დაასკვნიდეს:
357   ვინცა იყოს უარესი, თავშიშველი სამ დღე ვლიდეს!“
  346 ვინცა იყოს უარესი, თავ-შიშველი სამ დღე ვლიდეს!“
358 347  
359 348 მონადირეთა უბრძანა: „მინდორნი მოიარენით,
360   დასცევით ჯოგი ნადირთა, თავნი ამისთვის არენით!
361   ლაშქარნი სამზოდ აწვივნეს: „მოდით და მოიჯარენით!
362   გაყარეს სმა და ნადიმი; მუნ ამოდ გავიხარენით.
363    
  349 დასცევით ჯოგი ნადირთა, თავნი ამისთვის არენით“.
  350 ლაშქარნი სამზოდ აწვივნეს: „მოდით და მოიჯარენით“.
  351 გაყარეს სმა და ნადიმი. მუნ ამოდ გავიხარენით.
  352 როსტევან მეფისაგან და ავთანდილისაგან ნადირობა
364 353 დილასა ადრე მოვიდა იგი ნაზარდი სოსანი,
365   ძოწეულითა მოსილი, პირად ბროლბალახშოსანი,
366   პიროქრო რიდე ეხვია, შვენოდა ქარქაშოსანი,
367   მეფესა გასლვად აწვევდა, მოდგა თეთრტაიჭოსანი.
  354 ძოწეულითა მოსილი, პირად ბროლბალახშოსანი,
  355 პირ-ოქრო რიდე ეხვია, შვენოდა ქარქაშოსანი,
  356 მეფესა გასლვად აწვევდა, მოდგა თეთრ-ტაიჭოსანი.
368 357  
369 358 შეეკაზმა მეფე, შეჯდა, ნადირობას გამოვიდეს;
370   მგრგვლივ მინდორსა მოსდგომოდეს, ალყად გარე შემოჰკრვიდეს,
371   ზეიმი და ზარი იყო, სპანი ველთა დაჰფარვიდეს;
  359 მგრგვლივ მინდორსა მოსდგომოდეს, ალყად გარე შემოჰკრვიდეს;
  360 ზეიმი და ზარი იყო, სპანი ველთა დაჰფარვიდეს,
372 361 ნაძლევისა მათისათვის ისროდეს და ერთგან სრვიდეს.
373 362  
374   უბრძანა: „მონა თორმეტი მოდით, ჩვენ თანა ვლიდითა,
  363 უბრძანა: „მონა თორმეტი მოდით, ჩვენთანა ვლიდითა,
375 364 მშვილდსა ფიცხელსა მოგვცემდით, ისარსა მოგვართმიდითა,
376 365 ნაკრავსა შეადარებდით, ნასროლსა დასთვალვიდითა!“
377   დაიწყო მოსლა ნადირმან ყოვლთა მინდორთა კიდითა.
  366 დაიწყო მოსლა ნადირმან ყოვლთა მინდორთა კიდითა.
378 367  
379   მოვიდა ჯოგი ნადირთა ანგარიშმიუწდომელი:
380   ირემი, თხა და კანჯარი, ქურციკი მაღლად მხლტომელი.
  368 მოვიდა ჯოგი ნადირთა ანგარიშმიუწდომელი:
  369 ირემი, თხა და კანჯარი, ქურციკი მაღლად მხლტომელი.
381 370 მას პატრონ-ყმანი გაუხდეს, ჭვრეტადმცა სჯობდა რომელი!
382 371 აჰა მშვილდი და ისარი და მკლავი დაუშრომელი!
383 372  
384 373 ცხენთა მათთა ნატერფალნი მზესა შუქთა წაუხმიდეს.
385   მიხოცდეს და მისროდეს, მინდორს სისხლა მიასხმიდეს,
386   რა ისარი დაელივის, მონანიყე მიართმიდეს.
  374 მიხოცდეს და მისროდეს, მინდორს სისხლა მიასხმიდეს,
  375 რა ისარი დაელივის, მონანი-ყე მიართმიდეს.
387 376 მხეცნი, მათგან დაკოდილნი, წაღმა ბიჯსა ვერ წასდგმიდეს.
388 377  
389 378 იგი ველი გაირბინეს, ჯოგი წინა შემოისხეს,
390   დახოცეს და ამოწყვიდეს, ცათა ღმერთი შეარისხეს,
391   ველნი წითლად შეეღებნეს, ნადირთაგან სისხლი ისხეს.
  379 დახოცეს და ამოწყვიდეს, ცათა ღმერთი შეარისხეს,
  380 ველნი წითლად შეეღებნეს,ნადირთაგან სისხლი ისხეს.
392 381 ავთანდილის შემხედველთა: „ჰგავსო ალვას, ედემის ხეს“.
393 382  
394 383 იგი მინდორი დალიეს, მართ მათგან განარბენია,
395   მინდორსა იქით წყალი დის და წყლისა პირსა ტყენია.
  384 მინდორსა იქით წყალი დის და წყლისა პირსა ტყენია.
396 385 ნადირნი ტყესა შეესწრნეს, სადა ვერა რბის ცხენია.
397 386 იგი მაშვრალნი ორნივე მოსწყდეს, რაზომცა მხნენია.
398 387  
399   ერთმანერთსა, თუ: „მე გჯობო“, სიცილით ეუბნებოდეს,
  388 ერთმანერთსა თუ: „მე გჯობო“, სიცილით ეუბნებოდეს,
400 389 ამხანაგობდეს, ლაღობდეს, იქით და აქათ დგებოდეს.
401 390 მერმე მოვიდეს მონანი, რომელნი უკან ჰყვებოდეს,
402   უბრძანეს: „თქვითო მართალი, ჩვენ თქვენგან არ გვთნებოდეს!
  391 უბრძან: „თქვითო მართალი, ჩვენ თქვენგან არ გვთნებოდეს“.
403 392  
404 393 მონათა ჰკადრეს: „მართალსა გკადრებთ და ნუ გემცთარებით;
405 394 მეფეო, ყოლა ვერ ვიტყვით შენსა მაგისად დარებით,
406   აწეცა დაგვხოც, ვერა ჰგავ, – ვერა ვერ მოგეხმარებით, –
  395 აწეცა დაგვხოც, ვერა ჰგავ, – ვერა ვერ მოგეხმარებით, –
407 396 ვისგან ნაკრავნი გვინახვან მხეცნი ვერ წაღმა წარებით.
408 397  
409   ორთავე ერთგან მოკლული ყველაი ასჯერ ოცია,
  398 ორთავე ერთგან მოკლული ყველაი ასჯერ ოცია,
410 399 მაგრა ავთანდილს ოცითა უფროსი დაუხოცია:
411   არ დასცთომია ერთიცა, რაც ოდენ შეუტყოცია,
  400 არ დასცთომია ერთიცა, რაც ოდენ შეუტყოცია,
412 401 თქვენი მრავალი მიწითა დასვრილი გაგვიხოცია“.
413 402  
414   მეფესა ესე ამბავი უჩს ვითა მღერა ნარდისა,
  403 მეფესა ესე ამბავი უჩს, ვითა მღერა ნარდისა,
415 404 უხარის ეგრე სიკეთე მისისა განაზარდისა,
416 405 აქვს მიჯნურობა ამისი, ვითა ბულბულსა ვარდისა,
417   სიცილით ლაღობს, მიეცა გულით ამოსლა დარდისა.
  406 სიცილით ლაღობს, მიეცა გულით ამოსლა დარდისა.
418 407  
419 408 იგი ორნივე საგრილად გარდახდეს ძირსა ხეთასა.
420 409 ლაშქართა შექმნეს მოდენა, მოდგეს უფროსნი ბზეთასა.
421 410 ახლოს უთქს მონა თორმეტი, უმხნესი სხვათა მხნეთასა.
422 411 თამაშობდეს და უჭვრეტდეს წყალსა და პირსა ტყეთასა.
423 412 ნახვა არაბთა მეფისაგან მის ყმისა ვეფხისტყაოსნისა
424    
425 413 ნახეს, უცხო მოყმე ვინმე ჯდა მტირალი წყლისა პირსა,
426   შავი ცხენი სადვითა ჰყვა ლომსა და ვითა გმირსა,
  414 შავი ცხენი სადვითა ჰყვა ლომსა და ვითა გმირსა,
427 415 ხშირად ესხა მარგალიტი ლაგამ-აბჯარ-უნაგირსა.
428 416 ცრემლსა ვარდი დაეთრთვილა, გულსა მდუღრად ანატირსა.
429 417  
430   მას ტანსა კაბა ემოსა, გარეთმა ვეფხის ტყავისა,
  418 მას ტანსა კაბა ემოსა, გარე-თმა ვეფხის ტყავისა,
431 419 ვეფხის ტყავისა ქუდივე იყო სარქმელი თავისა,
432 420 ხელთა ნაჭედი მათრახი ჰქონდა უსხოსი მკლავისა;
433 421 ნახეს და ნახვა მოუნდა უცხოსა სანახავისა.
434 422  
435   მეფემან ბრძანა: „ვინ არის უცხო პირად და ტანადო?“
436   უბრძანა ერთსა მონასა: „წადი ფიცხლად და ჯანადო,
437   «გიბრძანებს, უთხარ, ვერა გცნობ ჩემთა ლაშქართა თანადო,
438   ვინცა ხარ, მოდი წინაშე შენ ჩვენგან მონაყვანადო!»“
439    
440   წავიდა მონა საუბრად მის ყმისა გულმდუღარისად,
441   თავჩამოგდებით მტირლისა, არ ჭვრეტით მოლიზღარისად, –
442   მუნვე წვიმს წვიმა ბროლისა, ჰგია გიშრისა ღარი სად,
  423 წავიდა მონა საუბრად მის ყმისა გულ-მდუღარისად,
  424 თავ-ჩამოგდებით მტირლისა, არ ჭვრეტით მოლიზღარისად, –
  425 მუნვე წვიმს წვიმა ბროლისა, ჰგია გიშრისა ღარი სად,–
443 426 ახლოს მივიდა, მოსცალდა სიტყვისა თქმად აღარისად.
444 427  
445 428 ვერა ჰკადრა საუბარი, მონა მეტად შეუზარდა,
446 429 დიდხან უჭვრეტს გაკვირვებით, თუცა გული უმაგარდა;
447   მოახსენა: „გიბრძანებსო“, ახლოს მიდგა, დაუწყნარდა.
  430 მოახსენა: „გიბრძანებსო“, ახლოს მიდგა, დაუწყნარდა.
448 431 იგი ტირს და არა ესმის მისგან, გაუუმეცარდა.
449 432  
450 433 მის მონისა არა ესმა სიტყვა, არცა ნაუბარი,
451 434 მათ ლაშქართა ზახილისა იყო ერთობ უგრძნობარი,
452   უცხოდ რამე ამოსკვნდა გული ცეცხლთა ნადებარი,
  435 უცხოდ რამე ამოსკვნდა გული ცეცხლთა ნადებარი,
453 436 ცრემლსა სისხლი ერეოდა, გასდის, ვითა ნაგუბარი.
454 437  
455   სხვაგან ქნის მისი გონება მისმან თავისა წონამან.
  438 სხვაგან ქნის მისი გონება, მისმან თავისა წონამან!
456 439 ესე მეფისა ბრძანება ერთხელ კვლა ჰკადრა მონამან.
457 440 არცა დააგდო ტირილი, არცა რა გაიგონა მან,
458   არცა გახლიჩა ბაგენი, თავი ვარდისა კონამან.
  441 არცა გახლიჩა ბაგეთათ თავი ვარდისა კონამან.
459 442  
460 443 რა პასუხი არა გასცა, მონა გარე შემობრუნდა,
461 444 როსტანს ჰკადრა: „შემიტყვია, იმას თქვენი არა უნდა;
462   თვალნი მზეებრ გამირეტნა, გული მეტად შემიძრწუნდა,
463   ვერ ვასმინე საუბარი, მით დავყოვნე ხანი მუნ, და-“.
  445 თვალნი მზეებრ გამირეტდეს, გული მეტად შემიძრწუნდა,
  446 ვერ ვასმინე საუბარი, მით დავყოვნე ხანი მუნ, და-
464 447  
465   მეფე გაჰკვირდა, გა-ცა-წყრა, გული უც მისთვის მწყრომარე,
  448 მეფე გაჰკვირდა, გა-ცა-წყრა, გული უც მისთვის მწყრომარე;
466 449 გაგზავნა მონა თორმეტი მისი წინაშე მდგომარე,
467 450 უბრძანა: „ხელთა აიღეთ აბჯარი თქვენ საომარე,
468   მიდით და აქა მომგვარეთ, ვინ არის იქი მჯდომარე!
  451 მიდით და აქა მომგვარეთ, ვინ არის იქი მჯდომარე“.
469 452  
470 453 მონანი მიდგეს, მივიდეს, გახდა აბჯრისა ჩხარია;
471   მაშინღა შეკრთა იგი ყმა, ტირს, მეტად გულმდუღარია,
472   თვალნი მოარნა ყოველგნით, ნახა ლაშქრისა ჯარია,
473   ერთხელ ესე თქვა: „ვა მეო“, სხვად არას მოუბარია.
  454 მაშინღა შეკრთა იგი ყმა, ტირს, მეტად გულ-მდუღარია,
  455 თვალნი მოარნა ყოველგნით, ნახა ლაშქართა ჯარია,
  456 ერთხელ ესე თქვა: „ვა მეო“, სხვად არას მოუბარია.
474 457  
475 458 თვალთა ხელი უკუივლო, ცხელნი ცრემლნი მოიწურნა,
476 459 ხრმალ-კაპარჭი მოიმაგრა, მკლავნი გაიმამაცურნა,
477   ცხენსა შეჯდა, – მონათამცა საუბარნი რად იყურნა! –
  460 ცხენსა შეჯდა, – მონათამცა საუბარნი რად იყურნა! –
478 461 სხვასა მხარსა გაემართა, მათი ჭირი არ განკურნა.
479 462  
480 463 მონათა ხელი გამართეს მის ყმისა შესაპყრობელად.
481   მან, გლახ, იგინი დახადნა მტერთაცა საწყალობელად:
482   ჰკრა ერთმანერთსა, დახოცნა თავსა ხელაუპყრობელად,
483   ზოგსა გადაჰკრის მათრახი ქვე მკრდამდის გასაპობელად.
  464 მან, გლახ, იგინი, დახადნა მტერთაცა საწყალობელად:
  465 ჰკრა ერთმანერთსა, დახოცნა თავსა ხელ-აუპყრობელად,
  466 ზოგსა გადაჰკრის მათრახი ქვე  მკრდამდის გასაპობელად.
484 467  
485 468 მეფე გაწყრა, გაგულისდა, ლაშქარნიცა შეუზახნა;
486   მან მდევართა მიწევნამდის არ უჭვრიტა, არცა ნახნა,
487   რაზომნიცა მიეწივნეს, ყველა მკვდართა დაასახნა,
488   კაცი კაცსა შემოსტყორცა, როსტან ამად ივაგლახნა.
  469 მან მდევართა მიწევნამდის არ უჭვრიტა, არცა ნახნა,
  470 რაზომნიცა მიეწივნეს, ყლნი მკვდართა დაასახნა,
  471 კაცი კაცსა შემოსტყორცა, როსტან ამად ივაგლახნა.
489 472  
490 473 შესხდეს მეფე და ავთანდილ მის ყმისა მისაწეველად.
491 474 იგი ლაღი და უკადრი მივა ტანისა მრხეველად,
492 475 ტაიჭი მიუქს მერანსა, მიეფინების მზე ველად,
493   შეიგნა მისლა მეფისა მისად უკანამდეველად.
  476 შეიგნა მისლა მეფისა მისად უკანა მდეველად.
494 477  
495   რა ცნა, მეფე მოვიდაო, ჰკრა მათრახი მისსა ცხენსა,
  478 რა ცნა, მეფე მოვიდაო, ჰკრა მათრახი მისსა ცხენსა.
496 479 მასვე წამსა დაიკარგა, არ უნახავს თვალსა ჩვენსა,
497 480 ჰგვანდა ქვესკნელს ჩაძრომილსა ანუ ზეცად ანაფრენსა;
498 481 ეძებდეს და ვერ ჰპოვებდეს კვალსა მისგან წანარბენსა.
499 482  
500   კვალი ძებნეს და უკვირდა ვერპოვნა ნაკვალევისა,
501   აგრე კვალწმიდად წახდომა კაცისა, ვითა დევისა;
  483 კვალი ძებნეს და უკვირდა ვერ-პოვნა ნაკვალევისა,
  484 აგრე კვალ-წმიდად წახდომა კაცისა, ვითა დევისა;
502 485 ლაშქარნი მკვდართა სტიროდეს, სწრაფა აქვს წყლულთა ხვევისა.
503 486 მეფემან ბრძანა: „ვნახეო მიზეზი ლხინთა ლევისა“.
504 487  
505   ბრძანა: „ღმერთსა მოეწყინა აქამდისი ჩემი შვება,
506   ამად მიყო სიმწარითა სიამისა დანავღლება,
507   სიკვდილამდის დამაწყლულა, ვერვის ძალუც განკურნება.
  488 ბრძანა: „ღმერთსა მოეწყინა აქამდისი ჩემი შვება,
  489 ამად მიყო სიისა სიმწარითა დანავღლება,
  490 სიკვდილამდის დამაწყლულა, ვერვის ძალ-უც განკურნება.
508 491 მასვე მადლი! ესე იყო წადილი და მისი ნება“.
509 492  
510 493 ესე თქვა და შემობრუნდა, დაღრეჯილი წამოვიდა,
511 494 არცაღა ჰკრა ასპარეზსა, ვამი ვამსა მოურთვიდა;
512 495 ყველაკაი მოიშალა, სადაცა ვინ მხეცთა სრვიდა;
513 496 ზოგთა თქვეს, თუ: „მართალია“, ზოგი, ღმერთო, უზრახვიდა.
514 497  
515 498 მეფე საწოლს შემოვიდა სევდიანი, დაღრეჯილი;
516   მისგან კიდე არვინ შეჰყვა, ავთანდილ უჩს ვითა შვილი.
517   ყველაკაი გაიყარა, ჯალაბი ჩანს არდაჯრილი.
  499 მისგან კიდე არვინ შეჰყვა, ავთანდილ უჩს ვითა შვილი.
  500 ყველაკაი გაიყარა, ჯალაბი ჩანს არ-დაჯრილი.
518 501 გაბედითდა სიხარული, ჩაღანა და ჩანგი ტკბილი.
519 502  
520   თინათინს ესმა ეგეთი მამისა დაღრეჯილობა;
  503 თინათინს ესმა მამისა ეგეთი დაღრეჯილობა,
521 504 ადგა და კარსა მივიდა, ჰქონდა მზისაცა ცილობა,
522   მოლარე ხმო, უბრძანა: „ძილია თუ ღვიძილობა?“
523   მან მოახსენა: „დაღრეჯით ზის, სჭირსო ფერშეცვლილობა.
  505 მოლარე ხმო, უბრძანა: „ძილია, თუ ძილობა?“
  506 მან მოახსენა: „დაღრეჯით ზის, სჭირსო ფერ-შეცვლილობა.
524 507  
525   ერთიღა ახლავს ავთანდილ, წინაშე უზის სკამითა;
  508 ერთიღა ახლავს ავთანდილ, წინაშე უზის სკამითა;
526 509 უცხო ყმა ვინმე უნახავს, ასრე დაღრეჯით ამით-ა“.
527   თინათინ ბრძანა: „აწ წავალ, შესლა არ ჩემგან ჟამით-ა,
  510 თინათინ ბრძანა: „აწ წავალ, შესლა არ ჩემგან ჟამით-ა,
528 511 მიკითხოს, ჰკადრე: იყო-თქო აქა ერთითა წამითა“.
529 512  
530   ხანი გამოხდა, იკითხა: „ნეტარ, რასა იქს ქალიო,
  513 ხანი გამოხდა, იკითხა: „ნეტარ, რასა იქს ქალიო,
531 514 ჩემი ლხინი და ჯავარი, ჩემი სოფლისა წყალიო?“
532   მოლარე კადრებს: „მოვიდა აწყაღა ფერნამკრთალიო,
  515 მოლარე კადრებს: „მოვიდა აწყაღა ფერ-ნამკრთალიო,
533 516 დაღრეჯით გცნა და მიბრუნდა წინაშე მომავალიო“.
534 517  
535   უბრძანა, თუ: „წადი, უხმე! უმისობა ვით გავსძლეო?
  518 უბრძანა, თუ: „წადი, უხმე! უმისობა ვით გავსძლეო?
536 519 მოახსენე: «რად დაჰბრუნდი შენ, მამისა სიცოცხლეო?
537 520 მოდი, ჭმუნვა გამიქარვე, გულსა წყლულსა მეწამლეო,
538 521 გითხრა ჩემი სამიზეზო, მე თუ ლხინთა რად დავლეო»“.
539 522  
540 523 თინათინ ადგა, მივიდა, მიჰყვა მამისა ნებასა,
541   უგავს პირისა სინათლე მთვარისა მოვანებასა,
  524 უგავს პირისა სინათლე მთვარისა მოვანებასა.
542 525 მამამან გვერდსა დაისვა, აკოცებს ნება-ნებასა,
543 526 უბრძანა: „მახლავ რად არა, რად მელი მოყვანებასა?“
544 527  
545 528 ქალმან ჰკადრა: „ხელმწიფეო, დაღრეჯილსა ვინცა გცნობდეს,
546 529 ვინმცა გნახა კადნიერად, რაზომ გინდა ამაყობდეს!
547 530 თქვენნი აგრე დაღრეჯანი მნათობთაცა დაამხობდეს!
548 531 კაცმან საქმე მოიგვაროს, ვეჭვ, ჭმუნვასა ესე სჯობდეს“.
549 532  
550 533 უბრძანა: „შვილო, რაზომცა მჭირს საქმე სავაგლახია,
551 534 შენი ჭვრეტა და სიახლე ლხინადვე დამისახია,
552 535 მომქარვებელი სევდისა, მართ ვითა მუფარახია.
553 536 ვეჭვ, რა სცნა, შენცა მამართლო, ჩემი სულთქმა და ახია.
554 537  
555   უცხოსა და საკვირველსა ყმასა რასმე გარდვეკიდე,
556   მისმან შუქმან გაანათლა სამყარო და ხმელთა კიდე.
  538 უცხოსა და საკვირველსა ყმასა რასმე გარდვეკიდე,
  539 მისმან შუქმან გაანათლა სამყარო და ხმელთა კიდე.
557 540 რა უმძიმდა, არ ვიცოდი, ან ტიროდა ვისთვის კიდე;
558 541 ჩემად ნახვად არ მოვიდა, გავგულისდი, წავეკიდე.
559 542  
560   მე რა მნახა, ცხენსა შეჯდა, თვალთა ცრემლნი მოიხოცნა,
561   შესაპყრობლად შეუზახენ, სპანი სრულად დამიხოცნა,
  543 მე რა მნახა, ცხენსა შეჯდა, თვალთა ცრემლნი მოიხოცნა.
  544 შესაპყრობლად შეუზახენ, სპანი სრულად დამიხოცნა,
562 545 ვითა ეშმა დამეკარგა, არ კაცურად გარდამკოცნა,
563   ჯერთცა ესე არა ვიცი, ცხადი იყო, თუ მეოცნა.
  546 ჯერთცა ესე არა ვიცი, ცხადი იყო, თუ მეოცნა.
564 547  
565   აწ ესე მიკვირს, რა იყო, ანუ რა ვნახე და რული!
  548 აწ ესე მიკვირს, რა იყო, ანუ რა ვნახე და რული!
566 549 მან დამიხოცა ლაშქარი, ადინა სისხლი ღვარული.
567 550 კაცთა ხორცისად ვით ითქმის ისრე თვალთაგან ფარული?!
568 551 უცილოდ ღმერთსა მოვსძულდი აქამდის მე მხიარული.
569 552  
570   ტკბილნი მისნი წყალობანი ბოლოდ ასრე გამემწარნეს,
  553 ტკბილნი მისნი წყალობანი ბოლოდ ასრე გამემწარნეს,
571 554 დამავიწყდეს, რაცა დღენი მხიარულსა წამეარნეს.
572 555 ყოვლმან პირმან ვაგლახ მიყოს, ვეღარავინ მინეტარნეს,
573 556 სადამდისცა დღენი მესხნენ, ვეღარამან გამახარნეს!“
574 557  
575 558 ქალმან ჰკადრა: „მოგახსენებ მე სიტყვასა დანაყბედსა:
576   ჰე, მეფეო! რად ემდურვი ანუ ღმერთსა, ანუ ბედსა?
577   რად დასწამებ სიმწარესა ყოველთათვის ტკბილად მხედსა?
  559 ჰე მეფეო! რად ემდურვი ანუ ღმერთსა, ანუ ბედსა?
  560 რად დასწამებ სიმწარესა ყოველთათვის ტკბილად მხედსა?
578 561 ბოროტიმცა რად შეექმნა კეთილისა შემოქმედსა?
579 562  
580   მე ამას ვარჩევ: მეფე ხარ, მეფეთა ზედა მფლობელი,
581   შორს არის თქვენი საზღვარი, ბრძანებამიუთხრობელი.
582   გაგზავნე კაცი ყოველგან, მისთა ამბავთა მცნობელი,
583   ადრე სცნობ, არის იგი ყმა შობილი, თუ უშობელი.
584    
585   თუ ყოფილა იგი მოყმე ხორციელი, ხმელთა მვლელად,
586   მას ნახვიდა სხვაცა ვინმე, გამოჩნდების მასწავლელად.
587   თუ არ ეშმა გჩვენებია ლხინთა შენთა შემცვლელ-მშლელად;
588   სევდისაგან მოიცალე, რად შექმნილ ხარ მოუცლელად?“
589    
590   როსტანს სიტყვა ასულისა მოეწონა, ეკეთაცა;
591   პირი ხელით დაუჭირა, გარდაკოცნა კვლა და კვლაცა;
592   უბრძანა, თუ: „დაგმორჩილდე, რაცა მითხრა, აგრე ვქმნაცა;
593   იგივეა მხსნელი ჩემი, ვინცა მიწა გამაკაცა“.
  563 მე ამას ვარჩევ: მეფე ხარ, მეფეთა ზედა მფლობელი,
  564 შორს არის თქვენი საზღვარი, ბრძანება-მიუთხრობელი.
  565 გაგზავნე კაცი, ყოველგნით მისთა ამბავთა მცნობელი,
  566 ადრე სცნობ, არის იგი ყმა შობილი, თუ უშობელი.
594 567  
595 568 მოასხნეს კაცნი, გაგზავნნეს ოთხთავე ცისა კიდეთა,
596 569 უბრძანეს: „წადით, პატიჟთა თავიმცა რად დარიდეთა?
597 570 მონახეთ, ძებნეთ იგი ყმა, სხვად ნურად მოიცლიდეთა,
598 571 მისწერეთ წიგნი, სადაცა ვერ მისწვდეთ, ვერ მიხვიდეთა“.
599 572  
600 573 კაცნი წავიდეს, იარეს მართ ერთი წელიწადია,
601 574 მონახეს, ძებნეს იგი ყმა, იკითხეს კვლა და კვლა დია,
602 575 ვერცა თუ ნახეს ნახული ღმრთისაგან დანაბადია,
603 576 ცუდად მაშვრალნი მოვიდეს, მათსავე გულსა ზადია.
604 577  
605 578 მონათა ჰკადრეს: „მეფეო, ჩვენ ხმელნი მოვიარენით,
606   მაგრა ვერ ვპოვეთ იგი ყმა, მით ვერა გავიხარენით,
607   მისსა მნახავსა სულდგმულსა კაცსა ვერ შევეყარენით,
608   ჩვენ ვერა გარგეთ, საქმენი სხვანი რა მოიგვარენით!
  579 მაგრა ვერ ვპოვეთ იგი ყმა, მით ვერა გავიხარენით,
  580 მისსა მნახავსა სულ-დგმულსა კაცსა ვერ შევეყარენით,
  581 ჩვენ ვერა გარგეთ, საქმენი სხვანი რამ ოიგვარენით“.
609 582  
610 583 მეფე ბრძანებს: „მართალ იყო ასული და ჩემი ძეო,
611 584 ვნახე რამე ეშმაკისა სიცუდე და სიბილწეო,
612 585 ჩემად მტერად წამოსრული, გარდმოჭრილი ზეცით ზეო.
613 586 გამიშვია შეჭირვება, არა მგამა ყოლა მეო“.
614 587  
615   ესე თქვა და სიხარულით თამაშობა ადიადა;
616   მგოსანი და მუშაითი უხმეს, პოვეს რაცა სადა;
617   დია გასცა საბოძვარი, ყველა დარბაზს შემოხადა;
618   მისი მსგავსი სიუხვითა ღმერთმან სხვამცა რა დაბადა!
619    
  588 ესე თქვა და სიხარულით თამაშობა ადიადა.
  589 მგოსანი და მუშაითი უხმეს, პოვეს რაცა სადა.
  590 დია გასცა საბოძვარი, ყველა დარბაზს შემოხადა.
  591 მისი მსგავსი სიუხვითა ღმერთმან სხვამცა რა დაბადა!
  592 თინათინისაგან ავთანდილის გაგზავნა მის ყმის საძებრად
620 593 ავთანდილ ჯდა მარტო საწოლს, ეცვა ოდენ მართ პერანგი,
621 594 იმღერდა და იხარებდა, წინა ედგა ერთი ჩანგი.
622   შემოვიდა მას წინაშე თინათინის მონა ზანგი,
  595 შემოვიდა მას წინაშე თინათინის მონა ზანგი;
623 596 მოახსენა: „გიბრძანებსო ტანი ალვა, პირი მანგი“.
624 597  
625   ავთანდილს მიხვდა მოსმენა საქმისა სანატრელისა,
  598 ავთანდილს მიხვდა მოსმენა საქმისა სანატრელისა,
626 599 ადგა და კაბა ჩაიცვა, მჯობი ყოვლისა ჭრელისა;
627 600 უხარის შეყრა ვარდისა, არ ერთგან შეუყრელისა.
628   ამოა ჭვრეტა ტურფისა, სიახლე საყვარელისა!
  601 ამოა ჭვრეტა ტურფისა, სიახლე საყვარელისა!
629 602  
630   ავთანდილ ლაღი, უკადრი მივა, არვისგან რცხვენოდა,
631   მას ნახავს, ვისთა ვამთაგან ცრემლი მრავალჯერ სდენოდა;
632   იგი უებრო ქუშად ჯდა, ელვისა მსგავსად შვენოდა;
633   მთვარესა მისთა შუქთაგან უკუნი გარდაჰფენოდა.
  603 ავთანდილ ლაღი, უკადრი, მივა, არვისგან რცხვენოდა,
  604 მას ნახავს, ვისთა ვამთაგან ცრემლი მრავალ-ჯერ სდენოდა.
  605 იგი უებრო ქუშად ჯდა, ელვისა მსგავსად შვენოდა,
  606 მთვარესა მისთა შუქთაგან უკუნი გარდაჰფენოდა.
634 607  
635   გაძრცვისა ტანსა ემოსნეს ყარყუმნი უსაპირონი,
636   ებურნეს მოშლით რიდენი, ფასისა თქმად საჭირონი,
  608 გაძრცვისა ტანსა ემოსნეს ყარყუმნი უსაპირონი,
  609 ებურნეს მოშლით რიდენი, ფასისა თქმად საჭირონი;
637 610 შვენოდეს შავნი წამწამნი, გულისა გასაგმირონი,
638   მას თეთრსა ყელსა ეიდნეს გრძლად თმანი არუხშირონი.
  611 მას თეთრსა ყელსა ეხვივნეს გრძლად თმანი არ-უხშირონი.
639 612  
640   დაღრეჯით იყო მჯდომარე ძოწეულითა რიდითა,
  613 დაღრეჯით იყო მჯდომარე ძოწეულითა რიდითა;
641 614 ავთანდილს უთხრა დაჯდომა წყნარად, ცნობითა მშვიდითა.
642   მონამან სელნი დაუდგნა, დაჯდა კრძალვით და რიდითა.
643   პირისპირ პირსა უჭვრეტდა, სავსე ლხინითა დიდითა.
  615 მონამან სელნი დაუდგნა, დაჯდა კრძალვით და რიდითა;
  616 პირის-პირ პირსა უჭვრეტდა, სავსე ლხინითა დიდითა.
644 617  
645   ქალმა უბრძანა: „ზარი მლევს მე ამისისა თხრობისა;
646   მწადდა არათქმა, რომლისა ღონე არა მაქვს თმობისა,
  618 ქალმა უბრძანა: „ზარი მლევს მე ამისისა თხრობისა;
  619 მწადდა არა თქმა, რომლისა ღონე არა მაქვს თმობისა;
647 620 მაგრა იცია მიზეზი შენისა აქა ხმობისა,
648 621 რად ვზი ქუშად და დაღრეჯით ასრე მიხდილი ცნობისა?“
649 622  
650 623 ყმამან ჰკადრა: „საზაროსა ჩემგან თქმაღა ვით იქმნების?
651 624 მზესა მთვარე შეეყაროს, დაილევის, და-ცა-ჭნების;
652 625 აზრად არად აღარა მცალს, თავი ჩემი მეგონების,
653 626 თქვენვე ბრძანეთ, რაცა გიმძიმს, ანუ რაცა გეკურნების“.
654 627  
655   ქალმან უთხრა საუბარი კეკლუცსიტყვად, არ დუხჭირად;
  628 ქალმან უთხრა საუბარი კეკლუც-სიტყვად, არ დუხჭირად;
656 629 იტყვის: „თუცა აქანამდის ჩემგან შორს ხარ დანამჭირად,
657   მიკვირს, მოგხვდა წამისყოფით საქმე შენგან საეჭვი რად,
  630 მიკვირს, მოგხვდა წამის ყოფით საქმე შენგან საეჭვი რად,
658 631 მაგრა გითხრა პირველ ხვალმე, სენი მე მჭირს რაცა ჭირად.
659 632  
660   გახსოვს, ოდეს შენ და როსტანს მინდორს მხეცი დაგეხოცა,
661   ყმა გენახა უცხო ვინმე, რომე ცრემლი მოეხოცა?
  633 გახსოვს, ოდეს შენ და როსტანს მინდორს მხეცი დაგეხოცა,
  634 ყმა გენახა უცხო ვინმე, რომე ცრემლი მოეხოცა,
662 635 მას უკანით გონებამან მისმან ასრე დამამხოცა,
663 636 შენ გენუკევ მონახვასა, კიდით კიდე მოლახო ცა.
664 637  
665   აქანამდის ნაუბარსა თუცა ვერას ვერ გეტყვია,
666   მაგრა შორით სიყვარული შენგან ჩემი შემიტყვია,
  638 ,,აქანამდის ნაუბარსა თუცა ვერას ვერ გეტყვია,
  639 მაგრა შორით სიყვარული შენგან ჩემი შემიტყვია,
667 640 ვიცი, რომე გაუწყვედლად თვალთათ ცრემლი გისეტყვია,
668 641 შეუპყრიხარ სიყვარულსა, გული შენი დაუტყვია.
669 642  
670   ასრე გითხრა, სამსახური ჩემი გმართებს ამად ორად:
671   პირველ, ყმა ხარ, ხორციელი არვინ გვყავს შენად სწორად,
672   მერმე, ჩემი მიჯნური ხარ, დასტურია, არ ნაჭორად;
673   წადი, იგი მოყმე ძებნე, ახლოს იყოს, თუნდა შორად!
  643 ასრე გითხრა, სამსახური ჩემი გმართებს ამად ორად:
  644 პირველ ყმა ხარ, ხორციელი არვინ გვყავს შენად სწორად,
  645 მერმე ჩემი მიჯნური ხარ, დასტურია, არ ნაჭორად;
  646 წადი, იგი მოყმე ძებნე, ახლოს იყოს თუნდა შორად.
674 647  
675   შენგან ჩემი სიყვარული ამით უფრო გაამყარე;
676   რომე დამხსნა შეჭირვება, ეშმა ბილწი ასაპყარე;
677   გულსა გარე საიმედო ია მორგე, ვარდი ყარე;
678   მერმე მოდი, ლომო, მზესა, შეგეყრები, შემეყარე!
  648 შენგან ჩემი სიყვარული ამით უფრო გაამყარე,
  649 რომე დამხსნა შეჭირვება, ეშმა ბილწი ასაპყარე.
  650 გულსა გარე საიმედო ია მორგე, ვარდი ყარე,
  651 მერმე მოდი, ლომო, მზესა შეგეყრები, შემეყარე.
679 652  
680   სამსა ძებნე წელიწადსა იგი შენი საძებარი;
681   ჰპოო, მოდი გამარჯვებით, მხიარულად მოუბარი;
682   ვერა ჰპოებ, დავიჯერებ, იყო თურე უჩინარი;
  653 სამსა ძებნე წელიწადსა იგი შენი საძებარი;
  654 ჰპოო, მოდი გამარჯვებით, მხიარულად მოუბარი;
  655 ვერა ჰპოებ, დავიჯერებ, იყო თურე უჩინარი,
683 656 კოკობი და უფურჭვნელი ვარდი დაგხვდე დაუმჭნარი.
684 657  
685   ფიცით გითხრობ: შენგან კიდე თუ შევირთო რაცა ქმარი,
  658 ფიცით გითხრობ: შენგან კიდე თუ შევირთო რაცა ქმარი,
686 659 მზეცა მომხვდეს ხორციელი, ჩემთვის კაცად შენაქმარი,
687 660 სრულად მოვსწყდე სამოთხესა, ქვესკნელს ვიყო დასანთქმარი,
688   შენი მკლვიდეს სიყვარული, გულსა დანა ასაქმარი!
  661 შენი მკლვიდეს სიყვარული, გულსა დანა ასაქმარი“.
689 662  
690 663 მოახსენა ყმამან: „მზეო, ვინ გიშერი აწამწამე,
691   სხვა პასუხი რამცა გკადრე, ანუ რამცა შევიწამე?
  664 სხვა პასუხი რამცა გკადრე, ანუ რამცა შევიწამე,
692 665 მე სიკვდილსა მოველოდი, შენ სიცოცხლე გამიწამე,
693 666 ვითა მონა, სამსახურად განაღამცა წავე, წა-, მე!“
694 667  
695 668 კვლაცა ჰკადრა: „აჰა, მზეო, რათგან ღმერთმან მზედ დაგბადა,
696   მით გმორჩილობს, ზეციერი მნათობია რაცა სადა;
697   მე რომ თქვენგან მოვისმინე წყალობანი, მედიადა.
  669 მით გმორჩილობს ზეციერი მნათობია რაცა სადა;
  670 მე რომ თქვენგან მოვისმინე წყალობანი, მედიადა,
698 671 ვარდი ჩემი არ დაჭნების, შუქი შენი იეფად-ა“.
699 672  
700   კვლა შეჰფიცეს ერთმანერთსა, დააპირეს ესე პირი,
701   გასალდეს და გაამრავლეს საუბარი სიტყვახშირი.
  673 კვლა შეჰფიცეს ერთმანერთსა, დააპირეს ესე პირი;
  674 გასალდეს და გაამრავლეს საუბარი სიტყვა-ხშირი,
702 675 გაადვილდა, აქანამდის გარდეხადა რაცა ჭირი,
703   თეთრთა კბილთა გამოჰკრთების თეთრი ელვა ვითა ჭვირი.
  676 თეთრთა კბილთა გამოჰკრთების თეთრი ელვა ვითა ჭვირი.
704 677  
705   ერთგან დასხდეს, ილაღობეს, საუბარი ასად აგეს,
  678 ერთგან დასხდეს, ილაღობეს, საუბარი ასად აგეს;
706 679 ბროლ-ბალახში შეხვეული და გიშერი ასადაგეს;
707   ყმა ეტყვის, თუ: „შენთა მჭვრეტთა თავი ხელი, ა, სად აგეს!
  680 ყმა ეტყვის თუ: „შენთა მჭვრეტთა თავი ხელი ა, სად აგეს!
708 681 ცეცხლთა, შენგან მოდებულთა, გული ჩემი ასადაგეს“.
709 682  
710   ყმა წავიდა, სიშორესა თუცა მისსა ვერ გასძლებდა,
  683 ყმა წავიდა, სიშორესა თუცა მისსა ვერ გასძლებდა;
711 684 უკუღმავე იხედვიდა, თვალთა რეტად აყოლებდა.
712 685 ბროლსა სეტყვს და ვარდსა აზრობს, ტანსა მჭევრსა ათრთოლებდა,
713 686 გული ჰქონდა გულისათვის, სიყვარულსა ავალებდა.
714 687  
715 688 თქვა: „მზეო, ვარდსა სიშორე შენი დამაჩნდეს ეს ადრე,
716   ბროლი და ლალი გასრულ ვარ ქარვისა უყვითლესადრე.
717   მაშინ რაღა ვქმნა, ვერჭვრეტა რა მომხვდეს კვლა უგრძესადრე!
718   ხამს მოყვრისათვის სიკვდილი, ესე მე დამიც წესადრე“.
  689 ბროლი და ლალი გასრულვარ ქარვისა უყვითლესად-რე;
  690 მაშინ რაღა ვქმნა, ვერ-ჭვრეტა რა მომხვდეს კვლა უგრძესად-რე!
  691 ხამს მოყვრისათვის სიკვდილი, ესე მე დამიც წესად-რე“.
719 692  
720 693 საწოლს დაწვა, ტირს, მტირალსა ცრემლი ძნელად ეხოცების,
721   ვითა ვერხვი ქარისაგან, ირხევის და იკეცების;
  694 ვითა ვერხვი ქარისაგან ირხევის და იკეცების;
722 695 რა მილულნის, სიახლევე საყვარლისა ეოცების,
723   შეკრთის, დიდნი დაიზახის, მით პატიჟი ეოცების.
  696 შეკრთის, დიდნი დაიზახის, მით პატიჟი ეოცების.
724 697  
725 698 მოშორვება საყვარლისა მას შეჰქმნოდა მისად ღაზოდ,
726   ცრემლსა ვითა მარგალიტსა სწვიმს ვარდისა დასანაზოდ.
  699 ცრემლსა, ვითა მარგალიტსა სწვიმს ვარდისა დასანაზოდ;
727 700 რა გათენდა, შეეკაზმა მისთა მჭვრეტთა სალამაზოდ,
728 701 ცხენსა შეჯდა, გაემართა, დარბაზს მივა სადარბაზოდ.
729 702  
730 703 დარბაზს ეჯიბი შეგზავნა, მართ მისგან შენარონია,
731 704 შესთვალა: „გკადრებ, მეფეო, მე ესე გამიგონია:
732 705 ყოველი პირი მიწისა თქვენ ხრმლითა დაგიმონია,
733   აწ, თუ სჯობს, ესე ამბავი ცნან, რაცა გარემონია.
  706 აწ თუ სჯობს, ესე ამბავი ცნან რაცა გარემონია.
734 707  
735   მე წავიდე, მოვიარო, ვილაშქრო და ვინაპირო,
  708 მე წავიდე, მოვიარო, ვილაშქრო და ვინაპირო,
736 709 თინათინის ხელმწიფობა მტერთა თქვენთა გულსა ვჰგმირო,
737   მორჩილქმნილთა გავახარო, ურჩი ყოვლი ავატირო,
  710 მორჩილ-ქმნილ გავახარო, ურჩი ყოვლი ავატირო,
738 711 ძღვენნი გკადრნე ზედა-ზედა, არ სალამი დავაძვირო“.
739 712  
740 713 მეფესა ეთქვა ამისი დიადი მადრიელობა,
741   ებრძანა: „ლომო, არა გჭირს შენ ომთა გადრეკელობა,
742   აწ მაგა შენსა თათბირსა ჰგავსო შენივე ქველობა.
  714 ებრძანა: „ლომო, არა გჭირს შენ ომთა გარდუხდელობა,
  715 აწ მაგა შენსა თათბირსა ჰგავსო შენივე ქველობა,
743 716 წა, მაგრა მომხვდეს, რაღა ვქმნა, თუ სიშორისა გრძელობა!“
744 717  
745   ყმა შევიდა, თაყვანისცა, მადლი რამე მოახსენა:
746   ხელმწიფეო, მიკვირს, ქება რად იკადრეთ ჩემი თქვენა!
747   აწ ნუთუ კვლა იშორისა ღმერთმან ბნელი გამითენა,
748   პირი თქვენი მხიარული მხიარულსა კვლა მიჩვენა!
  718 ყმა შევიდა, თაყვანი სცა, მადლი რამე მოახსენა:
  719 ხელმწიფეო, მიკვირს, ქება რად იკადრეთ ჩემი თქვენა,
  720 აწ ნუთუმცა კვლა ნახვითა ღმერთმან ბნელი გამითენა,
  721 პირი თქვენი მხიარული მხიარულსა კვლა მიჩვენა“.
749 722  
750   მეფე ყელსა მოეხვია, გარდაკოცნა ვითა შვილი;
751   სხვა მათებრი არ ყოფილა არ გამზრდელი, არ გაზრდილი!
  723 მეფე ყელსა მოეიდა, გარდაკოცნა ვითა შვილი,
  724 სხვა მათებრი არ ყოფილა არ გამზრდელი, არ გაზრდილი;
752 725 ყმა ადგა და წამოვიდა, მას დღე მათი ჩანს გაყრილი;
753 726 როსტან მისთვის აატირა გონიერი გული, ლბილი.
754 727  
755   გამოემართა ავთანდილ, მოყმე მხნე, ლაღად მავალი.
756   ოც დღე იარა, ღამეცა დღე ზედაწართო მრავალი.
757   იგია ლხინი სოფლისა, იგია ნივთი და ვალი.
758   არ მისცილდების თინათინ მისი მას, ვისგან სწვავ ალი.
  728 გამოემართა ავთანდილ, მოყმე მხნე, ლაღად მავალი,
  729 ოც დღე იარა, ღამეცა დღეზედა წართო მრავალი.
  730 იგია ლხინი სოფლისა, იგია ნივთი და ვალი,
  731 არ მისცილდებ თინათინ მისი მას, ვისგან სწვავ ალი.
759 732  
760 733 რა მოვიდა, სიხარული შიგან გახდა სამეფოსა;
761 734 მოეგებნეს დიდებულნი, ძღვენსა სძღვნიდეს იეფოსა;
762   იგი პირმზე არ მოსცების სიარულსა სასწრაფოსა;
763   მიხვდეს მყოფნი მას წინაშე სიხარულსა სადაფოსა.
  735 იგი პირ-მზე არ მოსცების სიარულსა სასწრაფოსა,
  736 მიხვდეს მყოფნი მას წინაშე სიხარულსა სადაფოსა.
764 737  
765   ქალაქი ჰქონდა მაგარი საზაროდ სანაპიროსა;
766   გარე კლდე იყო, გიამბობ ზღუდესა უქვიკიროსა;
  738 ქალაქი ჰქონდა მაგარი საზაროდ სანაპიროსა,
  739 გარე კლდე იყო, გიამბობ, ზღუდესა უქვიკიროსა,
767 740 ყმამან მუნ დაყო სამი დღე ამოსა სანადიროსა,
768 741 გაზრდილი მისი შერმადინ დაისვა სავაზიროსა.
769 742  
770 743 უბრძანა: „აჰა, შერმადინ, ამად მე შენგან მრცხვენიან,
771   ჩემნი საქმენი ყოველნი გცოდნიან, გაგივლენიან,
772   მაგრა არ იცი აქამდის, რანიცა ცრემლნი მდენიან!
  744 ჩემნი საქმენი ყოველნი გცოდნიან გაგივლენიან,
  745 მაგრა არ იცი, აქამდის რანიცა ცრემლნი მდენიან!
773 746 მე ვისგან მქონდეს პატიჟნი, აწ მასვე მოულხენიან.
774 747  
775   მე მოუკლავ თინათინის სურვილსა და სიყვარულსა,
776   ხელი ცრემლი ასოვლებდის ნარგისთაგან ვარდსა ზრულსა,
  748 მე მოუკლავარ თინათინის სურვილსა და სიყვარულსა;
  749 რემლი ცხელი ასოვლებდის ნარგისთაგან ვარდსა ზრულსა;
777 750 ვერ ვაჩენდი აქანამდის ჭირსა ჩემგან დაფარულსა,
778   აწ მიბრძანა საიმედო, ამად მხედავ მხიარულსა.
  751 აწ მიბრძანა საიმედო, ამად მხედავ მხიარულსა.
779 752  
780   მიბრძანა: «მიცან ამბავი მის ყმისა დაკარგულისა,
781   მოხვიდე, სრულვქმნა მაშინღა შენი წადილი გულისა,
782   ქმარი არ მინდა უშენო, მომხვდეს ხისაცა რგულისა!»
  753 მიბრძანა: მიცან ამბავი მის ყმისა დაკარგულისა,
  754 მოხვიდე, სრულ-ვქმნა მაშინღა შენი წადილი გულისა,
  755 ქმარი არ მინდა უშენო, მომხვდეს ხისაცა რგულისა»,
783 756 მომცა წამალი გულისა, აქამდის დადაგულისა.
784 757  
785   პირველ, ყმა ვარ, წასლა მინდა პატრონისა სამსახურად,
786   ხამს მეფეთა ერთგულობა, ყოფა გვმართებს ყმასა ყმურად,
787   მერმე, ცეცხლი დაუვსია, აღარა მწვავს გულსა მურად.
788   ხამს, თუ კაცი არ შეუდრკეს, ჭირს მიუხდეს მამაცურად.
  758 პირველ ყმა ვარ, წასლა მინდა პატრონისა სამსახურად –
  759 ხამს მეფეთა ერთგულობა, ყოფა გვმართებს ყმასა ყმურად;
  760 მერმე ცეცხლი დაუვსია, აღარა მწვავს გულსა მურად,
  761 ხამს, თუ კაცი არ შეუდრკეს ჭირს, მიუხდეს მამაცურად.
789 762  
790   ვართ უმოყვრესნი მე და შენ ყოველთა პატრონ-ყმათასა,
791   ამისთვის გნუკევ სმენასა შენ ამა ჩემთა ხმათასა:
  763 ვართ უმოყვრესნი მე და შენ ყოველთა პატრონ-ყმათასა,
  764 ამისთვის გნუკევ სმენასა შენ ამა ჩემთა ხმათასა;
792 765 ჩემ წილ დაგაგდებ პატრონად, თავადად ჩემთა სპათასა,
793   ამა საქმესა ვერა ვიქ მე განდობასა სხვათასა.
  766 ამა საქმესა ვერა ვიქმ ე განდობასა სხვათასა.
794 767  
795   ლაშქართა და დიდებულთა ალაშქრებდი, ჰპატრონობდი,
796   დარბაზს კაცსა გაჰზავნიდი და ამბავსა მათსა სცნობდი,
  768 ლაშქართა და დიდებულთა ალაშქრებდი, ჰპატრონობდი;
  769 დარბაზს კაცსა გაჰზავნიდი და ამბავსა მათსა სცნობდი;
797 770 წიგნსა სწერდი ჩემ მაგიერ, უფასოსა ძღვენსა სძღვნობდი,
798   აქა სადმე არყოფასა ჩემსა მათმცა რად აგრძნობდი!
  771 აქა სადმე არ-ყოფასა ჩემსა მათმცა რად აგრძნობდი!
799 772  
800   ლაშქრობა და ნადირობა შენი ჩემსა დაასახე,
  773 ლაშქრობა და ნადირობა შენი ჩემსა დაასახე,
801 774 აქათ სამ წელ მომიცადე, ხვაშიადი შემინახე,
802 775 მე ნუთუმცა შემოვბრუნდი, ალვა ჩემი არ დაჭნა ხე,
803   არ მოვბრუნდე, მომიგლოვე, მიტირე და მივაგლახე!
  776 არ მოვბრუნდე, მომიგლოვე, მიტირე და მივაგლახე.
804 777  
805   მაშინღა ჰკადრე მეფესა არ საქმე სასურვალია,
806   აცნობე ჩემი სიკვდილი, – იყავ მართ ვითა მთრვალია,
807   მიხვდა-თქო საქმე, რომელი ყოვლთათვის გარდუვალია.
808   გლახაკთა მიეც საჭურჭლე, ოქრო, ვერცხლი და რვალია!
  778 მაშინღა ჰკადრე მეფესა არ საქმე სასურვალია,
  779 აცნობე ჩემი სიკვდილი – იყავ მართ ვითა მთრვალია;
  780 მიხვდა-თქო საქმე, რომელი ყოვლთათვის გარდუვალია,
  781 გლახაკთა მიეც საჭურჭლე, ოქრო, ვერცხლი და რვალია.
809 782  
810   მაშინ უფრო მომეხმარე, ამისგანცა უფრო მხნედრე;
811   ნუთუ ადრე დამივიწყო? მახსენებდ ზედა-ზედრე!
  783 მაშინ უფრო მომეხმარე ამისგანცა უფრო მხნედ-რე,
  784 ნუთუ ადრე დამივიწყო? მახსენებდ ზედა-ზედ-რე!
812 785 მეტად კარგად დამიურვე, სული ჩემი შეივედრე,
813   ზრდანი ჩემნი მოიგონენ, გული შენი მოიმდედრე!
  786 ზრდანი ჩემნი მოიგონენ, გული შენი მოიმდედრე“.
814 787  
815 788 რა მონამან მოისმინა, გაუკვირდა, შეეზარა,
816   თვალთათ, ვითა მარგალიტი ცხელი ცრემლი გარდმოყარა,
  789 თვალთათ, ვითა მარგალიტი ცრემლი ცხელი გარდმოყარა;
817 790 მოახსენა: „უშენომან გულმან რამცა გაიხარა!
818   ვიცი, რომე არ დასდგები, მაგას გიშლი ამად არა.
  791 ვიცი, რომე არ დასდგები, მაგას გიშლი ამად არა.
819 792  
820   «ჩემად ნაცვლად დაგაგდებო», – ესე სიტყვა ვით მიბრძანე?
821   რაგვარა ვქმნა პატრონობა, რამც გიფერე, რამც გიგვანე?
  793 ჩემად ნაცვლად დაგაგდებო, – ესე სიტყვა  ვით მიბრძანე?
  794 რაგვარა ვქმნა პატრონობა? რამც გიფერე, რამც გიგვანე?
822 795 შენ მარტოსა გიგონებდე, მემცა მიწა ვიაკვანე!
823   სჯობს, ორნივე გავიპარნეთ, წამოგყვები, წამიტანე!
  796 სჯობს ორნივე გავიპარნეთ, წამოგყვები, წამიტანე“.
824 797  
825 798 ყმამან უთხრა: „მომისმინე, მართლად გითხრობ, არა ჭრელად:
826 799 რა მიჯნური ველთა რბოდეს, მარტო უნდა გასაჭრელად;
827   მარგალიტი არვის მიხვდეს უსასყიდლო უვაჭრელად;
  800 მარგალიტი არვის მიხვდეს უსასყიდლოდ,  უვაჭრელად,
828 801 კაცი ცრუ და მოღალატე ხამს ლახვრითა დასაჭრელად.
829 802  
830   ვისმცა უთხარ ხვაშიადი? შენგან კიდე არვინ ვარგა;
831   უშენოსა პატრონობა ვის მივანდო, ვინ იქს კარგა?
832   სანაპირო გაამაგრე, მტერმან ახლოს ვერ იბარგა!
  803 ვისმცა უთხარ ხვაშიადი, შენგან კიდე არვინ ვარგა,
  804 უშენოსა პატრონობა ვის მივანდო, ვინ იქს კარგა?
  805 სანაპირო გაამაგრე, მტერმან ახლოს ვერ იბარგა,
833 806 კვლა ნუთუმცა შემოვიქეც, ღმერთმან სრულად არ დამკარგა.
834 807  
835   განგებაა, სწორად მოჰკლავს, ერთი იყოს, თუნდა ასი;
  808 განგებაა, სწორად მოჰკლავს, ერთი იყოს, თუნდა ასი;
836 809 მარტოობა ვერას მიზამს, მცავს თუ ცისა ძალთა დასი;
837   აქათ სამ წელ არ მოვიდე, მაშინ გმართებს გლოვა, ფლასი;
  810 აქათ სამ წელ არ მოვიდე, მაშინ გმართებს გლოვა, ფლასი,
838 811 წიგნსა მოგცემ, გმორჩილობდეს, ვინცა იყოს ჩემი ხასი“.
839   წიგნი ავთანდილისა ყმათა თანა
840    
841   დაწერა, თუ: „ჩემნო ყმანო, გამზრდელნო და ზოგნო ზრდილნო,
842   ერთგულნო და მისანდონო, ამას ზედა გამოცდილნო,
843   თქვენ, ჩემისა საწადლსა მიდგომილნო, ვითა ჩრდილნო,
844   წიგნი ჩემი მოისმინეთ, ყოვლნო ერთგან შემოხდილნო!
  812 წიგნი ავთანდილისა თავის ყმათა თანა
  813 დაწერა თუ: „ჩემნო ყმანო, გამზრდელნო და ზოგნო ზრდილნო,
  814 ერთგულნო და მისანდონო, ამას ზედა გამოცდილნო,
  815 თქვენ ჩემისა საწადლსა მიდგომილნო, ვითა ჩრდილნო,
  816 წიგნი ჩემი მოისმინეთ, ყოვლნო, ერთგან შემოყრილნო!
845 817  
846   მიწაცა თქვენი ავთანდილ, ისმინეთ, გიწერ მე რასა:
847   თვით ვიქ ხელითა ჩემითა ამა წიგნისა წერასა,
848   ცოტასა ხანსა ვარჩიე გაჭრა სმასა და მღერასა,
849   პურად და საჭმლად მივენდვ ჩემსა მშვილდსა და ცერასა.
  818 მიწაცა თქვენი ავთანდილ, ისმინეთ, გიწერ მე რასა,
  819 თვით ვიქ ხელითა ჩემითა ამა  წიგნისა წერასა;
  820 ცოტასა ხანსა ვარჩიე გაჭრა სმასა და მღერასა,
  821 პურად და საჭმლად მივენდვ ჩემსა მშვილდსა და  ცერასა.
850 822  
851   საქმე რამე მიც თავისა ზე სადმე გარდსახვეწელი,
852   დავყო მარტოდ და ღარიბად ესე წლეული მე წელი;
  823 საქმე რამე მიც თავისა ზე სადმე  გარდსახვეწელი,
  824 დავყო მარტოდ და ღარიბად ესე წლეული მე წელი,
853 825 გემუდარები ამისთვის, ვარ თქვენი შემომხვეწელი,
854 826 მე დამახვედროთ სამეფო მტერთაგან დაულეწელი.
855 827  
856   მე შერმადინ დამიგდია, ჩემად კერძად პატრონობდეს,
857   სიკვდილსა და სიცოცხლესა სადამდისცა ჩემსა სცნობდეს;
  828 მე შერმადინ დამიგდია, ჩემად კერძად პატრონობდეს,
  829 სიკვდილსა და სიცოცხლესა სადამდისცა ჩემსა სცნობდეს,
858 830 ყოვლთა მზეებრ მოგეფინოს, ვარდს არ ზრვიდეს, არ აჭნობდეს,
859   შემცოდესა ყველაკასა ვითა ცვილსა დაადნობდეს.
  831 შემცოდესა ყველაკასა,ვითა ცვილსა, დაადნობდეს.
860 832  
861   თქვენცა იცით, გამიზრდია ვითა ძმა და ვითა შვილი;
862   ამას ასრე მორჩილობდით, არს ვითამც ავთანდილი,
863   ბუკსა იკრას, აქნევინეთ ყოვლი საქმე, ჩემგან ქმნილი;
  833 თქვენცა იცით,  გამიზრდია, ვითა ძმა და  ვითა შვილი;
  834 ამას ასრე მორჩილობდით, არს ვითამც ავთანდილი;
  835 ბუკსა იკრას, აქნევინეთ ყოვლი საქმე, ჩემგან ქმნილი;
864 836 მე თუ დრომდის არ მოვიდე, გლოვა გმართებს, არ სიცილი“.
865 837  
866   ესე წიგნი გაასრულა წყლიანმან და სიტყვანაზმა,
867   წელთა ოქრო შემოირტყა, საღარიბოდ შეეკაზმა,
  838 ესე წიგნი გაასრულა წყლიანმან და სიტყვა-ნაზმა;
  839 წელთა ოქრო შემოირტყა, საღარიბოდ მოეკაზმა,
868 840 ბრძანა: „მინდორს შევჯდებიო“, ლაშქარიცა დაერაზმა;
869 841 მასვე წამსა წამოვიდა, შინა ხანი არა დაზმა.
870 842  
871   ბრძანა: „წადით ყველაკაი, აქა მმხრედ არვინ მინა“.
  843 ბრძანა: „წადით ყველაკაი, აქა მმხრედ არვინ მინა“.
872 844 მონებიცა მოიშორვა, თავი გაითავისწინა,
873   მარტო გარე შემობრუნდა, შამბი შიგან გაირბინა.
874   მიწყივ მისად საგონებლად მისი მკლელი თინათინ-ა.
  845 მარტო გარე შემობრუნდა, შამბი შიგან გაირბინა,
  846 მიწყივ მისად საგონებლად მისი მკლელი თინათინ-ა.
875 847  
876   იგი ველი გაირბინა, ლაშქართაგან გაეკიდა;
  848 იგი ველი გაირბინა, ლაშქართაგან გაეკიდა.
877 849 ვინმცა ნახა სულიერმან, ანუ ვინმცა წაეკიდა?
878   ვის მახვილი ვერას ავნებს, მისი მკლველი გაეკიდა;
  850 ვის მახვილი ვერას ავნებს, მისი მკლვი გაეკიდა,
879 851 მისგან ტვირთი კაეშნისა ტვირთად ვარგად აეკიდა.
880 852  
881 853 რა ლაშქართა ინადირეს და პატრონი მოითვალეს,
882   იგი პირმზე ვეღარ პოვეს, პირი მათი იფერმკთალეს,
883   მათსა დიდსა სიხარულსა სმძიმილი ანაცვალეს,
  854 იგი პირ-მზე ვეღარ პოვეს, პირი მათი იფერმკთალეს;
  855 მათსა დიდსა სიხარულსა სმძიმარი ანაცვალეს,
884 856 ყოვლგან რბოდეს საძებარად, ვინცა იყო უცხენმალეს.
885 857  
  858 “ღმერთი, ლომო, შენად ნაცვლად სხვასა ვისცა დანერგვიდეს!“
  859 დარბოდეს და სხვაგნით სხვათა მოამბეთა  მოასხმიდეს;
  860 ვეღარა ცნეს მისი საქმე, გაიარა აქათ კიდეს,
  861 მისნი სპანი გულ-მოკლულნი ცრემლსა ცხელსა გარდმოჰყრიდეს.
  862  
886 863 შერმადინ ერთგან შეყარნა ხასნი და დიდებულები,
887   უჩვენა იგი უსტარი, ამბავი მისი თქმულები.
888   რა მოისმინეს, ყველაი დარჩა გულდანაწყლულები;
  864 უჩვენა იგი უსტარი, ამბავი მისი თქმულები;
  865 რა მოისმინეს, ყველაი დარჩა გულ-დანაწყლულები,
889 866 თავსა იცემდეს, არ იყო გული უცრემლო, ულები.
890 867  
891   ყოვლთა ჰკადრეს: „თუცა ყოფა ჩვენ უმისოდ გვეარმისცა,
892   უშენოსა საჯდომი და ტახტი მისი ვისმცა მისცა?
893   განაღამცა გმორჩილობდით, თუ გვიბრძანო რაცა ვისცა!“
894   იგი მონა აპატრონეს, ყველაკამან თაყვანისცა.
895   ავთანდილისაგან ტარიელის ძებნად წასლვა
896    
  868 ყოვლთა ჰკადრეს: „თუცა ყოფა ჩვენ უმისოდ გვეარმისცა,
  869 უშენოსა საჯდომი და ტახტი მისი ვისმცა მისცა?
  870 განაღამცა გმორჩილობდით, თუ გვიბრძანო რაცა ვისცა!“
  871 იგი მონა აპატრონეს, ყველაკამან თაყვანი-სცა.
  872 ავთანდილისაგან ის ყმის ძებნად წასლვა
897 873 ამ საქმესა მემოწმების დიონოსი ბრძენი, ეზროს:
898   საბრალოა, ოდეს ვარდი დაეთრთვილოს, და-ცა-ეზროს.
  874 საბრალოა, ოდეს ვარდი დაეთრთვილოს, და-ცა-ეზროს;
899 875 ვის ბალახში არა ჰგვანდეს და ლერწამი ტანად ეზროს,
900   იგი სადმე გაღარიბდეს, საყოფთაგან იაბეზროს.
  876 იგი სადმე გაღარიბდეს, საყოფთაგან იაბეზროს.
901 877  
902   ავთანდილ იგი მინდორი ოთხახმით გარდაიარა,
  878 ავთანდილ იგი მინდორი ოთხ-ახმით გარდაიარა,
903 879 დააგდო ზღვარი არაბთა, სხვათ ზღვართა არე იარა,
904 880 მაგრა მის მზისა გაყრამან სიცოცხლე გაუზიარა;
905   თქვა: „თუ მე მასმცა ვეახლ, აწ ცხელსა ცრემლსა ვღვრი არა“.
  881 თქვა: „თუ მე მასმცა ვეახლ, აწ ცხელსა ცრემლსა ვღვრი არა“.
906 882  
907 883 ახალმან ფიფქმან დათოვა, ვარდი დათრთვილა, დანასა;
908   მოუნდის გულსა დაცემა, ზოგჯერ მიმართის დანასა;
909   თქვის: „ჭირი ჩემი სოფელმან ოთხმოცდაათი ანასა,
  884 მოუნდის გულსა დაცემა, ზოგჯერ მიმართის დანასა;
  885 თქვის: „ჭირი ჩემი სოფელმან ოთხმოცდაათი ანასა,
910 886 მოვშორდი ლხინსა ყველასა, ჩანგსა, ბარბითსა და ნასა!“
911 887  
912   ვარდი, მის მზისა გაყრილი, უფრო და უფრო ჭნებოდა,
913   გულსა უთხრის, თუ: „დათმეო“, ამად არ დია ბნდებოდა.
914   უცხო-უცხოთა ადგილთა საძებრად იარებოდა,
915   მგზავრთა ჰკითხვიდის ამბავთა, მათ თანაემოყვრებოდა.
  888 ვარდი მის მზისა გაყრილი უფრო და უფრო ჭნებოდა,
  889 გულსა უთხრის თუ: „დათმეო“, ამად არ დია ბნდებოდა.
  890 უცხო უცხოთა ადგილთა საძებრად იარებოდა.
  891 მგზავრთა ჰკითხვიდის ამბავთა, მათ თანა-ემოყვრებოდა.
916 892  
917   მუნ ეძებს, ცრემლი მტირალსა სდის ზღვათა შესართავისად;
918   უჩნდის ქვეყანა ტახტად და მკლავი სადებლად თავისად;
919   თქვის: „საყვარელო, მოგშორდი, გული შენ დაგრჩა, ვთქვა ვისად?
  893 მუნ ეძებს, ცრემლი მტირალსა სდის ზღვათა შესართავისად.
  894 უჩნდის ქვეყანა ტახტად და მკლავი სადებლად თავისად.
  895 თქვის: „საყვარელო, მოგშორდი გული შენ დაგრჩა, ვთქვა ვისად?
920 896 შენთვის სიკვდილი მეყოფის ლხინად ჩემისა თავისად“.
921 897  
922 898 ყოვლი პირი ქვეყანისა მოვლო, სრულად მოიარა,
923   ასრე რომე ცასა ქვეშე არ დაურჩა არ არა,
924   მაგრა იგი მის ამბისა მსმენელსაცა ვერ მიმხვდარა.
  899 ასრე რომე ცასა ქვეშე არ დაურჩა, არ არა;
  900 მაგრა იგი მის ამბისა მსმენელსაცა ვერ მიმხვდარა,
925 901 ამას შიგან წელიწადი სამი სამ თვედ მიიყარა.
926 902  
927 903 მიხვდა რასმე ქვეყანასა უგემურსა, მეტად მქისსა,
928   თვე ერთ კაცსა ვერა ნახავს, ვერას შვილსა ადამისსა,
929   იგი ჭირი არ უნახავს არ რამინს და არცა ვისსა,
930   დღე და ღამე იგონებდის საყვარელსა მასვე მისსა.
  904 თვე ერთ კაცსა ვერა ნახავს, ვერას შვილსა ადამისსა;
  905 იგი ჭირი არ უნახავს არ რამინს და არცა ვისსა,
  906 დღე და ღამე იგონებდ საყვარელსა მასვე მისსა.
931 907  
932   მას მიხვდა წვრი სადგურად მაღლისა მთისა დიდისა,
933   გამოჩნდა მუნით მინდორი, სავალი დღისა შვიდისა.
  908 მას მიხვდა წვრი სადგურად მაღლისა მთისა დიდისა,
  909 გამოჩნდა მუნით მინდორი, სავალი დღისა შვიდისა;
934 910 მის მთისა ძირსა წყალი დის, არად სანდომი ხიდისა,
935 911 ორგნითვე ტყესა შეეკრა ნაპირი წყლისა კიდისა.
936 912  
937 913 ზედ წაადგა, შეექცევის, დროთა, დღეთა ანგარიშობს;
938   თვენი ესხნეს ორანიღა, ამად სულთქვამს, არა იშობს;
939   ვა თუ საქმე გამიმჟღავნდეს! – კვლა ამისთვის გულმოშიშობს, –
940   ავსა კარგად ვერვინ შესცვლის, თავსა ახლად ვერვინ იშობს“.
  914 თვენი ესხნეს ორანიღა, ამად სულთქვამს, ამად იშობს;
  915 ვა თუ საქმე გამიმჟღავნდეს! – კვლა ამისთვის გულ-მოშიშობს, –
  916 ავსა კარგად ვერვინ შესცვლის, თავსა ახლად ვერვინ იშობს“.
941 917  
942   საგონებელი შეექმნა, დადგა საქმისა მრჩეველად,
  918 საგონებელი შეექმნა, დადგა საქმისა მრჩეველად.
943 919 თქვა: „თუ დავბრუნდე, ეზომი ხანი რად დავყავ მე ველად?
944   ჩემსა რა ვჰკადრო მნათობსა, ვიყავ რად დღეთა მლეველად;
945   მისი ვერა ვცნა ჭორადცა, ვარ ვისთა გზათა მკვლეველად?
  920 ჩემსა რა ვჰკადრო მნათობსა, ვიყავ რად დღეთა მლეველად,
  921 მისი ვერა ვცნა ჭორადცა, ვარ ვისთა გზათა მკვლეველად?
946 922  
947   თუ არ დავბრუნდე, საძებრად დავყვნე სხვანიცა ხანანი,
  923 თუ არ დავბრუნდე, საძებრად დავყვნე სხვანიცა ხანანი,
948 924 რომელსა ვეძებ, ვერა ვცნნე ამბავნი მე მისთანანი,
949 925 დრო გარდაუწყდეს შერმადინს, მიხვდენ ღაწვისა ბანანი,
950   მივიდეს, ჰკადრნეს მეფესა საქმენი დასაგვანანი,
  926 მივიდეს, ჰკადრნეს მეფესა საქმენი დასაგვანანი!“
951 927  
952   უამბოს ჩემი სიკვდილი, თვით ჩემგან დავედრებული,
953   მათ შექმნან გლოვა-ტირილი, ქმნან საქმე გამწარებული,
954   მერმე მივიდე ცოცხალი მე, სხვაგან სადმე რებული!“
955   ამას იგონებს ტირილით გონებაშეიწრებული.
  928 უამბოს ჩემი სიკვდილი, თვით ჩემგან დავედრებული;
  929 მათ შექმნან გლოვა-ტირილი, ქმნან საქმე გამწარებული;
  930 მერმე მივიდე ცოცხალი მე, სხვაგან სადმე რებული!“
  931 ამას იგონებს ტირილით გონება-შეიწრებული.
956 932  
957   იტყვის: „ღმერთო, სამართალნი შენნი ჩემთვის რად ამრუდენ?
958   მე ეზომნი სიარულნი კიდე რად, გლახ, გამიცუდენ?
959   გულით ჩემით სიხარულნი აჰფხვრენ, ჭირნი დააბუდენ;
  933 იტყვის: „ღმერთო, სამართალნი შენნი ჩემთვის რად ამრუდენ,
  934 მე ეზომნი სიარულნი კიდე რად, გლახ, გამიცუდენ,
  935 გულით ჩემით სიხარულნი აჰფხვრენ, ჭირნი დააბუდენ?
960 936 დღეთა ჩემთა ცრემლნი ჩემნი ვერაოდეს დავიყუდენ“.
961 937  
962 938 კვლაცა იტყვის: „დათმობა სჯობს“, და თავსავე ეუბნების:
963   დღეთა მეტად ნუ მოჰკვდები, გული ჩემი ნუ დადნების,
  939 დღეთა მეტად ნუ მოჰკვდები, გული ჩემი ნუ დადნების,
964 940 უღმრთოდ ვერას ვერ მოვაწევ, ცრემლი ცუდად მედინების,
965   განგებასა ვერვინ შესცვლის, არსაქმნელი არ იქმნების.
  941 განგებასა ვერვინ შესცვლის, არ-საქმნელი არ იქმნების.
966 942  
967   ყოვლნი არსნი ცათქვეშეთნი ერთობ სრულად მომივლიან,
968   მაგრა საქმე მის კაცისა ვერასადა შემიგნიან;
969   უღონიოდ მართალ იყვნეს, რომელთაცა ქაჯად თქვიან.
970   აწ ტირილი არას მარგებს, ცუდად ცრემლნი რასა მდიან?
  943 ყოვლნი არსნი ცათ ქვეშეთნი ერთობ სრულად მომივლიან,
  944 მაგრა საქმე მის კაცისა ვერა სადა შემიგნიან;
  945 უღონიოდ მართალ იყვნეს, რომელთაცა ქაჯად თქვიან,
  946 აწ ტირილი არას მარგებს, ცუდად ცრემლნი რასა მდიან!
971 947  
972   მთით ჩამოვიდა ავთანდილ, გავლნა წყალი და ტყენია,
973   მინდორს აცორვებს ტაიჭსა, შეჟღრენით მონაწყენია.
  948 მთით ჩამოვიდა ავთანდილ, გავლ წყალი და ტყენია;
  949 მინდორს აცორვებს ტაიჭსა, შეჟღრენით მონაწყენია:
974 950 გასცუდებოდეს მკლავნი და მისნი სიამაყენია,
975 951 ბროლისა ველსა სტურფობდეს გიშრისა მუნ საყენია.
976 952  
977   მობრუნება დააპირა, სულთქვნა, მერმე ივაგლახა,
  953 მობრუნება დააპირა, სულთქვნა, მერმე ივაგლახა,
978 954 მას მინდორსა დაემართა, გზა თვალითა გამოსახა;
979 955 თვესა ერთსა სულიერი კაცი არსად არ ენახა,
980 956 მხეცნი იყვნეს საშინელნი, მაგრა არა შეუზახა.
981 957  
982   თუცა მხეცქმნილი ავთანდილ გულამოსკვნით და კვნესით-ა,
  958 თუცა მხეც-ქმნილი ავთანდილ გულ-ამოსკვნით და კვნესით-ა,
983 959 ეგრეცა ჭამა მოუნდის ადამის ტომთა წესითა,
984   ისრითა მოკლ ნადირი, როსტომის მკლავუგრძესითა,
  960 ისრითა მოკლის ნადირი, როსტომის მკლავ-უგრძესითა,
985 961 შამბისა პირსა გარდახდა, ცეცხლი დააგზო კვესითა.
986 962  
987   ცხენსა მისცა საძოვარი, ვირე წვადი შეიწოდეს;
  963 ცხენსა მისცა საძოვარი, ვირე წვადი შეიწოდეს;
988 964 ექვსნი რამე ცხენოსანნი, ნახა, მისკენ მოვიდოდეს;
989   თქვა, თუ: „ჰგვანან მეკობრეთა, თვარა კარგი რამც იცოდეს!
990   აქა კაცი ხორციელი კვლა ყოფილა არაოდეს.
  965 თქვა თუ: „ჰგვანან მეკობრეთა, თვარა კარგი რამც იცოდეს!
  966 აქა კაცი ხორციელი კვლა ყოფილა არაოდეს.
991 967  
992   ხელთა ჰქონდა ისარ-მშვილდ, მათკე მივა მხიარული.
993   ორთა კაცთა წვეროსანთა ყმა მოჰყვანდა უწვერული,
994   თავსა იყო დაკოდილი, შეებნიდა სისხლსა გული,
  968 ხელთა ჰქონდა მშვილდ-ისარი, მათკე მივა მხიარული.
  969 ორთა კაცთა წვეროსანთა ყმა მოჰყვანდა უწვერული;
  970 თავსა იყო დაკოდილი, შეებნიდა სისხლსა გული;
995 971 ტიროდეს და იჭირვოდეს, ცოტა ედგა მას, გლახ, სული.
996 972  
997   უყივლა, თუ: „ძმანო, ვინ ხართ? მეკობრეთა დაგამსგავსენ!“
998   მათ მიუგეს: „დაგვიწყნარდი, გვიშველე რა, ცეცხლნი ავსენ,
  973 უყივლა თუ: „ძმანო, ვინ ხართ? მეკობრეთა დაგამსგავსენ!“
  974 მათ მიუგეს: „დაგვიწყნარდი, გვიშველე რა, ცეცხლნი ავსენ;
999 975 ვერა გვარგო, მოგვიმატენ, ჭირნი ჭირთა მოგვისავსენ,
1000   სატირელნი მოგვიტირენ, ღაწვნი შენცა დაიმხავსენ!
  976 სატირელნი მოგვიტირენ, ღაწვნი შენცა დაიმხავსენ“.
1001 977  
1002   ავთანდილ მიდგა, ეუბნა მათ კაცთა გულმდუღარეთა;
  978 ავთანდილ მიდგა, ეუბნა მათ კაცთა გულ-მდუღარეთა;
1003 979 მათ უთხრეს მათი ამბავი ტირილით მოუბარეთა:
1004   ჩვენ ვართო ძმანი სამნივე, მით ვიდენთ ცრემლთა მწარეთა,
1005   დია გვაქვს ციხე-ქალაქი ხატაეთს არემარეთა.
  980 ჩვენ ვართო ძმანი სამნივე, მით ვიდენთ ცრემლთა მწარეთა,
  981 დია გვაქვს ციხე-ქალაქი ხატაეთს არე-მარეთა.
1006 982  
1007   კარგი გვესმა სანადირო, ნადირობას წამოვედით,
1008   გვყვეს ლაშქარნი უთვალავნი, წყლისა პირსა გარდავხედით,
  983 კარგი გვესმა სანადირო, ნადირობას წამოვედით;
  984 გვყვეს ლაშქარნი უთვალავნი, წყლისა პირსა გარდავხედით;
1009 985 სანადირო მოგვეწონა, თვესა ერთსა არ წავედით,
1010   ვხოცდით მხეცსა უზომოსა მინდორით და მთით და ქედით.
  986 ვხოცთ მხეც უზომოსა მინდორით და მთით და ქედით.
1011 987  
1012   ჩვენ, სამთა ძმათა, ჩვენ თანა მესროლნი დავაწბილენით,
1013   მით ერთმანერთსა სამნივე ჩვენ კიდე დავეცილენით:
1014   «მე უკეთ მოვჰკლავ, მე გჯობო», სიტყვანი ვავაქილენით,
1015   ვერ გავაჩინეთ მართალი, ვისარჩლეთ, ვითაკილენით.
  988 ჩვენ სამთა ძმათა ჩვენთანა მესროლნი დავაწბილენით;
  989 მით ერთმანერთსა სამნივე ჩვენ კიდე დავეცილენით;
  990 «მე უკეთ მოვჰკლავ, მე გჯობო», სიტყვანი ვავაქილენით;
  991 ვერ გავაჩინეთ მართალი, ვისარჩლეთ ვითაკილენით.
1016 992  
1017   დღეს ავყარენით ლაშქარნი, სავსენი ირმის ტყავითა,
1018   ვთქვით: «გავაჩინოთ მართალი, ვინ სჯობთ თავისა მკლავითა,
1019   თავსა ვეალნეთ მარტონი, დავდგეთ მართ ოდენ თავითა,
1020   თვითდანახულსა მოვჰკლვიდეთ, ნუ ვსრით დამნახავითა!»
  993 დღეს ავყარენით ლაშქარნი, სავსენი ირმის ტყავითა,
  994 ვთქვით: «გავაჩინოთ მართალი, ვინ სჯობთ თავისა მკლავითა,
  995 თავსა ვეალნეთ მარტონი, დავდგეთ მართ ოდენ თავითა,
  996 თვით დანახულსა მოვჰკლვიდეთ, ნუ ვსრით დამნახავითა».
1021 997  
1022   ჩვენ ვიახლენით სამთავე სამნივე მეაბჯრენია,
1023   ლაშქართა წასლა უბრძანეთ, მით არას მოაზრენია,
  998 ჩვენ ვიახლენით სამთავე სამნივე მეაბჯრენია,
  999 ლაშქართა წასლა უბრძანეთ, მით არას მოაზრენია;
1024 1000 მოვინადირეთ მინდორი, ისი ტყენი და ღრენია,
1025   დავხოცეთ მხეცი, მფრინველი აცა ზე გარდაგვფრენია.
  1001 დავხოცეთ მხეცი, მფრინველი, აცა ზე გარდაგვფრენია.
1026 1002  
1027   ანაზდა მოყმე გამოჩნდა კუშტი, პირგამქუშავია,
1028   ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა, – მერანი რამე შავია,
1029   თავსა და ტანსა ემოსა გარეთმა ვეფხის ტყავია,
  1003 ანაზდა მოყმე გამოჩნდა კუშტი, პირ-გამქუშავია;
  1004 ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა, – მერანი რამე შავია,–
  1005 თავსა და ტანსა ემოსა გარე-თმა ვეფხის ტყავია,
1030 1006 ჯერთ მისი მსგავსი შვენება კაცთაგან უნახავია.
1031 1007  
1032   უჭვრიტეთ, მისთა ელვათა შუქნი ძლივ გავიცადენით,
1033   ვთქვით, თუ: «მზეაო ქვეყნად, ნუ ვეუბნებით ცად ენით!»
  1008 “ვუჭვრიტეთ, მისთა ელვათა შუქნი ძლივ გავიცადენით;
  1009 ვთქვით თუ: «მზეაო ქვეყნად, ნუ ვეუბნებით ცად ენით!»
1034 1010 მისი მოგვინდა შეპყრობა, ვჰკადრეთ და შევეცადენით,
1035 1011 ასრე სულთქმით და ვაებით მით ვართ, ცრემლისაცა დენით.
1036 1012  
1037   მე, უხუცესმან, უმცროსთა კაცი დავსთხოვე ქენებით;
1038   ჩემმან შედეგმან ტაიჭი მისი მით აქო ხსენებით;
1039   ამან მართ ოდენ მორევნა გვითხრა, უალეთ ჩვენ ნებით,
  1013 მე უხუცესმან უმცროსთა კაცი დავსთხოვე ქენებით;
  1014 ჩემმან შედეგმან ტაიჭი მისი მით აქო ხსენებით;
  1015 ამან მართ ოდენ მორევნა გვითხრა, უალეთ ჩვენ ნებით,
1040 1016 მივმართეთ, იგი აგრევე წყნარად მივა და შვენებით.
1041 1017  
1042   ბროლმან, ლალსა გარეულმან, ვარდნი თხელნი ანატიფნა,
1043   იგი ტკბილნი გონებანი ჩვენთვის მეტად გააყიფნა:
  1018 ბროლმან, ლალსა გარეულმან, ვარდნი თხელნი ანატიფნა;
  1019 იგი ტკბილნი გონებანი ჩვენთვის მეტად გააყიფნა;
1044 1020 არ აგვიხვნა, არცა დაგვსხნა, ყოლა არად ამოგვკრიფნა,
1045 1021 მისნი მკვახედ მოუბარნი მათრახითა შეგვამწიფნა!
1046 1022  
1047   უმცროსსა ძმასა მივეცით, უფროსნი დავეზიდენით;
1048   ხელი მოჰკიდა, «დადეგო», ესეცა ჰკადრა კიდ ენით;
  1023 უმცროსსა ძმასა მივეცით, უფროსსა დავეზიდენით;
  1024 ხელი მოჰკიდა, «დადეგო!» ესეცა ჰკადრა კიდ ენით;
1049 1025 მან ხრმალსა ხელი არ მიჰყო, ჩვენ ამად დავერიდენით,
1050 1026 თავსა გარდაჰკრა მათრახი, ვნახეთ სისხლისა კი დენით.
1051 1027  
1052   მით ერთითა მათრახითა თავი ასრე გარდაჰფრიწა,
1053   ვითა მკვდარი უსულოქმნა, ვითა მიწა დაამიწა,
1054   მისი რასმე მკადრებელი მოამდაბლა, მოაიწა,
  1028 მით ერთითა მათრახითა თავი ასრე გარდაჰფრიწა,
  1029 ვითა მკვდარი უსულო ქმნა, ვითა მიწა დაამიწა,
  1030 მისი რასმე მკადრებელი მოამდაბლა, მოაიწა,
1055 1031 თვალთა წინა წაგვივიდა ლაღი, კუშტი, ამაყი, წა-!
1056 1032  
1057   აღარ დაბრუნდა, წავიდა წყნარად და აუჩქარებლად,
1058   აგერა მივა, ნახეო, იგი მზეებრ და მთვარებლად“.
  1033 აღარ დაბრუნდა, წავიდა წყნარად და აუჩქარებლად;
  1034 აგერა მივა, ნახეო, იგი მზეებრ და მთვარებლად“;
1059 1035 შორს უჩვენებდეს ავთანდილს მტირალნი გაუხარებლად,
1060 1036 ოდენ ჩნდა შავი ტაიჭი მისი მის მზისა მარებლად.
1061 1037  
1062   აჰა, მიხვდა ავთანდილსა ღაწვთა ცრემლით არდათოვნა,
1063   რათგან ცუდად არ წაუხდა მას ეზომი გარეთ ყოვნა.
1064   კაცსა მიხვდეს საწადელი, რას ეძებდეს, მისი პოვნა,
  1038 აჰა, მიხვდა ავთანდილსა ღაწვთა ცრემლით არ-დათოვნა,
  1039 რათგან ცუდად არ წაუხდა მას ეზომი გარეთ ყოვნა;
  1040 კაცსა მიხვდეს საწადელი, რას ეძებდეს, მისი პოვნა,
1065 1041 მაშინ მისგან აღარა ხამს გარდასრულთა ჭირთა ხსოვნა.
1066 1042  
1067   უთხრა, თუ: ძმანო, ვარ ვინმე ღარიბი უადგილოსა,
1068   მე იმა ყმისა საძებრად მოვშორდი საგაზრდილოსა,
1069   აწ თქვენგან მივხვდი საქმესა ყოლა არსაადვილოსა, .
1070   ღმერთიმცა ნურას ნუღარ იქს თქვენსა დასაღრეჯილოსა!
  1043 უთხრა თუ:ძმანო, ვარ ვინმე ღარიბი უადგილოსა,
  1044 მე იმა ყმისა საძებრად მოვშორდი საგაზრდილოსა,
  1045 აწ თქვენგან მივხვდი საქმესა ყოლა არ-საადვილოსა,
  1046 ღმერთიმცა ნურას ნუღარ იქს თქვენსა დასაღრეჯილოსა!
1071 1047  
1072   ვითა მე მივხვდი წადილსა, ჩემს გულისა ნებასა,
1073   აგრემცა ღმერთი ნურას იქს ძმისა თქვენისა ვნებასა!“
  1048 ვითა მე მივხვდი წადილსა, ჩემს გულისა ნებასა,
  1049 აგრემცა ღმერთი ნურას იქს ძმისა თქვენისა ვნებასა!“
1074 1050 უჩვენა მისი სადგომი: „მიდითო ნება-ნებასა,
1075   ჩრდილსა გარდასვით მაშვრალი, მიეცით მოსვენებასა!
  1051 ჩრდილსა გარდასვით, მაშვრალი მიეცით მოსვენებასა“.
1076 1052  
1077 1053 ესე უთხრა და წავიდა, ცხენი გაქუსლა დეზითა,
1078   ვითა გავაზი გაფრინდა, არგაშვებული ხეზითა,
1079   ან მთვარე, მზისა შემყრელი, მზე სინათლითა ზეზითა.
  1054 ვითა გავაზი გაფრინდა, არ გაშვებული ხეზითა,
  1055 ან მთვარე, მზისა შემყრელი, მზე სინათლითა ზეზითა;
1080 1056 დაივსო ცეცხლი შემწველი მისითა მან მიზეზითა.
1081 1057  
1082 1058 მიეწურა, იგონებდა, ახლოს შეყრა ვითა აგოს:
1083   საუბარმან უმეცარმან შმაგი უფრო გააშმაგოს!
  1059 საუბარმან უმეცარმან შმაგი უფრო გააშმაგოს!
1084 1060 ხამს, თუ კაცმან გონიერმან ძნელი საქმე გამოაგოს,
1085   არსიწყნარე გონებისა მოიძულოს, მოიძაგოს.
  1061 არ-სიწყნარე გონებისა მოიძულოს, მოიძაგოს.
1086 1062  
1087   რათგან ისი არის სადმე უცნობოდ და ისრე რეტად,
  1063 რათგან ისი არის სადმე უცნობოდ და ისრე რეტად,
1088 1064 რომე კაცსა არ მიუშვებს საუბრად და მისად ჭვრეტად,
1089 1065 მივეწევი, შევიყრებით ერთმანერთის ცემა-ჟლეტად,
1090   ანუ მოვჰკლავ, ანუ მომკლავს, დაიმალვის მეტისმეტად.
  1066 ანუ მოკლავ, ანუ მომკლავს, დაიმალვის მეტის-მეტად.
1091 1067  
1092   ავთანდილ იტყვის: „ეზომნი ჭირნიმცა რად ვაცუდენი?
1093   რაცაღა არის, არ არის, თუმცა არ ედგნეს ბუდენი;
  1068 ავთანდილ იტყვის: „ ეზომნი ჭირნიმცა რად ვაცუდენი,
  1069 რაცაღა არის, არა რის, თუმცა არ ედგნეს ბუდენი;
1094 1070 სადაცა მივა, მივიდეს, რამცა მოვლიდეს ზღუდენი,
1095   მუნაღა ვძებნნე ღონენი ჩემნი არდასამრუდენი“.
  1071 მუნაღა ვძებნნე ღონენი ჩემნი არ-დასამრუდენი“.
1096 1072  
1097   წინა-უკანა იარნეს ორნი დღენი და ღამენი,
1098   დღისით და ღამით მაშვრალნი, არ საჭამადთა მჭამენი,
1099   არსადა ხანი არ დაყვეს, ერთნი თვალისა წამენი.
1100   მათ თვალთა ცრემლნი სდიოდეს, მინდორთა მოსალამენი.
  1073 წინა-უკანა იარნეს ორნი დღენი და ღამენი,
  1074 დღისით და ღამით მაშვრალნი, არ საჭამადთა მჭამენი;
  1075 არსადა ხანი არ დაყვეს, ერთნი თვალისა წამენი,
  1076 მათ თვალთა ცრემლნი სდიოდეს, მინდორთა მოსალამენი.
1101 1077  
1102   დღისით ვლეს და საღამოჟამ გამოუჩნდეს დიდნი კლდენი,
1103   კლდეთა შიგან ქვაბნი იყვნეს, ძირსა წყალი ჩანადენი,
  1078 დღისით ვლეს და საღამო-ჟამ გამოუჩნდეს დიდნი კლდენი,
  1079 კლდეთა შიგან ქვაბნი იყვნეს, ძირსა წყალი ჩანადენი,
1104 1080 წყლისა პირსა, არ ითქმოდა, შამბი იყო თუ რასდენი,
1105   ხე დიდრონი, თვალუწდომი, მაღლა კლდემდის ანაყრდენი.
  1081 ხე დიდრონი, თვალ-უწდომი, მაღლა კლდემდის ანაყრდენი.
1106 1082  
1107   მან ყმამან ქვაბსა მიმართა, გავლნა წყალი და ტყენია;
1108   ავთანდილ ცხენსა გარდახდა, მონახნა დიდნი ხენია;
  1083 მან ყმამან ქვაბსა მიმართა, გავლნა წყალი და კლდენია;
  1084 ავთანდილ ცხენსა გარდახდა, მონახნა დიდნი ხენია,
1109 1085 მას ზედა ჭვრეტად გავიდა, ძირსა დააბა ცხენია,
1110   მუნით უჭვრეტდა, იგი ყმა მივა ცრემლმინადენია.
  1086 მუნით უჭვრეტდა; იგი ყმა მივა ცრემლ-მინადენია.
1111 1087  
1112 1088 რა ტყენი გავლნა მან ყმამან, მოსილმან ვეფხის ტყავითა,
1113 1089 ქვაბისა კარსა გამოდგა ქალი ჯუბითა შავითა,
1114 1090 ატირდა მაღლად ცრემლითა, ზღვათაცა შესართავითა,
1115 1091 იგი ყმა ცხენსა გარდახდა, ყელსა მოეჭდო მკლავითა.
1116 1092  
1117   იგი ტევრი გაეხშირა დანაგლეჯსა მათსა თმასა,
1118   ერთმანერთსა ეხვეოდეს ყმა ქალსა და ქალი ყმასა;
1119   იზახდიან, მოსთქმიდიან, მოსცემდიან კლდენი ხმასა.
  1093 ყმამან უთხრა: „დაო ასმათ, ხიდნი ზღვასა ჩაგვიცვივდეს;
  1094 ვეღარ მივხვდით ჟამიერად ჩვენ ვისიცა ცეცხლნი გვწვიდეს“;
  1095 ესე თქვა და მკერდსა ხელნი იკრნა, ცრემლნი გარდმოსწვიმდეს,
  1096 ქალი შებნდა, მოეხვია, ერთმანერთსა სისხლი სწმიდეს.
  1097  
  1098 იგი ტევრი გაეხშირა დანაგლეჯსა მათსა თმასა;
  1099 ერთმანერთსა ეხვეოდეს: ყმა ქალსა და ქალი ყმასა,
  1100 იზახდიან, მოსთქმიდიან, მოსცემდიან კლდენი ხმასა,
1120 1101 ავთანდილ სჭვრეტს გაკვირვებით მათსა ეგრე ქცევა-ზმასა.
1121 1102  
1122   სული დაიღო მან ქალმან, დათმო გულისა წყლულობა,
  1103 სული დაიღო მან ქალმან, დათმო გულისა წყლულობა,
1123 1104 ქვაბს შეიყვანა ტაიჭი, მოჰხადა აკაზმულობა,
1124   მას ყმასა შეჰხსნა, შეიღო აბჯრისა წელმორტყმულობა;
  1105 მას ყმასა შეჰხსნა, შეიღო აბჯრისა წელ-მორტყმულობა;
1125 1106 შინა შევიდეს, მას დღესა გარდახდა გამოსრულობა.
1126 1107  
1127   ავთანდილს უკვირს, „ამბავი ისი თუ ვცნაო მე რითა?!“
1128   გათენდა, ქალი გამოდგა, მოსილი მითვე ფერითა,
1129   შავსა აუდვა ლაგამი, სწმედდა რიდისა წვერითა,
  1108 ავთანდილს უკვირს: „ამბავი ისი თუ ვცნაო მე რითა?!“
  1109 გათენდა, ქალი გამოდგა, მოსილი მითვე ფერითა;
  1110 შავსა აუდვა ლაგამი, სწმედდა რიდისა წვერითა,
1130 1111 შეკაზმა, მოაქვს აბჯარი წყნარად, არ რამე ჩხერითა.
1131 1112  
1132   მის მოყმისა წესი იყო, მეტსა თურე არა ეჯდა.
  1113 მის მოყმისა წესი იყო, მეტსა თურე არა ეჯდა.
1133 1114 ქალი ტირს და მკერდსა იცემს, თმისა ტევრსა გაიგლეჯდა;
1134   ერთმანერთსა მოეხვივნეს, აკოცა და ცხენსა შეჯდა;
1135   ალი, აგრე დაღრეჯილი, კვლა უფრორე დაიღრეჯდა.
  1115 ერთმანერთსა მოეხვივნეს, აკოცა და ცხენსა შეჯდა,
  1116 ასმათ, აგრე დაღრეჯილი, კვლა უფრორე დაიღრეჯდა.
1136 1117  
1137   ავთანდილ ახლოს კვლა ნახა სახე მისივე, კაცისა,
1138   ულვაშაშლილი, წვერგამო, „ნუთუ მზეაო, თქვა, ცისა!
1139   ეყნოსა სული ალვისა, ქართაგან მონატაცისა;
  1118 ავთანდილ ახლოს კვლა ნახა სახე მისივე კაცისა,
  1119 ულვაშ-აშლილი, წვერ-გამო, „ნუთუ მზეაო, თქვა, ცისა?
  1120 ეყნოსა სული ალვისა, ქართაგან მონატაცისა,
1140 1121 ასრე უჩს მოკლვა ლომისა, მართ ვითა ლომსა – ვაცისა.
1141 1122  
1142 1123 მასვე გზასა წამოვიდა, რომე გუშინ შეეარა,
1143   შამბი გავლო, გაეშორა, თავი მინდორს გააგარა.
  1124 შამბი გავლო, გაეშორა, თავი მინდორს გააგარა;
1144 1125 ავთანდილ სჭვრეტს გაკვირვებით, მალვით ხესა მოეფარა,
1145   თქვა, თუ: „ღმერთმან ესე საქმე მეტად კარგად მომიგვარა.
  1126 თქვა თუ: „ღმერთმან ესე საქმე მეტად კარგად მომიგვარა.
1146 1127  
1147   აწ ამას ჩემთვის ღმრთისაგან სხვა საქმე რა ვაჯობინო?
  1128 აწ ამას ჩემთვის ღმრთისაგან სხვა საქმე რა ვაჯობინო?
1148 1129 ქალი შევიპყრა, მის ყმისა ამბავი ვაამბობინო,
1149   ჩემიცა უთხრა ყველაი, მართალი გავაბრჭობინო,
1150   მას ყმასა ხრმალი არა ვჰკრა, არცას დავსობინო“.
1151    
  1130 ჩემიცა უთხრა ყველაი, მართალი გავაბრჭობინო,
  1131 მას ყმასა ხრმალი არა ვჰკრა, არც მისი დავსობინო“.
  1132 ამბავი ავთანდილისა, ასმათს რომ ეუბნების ქვაბშიგან
1152 1133 ჩამოვიდა, ცხენი ახსნა, მისგან ხესა გამობმული,
1153   ზედა შეჯდა, გაემართა, ქვაბი დახვდა კარგახმული:
1154   მუნით ქალი გამოიჭრა გულმდუღარე, ცრემლდასხმული,
1155   ეგონა, თუ: დაბრუნდაო პირი ვარდი, ბროლბაკმული.
  1134 ზედა შეჯდა, გაემართა, ქვაბი დახვდა კარ-გახმული;
  1135 მუნით ქალი გამოიჭრა გულ-მდუღარე, ცრემლ-დასხმული,
  1136 ეგონა თუ: დაბრუნდაო პირი ვარდი, ბროლ-ბაკმული.
1156 1137  
1157   ვერ იცნა, – სახე არ ჰგვანდა მისი მის ყმისა სახესა,
1158   ფიცხლა გაიქცა, მიმართა ზახილით კლდესა და ხესა;
1159   ყმა გარდაიჭრა, დააბა, ვითა კაკაბი მახესა;
1160   ხმას სცემდეს კლდენი ქალისა ზახილსა მუნ ერთსახესა.
  1138 ვერ იცნა, – სახე არ ჰგვანდა მისი მის ყმისა სახესა;
  1139 ფიცხლა გაიქცა, მიმართა ზახილით კლდესა და ხესა;
  1140 ყმა გარდაიჭრა, დააბა, ვითა კაკაბი მახესა,
  1141 ხმას სცემდეს კლდენი ქალისა ზახილსა მუნ ერთ-სახესა.
1161 1142  
1162 1143 მას ყმასა თავი არ მისცა, ჭვრეტადცა ებილწებოდა,
1163   ვითა კაკაბი არწივსა ქვეშე მი და მო ძრწებოდა,
  1144 ვითა კაკაბი არწივსა ქვეშე, მიდამო ძრწებოდა,
1164 1145 ტარიელს ვისმე უზახდა მწედ, თუცა არ ემწებოდა,
1165 1146 ავთანდილ მუხლთა უყრიდა, თითითა ეხვეწებოდა.
1166 1147  
1167   ეტყოდა. „სულე! რამც გიყავ? კაცი ვარ, ადამიანი!
1168   უფეროქმნილნი მინახვან ვარდნი და ისი იანი,
1169   მისი რა მითხარ, ვინ არის ტანსარო, პირბაკმიანი,
  1148 ეტყოდა: „სულე! რამც გიყავ? კაცი ვარ, ადამიანი;
  1149 უფერო-ქმნილნი მინახვან ვარდნი და ისი იანი;
  1150 მისი რამ ითხარ, ვინ არის ტან-სარო, პირ-ბაკმიანი?
1170 1151 სხვად არას გიზამ, ნუ გეშის, ნუ ჰყივი აგრე ხმიანი“.
1171 1152  
1172 1153 ქალი ეტყოდა ტირილით, სარჩელი უგავს ბრჭობასა:
1173   თუ არ შმაგი ხარ, დამეხსენ; შმაგი ხარ, მოდი ცნობასა!
  1154 თუ არ შმაგი ხარ, დამეხსენ; შმაგი ხარ, მოდი ცნობასა;
1174 1155 აწ მეტად ძნელსა საქმესა მნუკევ ადვილად თხრობასა;
1175   ცუდად ნუ სცთები, ნუ ელი მაგა ამბისა მბობასა!
  1156 ცუდად ნუ სცთები, ნუ ელი მაგა ამბისა მბობასა“.
1176 1157  
1177 1158 კვლა ეტყვის: „ყმაო, რა გინდა, ანუ მენუკევ მე რასა?
1178   მაგა საქმსა ვერა იქს ვერცა კალამი წერასა.
1179   შენ ერთხელ იტყვი, «მითხარო», მე ასჯერ გითხრობ «ვერასა».
1180   ვითა სიცილი ტირილსა, მიჯობს ვაგლახი მღერასა“.
  1159 მაგა საქმსა ვერა იქს ვერცა კალამი წერასა;
  1160 შენ ერთხელ იტყვი: «მითხარო», მე ასჯერ გითხრობ «ვერასა»;
  1161 ვითა სიცილი ტირილსა, ვაგლახი მიჯობს მღერასა“.
1181 1162  
1182   ქალო, არ იცი, სით მოვალ, რა ჭირნი მომითმენიან,
  1163 ქალო, არ იცი სით მოვალ, რა ჭირნი მომითმენიან;
1183 1164 ოდითგან ვეძებ ამბავთა, ესე არვისგან მსმენიან;
1184   შენ მიპოვნიხარ, სიტყვანი ჩემნი რაზომცა გწყენიან,
1185   ვერ დაგეხსნები, მიამბე, ჩემგან ნუღარა გრცხვენიან!
  1165 შენ მიპოვნიხარ; სიტყვანი ჩემნი რაზომცა გწყენიან,
  1166 ვერ დაგეხსნები, მიამბე, ჩემგან ნუღარა გრცხვენიან“.
1186 1167  
1187 1168 ქალმან უთხრა: „რას შეგესწარ, მე ვინ ვარ და ანუ შენო?
1188   მზე არ მახლავს, შეგეტყვების, თრთვილო, ასრე მით მაწყენო!
  1169 მზე არ მახლავს, შეგეტყვების, თრთვილო, ასრე მით მაწყენო;
1189 1170 გრძელი სიტყვა საწყინოა, ასრე მოკლედ მოგახსენო:
1190 1171 ვერასათვის ვერ გიამბობ, რაცა გინდა, იგი ქმენო!“
1191 1172  
1192 1173 კვლაცა ჰკითხა ზენარობით, მიუყარნა მუხლნი წინა,
1193   მაგრა ვერა ვერ დაჰყარა, მუდარობა მოეწყინა,
  1174 მაგრა ვერა ვერ დაჰყარა, მუდარობა მოეწყინა;
1194 1175 პირსა ზედა გაგულისდა, თვალთა სისხლი მოედინა,
1195   ადგა, თმთა წამოზიდნა, ყელსა დანა დააბრჯინა.
  1176 ადგა, თმთა წამოზიდნა, ყელსა დანა დააბრჯინა.
1196 1177  
1197   ეგრე უთხრა: „მე ეზომი ჯავრი ვითა შეგარჩინო,
1198   რაგვარა თუ ამატირო, ცრემლი ცუდად დამადინო?
1199   გიჯობს, მითხრა, ამის მეტი მართ აღარა არ გაწყინო,
1200   თვარა, ღმერთმან მტერი ჩემი მოკლას, ვითა მოგაკვდინო!“
  1178 ეგრე უთხრა: „მე ეზომი ჯავრი ვითა შეგარჩინო?
  1179 რაგვარა თუ ამატირო, ცრემლი ცუდად დამადინო!
  1180 გიჯობს, მითხრა; ამის მეტი მართ აღარა არ გაწყინო,
  1181 თვარა ღმერთმან მტერი ჩემი მოკლას, ვითა მოგაკვდინო!“
1201 1182  
1202   ქალმან უთხრა: „ეგე ღონე მოიგონე მტად ავი:
1203   თუ არ მომკლავ, არ მოვკვდები, მრთელი ვარ და მოუკლავი.
  1183 ქალმან უთხრა: „ეგე ღონე მოიგონე მტად ავი:
  1184 თუ არ მომკლავ, არ მოვკვდები, მრთელი ვარ და მოუკლავი;
1204 1185 რად რა გითხრა, სადამდისცა ვიყო ჭირთა უნახავი?
1205 1186 კვლა თუ მომკლავ, სასაუბროდ აღარ მედგას ზედა თავი“.
1206 1187  
1207 1188 კვლა ეტყვის: „ყმაო, რად მპოვე, ვინ მეუბნები მე, ვინო?
1208   ეგე ამბავი ცოცხალსა ნებითა ვერ მათქმევინო!
  1189 ეგე ამბავი ცოცხალსა ნითა ვერ მათქმევინო!
1209 1190 მე თავი ჩემი ნებითა ჩემითა მოგაკლვევინო,
1210   ვითა უსტარი ბედითი ადვილად დაგახევინო.
  1191 ვითა უსტარი ბედითი, ადვილად დაგახევინო.
1211 1192  
1212   ჩემი სიკვდილი შენ ჩემად პატიჟად ნურად გგონია,
  1193 ჩემი სიკვდილი შენ ჩემად, პატიჟად ნურად გგონია,
1213 1194 მით რომე დამხსნი ტირილსა, შემშრების ცრემლთა ფონია;
1214   ჩალად მიჩს ყოვლი სოფელი, მისთვისვე შემიწონია;
1215   ვერ გიცნობ, ვინ ხარ, ვის გითხრნე სიტყვანი მისანდონია?“
  1195 ჩალად მიჩს ყოვლი სოფელი, მისთვისვე შემიწონია.
  1196 ვერ გიცნობ; ვინ ხარ, ვის გითხრნე სიტყვანი მისანდონია?“
1216 1197  
1217   ყმამან თქვა, თუ: „არ ეგების აწ ამისი ასრე თქმევა,
  1198 ყმამან თქვა თუ: „არ ეგების აწ ამისი ასრე თქმევა,
1218 1199 სხვასა რასმე მოგონება, სჯობს საქმისა გამორჩევა“.
1219   გაუშვა და ცალკე დაჯდა, ტირს, დაწყო ცრემლთა ფრქვევა,
1220   ქალსა უთხრა: „გაგარისხე, აწ, ესე თქვი, ვით დავრჩე, ვა!“
  1200 გაუშვა და ცალკე დაჯდა, ტირს, დაწყო ცრემლთა ფრქვევა;
  1201 ქალსა უთხრა: „გაგარისხე, აწ არიცი, ვით დავრჩე, ვა!“
1221 1202  
1222   ქალი დაუჯდა კუშტგვარად, ქუშობს, ჯერთ არ დამტკბარია;
  1203 ქალი დაუჯდა კუშტ-გვარად, ქუშობს, ჯერთ არ დამტკბარია;
1223 1204 ავთანდილ ქვე ზის ტირილად, აღარას მოუბარია;
1224 1205 ვარდისა ბაღსა მოგუბდა ცრემლისა საგუბარია.
1225   კვლა იქით ქალი ატირდა, მისთვის გულნალმობარია.
  1206 კვლა იქით ქალი ატირდა, მისთვის გულ-ნალმობარია.
1226 1207  
1227   ყმა მტირალი შეებრალა, ამად ცრემლნი ცხელნი ღვარნა,
  1208 ყმა მტირალი შეებრალა, ამად ცხელნი ცრემლნი ღვარნა,
1228 1209 მაგრა უჯდა უცხოს უცხო, არ ბაგენი აუბარნა;
1229   ყმამან ცნა, თუ: „გონებანი ჩქარნი ჩემთვის დააწყნარნა“.
1230   ცრემლდენილი შეეხვეწა, ადგა, მუხლნი მიუყარნა.
  1210 ყმამან ცნა თუ: „გონებანი ჩქარნი ჩემთვის დააწყნარნა“.
  1211 ცრემლ-დენილი შეეხვეწა, ადგა, მუხლნი მიუყარნა.
1231 1212  
1232   უთხრა: „ვიცი, აღარ ვარგ ხარ შენ აწ ჩემად დასადობლად,
1233   გაგარისხე, დარჩომი ვარ ღარიბად და ამად ობლად;
  1213 უთხრა: „ვიცი, აღარ ვარგხარ, შენ აწ ჩემად დასადობლად;
  1214 გაგარისხე, დარჩომივარ ღარიბად და ამად ობლად;
1234 1215 აწ ეგრეცა თავი ჩემი დამიც შენთვის დასანდობლად,
1235   ამად რომე შეცოდება შვიდგზის თქმულა შესანდობლად.
  1216 ამად რომე შეცოდება შვიდ-გზის თქმულა შესანდობლად.
1236 1217  
1237   თავი ჩემი სამსახურად თუცა ავად მოგაწონე,
1238   მიჯნურისა შებრალება ხამს, ესეცა გაიგონე!
  1218 თავი ჩემი სამსახურად თუცა ავად მოგაწონე,
  1219 მიჯნურისა შებრალება ხამს, ესეცა გაიგონე;
1239 1220 სხვაგნით ყოვლგნით უღონო ვარ, არვინ არის ჩემი ღონე;
1240 1221 სულთა მოგცემ გულისათვის, სხვა მეტიმცა რა გაქონე!“
1241 1222  
1242   რა ქალსა მიხვდა ყმისაგან მიჯნურობისა სმინება,
1243   გულამოხვინჩვით დაიწყო ასკეცა ცრემლთა დინება,
1244   კვლა გაამრავლა ზახილით ტირილი, არგაცინება.
1245   ავთანდლს ღმერთმან წადილი მისცა, გულისა ლხინება.
  1223 რა ქალსა მიხვდა ყმისაგან მიჯნურობისა სმინება,
  1224 გულ-ამოხვინჩვით დაიწყო ას-კეცა ცრემლთა დინება;
  1225 კვლა გაამაღლა ზახილით ტირილი, არ გაცინება.
  1226 ავთანდლს ღმერთმან წადილი მისცა, გულისა ლხინება.
1246 1227  
1247   იტყვის, თუ: „ამა სიტყვითა მას ფერი შეეცვალების,
1248   ვისთვისმე ხელი უცილოდ, მას ცრემლი ემალმალების“.
1249   კვლა უთხრა: „დაო, მიჯნური მტერთაცა შეებრალების;
  1228 იტყვის თუ: „ამა სიტყვითა მას ფერი შეეცვალების,
  1229 ვისთვისმე ხელი უცილოდ მას ცრემლი ემალმალების“.
  1230 კვლა უთხრა: „დაო, მიჯნური მტერთაცა შეებრალების,
1250 1231 ესეცა იცი, სიკვდილსა თვით ეძებს, არ ეკრძალების.
1251 1232  
1252   ვარ მიჯნური, ხელი ვინმე, გაუძლებლად სულთა დგმისად,
1253   ჩემმან მზემან გამომგზავნა საძებარად იმა ყმისად,
1254   ღრუბელიცა ვერ მიხვდების მე მისრულ ვარ სადა, მი-, სად!
1255   გული თქვენი მიპოვნია, მისი შენა, შენი მისად.
  1233 ვარ მიჯნური, ხელი ვინმე, გაუძლებლად სულთა დგმისად;
  1234 ჩემმან მზემან გამომგზავნა საძებარად იმა ყმისად;
  1235 ღრუბელიცა ვერ მიხვდების, მე მისრულვარ სადა, მი-, სად;
  1236 გული თქვენი მიპოვნია, მისი შენა, შენი მისად
1256 1237  
1257   მისი სახე გულსა ჩემსა ხატად ასრე გამოვხატე,
1258   მისთვის ხელმან, გამოჭრილმან ლხინი ჩემი ვაალქატე.
1259   ორისაგან ერთი მიყავ: ტყვემქმენ ანუ მააზატე,
1260   ან მაცოცხლე, ანუ მომკალ, ჭირი ჭირსა მომიმატე!
  1238 მისი სახე გულსა ჩემსა ხატად ასრე გამოვხატე,
  1239 მისთვის ხელმან, გამოჭრილმან, ლხინი ჩემი ვაალქატე;
  1240 ორისაგან ერთი მიყავ: ტყვე-მქმენ, ანუ მააზატე,
  1241 ან მაცოცხლე, ანუ მომკალ, ჭირი ჭირსა მომიმატე“.
1261 1242  
1262 1243 ქალმან უთხრა ყმასა სიტყვა პირველისა უამესი:
1263   ეგე სიტყვა მოიგონე დია რამე უკეთესი.
1264   წეღან საქმე მტერობისა გულსა ჩემსა ამოსთესი,
  1244 ეგე სიტყვა მოიგონე დია რამე უკეთესი;
  1245 წეღან საქმე მტერობისა გულსა ჩემსა შთამოსთესი,
1265 1246 აწ მოყვარე გიპოვნივარ, დისაგანცა უფრო დესი.
1266 1247  
1267   მაშა რათგან მიჯნურობა შენად ღონედ მოიგონე,
1268   არ ეგების, ამას იქით თუცა თავი არ გამონე,
  1248 მაშა რათგან მიჯნურობა შენად ღონედ მოიგონე,
  1249 არ ეგების, ამას იქით თუცა თავი არ გამონე;
1269 1250 არ შენ მოგეც თავი ჩემი, დაგაბნიე, დაგაღონე;
1270   შენთვის მოვკვდე, ამისებრი მემცა საქმე რა ვღონე!
  1251 შენთვის მოვკვდე, ამისებრი მემცა საქმე რა ვღონე!
1271 1252  
1272   აწ რაცა გითხრა, თუ ამა საქმესა დამმორჩილდები,
1273   რასაცა ეძებ, მიხვდები, უცილოდ არ ასცილდები;
1274   თუ არ მოისმენ, ვერ ჰპოვებ, რაზომცა ცრემლსა მილდები,
1275   მოგხვდების მდურვა სოფლისა, მოჰკვდები, გა-ცა-სწბილდები“.
1276   არაკი ავთანდილისა, ასმათს რომ უბრძანა
  1253 აწ რაცა გითხრა, თუ ამა საქმესა დამმორჩილდები,
  1254 რასაცა ეძებ, მიხვდები, უცილოდ არ ასცილდები;
  1255 თუ არ მოისმენ, ვერ ჰპოვებ, რაზომცა ცრემლსა მილდები,
  1256 მოგხვდების მდურვა სოფლისა, მოჰკვდები გა-ცა-სწბილდები“.
1277 1257  
1278 1258 ყმამან უთხრა: „ეგე საქმე ამას ჰგავსო, არა სხვასა:
1279 1259 ორნი კაცნი მოდიოდეს სადაურნი სადმე გზასა,
1280 1260 უკანამან წინა ნახა ჩავარდნილი შიგან ჭასა,
1281 1261 ზედ მიადგა, ჩაჰყიოდა, ტირს, იზახის ვაგლახ-ვასა.
1282 1262  
1283   ეგრე უთხრა: «ამხანაგო, იყავ მანდა, მომიცდიდე,
1284   წავალ თოკთა მოსახმელად, მწადსო, თუმცა ამოგზიდე».
  1263 ეგრე უთხრა: «ამხანაგო, იყავ მანდა, მომიცდიდე,
  1264 წავალ თოკთა მოსახმელად, მწადსო, თუმცა ამოგზიდე»;
1285 1265 მას ქვეშეთსა გაეცინნეს, გაუკვირდა მეტად კიდე,
1286 1266 შემოჰყივლა: «არ გელოდე, სად გაგექცე, სად წავიდე?»
1287 1267  
1288   აწ, დაო, შენთა ხელთაა ჩემი საბელი ყელისა,
1289   რააცა მიზამ, შენ იცი, შე წამალი ხელისა,
1290   ხვად უღონოა შენოდ ჩემიპყრობ ხელისა,
1291   თვარა ვისმც ექმნა გვარლითა შეკრა თავისა მრთელისა!“
  1268 აწ, დაო, შენთა ხელთაა ჩემი საბელი ყელისა,
  1269 ხვად უღონოა შენოდ ემგან აღპყრობა ხელისა;
  1270 რააცა მიზამ, შენ იცი, შენ წამალი ხელისა;
  1271 თვარა ვისმც ექმნა გვარლითა შეკრა თავისა მრთელისა!“
1292 1272  
1293 1273 ქალმან უთხრა: „მომეწონა, ყმაო, შენი ნაუბარი.
1294 1274 ხარ უცილოდ კარგი ვინმე, მოყმე, ბრძენთა საქებარი;
1295 1275 ხარ ვინათგან აქანამდის მაგა ჭირთა დამთმობარი,
1296 1276 რაცა გითხრა, მომისმინე, გიპოვნია საძებარი.
1297 1277  
1298   იმა მოყმისა ამბავი არსადა არ იპოვების;
1299   თვით თუ არ გითხრობს, არ ითქმის, არვისგან დაიხსოვნების;
  1278 იმა მოყმისა ამბავი არსადა არ იპოვების;
  1279 თვით თუ არ გითხრობს, არ ითქმის, არ ვისგან დაიჯერების;
1300 1280 მოილოდინე, მოვიდეს, რაზომცა დაგეყოვნების,
1301   დადუმდი, ვარდსა ნუ აზრობ, ცრემლითა ნუ ითოვნების!
  1281 დადუმდი, ვარდსა ნუ აზრობ, ცრემლითა ნუ ითოვნების.
1302 1282  
1303   გითხრა, თუ ცოდნა გწადიან მისისა შენ სახელისა:
  1283 გითხრა, თუ ცოდნა გწადიან ჩვენისა შენ სახელისა:
1304 1284 ტარიელ არის სახელი იმა მოყმისა ხელისა;
1305 1285 მე ასმათ მქვიან, რომელსა წვა მაქვს ცეცხლისა ცხელისა,
1306 1286 სულთქმა სულთქმისა ბევრისა, მაშა თუ არ ერთხელისა.
1307 1287  
1308   ამის მეტსა ვერას გითხრობ მე სიტყვასა ამისთანსა:
  1288 ამის მეტსა ვერას გითხრობ მე სიტყვასა ამისთანსა:
1309 1289 ისი მინდორს არონინებს ტანსა მჭევრსა, მემაჯანსა,
1310   ვჭამ, გლახ, მარტო ნადირისა მისგან ხორცსა მონატანსა,
  1290 ჭამ, გლახ, მარტო ნადირისა მისგან ხორცსა მონატანსა,
1311 1291 აწვე მოვა, არა ვიცი, თუ დაჰყოვნის დიდსა ხანსა.
1312 1292  
1313   ამას გვედრებ, მოიცადო, თავი სხვაგან არსად არო;
1314   რა მოვიდეს, შევეხვეწო, ნუთუ ვით რა მოვაგვარო,
1315   ერთმანერთსა შეგამეცნე, თავი შენი შევაყვარო,
  1293 ამას გვედრებ, მოიცადო თავი სხვაგან არსად არო;
  1294 რა მოვიდეს, შევეხვეწო; ნუთუ ვით რა მოვაგვარო;
  1295 ერთმანერთსა შეგამეცნე, თავი შენი შევაყვარო,
1316 1296 თვით გიამბოს საქმე მისი, საყვარელსა გაახარო“.
1317 1297  
1318 1298 ქალსა ყმამან მოუსმინა, დამორჩილდა, დართო ნება.
1319   ამას ზედა მოიხედეს, ხევით ესმა ჩხაპუნება;
  1299 ამას ზედა მოიხედეს, ხევით ესმა ჩხაპუნება;
1320 1300 მთვარე წყალსა გამოსრული ნახეს, შუქთა მოვანება,
1321 1301 უკურიდნეს, აღარა ქმნეს მუნ ხანისა დაყოვნება.
1322 1302  
1323   ქალმან უთხრა: „ყმაო, ღმერთმან მოგცა ჟამად, რაცა გინა,
1324   მაგრა თავი უჩინოქმენ, დამალული იყავ შინა;
  1303 ქალმან უთხრა: „ყმაო, ღმერთმან მოგცა, ჟამად, რაცა გინა,
  1304 მაგრა თავი უჩინო ქმენ, დამალული იყავ შინა;
1325 1305 იმა ყმისა მეუნებლე ხორციელი არავინ-ა;
1326 1306 ნუთუ ვით რა მოვაგვარო, შენი ნახვა არ ეწყინა“.
1327 1307  
1328 1308 ავთანდილ ქვაბსა დამალა ქალმან მალვითა მალითა.
1329   იგი ყმა ცხენსა გარდახდა, შვენოდა კაპარჭ-ხრმალითა;
  1309 იგი ყმა ცხენსა გარდახდა, შვენოდა კაპარჭ-ხრმალითა,
1330 1310 ატირდეს მაღლად ცრემლითა, ზღვათაცა შესამალითა,
1331 1311 ავთანდილ სარკმლით უჭვრეტდა ჭვრეტითა იდუმალითა.
1332 1312  
1333   ამარტისფერად შეცვალა ბროლი ცრემლისა ბანამან.
  1313 ამარტის ფერად შეცვალა ბროლი ცრემლისა ბანამან.
1334 1314 დიდხან იტირეს ყმამან და მან ქალმან შაოსანამან;
1335   შეხსნა, შეიღო აბჯარი, ცხენიცა შეიყვანა მან;
  1315 შეხსნა, შეიღო აბჯარი, ცხენიცა შეიყვანა მან,
1336 1316 დადუმდეს, ცრემლნი მოჰკვეთნა შავმან გიშრისა დანამან.
1337 1317  
1338   ავთანდილ სარკმლით უჭვრეტდა, ტყვე, სარკმლით ნააზატები.
  1318 ავთანდილ სარკმლით უჭვრეტდა, ტყვე, საკნით ნააზატები.
1339 1319 მან ქალმან ქვეშე დაუგო ვეფხის ტყავისა ნატები;
1340   მას ზედა დაჯდა იგი ყმა, სულთქვამს ჭირმონამატები,
  1320 მას ზედა დაჯდა იგი ყმა, სულთქვამს ჭირ-მონამატები,
1341 1321 სისხლისა ცრემლსა გაეწნა შუა გიშრისა სატები.
1342 1322  
1343   მან ქალმან ხელყო კვესითა გზება ცეცხლისა ნელისა,
  1323 მან ქალმან ხელ-ყო კვესითა გზება ცეცხლისა ნელისა.
1344 1324 ეგონა ჭამა ხორცისა შემწვრისა, შეუქნელისა;
1345   მიუპყრა, ერთი ახლიჩა, ქმნაა საქმისა ძნელისა,
  1325 მიუპყრა, ერთი ახლიჩა, ქმნაა საქმისა ძნელისა,
1346 1326 ძალი არ ჰქონდა, დაუწყო გამოყრა უცოხნელისა.
1347 1327  
1348 1328 ცოტად მიწვა, მიიძინა, თუცა ყოლა ვერა მეტი;
1349   შეკრთა, დიდნი დაიზახნა, წამოვარდა ვითა რეტი,
  1329 შეკრთა, დიდნი დაიზახნა, წამოიჭრა ვითა რეტი,
1350 1330 იზახდის და წამ-წამ იკრის გულსა ლოდი, თავსა კეტი.
1351   ცალკერძ ზის და პირსა იხოკს ქალი მისი შენაჭვრეტი.
  1331 ცალ-კერძ ზის და პირსა იხოკს ქალი მისი შენაჭვრეტი.
1352 1332  
1353   რად დაჰბრუნდი? – მოახსენა, – მითხარ, რაცა წაგეკიდა!“
  1333 რად დაჰბრუნდი? – მოახსენა, – მითხარ, რაცა წაგეკიდა!“
1354 1334 მან უბრძანა: „მონადირე მეფე ვინმე გარდმეკიდა,
1355 1335 ჰყვეს ლაშქარნი უთვალავნი, ბარგი მძიმედ აეკიდა,
1356 1336 იგი მინდორს ნადირობდა, დაეფანჩა მარეკი, და-.
1357 1337  
1358   სევდად მეცა კაცთა ნახვა, ცეცხლი უფრო გავიალე,
1359   არ მივეო ახლოს შეყრად, თავი ჩემი შევიწყალე,
1360   მათგან მწყრალი შემოვბრუნდი, ტყესა შიგან დავიმალე.
1361   თქვ: ნუთუმცა უკუმრიდა, რა გათენდეს, წავალ ხვალე“.
  1338 სევდად მეცა კაცთა ნახვა, ცეცხლი უფრო გავიალე:
  1339 არ მივეო ახლოს შეყრად, თავი ჩემი შევიწყალე;
  1340 მათგან მრთალი შემოვბრუნდი, ტყესა შიგან დავიმალე.
  1341 თქვ: ნუთუმცა უკუმრიდა, რა გათენდეს, წავალ ხვალე“.
1362 1342  
1363   ქალსა ცრემლი გადმოსცვივდა ასნაკეცი, ბევრისბევრად;
  1343 ქალსა ცრემლი გადმოსცვივდა ას-ნაკეცი, ბევრის-ბევრად;
1364 1344 მოახსენა: „მხეცთა თანა იარები მარტო ტევრად,
1365   არას კაცსა არ იახლებ საუბრად და შემაქცევრად;
1366   მას მაგითა ვერა არგებ, დღეთა შენთა ცუდად ლევ რად?
  1345 არას კაცსა არ იახლებ საუბრად და შემაქცევრად,
  1346 მას მაგითა ვერა არგებ, დღეთა შენთა ცუდად ლევ რად?
1367 1347  
1368   ყოვლი პირი ქვეყანისა ერთობ სრულად მოგივლია,
1369   ერთი კაცი შემაქცევრად შენად ვითა დაგელია,
1370   გეახლოს და არ გაშმაგდე, თუცა ჭირი არ გაკლია.
  1348 ყოვლი პირი ქვეყანისა ერთობ სრულად მოგივლია.
  1349 ერთი კაცი შემაქცევრად შენად ვითა დაგელია?
  1350 გეახლოს და არ გაშმაგდე, თუცა ჭირი არ გაკლია;
1371 1351 შენ მოჰკვდე და იგი წახდეს, ესე შენთვის რა მადლია?“
1372 1352  
1373 1353 უბრძანა: „დაო, ეგეა მსგავსი შენისა გულისა,
1374 1354 მაგრა არ არის ქვეყანად წამალი ამა წყლულისა!
1375   ვის ძალუც პოვნა კაცისა, თვით სოფლად არმოსრულისა?
  1355 ვის ძალ-უც პოვნა კაცისა, თვით სოფლად არ-მოსრულისა,
1376 1356 ჩემი ლხინია სიკვდილი, გაყრა ხორცთა და სულისა.
1377 1357  
1378   ღმერთმან სხვაცა ეტლსა ჩემსა რაცა კაცი რად დაბადა,
  1358 ღმერთმან სხვაცა ეტლსა ჩემსა რაცა კაცი რად დაბადა,
1379 1359 სიახლე და საუბარი თუმცა მისი მე მეწადა!
1380 1360 ვინმცა გასძლნა ჭირნი ჩემნი, ანუ ვინმცა შეეცადა?
1381 1361 შენგან კიდე ხორციელი, დაო, მივის არასადა“.
1382 1362  
1383 1363 ქალმან ჰკადრა: „არ გამიწყრე, ვიშიშვი და ვიაჯ დია;
1384   რათგან ღმერთსა ვაზირობა შენი ჩემზედ მოუგდია,
1385   ვერ დავმალავ, უკეთესი რაცა საქმე გამიცდია.
1386   არა ვარგა უსაზომო, თავი ზომსა გარდგიხდია.
  1364 რათგან, ღმერთსა ვაზირობა შენი ჩემზედ მოუგდია,
  1365 ვერ დავმალავ უკეთესსა, რაცა საქმე გამიცდია.
  1366 არა ვარგა უსაზომო, თავი ზომსა გარდგიხდია.
1387 1367  
1388   მისი მძებნელი იყომცა ჭკუითა მეტისმეტითა;
1389   შენ კაცთა ნაცვლად ნადირთა ახლავ ცნობითა რეტითა;
1390   სჯობს, ერთი კაცი იახლო, ილხენდე მისით ჭვრეტითა.
1391   ვით იადონი არ მოჰკვდე ბულბულოს თესლთა კვნეტითა“.
1392    
1393   ყმამან უთხრა: „რას მენუკვ, არა ვიცი, გამიცხადე!
  1368 ყმამან უთხრა: „რას მენუკვ, არა ვიცი, გამიცხადე.
1394 1369 კაცი ჩემად სამსახურად უღმრთოდ მემცა ვით დავბადე!
1395 1370 ღმერთსა ჩემი უბედობა უნდა, მემცა რას ვეცადე!
1396   განაღამცა გავნადირდი, თავი ასრე გავიხადე“.
  1371 განაღამცა გავნადირდი, თავი ასრე გავიხადე“.
1397 1372  
1398 1373 ქალმან კვლა ჰკადრა: „გაგსაჯე მეტითა შეგონებითა,
1399 1374 მაგრა თუ კაცი მოგგვარო, მოგყვეს თავისა ნებითა,
1400   იგი გეახლოს, ილხენდე მისითა შემეცნებითა,
1401   ფიცე, არ მოჰკლა, არ იყო, არ, სავნებლისა ვნებითა!
  1375 იგი გეახლოს, ილხენდე მისითა შემეცნებითა;
  1376 ფიცე, არ მოჰკლა, არ იყო, არ-სავნებლისა ვნებითა“.
1402 1377  
1403   მან ურძანა: „თუ მიჩვენებ, ვნახავ, დიდად გავიხარებ,
  1378 ყმამან უთხრა: „თუ მიჩვენებ, ვნახავ, დიდად გავიხარებ,
1404 1379 სიყვარულმან მისმან, ვისთვის ხელი მინდორს თავსა ვარებ,
1405   არას უზამ უგემურსა, არა ოდეს გავამწარებ;
  1380 არას უზამ უგემურსა, არა ოდეს გავამწარებ;
1406 1381 რაცა ჩემგან ეამების, ვაამებ და შევიყვარებ“.
1407    
  1382 შეყრა ტარიელისა და ავთანდილისა
1408 1383 ქალი ადგა და წავიდა მის ყმისა მოსაყვანებლად;
1409   არ ეწყინაო“, უამბობს, არს მისად მაგულვანებლად,
  1384 არ ეწყინაო“, უამბობს, არს მისად მაგულვანებლად,
1410 1385 ხელი მოჰკიდა, მოჰყვანდა, ვით მთვარე მოსავანებლად;
1411 1386 იგი რა ნახა ტარიელ, თქვა მზისა დასაგვანებლად.
1412 1387  
1413 1388 გამოეგება ტარიელ, მართებს ორთავე მზე დარად,
1414   ანუ ცით მთვარე უღრუბლო შუქთა მოჰფენდეს ქვე ბარად,
1415   რომე მათ თანა ალვისა ხეცა ვარგ იყო ხედ არად,
1416   ჰგვანდეს შვიდთავე მნათობთა, სხვადმცა რისად ვთქვ მე და რად!
  1389 ანუ ცით მთვარე, უღრუბლო შუქთა მოჰფენდეს ქვე ბარად;
  1390 რომე მათთანა ალვისა ხეცა ვარგიყო ხედ არად,
  1391 ჰგვანდეს შვიდთავე მნათობთა, სხვადმცა რისად ვთქვ მე და რად!
1417 1392  
1418 1393 მათ აკოცეს ერთმანერთსა, უცხოობით არ დარიდეს,
1419   ვარდსა ხლეჩდეს, ბაგეთაგან კბილნი თეთრნი გამოსჭვირდეს,
1420   ყელი ყელსა გადააჭდეს, ერთმანერთსა აუტირდეს,
  1394 ვარდსა ხლეჩდეს, ბაგეთაგან კბილნი თეთრნი გამოსჭვირდეს;
  1395 ყელი ყელსა გადააჭდეს, ერთმანერთსა აუტირდეს,
1421 1396 ქარვად შექმნნეს იაგუნდნი მათნი, თუცა ლალად ღირდეს.
1422 1397  
1423   მობრუნდეს, ყმამან ავთანდილს ხელი შეუპყრა ხელითა,
1424   ერთგან დასხდეს და იტირეს დიდხან ცრემლითა ცხელითა.
1425   ასმათი სულსა უღებდა სიტყვითა საკვირველითა:
1426   თავთა ნუ დახოცთ, ნუ ბნელიქთ მზესა თქვენითა ბნელითა!
  1398 მობრუნდეს; ყმამან ავთანდილს ხელი შეუპყრა ხელითა,
  1399 ერთგან დასხდეს და იტირეს დიდხან ცრემლითა ცხელითა;
  1400 ასმათი სულსა უღებდა, სიტყვითა საკვირველითა:
  1401 თავთა ნუ დახოცთ, ნუ ბნელ-იქთ მზესა თქვენითა ბნელითა“.
1427 1402  
1428   ტარიელის ვარდი იყო დათრთვილული, არ დაზრული;
  1403 ტარიელის ვარდი იყო დათრთვილული, არ-დაზრული;
1429 1404 ყმასა უთხრა: „მესწრაფების, მითხარ შენი დაფარული,
1430   ვინ ხარ, ანუ სით მოსრულ ხარ, სადაური, სით მოსრული?
  1405 ვინ ხარ, ანუ სით მოსრულხარ, სადაური, სით მოსრული?
1431 1406 მე სიკვდილსა აღარ ვახსოვ, ვარ მისგანცა განწირული“.
1432 1407  
1433 1408 ავთანდილ გასცა პასუხი, სიტყვები ლამაზებია:
1434   ლომო და გმირო ტარიელ, ვის თავი გინაზებია,
  1409 ლომო და გმირო ტარიელ, ვის თავი გინაზებია:
1435 1410 მე ვარ არაბი, არაბეთს არს ჩემი დარბაზებია,
1436   მიჯნურობითა დამწვარ ვარ, ცეცხლი უშრეტი მგზებია.
  1411 მიჯნურობითა დამწვარვარ, ცეცხლი უშრეტი მგზებია.
1437 1412  
1438   მე პატრონისა ჩემისა ასული შემყვარებია;
1439   თვით მეფედ მათად მას ხედვენ მონები მკლავმაგრებია.
1440   თუცა არ მიცნობ, გინახავ, თუ ვითა გაზრებია,
1441   გახსოვსცა, ოდეს დახოცე მონები არსაპყრებია?
  1413 მე პატრონისა ჩემისა ასული შემყვარებია;
  1414 თვით მეფედ მათად მას ხედვენ მონები მკლავ-მაგრებია.
  1415 თუცა არ მიცნობ, გინახავ, თუ ვითა გაზრებია,
  1416 გახსოვსცა, ოდეს დახოცე მონები არ-საპყრებია?
1442 1417  
1443   შენ მინდორს გნახეთ გაჭრილი, ჩვენ ზედა გარდგეკიდენით,
1444   პატრონი ჩემი გაგიწყრა, ჩვენ ხაფად წაგეკიდენით,
1445   გიხმეთ, არ მოხვე, ლაშქარნი უკანა გამოგკიდენით,
  1418 შენ მინდორს გნახეთ გაჭრილი, ჩვენ ზედა გარდგეკიდენით,
  1419 პატრონი ჩემი გაგიწყრა, ჩვენ ხაფად წაგეკიდენით:
  1420 გიხმეთ, არ მოხვე, ლაშქარნი უკანა გამოგკიდენით,
1446 1421 შენ ველნი წითლად შეღებენ სრულად სისხლისა კი დენით.
1447 1422  
1448   ყველაკასა მათრახითა თავი უხრმლოდ გარდაჰკვეთეთ.
  1423 ყველაკასა მათრახითა თავი უხრმლოდ გარდაჰკვეთეთ.
1449 1424 მეფე შეჯდა, დაგვეკარგე, კვალი შენი ვერ მოვკვეთეთ,
1450   ვითა ქაჯი დაგვემალე, მონებიცა დავაფეთეთ,
  1425 ვითა ქაჯი დაგვემალე, მონებიცა დავაფეთეთ;
1451 1426 ამან უფრო დაგვაშმაგნა, თავი სრულად გავაშეთეთ.
1452 1427  
1453   ჭმუნვა შეექმნა, თქვენც იცით, ხელმწიფე ნებიერია.
  1428 ჭმუნვა შეექმნა, თქვენც იცით, ხელმწიფე ნებიერია.
1454 1429 მოგნახეს, გძებნეს ყოველგან, მათ რუკა დაუწერია,
1455   ვერ ნახეს შენი ნახული ვერცა ყმა, ვერცა ბერია;
  1430 ვერ ნახეს შენი ნახავი ვერცა ყმა, ვერცა ბერია;
1456 1431 აწ გამომგზავნა, რომელსა ვერ მზე ჰგავს, ვერ ეთერია.
1457 1432  
1458   მიბრძანა: «მიცან ამბავი მის ყმისა წახდომილისა,
  1433 მიბრძანა: «მიცან ამბავი მის ყმისა წახდომილისა,
1459 1434 მაშინ ვარ მქმნელი საქმისა, მის შენგან მონდომილისა».
1460 1435 სამ წლამდის მითხრა დადენა უმისოდ ცრემლთა მილისა.
1461   არ გიკვირს, გავსძლ ვერჭვრეტა მისისა მე ღიმილისა?!
  1436 არ გიკვირს, გავსძლ ვერ-ჭვრეტა მისისა მე ღიმილისა?!
1462 1437  
1463   აქანამდის მნახავიცა კაცი შენი არ მენახა;
  1438 აქანამდის მნახავიცა კაცი შენი არ მენახა;
1464 1439 თურქნი ვნახენ, რომე თქვენთვის სიტყვა რამე გაემკვახა;
1465   მათრახითა ჩამოგეგდო, ერთი მკვდართა დაგესახა;
1466   მათ მასწავლეს, ძმა რომელთა სულმობრძავი სამე, გლახ, ა“.
  1440 მათრახითა ჩამოგეგდო ერთი, მკვდართა დაგესახა;
  1441 მათ მასწავლეს, ძმა რომელთა სულ-მობრძავი სამე გლახ, ა“.
1467 1442  
1468 1443 ტარიელსცა აეხსენა ომი მათი მაშინდელი,
1469   იტყვის: „მახსოვს ეგე საქმე, თუცა არის ადრინდელი;
  1444 იტყვის: „მახსოვს ეგე საქმე, თუცა არის ადრინდელი;
1470 1445 ერთგან გნახენ ნადირობას შენ და შენი მე გამზრდელი;
1471   მით ვტიროდი, მომეგონა მე, გლახ, ჩემი წამწყმედელი.
  1446 მით ვტიროდი, მომეგონა მე, გლახ, ჩემი წამწყმედელი.
1472 1447  
1473   რას მაქნევდით, რა გინდოდა, ერთმაერთსა რითა ვჰგვანდით?!
  1448 რას მაქნევდით, რა გინდოდა, ერთმაერთსა რითა ვჰგვანდით?
1474 1449 თქვენ მორჭმულნი სთამაშობდით, ჩვენ მტირალნი ღაწვთა ვბანდით.
1475 1450 რა მონანი შესაპყრობლად მომწიენით, გაჰგულვანდით,
1476   აწ ვეჭვ, რომე ჩემად ნაცვლად თანა მკვდართა წაიტანდით.
  1451 აწ ვეჭვ, რომე ჩემად ნაცვლად თანა მკვდართა მიიტანდით.
1477 1452  
1478   მოვიხედენ, მომეწია; რა პატრონი შენი ვნახე,
  1453 მოვიხედენ, მომეწია, რა პატრონი შენი ვნახე,
1479 1454 ხელმწიფობით შემებრალნეს, ამად ხელი არ შევახე,
1480   თვალთა წინა გამოვექეც, მეტი არა შეუზახე.
1481   ჩემი ცხენი უჩინოსა ჰგავს და სხვასმცა რას ვასახე!
  1455 თვალთა წინა გამოვექეც, მეტი არა შეუზახე;
  1456 ჩემი ცხენი უჩინოსა ჰგავს და სხვასმცა რას ვასახე!
1482 1457  
1483   კაცმან ვერ ასწრას თვალისა დაფახვა, დაწამწამება,
1484   მას გავექცევი, ვისგანცა ჩემი არა ვცნა ამება.
  1458 კაცმან ვერ ასწრას თვალისა დაფახვა, დაწამწამება,
  1459 მას გავექცევი ვისგანცა ჩემი არა ვცნა ამება;
1485 1460 მათ თურქთა მიღმა გამეგო მე არას არ შეწამება,
1486 1461 ავად შვენოდა მორევნა და ჩემი დათამამება.
1487 1462  
1488   აწ ვაშად მოხვე, მეამა ნახვა შენისა პირისა,
1489   ტანად სარო და პირად მზე, მამაცად მსგავსი გმირისა!
1490   მაგრა გარჯილ ხარ, არა ხარ გარდაუხდელი ჭირისა:
1491   ძნელია პოვნა კაცისა ღმრთივ ზეცით განაწირისა!
  1463 აწ ვაშად მოხვე, მეამა ნახვა შენისა პირისა!
  1464 ტანად სარო და პირად მზე, მამაცად მსგავსი გმირისა,
  1465 მაგრა გარჯილხარ, არა ხარ გარდაუხდელი ჭირისა.
  1466 ძნელია პოვნა კაცისა ღმრთივ ზეცით განაწირისა!
1492 1467  
1493 1468 ავთანდილ უთხრა: „ვით მაქებ საქები ბრძენთა ენისა?
1494   მაგისად ნაცვლად რამც იყავ ღირსი ქებისა თქვენისა!
  1469 მაგისად ნაცვლად რამც იყავ ღირსი ქებისა თქვენისა!
1495 1470 სახე ხარ მზისა ერთისა, ზეცით მნათისა ზენისა,
1496 1471 რათგან ვერ შეგცვლის პატიჟი ეგზომთა ცრემლთა დენისა.
1497 1472  
1498   ამა დღემან დამავიწყა, გული ჩემი ვინ დაბინდა;
1499   დამიგდია სამსახური, იგი იქმნას, რაცა გინდა;
1500   იაგუნდი ეგრეცა სჯობს, ათასჯერმცა მინა მინდა;
  1473 ამა დღემან დამავიწყა, გული ჩემი ვინ დაბინდა;
  1474 დამიგდია სამსახური, მისი, იქმნას, რაცა გინდა;
  1475 იაგუნდი ეგრეცა სჯობს, ათასჯერმცა მინა მინდა,
1501 1476 შენ გეახლო სიკვდილამდის, ამის მეტი არა მინდა!“
1502 1477  
1503 1478 ტარიელ უთხრა: „მე შენი გული აწ მემხურვალების;
1504 1479 მიკვირს, თუ ნაცვლად მაგისად შენ ჩემი რა გევალების!
1505 1480 მაგრა წესია, მიჯნური მიჯნურსა შეებრალების,
1506   შენ საყვარელსა გაგყარო, ესე რა გენაცვალების!
  1481 შენ საყვარელსა გაგყარო, ესე რა გენაცვალების!
1507 1482  
1508   წამოსრულ ხარ ჩემად ძებნად, პატრონისა სამსახურად;
1509   ღმერთმან ქმნა და გიპოვნივარ, შენცა ცდილ ხარ მამაცურად.
1510   მაგრა ჩემსა რა გიამბობს, გამოჭრილ ვარ ასრე თუ რად!
  1483 წამოსრულხარ ჩემად ძებნად, პატრონისა სამსახურად;
  1484 ღმერთმან ქმნა და გიპოვნივარ, შენცა ცდილხარ მამაცურად.
  1485 მაგრა ჩემსა რა გიამბობს, გამოჭრილვარ ასრე თუ რად!
1511 1486 მე თუ ვიტყვი, დამწვავს ცეცხლი ცხელი, შემიქს ალად, მურად“.
1512 1487  
1513   ასმათ უთხრა: „ლომო, ცრემლით მაგა ცეცხლსა რა ერგების!
  1488 ასმათ უთხრა: „ცრემლით, ლომო, მაგა ცეცხლსა რა ერგების!
1514 1489 მე ვითა ვთქვა წვევა თქმისა, რათგან ეგრე არ ეგების!
1515 1490 ვხედავ, ესე ხელი ვინმე მოყმე შენთვის წაეგების,
1516 1491 ცნას მიზეზი შენთა წყლულთა, ქმნას, რა ღონე აეგების.
1517 1492  
1518   მეხვეწებოდა, ლამოდა ჩემგან რასამე სმენასა;
1519   ნუ ყოს ღმერთმან, გაძლება მემცა ვით მივეც ენასა!
1520   თუ რას სცნობს, ვეჭო ამისგან თქვენსა რასამე ლხენასა.
  1493 მეხვეწებოდა, ლამოდა ჩემგან რასამე სმენასა;
  1494 ნუ ყოს ღმერთმან, გაძლება მემცა ვით მივეც ენასა!
  1495 თუ რას სცნობს, ვეჭო ამისგან თქვენსა რასამე ლხენასა.
1521 1496 არს უკეთესი, რაცაღა სწადს განგებასა ზენასა“.
1522 1497  
1523   ამას დაყმუნდა ტარიელ, დამწვარი დაავლებული;
1524   ასმათს უბრძანა: „მას აქათ შენ ხარ ჩემ თანა ხლებული;
  1498 ამას დაყმუნდა ტარიელ დამწვარი, დაავლებული;
  1499 ასმათს უბრძანა: „მას აქათ შენ ხარ ჩემთანა ხლებული;
1525 1500 რად არა იცი, უწამლო არს ლები ესე ლებული!
1526 1501 კვლა ესე ყმა მწვავს მტირალი, ცრემლითა დავალებული.
1527 1502  
1528   კაცმან ვით პოვოს, ღმრთისაგან რაცა არდანაბადია!
1529   მით გული ჩემი სახმილმან აწ ასრე დანაბა დია;
1530   კვლა გზასა მიკრავს, მიჭირავს, მითქს ბადე დანაბადია;
1531   აწ ხელთა, ნაცვლად ლხინისა, ჩალა მაქვს და ნაბადია.
1532    
1533   მაგრა ღმერთმან მოწყალემან მით ცნობითა ერთით მზითა
1534   ორი მისი მოწყალება დღესცა მომცა ამა გზითა:
1535   პირველ, შეჰყრის მოყვარულთა ჩემით რათმე მიზეზითა,
1536   კვლა ნუთუმცა სრულად დამწვა ცეცხლთა ცხელთა ანაგზითა“.
1537    
1538   ყმასა უთხრა: „ვინცა კაცმან იძმოს ანუ და-ცა-იდოს,
1539   ხამს, მისთვის სიკვდილსა და ჭირსა თავი არ დარიდოს;
1540   ღმერთმან ერთი რთ აცხოვნოს, თუ მეორე არ წაწყმიდოს!
  1503 ყმასა უთხრა: „ვინცა კაცმან ძმა იძმოს, უ დაცა იდოს,
  1504 ხამს თუ, მისთვის სიკვდილსა და ჭირსა თავი არ დარიდოს:
  1505 ღმერთმან ერთი რთ აცხოვნოს, თუ მეორე არ წაწყმიდოს!
1541 1506 შენ ისმენდი, მე გიამბობ, რაცა გინდა წამეკიდოს“.
1542 1507  
1543 1508 ასმათს უთხრა: „მოდი, მოჯე, თანა წყალი მოიტანე,
1544 1509 დაბნედილსა მაპკურებდი, გული მითა გარდამბანე;
1545 1510 მკვდარი მნახო, დამიტირე, სულთქმა გაათანისთანე,
1546   მე სამარე გამითხარე, აქა მიწა მიაკვანე!
  1511 მე სამარე გამითხარე, აქა მიწა მიაკვანე“.
1547 1512  
1548   ღილჩახსნილი საამბობლად დაჯდა, მხარნი ამოყარნა;
  1513 ღილ-ჩახსნილი საამბობლად დაჯდა, მხარნი ამოყარნა;
1549 1514 ვითა მზე ჯდა მოღრუბლებით, დიდხან შუქნი არ ადარნა;
1550   ვერ გაახვნა სასაუბროდ, მან ბაგენი გაამყარნა,
  1515 ვერ გაახვნა სასაუბროდ მან ბაგენი, გაამყარნა,
1551 1516 მერმე სულთქვნა, დაიზახნა, ცრემლნი ცხელნი გარდმოყარნა.
1552 1517  
1553   მოსთქვამს: „ჰაჲჰაჲ, საყვარელო, ჩემო, ჩემთვის დაკარგულ,
  1518 მოსთქვამს: „ჰა, საყვარელო, ჩემო, ჩემთვის დაკარგულ,
1554 1519 იმედო და სიცოცხლეო, გონებაო, სულო, გულო,
1555   ვინ მოგკვეთა, არა ვიცი, ხეო, ედემს დანერგულო!
  1520 ვინ მოგკვეთა, არა ვიცი, ხეო, ედემს დანერგულო?
1556 1521 ცეცხლმან ცხელმან ვით ვერ დაგწვა, გულო, ასჯერ დადაგულო?!“
1557   ტარიელისაგან თავის ამბის მბობა, ოდეს ავთანდილს უამბო
1558    
  1522 ტარიელისაგან თავის ამბის მბობა ოდეს ავთანდილს უამბო
1559 1523 ისმენდი, მიეც გონება ჩემთა ამბავთა სმენასა,
1560   საუბართა და საქმეთა ვითა ძლივ ვათქმევ ენასა!
1561   იგი, ვინ ხელმქმნა, მოველი მისგან აროდეს ლხენასა,
1562   ვისგან შეუცავ სევდაა, სისხლისა ღვართა დენასა.
  1524 საუბართა და საქმეთა, ვითა ძლივ ვათქმევ ენასა;
  1525 იგი, ვინ ხელ-მქმნა, მოველი მისგან აროდეს ლხენასა,
  1526 ვისგან შეუცავ სევდაა, სისხლისა ღვართა დენასა.
1563 1527  
1564   ინდოეთს შვიდთა მეფეთა ყოვლი კაცი ხართ მცნობელი:
  1528 ინდოეთს შვიდთა მეფეთა ყოვლი კაცი ხართ მცნობელი:
1565 1529 ექვსი სამეფო ფარსადანს ჰქონდა, თვით იყო მპყრობელი,
1566 1530 უხვი, მდიდარი, უკადრი, მეფეთა ზედა მფლობელი,
1567 1531 ტანად ლომი და პირად მზე, ომად მძლე, რაზმთა მწყობელი.
1568 1532  
1569   მამა ჩემი ჯდა მეშვიდე, მეფე მებრძოლთა მზარავი,
1570   სარიდან ერქვა სახელად, მტერთა სრვად დაუფარავი;
  1533 მამა-ჩემი ჯდა მეშვიდე, მეფე მებრძოლთა მზარავი,
  1534 სარიდან ერქვა სახელად, მტერთა სრვად დაუფარავი;
1571 1535 ვერვინ ჰკადრებდის წყენასა, ვერ ცხადი, ვერცა მპარავი;
1572   ნადირობდის და იშვებდის საწუთროგაუმწარავი.
  1536 ნადირობდის და იშვებდის საწუთრო-გაუმწარავი.
1573 1537  
1574   ხალვა მოსძულდა, შეექმნა გულს კაეშანთა ჯარები.
  1538 ხალვა მოსძულდა, შეექმნა გულს კაეშანთა ჯარები.
1575 1539 თქვა: «წამიღია მტერთაგან ძლევით ნაპირთა არები,
1576 1540 ყოვლგნით გამისხმან, მორჭმით ვზი, მაქვს ზეიმი და ზარები»;
1577 1541 ბრძანა: «წავალ და მეფესა ფარსადანს შევეწყნარები».
1578 1542  
1579   ფარსადანს წინა დაასკვნა გაგზავნა მოციქულისა,
  1543 ფარსადანს წინა დაასკვნა გაგზავნა მოციქულისა.
1580 1544 შესთვალა: «შენ გაქვს მეფობა ინდოეთისა სრულისა;
1581 1545 აწ მე მწადს, თქვენსა წინაშე მეცა ვცნა ძალი გულისა,
1582 1546 სახელი დარჩეს ჩემისა ერთგულად ნამსახურისა».
1583 1547  
1584   ფარსადან შექმნა ზეიმი ამა ამბისა მცნობელმან.
  1548 ფარსადან შექმნა ზეიმი ამა ამბისა მცნობელმან.
1585 1549 შესთვალა: «ღმერთსა მადლობა შევსწირე ხმელთა მფლობელმან,
1586 1550 რათგან ეგე ჰქმენ მეფემან, ჩემებრ ინდოეთს მპყრობელმან.
1587   აწ მოდი, ასრე პატივგცე, ვითა ძმამან და მშობელმან».
  1551 აწ მოდი, ასრე პატივ გცე, ვითა ძმამან და მშობელმან».
1588 1552  
1589   ერთი სამეფო საკარგვად, უბოძა ამირბარობა.
1590   თვით ამირბარსა ინდოეთს აქვს ამირსპასალარობა.
1591   მეფედ რა დაჯდა, არა აქვს ხელისა მიუმწვდარობა;
  1553 ერთი სამეფო, საკარგვად, უბოძა ამირბარობა.
  1554 თვით ამირბარსა ინდოეთს აქვს ამირ-სპასალარობა.
  1555 მეფედ რა დაჯდა, არა სჭირს ხელისა მიუმწვდარობა;
1592 1556 სხვად პატრონია, მართ ოდენ არა აქვს კეისარობა.
1593 1557  
1594   თვით მეფემან მამა ჩემი დაიჭირა სწორად თავსა.
  1558 თვით მეფემან მამა-ჩემი დაიჭირა სწორად თავსა.
1595 1559 თქვა: «ჩემებრი ამირბარი, ნაძლევი ვარ, ვისმცა ჰყავსა!»
1596 1560 ლაშქრობდის და ნადირობდის, აძლევდიან მტერნი ზავსა.
1597 1561 მას არა ვჰგავ ასრე, ვითა მე სხვა კაცი არა მგავსა.
1598 1562  
1599   ძე არ ესვა მეფესა და დედოფალსა მზისა დარსა,
  1563 ძე არ ესვა მეფესა და დედოფალსა მზისა დარსა,
1600 1564 ჭმუნვა ჰქონდა, ჟამი იყო, მით აეხვნეს სპანი ზარსა.
1601   ვა, კრულია დღემცა იგი, მე მივეცი ამირბარსა!
  1565 ვა, კრულია დღემცა იგი, მე მივეცი ამირბარსა!
1602 1566 მეფემან თქვა: «შვილად გავზრდი, თვით ჩემივე გვარი არსა».
1603 1567  
1604   მეფემან და დედოფალმან მიმიყვანეს შვილად მათად,
  1568 მეფემან და დედოფალმან მიმიყვანეს შვილად მათად,
1605 1569 საპატრონოდ მზრდიდეს სრულთა ლაშქართა და ქვეყანათად,
1606 1570 ბრძენთა მიმცეს სასწავლელად ხელმწიფეთა ქცევა-ქმნათად;
1607   მოვიწიფე, დავემსგავსე მზესა თვალად, ლომსა ნაკვთად.
  1571 მოვიწიფე, დავემსგავსე მზესა თვალად, ლომსა ნაკვთად.
1608 1572  
1609   ასმათ, შენცა ხარ მოწამე ჩემისა ფერმიხდილისა,
1610   მზესა მე ვსჯობდი შვენებით, ვით ბინდსა ჟამი დილისა;
  1573 ასმათ, შენცა ხარ მოწამე ჩემისა ფერ-მიხდილისა,
  1574 მზესა მე ვსჯობდი შვენებით, ვით ბინდსაჟამი დილისა;
1611 1575 იტყოდეს ჩემნი მნახავნი: «მსგავსია ედემს ზრდილისა».
1612 1576 აწ მაშინდლისა ჩემისა სახე ვარ ოდენ ჩრდილისა.
1613 1577  
1614   მე ხუთისა წლისა ვიყავ, დაორსულდა დედოფალი“.
  1578 მე ხუთისა წლისა ვიყავ, დაორსულდა დედოფალი“.
1615 1579 ესე რა თქვა, ყმამან სულთქვნა, ცრემლით ბრძანა: „შობა ქალი“.
1616   დაბნედასა მიეწურა, ასმათ ასხა გულსა წყალი;
1617   თქვა: „მაშინვე მზესა ჰგვანდა, აწ მედების ვსგან ალი!
  1580 დაბნედასა მიეწურა, ასმათ ასხა გულსა წყალი:
  1581 თქვა: „მაშინვე მზესა ჰგვანდა, აწ მედების ვსგან ალი!
1618 1582  
1619   წიგნი წიგნსა ეცემოდა, დედოფალი ოდეს შობდა,
1620   მოციქული მოციქულსა, ინდოეთი სრულად სცნობდა;
1621   მზე და მთვარე განცხრებოდეს, სიხარულით ცა ნათობდა;
1622   ყოვლი არსად შემოსრული მხიარულად თამაშობდა.
1623    
1624   ქება არ ითქმის ენითა, აწ ჩემგან ნაუბარითა.
  1583 ქება არ ითქმის ენითა, აწ ჩემგან ნაუბარითა.
1625 1584 ფარსადან დაჯდა ხარებად ზეიმითა და ზარითა;
1626   ყოვლგნით მოვიდეს მეფენი ნიჭითა მრავალგვარითა.
1627   საჭურჭლე გასცეს, აივსნეს ლაშქარნი საბოძვარითა.
  1585 ყოვლგნით მოვიდეს მეფენი ნიჭითა მრავალ-გვარითა.
  1586 საჭურჭლე გასცეს; აივსნეს ლაშქარნი საბოძვარითა.
1628 1587  
1629   საშობელი გაიყარა, ზრდა დაგვიწყეს მე და ქალსა.
  1588 საშობელი გაიყარა, ზრდა დაგვიწყეს მე და ქალსა.
1630 1589 მართ მაშინვე ჰგვანდა იგი მზისა შუქთა ნასამალსა.
1631   უყვარდით და სწორად უჩნდით მეფესა და დედოფალსა.
1632   აწ ვახსენებ, ვისგან ჩემი დაუდაგავს გული ალსა“.
  1590 უყვარდით და სწორად უჩნდით მეფესა და დედოფალსა.
  1591 აწ ვახსენებ, ვისგან ჩემი დაუდაგავს გული ალსა!
1633 1592  
1634 1593 ყმა დაბნდა, რა სახელისა ხსენებასა მიეწურა;
1635 1594 ავთანდილსცა აეტირა, მისმან ცეცხლმან გულსა მურა;
1636   ქალმან სულად მოაქცია, მკერდსა წყალი დააპკურა.
  1595 ქალმან სულად მოაქცია, მკერდსა წყალი დააპკურა;
1637 1596 თქვა: „ისმენდი, მაგრა ჩემი სიკვდილისა დღე დასტურ-ა.
1638 1597  
1639   მას ქალსა ნესტან-დარეჯან იყო სახელად ხმობილი.
  1598 მას ქალსა ნესტან-დარეჯან იყო სახელად ხმობილი.
1640 1599 შვიდისა წლისა შეიქმნა ქალი წყნარი და ცნობილი,
1641   მთვარისა მსგავსი, მზისაგან ვენებით ვერშეფრობილი;
1642   მისსა ვით გასძლებს გაყრასა გული ალმასი, წობილი!
  1600 მთვარისა მსგავსი, შვენებით მზისაგან ვერ-შეფრობილი;
  1601 მისსა ვით გასძლებს გაყრასა გული ალმასი, წობილი!
1643 1602  
1644   იგი ასრე მოიწიფა, მე შემეძლო შესლვა ომსა;
  1603 იგი ასრე მოიწიფა, მე შემეძლო შესლვა ომსა;
1645 1604 მეფე ქალსა ვით ხედვიდა მეფობისა ქმნისა მწთომსა,
1646   მამასავე ხელთა მიმცეს, რა შევიქმენ ამა ზომსა;
  1605 მამასავე ხელთა მიმცეს; რა შევიქმენ ამა ზომსა,
1647 1606 ვბურთობდი და ვნადირობდი, ვით კატასა ვხოცდი ლომსა.
1648 1607  
1649   მეფემან სახლი ააგო შიგან საყოფი ქალისა:
  1608 მეფემან კოშკი ააგო, შიგან საყოფი ქალისა;
1650 1609 ქვად ფაზარი სხდა, კუბო დგა იაგუნდისა, ლალისა,
1651   პირსა ბაჩა და საბანლად სარაჯი ვარდისწყალისა;
1652   იგი მუნ იყვის, მედების ვისგან სახმილი ალისა.
  1610 პირსა ბაჩა, საბანლად სარაჯი ვარდის წყალისა;
  1611 იგი მუნ იყვის, მედების ვისგან სახმილი ალისა!
1653 1612  
1654   დღე და ღამე მუჯამრითა ეკმეოდის ალვა თლილი;
1655   ზოგჯერ კოშკს ჯდის, ზოგჯერ ბაჩას ჩამოვიდის, რა დგის ჩრდილი.
  1613 დღე და ღამე მუჯამრითა ეკმეოდის ალვა თლილი;
  1614 ზოგჯერ კოშკს ჯდის, ზოგჯერ ბაჩას ჩამოვიდის, რა დგის ჩრდილი.
1656 1615 დავარ იყო და მეფისა, ქვრივი, ქაჯეთს გათხოვილი,
1657 1616 მას სიბრძნისა სასწავლელად თვით მეფემან მისცა შვილი.
1658 1617  
1659   სრა ედგა მოფარდაგული ოქსინოთა და შარდითა;
  1618 სრა ედგა მოფარდაგული ოქსინოთა და შარდითა;
1660 1619 ვერვინ ვხედევდით, შეიქმნა პირითა მინა-ვარდითა;
1661 1620 ასმათ და ორნი მონანი ჰყვიან, იმღერდის ნარდითა;
1662 1621 მუნ იზრდებოდის ტანითა, გაბაონს განაზარდითა.
1663 1622  
1664   თხუთმეტისა წლისა ვიყავ, მეფე მზრდიდა ვითა შვილსა;
  1623 თხუთმეტისა წლისა ვიყავ, მეფე მზრდიდა ვითა შვილსა;
1665 1624 დღისით ვიყვი მას წინაშე, გამიშვებდის არცა ძილსა;
1666 1625 ძალად ლომსა, თვალად მზესა, ტანად ვჰგვანდი ედემს ზრდილსა,
1667 1626 სროლასა და ასპარეზსა აქებდიან ჩემგან ქმნილსა.
1668 1627  
1669   რა მინდორს შევჯდი, ზარითა ხმა იყვის ბუკთა ცემისა;
1670   თანამყვის სპისა სიმრავლე, მსგავსი ფუტკრისა რემისა;
1671   ჭვრეტად ქალ-ყმები დაჯრილი დგის თემისა და თემისა;
1672   ვინ მნახის, ეყვის ერთ წლამდის კვეხა ნახვისა ჩემისა.
1673    
1674   მოსრნის მხეცნი და ნადირნი ისარმან ჩემმან სრეულმან,
1675   მერმე ვიბურთი მოედანს, მინდორით შემოქცეულმან,
1676   შევიდი, შევქმნი ნადიმი, ნიადაგ ლხინსა ჩვეულმან,
1677   აწ საწუთროსა გამყარა პირმან ბროლბალახშეულმან!
  1628 მოსრნის მხეცნი და ნადირნი ისარმან ჩემმან სრეულმან,
  1629 მერმე ვიბურთი მოედანს, მინდორით შემოქცეულმან;
  1630 შევიდი, შევქმნი ნადიმი, ნიადაგ ლხინსა ჩვეულმან;
  1631 აწ საწუთროსა გამყარა პირმან ბროლ-ბალახშეულმან!
1678 1632  
1679   მამა მომიკვდა, მოვიდა დღე სიკვდილისა, ვიშისა;
  1633 მამა მომიკვდა, მოვიდა დღე სიკვდილისა ვიშისა;
1680 1634 ქმნა გაუცუდდა ფარსადანს ნიშატისა და ნიშისა;
1681 1635 მათ გაეხარნეს, ვის ზარი დალევდის მისგან შიშისა;
1682 1636 ერთგულთა შექმნეს ვაება, მტერთა – ხსენება იშისა.
1683 1637  
1684   მე წელიწდამდის ბნელსა ვჯე საწუთროგაცუდებული,
1685   დღისით და ღამით ვვაებდი, ვერვისგან სულდაღებული;
  1638 მე წელიწდამდის ბნელსა ვჯე საწუთრო-გაცუდებული,
  1639 დღისით და ღამით ვვაებდი, ვერვისგან სულ-დაღებული;
1686 1640 გაყვანად ხასნი მოვიდეს, მითხრეს მეფისა მცნებული,
1687   ებრძანა: «შვილო ტარიელ, ნუ ხარ შავითა ღებული!
  1641 ებრძანა: «შვილო ტარიელ, ნუ ხარ შავითა ღებული.
1688 1642  
1689   ჩვენ უფრო გვტკივის იგი, ვინ დაგვაკლდა სწორად თავისა».
  1643 «ჩვენ უფრო გვტკივის იგი, ვინ დაგვაკლდა სწორად თავისა».
1690 1644 ასი ებოძა საჭურჭლე, ებრძანა ახდა შავისა,
1691 1645 ბოძება მისეულისა სრულისა საკარგავისა:
1692   «შენ გქონდეს ამირბარობა, ქმნა მისვე საურავისა!»
  1646 «შენ გქონდეს ამირბარობა, ქმნა მისვე საურავისა».
1693 1647  
1694   ავენთი, დამწვეს მამისა სახმილთა დაუშრტობელთა;
1695   უკანის გამომიყვანეს ხასთა მათ წინამდგომელთა;
1696   გამოსლვისათვის ზეიმი შექმნეს ინდოეთს მფლობელთა,
  1648 ავენთი, დამწვეს მამისა სახმილთა დაუშრტობელთა;
  1649 უკანის გამომიყვანეს ხასთა მათ წინა-მდგომელთა;
  1650 გამოსლვისათვის ზეიმი შექმნეს ინდოეთს მფლობელთა.
1697 1651 შორს მომეგებნეს, მაკოცეს პატივით ვითა მშობელთა.
1698 1652  
1699   მათ საჯდომთა ახლოს დამსვეს, პატივს მცემდეს ძისა დარად,
  1653 მათ საჯდომთა ახლოს დამსვეს, პატივს მცემდეს ძისა დარად.
1700 1654 მის ხელისა საურავი მათ ორთავე მითხრეს წყნარად;
1701 1655 ურჩ ვექმენ და მისეულთა წესთა ქცევა მიჩნდა ზარად.
1702   არ მომეშვნეს, დავმორჩილდი, თაყვანისვეც ამირბარად.
  1656 არ მომეშვნეს, დავმორჩილდი, თაყვანი-მეც ამირბარად.
1703 1657  
1704   თავადობინდოთა და რავალთაცა მქონ სხვათა;
1705   ვნაპირობდი, თუ ვინ იყვის ავნებელი ჩემთ სპათა.
1706   ხალვად ვჯდი ვიხარებდი, ზა შევქმნი მღერა-სმათა;
1707   პათა ვმოსდი, ვნადირობდი, ქებთქვიან ჩემთა ქმნათა“.
  1658 “აღარვიცი, დამვიწყდეს, თუცა დიადი წელია;
  1659 გიამბო ჩემი ამბავი, განა რაზომცა ძნელია!
  1660 ცრუ მუხთალი სოფელიწყივ ვისა ქმნელა,
  1661 მისთა ნაკვესთა წინწალი დამეცანგრძლად მწველია“.
1708 1662 ამბავი ტარიელის გამიჯნურებისა, პირველ რომ გამიჯნურდა
1709    
1710   კვლა დაიწყო თქმა ამბისა მან, რა ხანი მოიტირა:
1711   დღესა ერთსა მე და მეფე მოვიდოდით, გვენადირა;
1712   მიბრძანა, თუ: «ქალი ვნახოთ!» ხელი ხელსა დამიჭირა.
1713   მის ჟამისა მხსენებელი მე სულდგმული არ გიკვირა?!
  1663 კვლა დაიწყო თქმა ამბისა მან, რა ხანი მოიტირა:
  1664 დღესა ერთსა მე და მეფე მოვიდოდით, გვენადირა;
  1665 მიბრძანა, თუ: «ქალი ვნახოთ», ხელი ხელსა დამიჭირა;.
  1666 მის ჟამისა მხსენებელი მე სულდგმული არ გიკვირა?
1714 1667  
1715   მეფემან ახმა დურაჯთა მითხრა მიტანად ქალისა,
1716   გამოუხვენ და წავედით ჩემად სადებლად ალისა;
1717   მაშინ დავიწყე გარდახდა მე საწუთროსა ვალისა.
  1668 მეფემან ახმა დურაჯთა მითხრა მიტანად ქალისა;
  1669 გამოუხვენ და წავედით ჩემად სადებლად ალისა;
  1670 მაშინ დავიწყე გარდახდა მე საწუთროსა ვალისა,
1718 1671 ალმასისა ხამს ლახვარი ლახვრად გულისა სალისა!
1719 1672  
1720   ბაღჩა ვნახე უტურფესი ყოვლისავე სალხინოსა:
  1673 ბაღჩა ვნახე უტურფესი ყოვლისავე სალხინოსა:
1721 1674 მფრინველთაგან ხმა ისმოდა უამესი სირინოსა;
1722   მრავლად იყო სარაჯები ვარდისწყლისა აბანოსა.
  1675 მრავლად იყო სარაჯები ვარდის წყლისა აბანოსა.
1723 1676 კარსა ზედა მოჰფარვიდა ფარდაგები ოქსინოსა.
1724 1677  
1725   ვიცოდი, სწადდა არვისგან ნახვა მის მზისა დარისა,
  1678 ვიცოდი, სწადდა არვისგან ნახვა მის მზისა დარისა,
1726 1679 მე გარე ვდეგ და მეფემან შევლო ფარდაგი კარისა;
1727 1680 ვერას ვხედევდი, ოდენ ხმა მესმოდა საუბარისა.
1728 1681 ასმათს უბრძანა გამოხმა დურაჯთა ამირბარისა.
1729 1682  
1730   ასმათ ფარდაგსა აზიდნა, გარე ვდეგ მოფარდაგულსა;
1731   ქალსა შევხედენ, ლახვარი მეცა ცნობასა და გულსა.
1732   მოვიდა, მივსცე დურაჯნი, მთხოვა ცეცხლითა დაგულსა.
1733   ვამე, მას აქათ სახმილსა დაუწვავ ნიადაგულსა!
  1683 ასმათ ფარდაგსა აზიდნა, გარე ვდეგ მოფარდაგულსა;
  1684 ქალსა შევხედენ, ლახვარი მეცა ცნობასა და გულსა,
  1685 მოვიდა, მივსცე დურაჯნი, მთხოვა ცეცხლითა დაგულსა.
  1686 ვამე, მას აქათ სახმილსა დაუწვავ ნიადაგულსა!
1734 1687  
1735   აწ წახდეს იგი ნათელნი, მზისაცა მოწუნარენი!
  1688 აწ წახდეს იგი  ნათელნი, მზისაცა მოწუნარენი“,
1736 1689 მისი ვერ გასძლო ხსენება, დაბნდა და სულთქვნა მწარენი;
1737   ყმა და ასმათი ტიროდეს, ხმას სცემდეს იგი არენი,
1738   ჭმუნვით თქვეს: „მკლავნი ცუდ ქმნილან, ვა, გმირთა მემუქარენი!“
  1690 ყმა და ასმათი ტიროდეს, ხმას სცემდეს იგი არენი.
  1691 ჭმუნვით თქვეს: „მკლავნი ცუდ ქმნილან, ვა, გმირთა მემუქარენი!“
1739 1692  
1740 1693 ასმათმან წყალი დაასხა, ცნობად მოვიდა ტარია,
1741   დიდხან ვერა თქვა, სევდამან გული შეუპყრა, დარია;
1742   დაჯდა და მწარედ სულთითქვნა, ცრემლი მიწასა გარია,
1743   თქვა: „ჩემგან მისი ხსენება, ვამე, რა დიდი ზარია!
  1694 დიდხან ვერა თქვა, სევდამან გული შეუპყრა დარია:
  1695 დაჯდა და მწარედ სულთ-ითქვნა, ცრემლი მიწასა გარია,
  1696 თქვა: „ჩემგან მისი ხსენება, ვამე, რა დიდი ზარია!
1744 1697  
1745   მიმნდონი საწუთროსანი მისთა ნივთთაგან რჩებიან,
  1698 მიმნდონი საწუთროსანი მისთა ნივთთაგან რჩებიან;
1746 1699 იშვებენ, მაგრა უმუხთლოდ ბოლოდ ვერ მოურჩებიან;
1747   ვაქებ ჭკუასა ბრძენთასა, რომელნი ეურჩებიან.
1748   ისმენდი ჩემთა ამბავთა, თუ სულნი შე-ღა-მრჩებიან!
  1700 ვაქებ ჭკუასა ბრძენთასა, რომელნი ეურჩებიან;
  1701 ისმენდი ჩემთა ამბავთა, თუ სულნი შე-ღა-მრჩებიან.
1749 1702  
1750   დურაჯნი მივსცენ, გავიღე სხვა ვერა გზაღა თავისა,
  1703 დურაჯნი მივსცენ, გავიღე სხვა ვერა გზაღა თავისა,
1751 1704 დავეცი, დავბნდი, წამიხდა ძალი მხართა და მკლავისა,
1752   რა სულად მოვე, შემესმა ხმა ტირილისა და ვისა:
1753   გარემომრტყმოდეს ჯალაბნი, ვითა ჩამსხდომნი ნავისა.
  1705 რა სულად მოვე, შემესმა ხმა ტირილისა და ვისა;
  1706 გარე მომრტყმოდეს ჯალაბნი, ვითა ჩამსხდომნი ნავისა.
1754 1707  
1755   შიგან ვწევ დიდთა დარბაზთა ტურფითა საგებელითა,
  1708 შიგან ვწევ დიდთა დარბაზთა ტურფითა საგებელითა,
1756 1709 ზედ დამტიროდეს მეფენი ცრემლითა უშრობელითა,
1757 1710 პირსა იხოკდეს ხელითა, ღაწვისა გამპობელითა.
1758 1711 მუყრნი მოასხნეს, სენითა მთქვეს გამაბელზებელითა.
1759 1712  
1760   მე რა მნახა თვალახმული, მეფე ყელსა მომეხვია,
1761   ცრემლით მითხრა: «შვილო, შვილო, ცოცხალ ხარღა? სიტყვა თქვია!»
1762   მე პასუხი ვერა გავეც, ვითა შმაგი შევკრთი დია,
  1713 მე რა მნახა თვალ-ახმული, მეფე ყელსა მომეხვია;
  1714 ცრემლით მითხრა: «შვილო, შვილო, ცოცხალ ხარ-ღა? სიტყვა თქვია!»
  1715 მე პასუხი ვერა გავეც, ვითა შმაგი, შევკრთი დია;
1763 1716 კვლა დავეცი დაბნედილი, გულსა სისხლი გარდმეთხია.
1764 1717  
1765   სრულნი მუყრნი და მულიმნი მე გარეშემომცვიდიან;
  1718 სრულნი მუყრნი და მულიმნი მე გარე შემომცვიდიან;
1766 1719 მათ ხელთა ჰქონდა მუსაფი, ყოველნი იკითხვიდიან;
1767   მტერდაცემული ვეგონე, არ ვიცი, რას ჩმახვიდიან.
  1720 მტერ-დაცემული ვეგონე, არ ვიცი, რას ჩმახვიდიან.
1768 1721 სამ დღემდის ვიყავ უსულოდ, ცეცხლნი უშრეტნი მწვიდიან.
1769 1722  
1770   აქიმნიცა იკვირვებდეს: «ესე სენი რაგვარია?
  1723 აქიმნიცა იკვირვებდეს: «ესე სენი რაგვარია?
1771 1724 სამკურნალო არა სჭირს რა, სევდა რამე შემოჰყრია».
1772   ზოგჯერ შმაგად წამოვიჭრი, სიტყვა მცთარი წამერია.
1773   დედოფალი, ზღვასა შეიქს, მას რომ ცრემლი დაუღვრია.
  1725 ზოგჯერ შმაგად წამოვიჭრი, სიტყვა მცთარი წამერია,
  1726 დედოფალი, ზღვასა შეიქს, მას რომ ცრემლი დაუღვრია».
1774 1727  
1775   სამსა დღესა დარბაზს ვიყავ არ ცოცხალი, არცა მკვდარი;
  1728 სამსა დღესა დარბაზს ვიყავ, არ ცოცხალი, არცა მკვდარი;
1776 1729 მერმე ცნობა მომივიდა, მივხვდი რასმე მიუმხვდარი;
1777   ვთქვი, თუ: «ჰაჲჰაჲ, რაშიგან ვარ მე სიცოცხლეგარდამხდარი!»
  1730 ვთქვი, თუ: «ჰა რაშიგან ვარ მე, სიცოცხლე-გარდამხდარი!».
1778 1731 თმობა ვსთხოვე შემოქმედსა, ვჰკადრე სიტყვა სამუდარი.
1779 1732  
1780   ვთქვი, თუ: «ღმერთო, ნუ გამწირავ, აჯა ჩემი შეისმინე,
1781   მომეც ძალი დათმობისა, ცოტად ვით აღმადგინე,
  1733 ვთქვი, თუ: «ღმერთო, ნუ გამწირავ, აჯა ჩემი შეისმინე,
  1734 მომეც ძალი დათმობისა, ცოტად ვითმე აღმადგინე,
1782 1735 აქა ყოფა გამამჟღავნებს, სახლსა ჩემსა მიმაწვინე!»
1783 1736 მანვე ქმნა და მო-რე-ვჯობდი, გული წყლული გავარკინე.
1784 1737  
1785   ზე წამოვჯე. მეფისასა კაცი დია მოვიდოდა,
  1738 ზე წამოვჯე. მეფისასა კაცი დია მოვიდოდა.
1786 1739 ახარებდეს: «წამოჯდაო», დედოფალი გამორბოდა;
1787   მეფე მორბის თავშიშველი, არ იცოდა, რას იქმოდა,
  1740 მეფე მორბის თავ-შიშველი, არ იცოდა, რას იქმოდა,
1788 1741 იგი ღმერთსა ადიდებდა, სხვა ყველაი უჩუმოდა.
1789 1742  
1790   იქით და აქათ მომისხდეს, მახვრიტეს სახვრეტელია;
  1743 იქით და აქათ მომისხდეს, მახვრიტეს სახვრეტელია;
1791 1744 მე მოვახსენე: «პატრონო, გული აწ უფრო მრთელია;
1792 1745 ცხენსა შეჯდომა მწადიან, ვნახნე წყალნი და ველია».
1793   ცხენი მომგვარეს, შე-ცა-ვჯე, მეფე ჩემ თანა მვლელია.
  1746 ცხენი მომგვარეს, შე-ცა-ვჯე, მეფე ჩემთანა მვლელია.
1794 1747  
1795   გამოვედით, მოვიარეთ მოედანს და წყლისა პირსა;
  1748 გამოვედით, მოვიარეთ მოედანს და წყლისა პირსა;
1796 1749 ჩემსა მივე, დავაბრუნვე, მეფე მომყვა სახლთა ძირსა.
1797   შინა მვე, უარ გავხე, სხვა დამერთო ჭირი ჭირსა;
1798   ვთქვი, თუ: «მოვკვდე, ბედი ჩემი ამის მეტსა რას ღირსა!»
  1750 შინა მვე, უარ გავხე, სხვა დამერთო ჭირი ჭირსა;
  1751 ვთქვი, თუ: «მოვკვდე, ბედი ჩემი ამის მეტსა რასღა ღირს-ა!»
1799 1752  
1800   ზაფრანისფერად შეცვალა ბროლი ცრემლისა ბანამან,
1801   გული უფრორე დამიჭრა ათიათასმან დანამან.
1802   საწოლის მეკრე შემოდგა, მოლარე გაიყვანა მან;
1803   ვთქვი, თუ: «რა იცის ამბავი, ნეტარ, ან იმან, ან ამან?»
  1753 ზაფრანის ფერად შეცვალა ბროლი ცრემლისა ბანამან,
  1754 გული უფრორე დამიჭრა ათიათასმან დანამან;
  1755 საწოლის მეკრე შემოდგა, მოლარე გაიყვანა მან,
  1756 ვთქვი თუ: «რა იცის ამბავი, ნეტარ, ან იმან, ან ამან?»
1804 1757  
1805   «მონააო ასმათისი». – «რა იცისო, – ვარქვი, – ჰკითხე!»
  1758 «მონააო ასმათისი» – «რა იცისო, – ვარქვი, – ჰკითხე».
1806 1759 შემოვიდა, სააშიკო წიგნი მომცა, წავიკითხე;
1807 1760 გამიკვირდა, სხვად ვითამცა ვქმენ გულისა მწველთა სითხე?
1808   მისგან ეჭვი არა მქონდა, სევდად მაწვა გულსა მით ხე.
  1761 მისგან ეჭვი არა მქონდა, სევდად მაწვა გულსა მით ხე.
1809 1762  
1810   მე გამიკვირდა: «სით უყვარ, ანუ ვით მკადრებს თხრობასა?
  1763 მე გამიკვირდა, «სით უყვარ, ანუ ვით მკადრებს თხრობასა?
1811 1764 მიუყოლობა არ ვარგა, დამწამებს უზრახობასა,
1812   ჩემგან იმედსა გარდასწყვეს, მერმე დამიწყებს გმობასა».
1813   დავწერე, რაცა პასუხად მართებდა აშიკობასა.
  1765 ჩემგან იმედსა გარდასწყვეს, მერმე დამიწყებს გმობასა».
  1766 დავწერე, რაცა პასუხად მართებდა აშიკობასა.
1814 1767  
1815   დღენი გამოხდეს, მე გული უფრორე დამწვეს კვლავ ალთა,
1816   ვეღარ უჭვრეტდი ლაშქართა, მინდორს თამაშად მავალთა;
1817   დარბაზს ვერ მივე; მკურნალთა დაიწყეს მოსლა მრავალთა,
  1768 დღენი გამოხდეს, მე გული უფრორე დამწვეს კვლავ ალთა;
  1769 ვეღარ უჭვრეტდი ლაშქართა, მინდორს თამაშად მავალთა,
  1770 დარბაზს ვერ მივე; მკურნალთა დაიწყეს მოსლა მრავალთა,
1818 1771 მაშინ დავიწყე გარდახდა სოფლისა ლხინთა და ვალთა.
1819 1772  
1820   მათ ვერა მარგეს, მე გულსა ბინდი დამეცა ბნელისა,
1821   სხვამან ვერავინ შემატყო დება ცეცხლისა ცხელისა;
1822   სისხლი დამწამეს; მეფემან ბრძანა გახსნევა ხელისა.
  1773 მათ ვერა მარგეს, მე გულსა ბინდი დამეცა ბნელისა,
  1774 სხვამან ვერავინ შემატყო დება ცეცხლისა ცხელისა;
  1775 სისხლი დამწამეს; მეფემან ბრძანა გახსნევა ხელისა,
1823 1776 გავიხსენ ფარვად პატიჟთა, არვისგან საეჭველისა.
1824 1777  
1825   ხელგახსნილი, სევდიანი, საწოლს ვიყავ თავისწინა;
1826   ჩემი მონა შემოვიდა, შევხედე, თუ თქვას: «რა მინა».
1827   «მონააო ასმათისი», შემოყვანა უთხარ შინა.
1828   გულსა შინა დაუზრახე: «რა მპოვაო, ანუ ვინ-ა?!»
  1778 ხელ-გახსნილი, სევდიანი, საწოლს ვიყავ თავის წინა;
  1779 ჩემი მონა შემოვიდა, შევხედე, თუ თქვას, რა მინა.
  1780 «მონააო ასმათისი». შემოყვანა უთხარ შინა.
  1781 გულსა შინა დაუზრახე: «რა მპოვაო, ანუ ვინ-ა?!»
1829 1782  
1830   მონამან წიგნი მომართვა, მე წავიკითხე ნებასა;
1831   წიგნსა შევატყვ, ლამოდა შეყრისა მოსწრაფებასა;
  1783 მონამან წიგნი მომართვა, მე წავიკითხე ნებასა;
  1784 წიგნსა შევატყვ, ლამოდა შეყრისა მოსწრაფებასა;
1832 1785 პასუხად გავეც: «ჟამია, მართალ ხარ გაკვირვებასა;
1833 1786 მოვალ, თუ მიხმობ, მე ნუ მეჭვ მოსლვისა დაზარებასა».
1834 1787  
1835   გულსა ვარქვი, თუ: «ლახვარნი ეგე ვით დაგაღონებენ?
1836   ამირბარი ვარ, ხელმწიფე, სრულად ინდონი მმონებე;
  1788 გულსა ვარქვი თუ: «ლახვარნი ეგე ვით  დაგაღონებენ?
  1789 ამირბარი ვარ, ხელმწიფე, სრულად ინდონი მმონებე;
1837 1790 აზრად შეიქმან, საქმესა ათასჯერ შეაწონებენ,
1838 1791 თუ შეიგებენ, მე მათთა არეთა არ მარონებენ».
1839 1792  
1840   კაცი მოვიდა მეფისა: «სწადსო ამბისა სმინება».
1841   მოყვანა უთხარ; ებრძანა: «ქმნაცა სისხლისა დინება?»
  1793 კაცი მოვიდა მეფისა: «სწადსო, ამბისა სმინება».
  1794 მოყვანა უთხარ; ებრძანა: «ქმნაცა სისხლისა დინება?»
1842 1795 მე ვჰკადრე: «ხელი გავიხსენ, დამიწყო მოჯობინება,
1843 1796 წინაშე მოვალ, ამისთვის კვლა უფრო მმართებს ლხინება».
1844 1797  
1845   დარბაზს მივე, მეფე ბრძანებს: «ამის მეტსა ნუ იქ, აბა!»
1846   ცხენსა შემსვა უკაპარჭო, წელთა არა არ შემაბა,
1847   შეჯდა, ქორნი მოუტივნა, დურაჯები დაინაბა,
1848   მშვილდოსანნი გასაგანნა, იტყოდიან: «შაბა, შაბა!»
  1798 დარბაზს მივე მეფე ბრძანებს: «ამის მეტსა ნუ იქ, აბა!»
  1799 ცხენსა შემსვა უკაპარჭო, წელთა არა არ შემაბა;
  1800 შეჯდა, ქორნი მოუტივნა, დურაჯები დაინაბა.
  1801 მშვილდოსანნი გასაგანნა, იტყოდიან: «შაბა, შაბა!»
1849 1802  
1850   შინა დავსხედით ნადიმად მას დღესა მინდორს რებულნი;
1851   მომღერალნი და მუტრიბნი არ იყვნეს სულდაღებულნი;
  1803 შინა დავსხედით ნადიმად მას დღესა მინდორს რებულნი;
  1804 მომღერალნი და მუტრიბნი არ იყვნეს სულ-დაღებულნი;
1852 1805 მეფემან გასცნა მრავალნი თვალნი, ღარიბად ქებულნი.
1853 1806 აუვსებელნი არ დარჩეს მას დღესა მათნი ხლებულნი.
1854 1807  
1855   ვეცდებოდი, არა მცალდა სევდისაგან თავის კრძალვად;
  1808 ვეცდებოდი, არა მცალდა სევდისაგან თავის კრძალვად;
1856 1809 ვიგონებდი, ცეცხლი უფრო მედებოდა გულსა ალვად;
1857 1810 ჩემნი სწორნი წავიტანენ, ჩემსა დავჯე, მთქვიან ალვად,
1858 1811 შევქმენ სმა და ნადიმობა პატიჟთა და ჭირთა მალვად.
1859 1812  
1860   მოლარემან შინაურმან ყურსა მითხრა ნაუბარი:
1861   «ქალი ვინმე იკითხავსო: «ინახვისმცა ამირბარი?»
1862   ზეწარითა მოუბურავს პირი, ბრძენთა საქებარი».
  1813 მოლარემან შინაურმან ყურსა მითხრა ნაუბარი:
  1814 ქალი ვინმე იკითხავსო: «ინახვისა ამირბარი?»
  1815 ზეწარითა მოუბურავს პირი, ბრძენთა საქებარი;’’
1863 1816 ვარქვი: «საწოლს წაიყვანე, ჩემგან არის ნახმობარი».
1864 1817  
1865   ავდეგ, მსხდომნი ნადიმობად აემზადნეს ასაყრელად;
1866   შართი უთხარ: «ნუ ასდგებით, მოვალ ხანსა დაუზმელად»;
1867   გამოვე და საწოლს შევე, მონა მოდგა კარს მცველად.
1868   გული მივეც თმობაქმნათა აუგისა საკრძალველად.
  1818 ავდეგ, მსხდომნი ნადიმობად აემზადნეს ასაყრელად;
  1819 შართი უთხარ: «ნუ ასდგებით, მოვალ ხანსა დაუზმელად»;
  1820 გამოვე და საწოლს შევე, მონა დადგა კარს მცველად.
  1821 გული მივეც თმობა-ქმნათა აუგისა საკრძალველად.
1869 1822  
1870   კარსა შევდეგ, ქალი წინა მომეგება, თაყვანისმცა;
1871   მითხრა: «მოსლა თქვენს წინაშე კურთხეულ არს, ვინცა ღირსმც-ა!»
  1823 კარსა შევდეგ, ქალი წინა მომეგება, თაყვანის-მცა;
  1824 მითხრა: «მოსლა თქვენს წინაშე კურთხეულ არს, ვინცა ღირსმც-ა!»
1872 1825 გამიკვირდა, მიჯნურისა თაყვანება ექმნა ვისმცა?
1873   ვთქვი: «არ იცის იჯნურობა; თუმც იცოდა, წყნარად ზისმცა».
  1826 ვთქვი: «არ იცის აშიკობა; თუმც იცოდა, წყნარად ზისმცა!»
1874 1827  
1875   შევე, დავჯე ტახტსა ზედა, ქალი მოდგა ნოხთა პირსა,
  1828 შევე, დავჯე ტახტსა ზედა, ქალი მოდგა ნოხთა პირსა;
1876 1829 ჩემსა ახლოს დასაჯდომლად თავი მისი არ აღირსა;
1877 1830 ვარქვი: «მანდა რად ზი შენ, თუ სიყვარული ჩემი გჭირსა?»
1878   მან პასუხი არა მითხრა, ჩემთვის ჰგვანდა სიტყვაძვირსა.
  1831 მან პასუხი არა მითხრა, ჩემთვის ჰგვანდა სიტყვა-ძვირსა.
1879 1832  
1880   მითხრა: «დღე ეგე სირცხვილად, მედების გულსა ალობა:
1881   გგონია ჩემგან წინაშე მაგისთვის მომავალობა,
  1833 მითხრა: «დღე ეგე სირცხვილად მედების გულსა ალობა:
  1834 გგონია, ჩემგან წინაშე მაგისთვის მომავალობა,
1882 1835 მაგრა აწ მიდებს იმედსა შენგან ცდისაღა მალობა.
1883 1836 ამას თუ ღირს ვარ, ვერ ვიტყვი, მაკლია ღმრთისა წყალობა».
1884 1837  
1885   ადგა, მითხრა: «თქვენს კრძალვასა ჩემთვის ცნობა უბნევია;
1886   ნუ მეჭვ, რაცა პატრონისა ბრძანებასა უთქმევია,
1887   ეზომ დიდსა შემართება გულსა მისსა უთნევია;
1888   ამა წიგნმან გაგაგონოს, ჩემთვის ვისცა უქნევია.
  1838 ადგა, მითხრა: «თქვენს კრძალვასა ჩემგან ცნობა უბნევია;
  1839 ნუ მეჭვ, რაცა პატრონისა ბრძანებასა უთქმევია;
  1840 ეზომ დიდ შემართება გულსა მისსა უთნევია,
  1841 ამა წიგნმან გაგაგონოს, ჩემთვის ვისცა უქნევია»’’.
1889 1842 წიგნი ნესტან-დარეჯანისა საყვარელსა თანა მოწერილი პირველი
1890    
1891 1843 წიგნი ვნახე, მისი იყო, ვისი მდაგავს ცეცხლი გულსა;
1892   მოეწერა მზისა შუქსა: «ნუ დაიჩენ, ლომო, წყლულსა!
  1844 მოეწერა მზისა შუქსა: «ნუ დაიჩენ, ლომო, წყლულსა;
1893 1845 მე შენი ვარ, ნუ მოჰკვდები, მაგრა ბნედა ცუდი მძულსა.
1894   აწ ასმათი მოგახსენებს ყველაკასა ჩემგან თქმულსა.
  1846 აწ ასმათი მოგახსენებს ყველაკასა ჩემგან თქმულსა».
1895 1847  
1896   ბედითი ბნედა, სიკვდილი რა მიჯნურობა გგონია?
1897   სჯობს, საყვარელსა უჩვენნე საქმენი საგმირონია!
1898   ხატაეთს მყოფნი ყველნი ჩვენნი სახარაჯონია,
1899   აწ მათნი ჯავრნი ჩვენ ზედა ჩვენგან არ დასათმონია!
  1848 «ბედითი ბნედა, სიკვდილი რა მიჯნურობა გგონია?
  1849 სჯობს, საყვარელსა უჩვენნე საქმენი საგმირონია:
  1850 ხატაეთს მყოფნი ყველნი ჩვენნი სახარაჯონია,
  1851 აწ მათნი ჯავრნი ჩვენზედა ჩვენგან არ დასათმონია!
1900 1852  
1901   შენგან ჩემისა ქმრობისა წინასც ვიყავ მნდომია,
1902   მაგრა აქამდის საუბრად კვლა ჟამი არ მომხდომია,
1903   ძოღან ხელქმნილსა გიჭვრეტდი კუბოსა შიგან მჯდომია,
1904   მანდა ყველაი მასმია, რაცა შენ გარდაგხდომია.
  1853 «შენგან ჩემისა ქმრობისა წინასც ვიყავ მნდომია,
  1854 მაგრა აქამდის საუბრად კვლა ჟამი არ მომხდომია,
  1855 ძოღან ხელ-ქმნილსა გიჭვრეტდი კუბოსა შიგან მჯდომია,
  1856 მანდა, ყველაი მასმია, რაცა შენ გარდაგხდომია.
1905 1857  
1906   მართლად გითხრობ, მომისმინე ესე, რაცა მოგახსენე:
1907   წა, შეები ხატაელთა, თავი კარგად გამაჩვენე!
1908   გიჯობს, ცუდად ნუღარა სტირ, ვარდი კვლამცა რად დასტენე?
1909   მზემან მეტი რაღა გიყოს, აჰა, ბნელი გაგითენე!»
  1858 «მართლად გითხრობ, მომისმინე ესე, რაცა მოგახსენე:
  1859 წა, შეები ხატაელთა, თავი კარგად გამაჩვენე;
  1860 გიჯობს, ცუდად ნუღარა სტირ, ვარდი კვლამცა რად დასტენე,
  1861 მზემან მეტი რაღა გიყოს, აჰა, ბნელი გაგითენე».
1910 1862  
1911   ასმათი მეუბნებოდა უშიშრად, არ მეკრძალვოდა;
1912   ჩემი რა გითხრა, რა ვიყავ, ლხინი რა დამეთვალვოდა!
1913   გული მი და მო მიარდა, კრთებოდა და მეალვოდა;
  1863 ასმათი მეუბნებოდა უშიშრად, არ მეკრძალვოდა;
  1864 ჩემი რა გითხრა, რა ვიყავ, ლხინი რა დამეთვალვოდა;
  1865 გული მი და მო მიარდა, კრთებოდა და მეალვოდა
1914 1866 მით პირი ჩემი გაბროლდა და ღაწვი გამელალვოდა“.
1915 1867 წიგნი ტარიელისა საყვარელსა თანა მიწერილი პირველი
1916    
1917 1868 თვალთა დავიდევ უსტარი მე მისგან მონაწერია.
1918 1869 პასუხად ვსწერდი: «მთვარეო, შენმცა მზე ვით მოგერია?
1919 1870 მე ღმერთმან იგი ნუ მომცეს, რაც არა შენი ფერია!
1920   სიზმრად მგონია, დარჩომა ჩემი ვერ დამიჯერია».
  1871 სიზმრად მგონია, დარჩომა ჩემი ვერ დამიჯერია!»
1921 1872  
1922   ასმათს უთხარ: «მე პასუხსა ამის მეტსა ვერ მივხვდები;
1923   ესე ჰკადრე: «რათგან, მზეო, ჩემთვის ნათლად აღმოხდები,
  1873 ასმათს უთხარ: «მე პასუხსა ამის მეტსა ვერ მივხვდები;
  1874 ესე ჰკადრე: «რათგან მზეო, ჩემთვის ნათლად აღმოხდები,
1924 1875 აჰა, მკვდარი გამაცოცხლე, ამას იქით აღარ ვბნდები,
1925   რასაცაღა სამსახურსა, ვტყუი, თუღა ვერიდები».
  1876 რასაცაღა სამსახურსა, ვტყუი, თუღა ვერიდები».
1926 1877  
1927   ასმათ მითხრა: «მე მიბრძანა, ესე ვქმნათო, ესე სჯობდეს:
1928   ვინცა გნახოს, ჩემგან მისსა საუბარსა ვერა სცნობდეს,
  1878 ასმათ მითხრა: «მე მიბრძანა, ესე ვქმნათო, ესე სჯობდეს,
  1879 ვინცა გნახოს, ჩემგან მისსა საუბარსა ვერა სცნობდეს;
1929 1880 ჩემად ნახვად მოვიდოდეს, შენ ვითამცა გაშიკობდეს;
1930   და-ცა-მვედრა: «ამირბარსა უთხარ, ასრე ნამუსობდეს!»
  1881 და-ცა-მვედრა: ამირბარსა უთხარ, ასრე ნამუსობდეს».
1931 1882  
1932   მეკეთა ესე თათბირი, სიბრძნე გულისა მისისა,
  1883 მეკეთა ესე თათბირი, სიბრძნე გულისა მისისა;
1933 1884 მისი, მზესაცა რიდება ჰქონდის ნახვისა ვისისა;
1934 1885 მისგან მომეცა მოსმენა არ საუბრისა მქისისა,
1935 1886 ვისთა შუქთაგან უკუნსა ჰგვანდის სინათლე დღისისა.
1936 1887  
1937   ასმათს მვართვი რჩეული თვალი ოქროსა ჯამითა;
1938   მან მითხრა: «არა არ მინდა, ვარ გამაძღარი ამითა».
1939   ერთი აიღო ბეჭედი, მართ აწონილი დრამითა:
  1888 ასმათს მვართვი რჩეული თვალი ოქროსა ჯამითა;
  1889 მან მითხრა: «არა, არ მინდა, ვარ გამაძღარი ამითა».
  1890 ერთი აიღო ბეჭედი, მართ აწონილი დრამითა.
1940 1891 «ესე კმა ნიშნად, სავსე ვარ სხვად ხელის შესაბამითა».
1941 1892  
1942   ქალი ადგა, წამოვიდა, მე ლახვართა გულსა მრიდეს,
1943   ლხინმან ბნელი გამინათლა, დაშრტეს, ცეცხლნი რომე მწვიდეს;
1944   შევე, დავჯე ნადიმადვე, ჩემნი სწორნი სადა სმიდეს,
  1893 ქალი ადგა, წამოვიდა; მე ლახვართა გულსა მრიდეს;
  1894 ლხინმან ბნელი გამინათლა; დაშრტეს, ცეცხლნი რომე მწვიდეს;
  1895 შევე დავჯე ნადიმადვე, ჩემნი სწორნი სადა სმიდეს.
1945 1896 მხიარულმან საბოძვარი გავეც, ზამი გაადიდეს“.
1946 1897 წიგნი ტარიელისა ხატაელთა თანა და კაცის გაგზავნა
1947    
1948   გავგზავნე კაცი ხატაეთს და წიგნი ჩემმაგიერი;
  1898 «გავგზავნე კაცი ხატაეთს და წიგნი ჩემ-მაგიერი;»
1949 1899 მივსწერე: «მეფე ინდოთა არისმცა ღმრთულებრ ძლიერი!
1950 1900 მათი ერთგული გაძღების ყოველი სული მშიერი,
1951   ვინცა ურჩექმნას, იქმნების თავისა არმადლიერი.
  1901 ვინცა ურჩ ექმნას, იქმნების თავისა არ-მადლიერი
1952 1902  
1953 1903 ჩვენნო ძმანო და პატრონნო, თქვენგან არ გავიმწარებით;
1954   ესე რა ნახოთ ბრძანება, აქამცა მოიარებით!
1955   თქვენ თუ არ მოხვალთ, ჩვენ მოვალთ, ზედა არ მოგეპარებით.
1956   სჯობს, რომე გვნახნეთ, თავისა სისხლთა ნუ ეზიარებით!»
  1904 ესე რა ნახოთ ბრძანება, აქამცა მოიარებით.
  1905 თქვენ თუ არ მოხვალთ,ჩვენ მოვალთ, ზედა არ მოგეპარებით.
  1906 სჯობს, რომე გვნახნეთ, თავისა სისხლთა ნუ ეზიარებით».
1957 1907  
1958   კაცნი გავგზავნენ, მე გულსა უფრო მომეცა ლხინები,
  1908 «კაცნი გავგზავნენ, მე გულსა უფრო მომეცა ლხინები,
1959 1909 დარბაზს ვიშვებდი, დამევსო ცეცხლი წვად მოუთმინები;
1960 1910 მაშინ სოფელმან საწუთრო მიუხვის, რაცა ვინები,
1961   აწ ხელმქმნა, რომე საახლოდ მხეცთაცა მოვეწყინები.
  1911 აწ ხელ-მქმნა, რომე საახლოდ მხეცთაცა მოვეწყინები.
1962 1912  
1963   პირველ გაჭრისა პირება, მერმე დაწყნარდეს ცნობანი;
1964   ჩემთა სწორთაგან იყვნიან ჩემ წინა ნადიმობანი,
  1913 «პირველ გაჭრისა პირება,მერმე დაწყნარდეს ცნობანი ;
  1914 ჩემთა სწორთაგან იყვნიან ჩემ წინა ნადიმობანი,
1965 1915 მაგრა დამშლიდეს ლხინთაგან სურვილთა დიადობანი;
1966   ზოგჯერ შემცვიან სევდათა, ვთქვნი საწუთროსა გმობანი.
1967    
1968   დღესა ერთსა საწოლს მოვე მეფისა სრით წამოსრული,
  1916 ზოგჯერ შემცვიან სევდათა, ვთქვნი საწუთროსა გმობანი»
  1917 ნესტანისაგან ტარიელის ხმობა
  1918 «დღესა ერთსა საწოლს მოვე მეფისა სრით წამოსრული,
1969 1919 ვჯე და მასვე ვიგონებდი, არ მიეცა თვალთა რული;
1970 1920 წიგნი მქონდა საიმედო, ამად ვიყავ მხიარული;
1971 1921 კარის მცველმან მონა უხმო, უთხრა საქმე დაფარული.
1972 1922  
1973   «მონააო ასმათისი», საწოლს უთხარ შემოყვანა.
  1923 «მონააო ასმათისი», საწოლს უთხარ შემოყვანა.
1974 1924 მოეწერა: «გიბრძანებსო», ვისი მესვა გულსა დანა.
1975   ლხინმან ბნელი გამინათლა, ამიფოლხვა ჯაჭვთა მანა.
1976   წავე, მონა წავიტანე, რამცა უთხარ ამისთანა!
  1925 ლხინმან ბნელი გამინათლა, ამიფოლხვა ჯაჭვთა მანა,
  1926 წავე, მონა წავიტანე, რამცა უთხარ ამისთანა!
1977 1927  
1978   ბაღჩა შევვლე, არა დამხვდა კაცი ჩემი მოუბნარი;
1979   ქალი წინა მომეგება მხიარული, მოცინარი,
  1928 ბაღჩა შევვლე, არა დამხვდა კაცი ჩემი მოუბნარი;
  1929 ქალი წინა მომეგება მხიარული, მოცინარი;
1980 1930 მითხრა: «ვაშად ამოგიღე, არ გასვია გულსა ნარი,
1981   მოდი, ნახე ვარდი შენი უფრჭვნელი და დაუმჭნარი
  1931 მოდი, ნახე ვარდი შენი უფრჭვნელი და დაუმჭნარი.
1982 1932  
1983   ამიგდო ქალმან ფარდაგი მძიმე თავისა ძალითა,
1984   სადა დგა კუბო შემკული ბაახშითა და ლალითა;
1985   შიგან ჯდა იგი პირითა მზისაებრ ელვამკრთალითა,
  1933 ამიგდო ქალმან ფარდაგი მძიმე თავისა ძალითა,
  1934 სადა დგა კუბო შემკული ბაახშითა და ლალითა;
  1935 შიგან ჯდა იგი პირითა მზისაებრ ელვა-მკრთალითა,
1986 1936 მე შემომხედნის ლამაზად მის მელნის ტბისა თვალითა.
1987 1937  
1988   დიდხან ვდეგ და არა მითხრა სიტყვა მისსა მონასურსა,
  1938 დიდხან ვდეგ და არა მითხრა სიტყვა მისსა მონასურსა,
1989 1939 ოდენ ტკბილად შემომხედნის ვითამცა რა შინაურსა;
1990   ასმათ უხმო, მოიუბნეს, ქალი მოდგა, მითხრა ყურსა:
  1940 ასმათ უხმო, მოიუბნეს; ქალი მოდგა, მითხრა ყურსა;
1991 1941 «აწ წადიო, ვერას გითხრობს», მე კვლა მიმცა ალმან მურსა.
1992 1942  
1993   ასმათ გამომყვა, წამოვე, ფარდაგი გამოვიარე,
  1943 ასმათ გამომყვა, წამოვე, ფარდაგი გამოვიარე,
1994 1944 ვთქვი: «საწუთროო, ვის წეღან გული დარმანთა მიარე,
1995 1945 მაშინ მოგეცა იმედი, ლხინი რად გამიზიარე?»
1996 1946 გულმან გაყრისა სიძნელე კვლა უფრო დამიტია-რე!
1997 1947  
1998   ასმათ ლხინსა მიქადებდა, ჩავიარეთ შიგან ბაღი;
1999   მითხრა: «ეგრე წასლისათვის ნუ გაჩნია გულსა დაღი,
2000   სიმძიმილის ერდო დახაშ, სიხარულის კარი აღი!
2001   სირცხვილი აქვს საუბრისა, მერმე თავსა ჰკრძალავს ლაღი».
  1948 ასმათ ლხინსა მიქადებდა, ჩავიარეთ შიგან ბაღი;
  1949 მითხრა: «ეგრე წასლისათვის ნუ გაჩნია გულსა დაღი,
  1950 სიმძიმილთა ერდო დახაშ, სიხარულის კარი აღი;
  1951 სირცხვილი აქვს საუბრისა, მერმე თავსა ჰკრძალავს ლაღი.
2002 1952  
2003   მე უთხარ: «დაო, შენგან ვეჭვ ამა გულისა წამალსა;
2004   ზენაარ, სულთა ნუ გამყრი, ამბითა შრეტდი ამ ალსა,
2005   ჩემ თანა წიგნსა ნუ გასწყვედ შენ ზედა-ზედა მავალსა!
  1953 მე უთხარ: «დაო, შენგან ვეჭვ ამა გულისა წამალსა;
  1954 ზენაარ, სულთა ნუ გამყრი, ამბითა შრეტდი ამ ალსა;
  1955 ჩემთანა წიგნსა ნუ გასწყვედ შენ ზედა-ზედა მავალსა;
2006 1956 თუ რას სცნობ ჩემთვის, არა ვეჭვ მე შენგან, არ, დანამალსა».
2007 1957  
2008   შევჯე, წამოვე, მდიოდა ნაკადი ცრემლთა მილისა;
2009   საწოლს შემოვე, ხელქმნილსა ღონე არ მქონდა ძილისა,
  1958 შევჯე, წამოვე, მდიოდა ნაკადი ცრემლთა მილისა;
  1959 საწოლს შემოვე, ხელ-ქმნილსა ღონე არ მქონდა ძილისა,
2010 1960 ბროლი და ლალი შევიქმენ მე ულურჯესი ლილისა;
2011   ღამე მერჩია, მეწადა არგათენება დილისა“.
2012   წიგნი ხატაელთა მეფისა, ტარიელის წინაშე მოწერილი
2013    
2014   ხატაეთს მყოფნი მოვიდეს, მათგან მოსლვისა დრონია,
  1961 ღამე მერჩია, მეწადა არ-გათენება დილისა“.
  1962 წიგნი ხატაელთა მეფისა ტარიელის წინაშე მოწერილი
  1963 ხატაეთს მყოფნი მოვიდეს, მათგან მოსლვისა დრონია;
2015 1964 სიტყვანი შემოეთვალნეს ლაღნი და უკადრონია:
2016   «არც რამე ჩვენ ვართ ჯაბანნი, არც ციხეუმაგრონია,
2017   ვინ არის თქვენი ხელმწიფე, ჩვენ ზედა რა პატრონია?
  1965 «არც რამე ჩვენ ვართ ჯაბანნი, არც ციხე-უმაგრონია,
  1966 ვინ არის თქვენი ხელმწიფე, ჩვენზედა რა პატრონია?
2018 1967  
2019   მოეწერა: «რამაზ მეფე წიგნსა გიწერ ტარიერსა.
2020   გამიკვირდა, რა ეწერა წიგნსა შენგან მონაწერსა!
  1968 მოეწერა: «რამაზ მეფე წიგნსა გიწერ ტარიერსა;
  1969 გამიკვირდა, რა ეწერა წიგნსა შენგან მონაწერსა:
2021 1970 რაგვარა თუ მანდა გეხმე, ვინ ვჰპატრონობ ბევრსა ერსა?
2022   ამის მეტსა ნუმცა ვნახავ კვლაღა წიგნსა შენმიერსა!»
  1971 ამის მეტსა ნუმცა ვნახავ კვლაღა წიგნსა შენმიერსა».
2023 1972  
2024   უბრძანე წვევა ლაშქართა, გავგზავნე მარზაპანია.
  1973 “ვუბრძანე წვევა ლაშქართა, გავგზავნე მარზაპანია:
2025 1974 იგი ვარსკვლავთა ურიცხვი მოკრბეს ინდოთა სპანია,
2026   შორით და ახლოთ ყველაი მართ ჩემკე მონასხპანია,
  1975 შორით და ახლოთ ყველაი მართ ჩემკე მონასხპანია,
2027 1976 ერთობ ლაშქრითა აივსო მინდორი, კლდე, კაპანია.
2028 1977  
2029   ფიცხლა მოვიდეს, არ ექმნა მათ შინა ხანდაზმულობა;
  1978 ფიცხლა მოვიდეს, არ ექმნა მათ შინა ხან-დაზმულობა;
2030 1979 აღლუმი ვნახე, მეკეთა ლაშქართა მოკაზმულობა,
2031 1980 სიჩაუქე და სიკეთე, კეკლუცად დარაზმულობა,
2032   ტაიჭთა მათთა სიმალე, აბჯრისა ხვარაზმულობა.
  1981 ტაიჭთა მათთა სიმალე, აბჯართა ხვარაზმულობა.
2033 1982  
2034   ავმართე დროშა მეფისა ალმითა წითელ-შავითა,
  1983 ავმართე დროშა მეფისა, ალმითა წითელ-შავითა,
2035 1984 დილასა ვბრძანე გამართვა ლაშქრითა უთვალავითა,
2036   თავსა ვტიროდი, ვიტყოდი ბედითა მეტად ავითა:
2037   «მზე თუ არ ვნახო, არ ვიცი, ვიარო ვითა და ვითა!»
  1985 თავსა ვტიროდი, ვიტყოდი ბედითა მეტად ავითა:
  1986 «მზე თუ არ ვნახო, არ ვიცი, ვიარო ვითა და ვითა».
2038 1987  
2039   შინა მოვე, დაღრეჯილსა გულსა სევდა მიიეფდა,
2040   თვალთა, ვითა საგუბარი, ცხელი ცრემლი გარდმომჩქეფდა.
  1988 შინა მოვე, დაღრეჯილსა გულსა სევდა მიიეფდა,
  1989 თვალთა, ვითა საგუბარი, ცხელი ცრემლი გარდმომჩქეფდა,
2041 1990 «ბედი ჩემი უბედური, – ვთქვი, თუ, – ჯერთცა ვერ გამეფდა!
2042   ხელმან ვარდი რად იხელთა, რათგან ასრე ვერ მოჰკრეფდა?»
2043    
  1991 ხელმან ვარდი რად იხელთა, რათგან ასრე ვერ მოჰკრეფდა?»’’
  1992 ტარიელისა და ნესტანის პირის-პირ შეყრა
2044 1993 მონა შემოდგა, მივეცი საქმესა გაკვირვებულსა;
2045   ასმათის წიგნი მომართვა მე, მეტად შეჭირვებულსა,
  1994 ასმათის წიგნი მომართვა მე, მეტად შეჭირვებულსა.
2046 1995 ეწერა: «გიხმობს შენი მზე შენ, მისთვის მოსურვებულსა,
2047   მოდი, სჯობს მანდა ტირილსა, საქმესა ბედით-ვებულსა».
  1996 მოდი, სჯობს მანდა ტირილსა, საქმესა ბედით ვებულსა».
2048 1997  
2049   ვითა მართებდა, ეგზომი რამცა ვით გავიხარეო!
  1998 ვითა მართებდა, ეგზომი რამცა ვით გავიხარეო!
2050 1999 შეღამდა, წავე, ბაღისა მე კარი შევიარეო;
2051 2000 სად ასმათ პირველ მენახა, მუნვე ჩნდა მდგომიარეო,
2052 2001 სიცილით მითხრა: «წამოვლე, მოგელის ლომსა მთვარეო».
2053 2002  
2054   შემავლო სახლი ნაგები კეკლუცად ბანისბანითა;
2055   გამოჩნდა მთვარე ნათლითა გარე შუქმონავანითა,
  2003 შემავლო სახლი. ნაგები კეკლუცად ბანის-ბანითა;
  2004 გამოჩნდა მთვარე ნათლითა გარე შუქ-მონავანითა,
2056 2005 ფარდაგსა შიგან მჯდომარე შესამოსლითა მწვანითა,
2057   საკრძალავი და ღარიბი, უცხო პირითა, ტანითა.
  2006 საკრძალავი და ღარიბი, უცხო პირად და ტანითა.
2058 2007  
2059   შევე, წავდეგ ნოხთა პირსა, მე დამიწყო ცეცხლმან შრეტად,
  2008 შევე, წავდეგ ნოხთა პირსა, მე დამიწყო ცეცხლმან შრეტად,
2060 2009 გულსა ბნელი გამინათლდა, ზედა ლხინი ადგა სვეტად.
2061 2010 მას ბალიში შემოეგდო, მზისა შუქსა სჯობდა მეტად,
2062 2011 ჩემგან პირსა იფარვიდა, აიხედნის წამის ჭვრეტად.
2063 2012  
2064   უბრძანა, თუ: «მოახსენე, ასმათ, დაჯდეს, ამირბარსა!»
  2013 უბრძანა თუ: «მოახსენე, ასმათ, დაჯდეს, ამირბარსა!»
2065 2014 მან ბალიში დამართებით დადვა მას მზედ საქებარსა.
2066 2015 დავჯე, მივეც გულსა ლხინი, საწუთროსა დამგმობარსა;
2067   მიკვირს, სულნი რადღა მიდგან, ვიტყვი მისგან ნაუბარსა!
  2016 მიკვირს, სულნი რადღა მიდგან, ვიტყვი მისგან ნაუბარსა.
2068 2017  
2069   მიბრძანა: «ძოღან გეწყინა გაშვება უუბარისა,
  2018 მიბრძანა: «ძოღან გეწყინა გაშვება უუბარისა,
2070 2019 მზემან გაყრითა დაგაჭნე, ვითა ყვავილი ბარისა:
2071   დაგსჯიდა დენა ცრემლისა, ნარგისთა ნაგუბარისა,
  2020 დაგსჯიდა დენა ცრემლისა, ნარგისთა ნაგუბარისა,
2072 2021 მაგრა ხამს ჩემგან სირცხვილი და რიდი ამირბარისა.
2073 2022  
2074   თუცა მართებს დედაკაცსა მამაცისა დიდი კრძალვა,
2075   მაგრა მეტად უარეა არათქმა და ჭირთა მალვა:
2076   მე თუ ზეპირ მიცინია, ქვე-ქვე მითქვამს იდუმალ ვა;
  2023 «თუცა მართებს დედაკაცსა მამაცისა დიდი კრძალვა,
  2024 მაგრა მეტ უარეა არა-თქმა და ჭირთა მალვა:
  2025 მე თუ ზე-პირ მიცინია, ქვე-ქვე მითქვამს იდუმალ ვა;
2077 2026 ძოღან ქალი გამოვგზავნე, ვქმენ მართლისა შემოთვალვა.
2078 2027  
2079   ერთმანერთისა, მას აქათ, რაცა ორთავე ვიცითა,
  2028 «ერთმანერთისა მას აქათ, რაცა ორთავე ვიცითა,
2080 2029 აწცა მიცოდი საშენოდ მითვე პირითა მტკიცითა;
2081   ამას შესჯერდი დიდითა ზენარით და ფიცითა.
  2030 ამას შესჯერდი დიდითა ზენარით და ფიცითა.
2082 2031 გეცრუო, ღმერთმან მიწა მქმნას, ნუმცა ცხრითავე ვზი ცითა!
2083 2032  
2084   წა, შეები ხატაელთა, ილაშქრე და ინაპირე;
2085   ღმერთმან ქმნას და გაგიმარჯვდეს, მორჭმულმანცა ჩემ კერძ ირე!
2086   მაგრა რა ვქმნა, კვლაცა ნახვა მომხვდებოდეს შენი ვირე?
2087   გული მომეც გაუყრელად, ჩემი შენთვის დაიჭირე!»
  2033 «წა, შეები ხატაელთა, ილაშქრე და ინაპირე;
  2034 ღმერთმან ქმნას და გაგიმარჯვდეს, მორჭმულმცა ჩემ კერძ ირე.
  2035 მაგრა რა ვქმნა, კვლაცა ნახვა მომხვდებოდეს შენი ვირე,
  2036 გული მომეც გაუყრელად, ჩემი შენთვის დაიჭირე».
2088 2037  
2089   მოვახსენე: «არ მეწყალვის თავი შენთვის დასაწველად,
  2038 მოვახსენე: «არ მეწყალვის თავი შენთვის დასაწველად,
2090 2039 მაგრა რათგან დამარჩინე, არ გამოსჩნდი ჩემად მკლველად,
2091   შენ სინათლედ თვალთა ჩემთა, მიჩნდე მზეებრ სანახველად,
  2040 შენ სინათლედ თვალთა ჩემთა მიჩნდე მზეებრ სანახველად,
2092 2041 აწ შევება ხატაელთა, მუნ გამოვჩნდე ლომი ქველად.
2093 2042  
2094   აწ რასაცა მე მაღირსებ, ხორციელი არა ღირსა;
2095   მოწყალება იჩქითია ღმრთისა, ამად არა მკვირსა;
  2043 «აწ რასაცა მე მაღირსებ, ხორციელი არა ღირსა;
  2044 მოწყალება იჩქითია, ღმრთისა ამად არა მკვირსა;
2096 2045 შენთა შუქთა შემომადგამ, ბნელსა გულსა ზედა მჭვირსა,
2097 2046 შენი ვიყო, სადამდისცა დამიყოფდეს მიწა პირსა».
2098 2047  
2099   ზედა წიგნსა საფიცარსა შევფიცე და შემომფიცა,
  2048 ზედა წიგნსა საფიცარსა შევფიცე და შემომფიცა;
2100 2049 მისგან ჩემი სიყვარული ამით უფრო დაამტკიცა:
2101   «უშენოსა მოწონება ვისიცაო გულსა მიცა,
  2050 «უშენოსა მოწონება ვისიცაო გულსა მიცა,
2102 2051 ღმერთი მომკლავს, ამას იქით თავსა ვეტყვი, ამას ვსწვრთიცა».
2103 2052  
2104   დავყავ ხანი მას წინაშე, ერთმანერთსვეუბენით,
2105   ვჭამეთ ამო ხილი რამე, სიტყვანიცტკბილნი ვთქვენით,
2106   მერე ავდეგ წამოსავლად ტირილით და ცრემლთა დენით.
  2053 დავყავ ხანი მას წინაშე, სიტყვანიცტკბილნი ვთქვენით,
  2054 ვჭამეთ ამო ხილი რამე, ერთმანერთსვეუბენით,
  2055 მერე ავდეგ წამოსავლად ტირილით და ცრემლთა დენით,
2107 2056 მისთა შუქთა შვენებანი ნათლად მადგეს გულსა ფენით.
2108 2057  
2109   მეძნელებოდა სიშორე მისი, ბროლ-ბალახშ-მინისა.
  2058 მეძნელებოდა სიშორე მისი ბროლ-ბალახშ-მინისა.
2110 2059 მე გამიახლდა სოფელი, მქონდა სიმრავლე ლხინისა;
2111 2060 ჩემად ჩნდა იგი სინათლე ეთერით მზედ ნაჩინისა,
2112 2061 აწ მიკვირს, მისსა გამყრელსა გული მიც კლდისა ტინისა!“
2113   ტარიელისაგან ხატაეთს წასლა და დიდი ომი
2114    
2115   დილასა შევჯე, უბრძანე: «ჰკარით ბუკსა და ნობასა!»
  2062 ტარიელისაგან ხატაეთს წასლა და დიდი ომი
  2063 დილასა შევჯე, უბრძანე: «ჰკარით ბუკსა და ნობასა».
2116 2064 სრულთა სპათასა ვერ გითხრობ არ შესასხდომლად მზობასა.
2117   ლომმან მივმართე ხატაეთს, ვერვინ მირახავს ხდლობასა,
  2065 ლომმან მივმართე ხატაეთს, ვერვინ მირახავს ხდლობასა,
2118 2066 უგზოსა ვლიდეს ლაშქარნი, არ გაივლიდეს გზობასა.
2119 2067  
2120   დავაგდე ზღვარი ინდოთა, მევლო პაშტაი ხანია;
  2068 ,,დავაგდე ზღვარი ინდოთა; მევლო პაშტაი ხანია,
2121 2069 რამაზის კაცი მემთხვია, ვინ ხატაეთის ხანია,
2122 2070 მან მითხრა მოციქულობა გულისა მოსაფხანია:
2123   «ჩვენთა მგელთაცა დასჭამენ თქვენნი, ინდოთა, თხანია».
  2071 «ჩვენთა მგელთაცა დასჭამენ, თქვენნი, ინდოთა თხანია».
2124 2072  
2125   მე შემომძღვნეს რამაზისგან ძღვნად საჭურჭლე საშინელი,
2126   ითხრს: «გკადრებს: «ნუ ამოგვწყვედ, არის შენგან არსაქმნელი,
  2073 მე შემომძღვნეს რამაზისგან ძღვნად საჭურჭლე საშინელი;
  2074 «გითხრობს, გკადრებს: «ნუ ამოგვწყვედ, არის შენგან არ-საქმნელი,
2127 2075 ზენაარი გამოგვიღე, მით გვაბია ყელსა წნელი,
2128 2076 მოურბევლად მოგახსენნეთ თავნი, შვილნი, საქონელი.
2129 2077  
2130   რაცა შეგცოდეთ, შეგვინდვ, თვით ჩვენვე შეგვინანია;
  2078 «რაცა შეგცოდეთ, შეგვინდვ, თვით ჩვენვე შეგვინანია;
2131 2079 თუ ღმრთულებრ შეგვიწყალებდეთ, აქა ნუ მოვლენ სპანია;
2132   ქვეყანა ჩვენი არ ასწყდეს, რისხვით არ დაგვტყდენ ცანია:
2133   შენ მოგცეთ ციხე-ქალაქი, მოგყვენ ცოტანი ყმანია!»
  2080 ქვეყანა ჩვენი არ ასწყდეს, რისხვით არ დაგვტყდენ ცანია;
  2081 შენ მოგცეთ ციხე-ქალაქი, მოგყვენ ცოტანი ყმანია».
2134 2082  
2135   გვერდსა დავისხენ ვაზირნი, ვიუბნეთ, გავიზრახენით;
2136   მითხრეს, თუ: «ხარო ყმაწვილი, ბერნი მით გკადრებთ, გლახ, ენით:
  2083 გვერდსა დავისხენ ვაზირნი, ვიუბნეთ, გავიზრახენით;
  2084 მითხრეს თუ: «ხარო ყმაწვილი, ბერნი მით გკადრებთ გლახ ენით:
2137 2085 არიან მეტად მუხთალნი, – ჩვენ ერთხელ კვლაცა ვნახენით, –
2138 2086 არამცა მოგკლეს ღალატად, არამცა ვივაგლახენით!
2139 2087  
2140   ჩვენ ამას ვარჩევთ, წახვიდე კარგითა მართ მამაცითა,
  2088 «ჩვენ ამას ვარჩევთ, წახვიდე კარგითა მართ მამაცითა,
2141 2089 ლაშქარნი ახლოს გეკიდნენ, სცნობდენ ამბავსა კაცითა;
2142   გულმართლად იყვნენ, მიენდვ, აფიცე ღმრთითა და ცითა,
2143   არ დაგმორჩილდენ, შერისხდი რისხვითა კვლადაკვლაცითა!»
  2090 გულ-მართლად იყვნენ, მიენდვ, აფიცე ღმრთითა და ცითა,
  2091 არ დაგმორჩილდენ, შერისხდი რისხვითა, კვლა და კვლაცითა».
2144 2092  
2145   მეკეთა ესე თათბირი, ვაზირთა ნავაზირები;
  2093 მეკეთა ესე თათბირი, ვაზირთა ნავაზირები;
2146 2094 შევსთვალე: «რამაზ მეფეო, ვცან შენი დანაპირები;
2147   სიკვდილსა გიჯობს სიცოცხლე, დაგვიდგამს ვერ ქვიკირები;
  2095 სიკვდილსა გიჯობს სიცოცხლე, დაგვიდგამს ვერ ქვიკირები;
2148 2096 ლაშქართა დავყრი, ცოტათა წამოვალ, შენ კერძ ვირები».
2149 2097  
2150   მათ ლაშქართაგან სამასნი კარგნი მოყმენი, ქველანი,
2151   თანაწამომყვეს, წა-ცა-ვე, დავყარენ სპანი ყველანი,
  2098 მათ ლაშქართაგან სამასნი კარგნი მოყმენი, ქველანი,
  2099 თანა წამომყვეს, წა-ცა-ვე, დავყარენ სპანი ყველანი,
2152 2100 დავვედრე: «სადა მე მევლოს, ვლენით იგივე ველანი,
2153 2101 ახლოს მომდევდით, მიშველეთ, გიხმობ, თუ მინდენ შველანი».
2154 2102  
2155   სამ დღე ვიარე, მემთხვია სხვა კაცი მისვე ხანისა.
  2103 სამ დღე ვიარე, მემთხვია სხვა კაცი მისვე ხანისა.
2156 2104 კვლა ეძღვნა უცხო მრავალი შესამოსელი ტანისა,
2157 2105 ებრძანა: «მწადსო სიახლე შენ ლაღისა და ჯანისა,
2158 2106 რა შეგეყარო, მაშინ სცნა კვლა ძღვნობა ამისთანისა».
2159 2107  
2160   კვლაცა ეთქვა: «მართალია ზომ ჩემი მონახსენი,
2161   მე თვთ წინამოგეგებვი, მესწრაფების ნახვა შენი».
2162   მოვახსენე: «დია ღმერთო, ბრძანება ვქმენ მეცა თქვენი,
2163   ტკბილად ვნახოთ ერთმანერთი, ვიყვნეთ ვითა მამა-ძენი!»
  2108 კვლაცა ეთქვა: «მართალია ზომ ჩემი მონახსენი,
  2109 მე თვთ წინა მოგეგებვი, მესწრაფების ნახვა შენი».
  2110 მოვახსენე: «დია, ღმერთო, ბრძანება ვქმენ მეცა თქვენი,
  2111 ტკბილად ვნახოთ ერთმანერთი, ვიყვნეთ ვითა მამა-ძენი».
2164 2112  
2165   მუნით წასული ჩამოვხე ტევრისა რასმე კიდესა;
  2113 მუნით წასული ჩამოვხე ტევრისა რასმე კიდესა;
2166 2114 კვლა მოციქულნი მოვიდეს, სალამად არ დამრიდესა;
2167   წინა ტურფათა ტაიჭთა ძღვნად ჩემთვის მოზიდვიდესა:
  2115 წინა ტურფათა ტაიჭთა ძღვნად ჩემთვის მოზიდვიდესა.
2168 2116 «შენსა ნახვასა მეფენი, – თქვეს, – მართლად ინატრიდესა».
2169 2117  
2170   მითხრეს: «მეფე მოგახსენებს, მეცა შენ კერძ ვიარები,
  2118 მითხრეს: «მეფე მოგახსენებს, მეცა შენ კერძ ვიარები,
2171 2119 სახლით ჩემით წამოსრული ხვალე ადრე შეგეყრები».
2172 2120 მოციქულნი დავაყენენ, ხარგა დავდგი, არ მაზრები,
2173   მეტად ამოდ უალერსე, ერთგან დაწვეს ვით მაყრები.
  2121 მეტად ამოდ უალერსე, ერთგან დაწვეს ვით მაყრები.
2174 2122  
2175   კარგი საქმე კაცსა ზედა აზომ თურე არ წახდების:
  2123 კარგი საქმე კაცსა ზედა აზომ თურე არ წახდების:
2176 2124 ერთი კაცი უკმო-რე-სწყდა, მოდგა, მალვით მეუბნების:
2177 2125 «დიდი მაცო თქვენი ვალი, ჩემგან ძნელად გარდიხდების,
2178   გაწირვა და დავიწყება ჩემგან თქვენი არ იქნების.
  2126 გაწირვა და დავიწყება ჩემგან თქვენი არ იქნების.
2179 2127  
2180   მე მამისა თქვენისაგან ვარ ცოტაი განაზარდი.
  2128 «მე მამისა თქვენისაგან ვარ ცოტაი განაზარდი.
2181 2129 თქვენი მესმა საღალატო, საცნობელად გამოვვარდი;
2182   მკვდარი მიმძიმ სანახავად ტანი მჭევრი, პირი ვარდი,
2183   ყველასავე მოგახსენებ, გამიგონე, დამიწყნარდი!
  2130 მკვდარი მიმძიმ სანახავად, ტანი მჭევრი, პირი ვარდი,
  2131 ყველასავე მოგახსენებ, გამიგონე დამიწყნარდი.
2184 2132  
2185   რომე ცუდად არ მოღორდე, ისი კაცნი გღალატობენ,
  2133 «რომე ცუდად არ მოღორდე, ისი კაცნი გღალატობენ,
2186 2134 ერთგან შენთვის დამალულნი სპანი ასჯერ ათასობენ;
2187 2135 კვლა სხვაგან გითქს სამი ბევრი, ასრე ფიცხლად მით გიხმობენ,
2188 2136 აწვე თავსა არ ეწევი, ფათერაკსა შეგასწრობენ.
2189 2137  
2190   მეფე ცოტათ გეგებვის, ვის მჭვრეტნი ვერ გელევიან;
  2138 «მეფე ცოტათ მოგეგებვის, ვის მჭვრეტნი ვერ გელევიან;
2191 2139 მალვით ჩაიცმენ აბჯარსა, მიენდო, მით გეთნევიან;
2192   კვამლსა შეიქმან, ლაშქარნი ყოველგნით მოგეხვევიან.
  2140 კვამლსა შეიქმენ ლაშქარნი, ყოველგნით მოგეხვევიან.
2193 2141 რა ერთსა გცემდენ ათასნი, ეგრეცა მოგერევიან».
2194 2142  
2195   მას კაცსა ამოდ ვეუბნ და მადლსა გარდვიხდიდია:
  2143 მას კაცსა ამოდ ვეუბნ და მადლსა გარდვიხდიდია:
2196 2144 «რომე არ მოვკვდე, შემოგზღო, შენ ამას ინატრიდია;
2197   აწ ამხანაგთა არ გიგრძნან, წადი, მათ თანა მიდია,
2198   თუ დაგივიწყო, უთუოდ მემცა ვარ განაკიდია!»
  2145 აწ ამხანაგთა არ გიგრძნან, წადი, მათთანა მიდია,
  2146 თუ დაგივიწყო, უთუოდ მემცა ვარ განაკიდია!».
2199 2147  
2200   არვის გავნდვ სულდგმულსა, დავმალე ვითა ჭორია.
2201   რაცა იქმნების, იქმნების, ყოვლი თათბირი სწორია!
2202   მაგრა სპათაკე გავგზავნე კაცი, გზა თუცა შორია,
2203   შევსთვალე: «ფიცხლად წამოდით, მოგრაგნეთ მთა და გორია!»
  2148 არვის გავნდვ სულ-დგმულსა, დავმალე ვითა ჭორია.
  2149 რაცა იქმნების, იქმნების, ყოვლი თათბირი სწორია.
  2150 მაგრა სპათაკე გავგზავნე კაცი, გზა თუცა შორია,
  2151 შევსთვალე: «ფიცხლად წამოდით, მოგრაგნეთ მთა და გორია».
2204 2152  
2205   მე დილასა მოციქულთა სიტყვა ტკბილი შეუთვალე:
2206   «რამაზს ჰკადრეთ: მოგეგებვი, მოდი, მოვალ მეცა მალე».
2207   ნახევარ დღე სხვა ვიარე, ჭირსა თავი არ ვაკრძალე,
2208   განგებაა, დღესცა მომკლავს, ქვემცა სადა დავიმალე?!
  2153 მე დილასა მოციქულთა სიტყვა ტკბილი შეუთვალე;
  2154 რამაზს ჰკადრეთ: «მოგეგებვი, მოდი, მოვალ მეცა მალე».
  2155 ნახევარ დღე სხვა ვიარე, ჭირსა თავი არ ვაკრძალე.
  2156 განგებაა, დღესცა მომკლავს, ქვემცა სადა დავიმალე.
2209 2157  
2210   ქედსა რასმე გარდავადეგ, მინდორს მტვერი დავინახე;
2211   ვთქვი, თუ: «მოვა რამაზ მეფე, ჩემთვის უდგამს თუცა მახე,
  2158 ქედსა რასმე გარდავადეგ, მინდორს მტვერი დავინახე;
  2159 ვთქვი თუ: «მოვა რამაზ მეფე; ჩემთვის უდგამს თუცა მახე,
2212 2160 ჩემი გაჰკვეთს ხორცსა მათსა ხრმალი ბასრი, შუბი ახე».
2213   მაშინ უთხარ სპათა ჩემთა, სახე დიდი დაუსახე.
  2161 მაშინ უთხარ სპათა ჩემთა, სახე დიდი დაუსახე.
2214 2162  
2215   ვთქვი, თუ: «ძმანო, ისი კაცნი ჩვენ ღალატსა გვიდგებიან,
  2163 ვთქვი თუ: «ძმანო, ისი კაცნი ჩვენ ღალატსა გვიდგებიან,
2216 2164 მკლავთა თქვენთა სიმაგრენი ამისთვისმცა რად დალბიან?
2217 2165 ვინცა მოკვდეს მეფეთათვის, სულნი მათნი ზეცას რბიან.
2218 2166 აწ შევებნეთ ხატაელთა, ხრმალნი ცუდად რას გვაბიან!»
2219 2167  
2220   უბრძანე ჩაცმა აბჯრისა ლაღმან სიტყვითა ხაფითა;
  2168 “ვუბრძანე ჩაცმა აბჯრისა, ლაღმან სიტყვითა ხაფითა;
2221 2169 დავეკაზმენით საომრად ჯაჭვითა, ჯავშან-ქაფითა,
2222   რაზმი დავაწყვ, მიმართე, წავე დიდითა სწრაფითა;
  2170 რაზმი დავაწყვ, მიმართე, წავე დიდითა სწრაფითა,
2223 2171 მას დღესა ჩემი მებრძოლი ჩემმანვე ხრმალმან დაფითა.
2224 2172  
2225   მივეახლენით, შეგვატყვეს მათ ტანსა აბჯარცმულობა;
  2173 ,,მივეახლენით, შეგვატყვეს მათ ტანსა აბჯარ-ცმულობა;
2226 2174 კაცი მოვიდა, მომართვა მეფისა მოციქულობა;
2227   ეთქვა, თუ: «ჟამად გვაჩნია ჩვენ თქვენი არორგულობა,
2228   აბჯრითა გხედავთ, შეგვქმნია აწ ამად გულნაკლულობა».
  2175 ეთქვა თუ: «ჟამად გვაჩნია ჩვენ თქვენი არ-ორგულობა,
  2176 აბჯრითა გხედავთ, შეგვქმნია აწ ამად გულ-ნაკლულობა».
2229 2177  
2230   შევსთვალე, თუ: «მეცა ვიცი, რაცა ჩემთვის გაგიგია;
2231   თქვენ რასაცა სთათბირობდით, არ იქმნების, არ, იგია!
2232   ბრძანეთ, მოდით, შეებენით, ვითა წესი და რიგია!
2233   მეცა თქვენად დასახოცლად ხრმალსა ხელი დამიგია».
  2178 შევსთვალე თუ: «მეცა ვიცი, რაცა ჩემთვის გაგიგია;
  2179 თქვენ რასაცა სთათბირობდით, არ იქმნების, არ იგია;
  2180 ბრძანეთ, მოდით, შეგვებენით, ვითა წესი და რიგია,
  2181 მეცა თქვენად დასახოცლად ხელი რმალსა დამიგია».
2234 2182  
2235   რა მივიდა მოციქული, კვლაცა რადღა გამოგზავნეს!
  2183 რა მივიდა მოციქული, კვლაცა რადღა გამოგზავნეს!
2236 2184 კვამლი შექმნეს ლაშქართათვის, დამალული გაამჟღავნეს;
2237   სამალავით გამოვიდეს, თავნი ორგნით აქარავნეს,
2238   შექმნეს რაზმი მრავალკეცი, თუცა, ღმერთო, ვერა მავნეს.
  2185 სამალავით გამოვიდეს, თავნი ორგნით აქარავნეს.
  2186 შექმნეს რაზმი მრავალ-კეცი, თუცა, ღმერთო, ვერა მავნეს.
2239 2187  
2240   შუბი ვსთხოვე, ხელი ჩავყავ მუზარადის დასარქმელად;
  2188 შუბი ვსთხოვე, ხელი ჩავყავ მუზარადის დასარქმელად;
2241 2189 საომარად ატეხილი ვიყავ მათად გამტეხელად;
2242   ერთსა წავსწყდი უტევანსა, წავგრძელდი და წავე გრძელად.
  2190 ერთსა წავსწყდი უტევანსა, წავგრძელდი და წავე გრძელად;
2243 2191 მათ ურიცხვი რაზმი ეწყო, წყნარად დგეს და აუშლელად.
2244 2192  
2245   ახლოს მივე, შემომხედნეს, «შმაგიაო», ესე თქვესა.
2246   მუნ მივმართე მკლავმაგარმან, სად უფროსი ჯარი დგესა;
2247   კაცს შუბი ვჰკარ, ცხენი დავეც, მართ ორნივე მიჰხდეს მზესა;
2248   შუბი გატყდა, ხელი ჩავყავ: «ვაქებ, ხრმალო, ვინცა გლესა
  2193 ახლოს მივე, შემომხედნეს, «შმაგიაო», ესე თქვესა,
  2194 მუნ მივმართე მკლავ-მაგარმან, სად უფროსი ჯარი დგესა;
  2195 კაცს შუბი ვჰკარ, ცხენი დავეც, მართ ორნივე მიჰხდეს მზესა,
  2196 შუბი გატყდა, ხელი ჩავყავ, ვაქებ, ხრმალო, ვინცა გლესა.
2249 2197  
2250   შიგან ასრე გავერიე, გლონის ჯოგსა ვითა ქორი,
  2198 შიგან ასრე გავერიე, გნოლის ჯოგსა ვითა ქორი,
2251 2199 კაცი კაცსა შემოვსტყორცი, ცხენ-კაცისა დავდგი გორი;
2252   კაცი, ჩემგან განატყორცი, ბრუნავს ვითა ტანაჯორი,
2253   ერთობ სრულად ამოვწყვიდე წინაკერძი რაზმი ორი.
  2200 კაცი, ჩემგან განატყორცი ბრუნავს ვითა ტანაჯორი,
  2201 ერთობ სრულად ამოვწყვიდე წინა კერძი რაზმი ორი.
2254 2202  
2255   ერთობილნი მომეხვივნეს, მგრგვლივ შეიქმნა ომი დიდი;
2256   ვჰკრი რასაცა, ვერ დამიდგის, სისხლსა მჩქეფრსა ამოვღვრიდი;
  2203 ,,ერთობილნი მომეხვივნეს, მგრგვლივ შეიქმნა ომი დიდი;
  2204 ვჰკრი რასაცა, ვერ დამიდგის, სისხლსა მჩქეფრსა ამოვღვრიდი;
2257 2205 ცხენსა კაცი გაკვეთილი მანდიკურად გარდავჰკიდი.
2258   სითც ვიყვი, გამექციან, მათ შჰქმნია ჩემი რიდი.
  2206 სითც ვიყვი, გამექციან, მათ შჰქმნია ჩემი რიდი.
2259 2207  
2260   საღამოჟამ დაიზახნა ქედით მათმან დარაჯამან:
  2208 საღამო-ჟამ დაიზახნა ქედით მათმან დარაჯამან;
2261 2209 «ნუღარა სდგათ, წაედითო, კვლა მოგვხედნა რისხვით ცამან:
2262   მოვა მტვერი საშინელი, შეგვაშინა ამად ამან,
2263   ნუთუ სრულად ამოგვწყვიდნეს უთვალავმან, ბევრმან სპამან».
  2210 მოვა მტვერი საშინელი, შეგვაშინა ამად ამან,
  2211 ნუთუ სრულად ამოგვწყვიდნეს უთვალავმან, ბევრმან სპამან!»
2264 2212  
2265   ჩემნი ლაშქარნი, რომელნი წამომეტანნეს მე არა,
2266   რა ეცნა წამოსულ იყვნეს, ღამეწამორთვით ეარა;
  2213 ჩემნი ლაშქარნი, რომელნი წამომეტანნეს მე არა,
  2214 რა ეცნა, წამოსულიყვნეს, ღამე-წამორთვით ეარა;
2267 2215 ვერ დაიტევდა მინდორი და არე მთათა ეარა,
2268 2216 გამოჩნდეს, სცემდეს ტაბლაკსა, ბუკმან ხმა გააზეარა.
2269 2217  
2270   იგი ნახეს, გასაქცევლად გაემართნეს, შევჰკივლენით;
  2218 იგი ნახეს, გასაქცევლად გაემართნეს; შევჰკივლენით;
2271 2219 ველნი, ჩვენგან ნაომარნი, ომითავე გარდავვლენით.
2272 2220 რამაზ მეფე ჩამოვაგდე, ერთმანერთსა გავეხრმლენით,
2273 2221 მისნი სპანი ყველაკანი დავიპყრენით, არ მოვკლენით.
2274 2222  
2275   უკანანიცა ლაშქარნი მოესწრნეს მათ გაქცეულთა,
  2223 უკანანიცა ლაშქარნი მოესწრნეს მათ გაქცეულთა,
2276 2224 დაუწყეს პყრობა, ჩამოყრა შეშინებულთა, ძლეულთა;
2277   ძილისა მიხვდა ნაცვალი ძილმკრთალთა, ღამეთეულთა;
  2225 ძილისა მიხვდა ნაცვალი ძილ-მკრთალთა, ღამე-თეულთა,
2278 2226 ტყვეთა მრთელთაცა არ აკლდა კვნესა, მართ ვითა სნეულთა.
2279 2227  
2280   მას ადგილსა ნაომარსა გარდავხედით მოსვენებად.
2281   ხელსა ხრმლითა დავეკოდე, წყლულად მჩნდა, არ ნაღებად;
  2228 მას ადგილსა ნაომარსა გარდავხედით მოსვენებად.
  2229 ხელსა ხრმლითა დავეკოდე, წყლულად მჩნდა არ-ნაღებად;
2282 2230 ჩემნი სპანი მოვიდიან საჭვრეტლად და ჩემად ქებად,
2283   ვერ იტყვიან ვერმიმხვდარნ ქებასაცა მოხსენებად.
  2231 ვერ იტყვიან, ვერ მიმხვდარნ ქებასაცა მოხსენებად.
2284 2232  
2285   ერთსა კაცსა ეყოფოდეს, დიდებანი რომე მჭირდეს;
  2233 ერთსა კაცსა ეყოფოდეს, დიდებანი რომე მჭირდეს;
2286 2234 ზოგთა შორით დამლოციან, ზოგნი კოცნად გამიპირდეს;
2287   რომელთაცა გავეზარდე, დიდებულნი ამიტირდეს,
2288   ჩემგან ხრმლითა განაკვეთი ნახეს, მეტად გაუკვირდეს.
  2235 რომელთაცა გავეზარდე, დიდებულნი, ამიტირდეს,
  2236 ჩემგან ხრმლითა განაკვეთი ნახეს, მეტად გაუკვირდეს.
2289 2237  
2290   გავგზავნენ ყოვლგან ლაშქარნი, ალაფი ავაღებინე,
2291   ერთობ სავსენი მოვიდეს, თავი ვალაღებინე;
2292   სისხლა მებრძოლთა ჩემთასა მინდორი შევაღებინე,
2293   არ ვჰბრძოლე, კარი ქალაქთა უომრად გავაღებინე.
  2238 გავგზავნენ ყოვლგან ლაშქარნი, ალაფი ავაღებინე,
  2239 ერთობ სავსენი მოვიდეს, თავი ავალაღებინე,
  2240 სისხლა მებრძოლთა ჩემთასა მინდორი შევაღებინე,
  2241 არ ვჰბრძოლე, კარი ქალაქთა უომრად გავაღებინე.
2294 2242  
2295 2243 რამაზს ვარქვი: «შემიგნია საქმე შენი სამუხთალე,
2296 2244 აწ ეგრეცა შეპყრობილმან თავი გამოიმართალე,
2297 2245 სიმაგრეთა ნუ ამაგრებ, ყველა ხელთა მომათვალე,
2298   თვარა შენი შეცოდება მემცა ზედა რად წავსთვალე?»
  2246 თვარა შენი შეცოდება მემცა ზედა რად წავსთვალე?».
2299 2247  
2300   რამაზ მითხრა: «აღარ არის ამის მეტი ჩემი ღონე,
  2248 რამაზ მითხრა: «აღარ არის ამის მეტი ჩემი ღონე,
2301 2249 ერთი ჩემი დიდებული მომეც, ზედა მაპატრონე,
2302   ციხოვანთა გაუგზავნო, საუბარი გამიგონე,
2303   ხელთა მოგცემ ყველაკასა, განაღამცა შენ გაქონე!»
  2250 ციხოვანთა გაუგზავნო, საუბარი გამიგონე,
  2251 ხელთა მოგცემ ყველაკასა, განაღამცა შენ გაქონე!».
2304 2252  
2305   მივეც ერთი დიდებული, თანა სპანი წავატანენ,
  2253 მივეც ერთი დიდებული, თანა ყმანი წავატანენ,
2306 2254 ციხოვანნი ერთობილნი ჩემს წინაშე მოვიყვანენ,
2307 2255 ხელთა მომცნეს სიმაგრენი, ომნი ასრე შევანანენ,
2308   საჭურჭლენი სიმრავლითა რასმცა ვითა დავაგვანენ!
  2256 საჭურჭლენი სიმრავლითა რასმცა ვითა დავაგვანენ!
2309 2257  
2310   მაშინღა შევე ხატაეთს მოვლად და მოსათვალავად;
  2258 მაშინღა შევე ხატაეთს მოვლად და მოსათვალავად;
2311 2259 კლიტენი საჭურჭლეთანი მომართვნეს დაუმალავად;
2312   ქვეყანა ჩავსხი, უბრძანე: «იყვენით თქვენ უკრძალავად,
2313   მზემან არ დაგწვენ, იცოდით, დაგყარენ გაუგვალავად».
  2260 ქვეყანა ჩავსხი, უბრძანე: «იყვენით თქვენ უკრძალავად,
  2261 მზემან არ დაგწვენ, იცოდით, დაგყარენ გაუგვალავად».
2314 2262  
2315   საჭურჭლენი გარდავნახენ თავის-თავის, კიდისკიდე;
2316   უცხოფერთა საჭურჭლეთა, დავშვრები, თუ მოვსთვალვიდე;
2317   ერთგან ვნახე საკვირველი ყაბაჩა და ერთი რიდე,
2318   თუმცა ნახე, სახელისა ცოდნასაცა ინატრიდე!
  2263 საჭურჭლენი გარდავნახენ თავის-თავის, კიდის-კიდე.
  2264 უცხო ფერთა საჭურჭლეთა, დავშვრები, თუ მოვსთვალვიდე;
  2265 ერთგან ვნახე საკვირველი ყაბაჩა და ერთი რიდე,
  2266 თუმცა ნახე, სახელისა ცოდნასაცა ინატრიდე.
2319 2267  
2320   ვერა შევიგენ, რა იყო ანუ ნაქმარი რაულად!
2321   ვისცა უჩვენი, უკვირდის, ღმრთისაგან თქვის სასწაულად;
2322   არცა ლარულად ჰგებოდა მას ქსელი, არ ორხაულად;
2323   სიმტკიცე ჰგვანდა ნაჭედსა, ვთქვი ცეცხლთა შენართაულად.
  2268 ვერა შევიგენ, რა იყო, ანუ ნაქმარი რაულად.
  2269 ვისცა უჩვენი, უკვირდის, ღმრთისაგან თქვის სასწაულად;
  2270 არცა ლარულად ჰგებოდა მას ქსელი, არ ორხაულად,
  2271 სიმტკიცე ჰგვანდა ნაჭედსა; ვთქვი ცეცხლთა შენართაულად.
2324 2272  
2325   იგი საძღვნოდ მისად დავსხენ, ვისი შუქი მანათობდა;
2326   მეფისათვის დავარჩიე, საარმაღნოდ რაცა სჯობდა:
2327   ჯორ-აქლემი ათჯერ ასი, ყველაკაი წვივმაგრობდა,
2328   ატვირთული გაუგზავნე, ამბავსაცა კარგსა სცნობდა“.
2329   წიგნი ტარიელისა ინდოთ მეფის წინაშე
2330    
  2273 იგი საძღვნოდ მისად დავსხენ, ვისი შუქი მანათობდა.
  2274 მეფისათვის დავარჩიე, საარმაღნოდ რაცა სჯობდა;
  2275 ჯორ-აქლემი ათჯერ ასი,–ყველაკაი წვივ-მაგრობდა,–
  2276 ატვირთული გაუგზავნე, ამბავსაცა კარგსა სცნობდა“.
  2277 წიგნი ტარიელისა ინდოთ მეფის წინაშე და გამარჯვებით შემოქცევა
2331 2278 წიგნი დავწერე: «მეფეო, სვემცაა თქვენი სვიანად!
2332   მე ხატაელთა მიმუხთლეს, – თუცა მათ ეცა ზიანად,
2333   ჩემი ამბავი დასტური ამად გაცნობე გვიანად;
2334   მეფე შევიპყარ, მოგივალ მე ალაფიან-ტყვიანად».
  2279 მე ხატაელთა მიმუხთლეს, – თუცა მათ ეცა ზიანად;
  2280 ჩემი ამბავი დასტური ამად გაცნობე გვიანად,
  2281 მეფე შევიპყარ, მოგივალ მე ალაფიანტყვიანად».
2335 2282  
2336   რა ყველაი დავიურვე, ხატაეთით გავემგზავრე,
  2283 რა ყველაი დავიურვე, ხატაეთით გავემგზავრე,
2337 2284 წამოვიხვენ საჭურჭლენი, სახელმწიფო დავიავრე,
2338 2285 ვერ მოვეყავ აქლემითა, აზავრები ვააზავრე,
2339 2286 მოვირჭვენ და მოვივლინე, რაცა მწადდა, აგრე ვყავ-რე.
2340 2287  
2341   ხატაეთისა ხელმწიფე მომყვანდა შეპყრობილია.
  2288 ხატაეთისა ხელმწიფე მომყვანდა შეპყრობილია.
2342 2289 ინდოეთს მივე, მეგება ჩემი გამზრდელი ტკბილია;
2343   რა ქება მითხრა, არ ითქმის, ჩემგან სათქმელად წბილია.
  2290 რა ქება მითხრა, არ ითქმის, ჩემგან სათქმელად წბილია!
2344 2291 ხელი გამიხსნა, შემომკრა მან სახვეველი ლბილია.
2345 2292  
2346   ედგნეს ტურფანი კარავნი მოედანს ჩამოდგომილსა,
  2293 ედგნეს ტურფანი კარავნი მოედანს ჩამოდგომილსა,
2347 2294 საუბრისა და ჭვრეტისა ჩემისა მას მონდომილსა.
2348 2295 მას დღესა ედვა ნადიმი მას შიგან გარდახდომილსა;
2349 2296 მიალერსებდა, მიჭვრეტდა წინაშე ახლოს ჯდომილსა.
2350 2297  
2351   მას ღამით ვსხედით ნადიმად, მუნ ამოდ გავიხარენით,
  2298 მას ღამით ვსხედით ნადიმად, მუნ ამოდ გავიხარენით,
2352 2299 დილასა ქალაქს შევედით, მოედნით ავიყარენით;
2353 2300 მეფემან ბრძანა: «ლაშქარნი უხმენით, შემოჯარენით,
2354 2301 დღეს ხატაელი მიჩვენეთ, ტყვენიცა შემომგვარენით!»
2355 2302  
2356   რამაზ მეფე მას წინაშე შეპყრობილი მოვიყვანე;
2357   ტკბილად ნახა ხელმწიფემან, ვითა შვილი სააკვანე,
  2303 რამაზ მეფე მას წინაშე შეპყრობილი მოვიყვანე;
  2304 ტკბილად ნახა ხელმწიფემან, ვითა შვილი სააკვანე.
2358 2305 ორგული და მოღალატე ნამსახურსა დავაგვანე,
2359   ესე არის მამაცისა მეტისმეტი სიგულვანე!
  2306 ესე არის მამაცისა მეტის-მეტი სიგულვანე.
2360 2307  
2361   მას მეფესა ხატაელსა უმასპინძლა, უალერსა,
  2308 მას მეფესა ხატაელსა უმასპინძლა, უალერსა,
2362 2309 ჟამიერად უბრძანებდის საუბარსა მათსა ფერსა.
2363 2310 ცისკრად მიხმეს, მიბრძანებდეს მე სიტყვასა ლმობიერსა:
2364   «შეუნდობო ხატაელსა, მას აქამდის შენამტერსა».
  2311 «შეუნდობო ხატაელსა, მას აქამდის შენამტერსა?»
2365 2312  
2366   მე ვჰკადრე: «ღმერთი ვინათგან შეუნდობს შეცოდებულსა,
2367   უყავით თქვენცა წყალობა მას ღონეგაცუდებულსა!»
2368   რამაზს უბრძანეს: «იცოდი, გაგგზავნი შეწყალებულსა,
2369   მაგრა ნუ გნახავთ კვლაცაღა ჩვენ წინა გაწბილებულსა!»
  2313 მე ვჰკადრე: «ღმერთი ვინათგან შეუნდობს შეცოდებულსა,
  2314 უყავით თქვენცა წყალობა მას ღონე-გაცუდებულსა».
  2315 რამაზს უბრძანეს: «იცოდი, გაგგზავნი შეწყალებულსა,
  2316 მაგრა ნუ გნახავთ კვლაცაღა ჩვენ წინა გაწბილებულსა».
2370 2317  
2371   ხარაჯა დასდვეს, შეჰკვეთეს დრაჰკანი ასჯერ ასია,
  2318 ხარაჯა დასდვეს, შეჰკვეთეს დრაჰკანი ასჯერ ასია,
2372 2319 კვლა ხატაური ათასი, სხვა სტავრა, სხვა ატლასია.
2373   მერმე ყველაი დამოსა, იგი და მისი ხასია,
  2320 მერმე ყველაი დამოსა იგი და მისი ხასია,
2374 2321 შეწყალებული გაგზავნა, უყო რისხვისა ფასია.
2375 2322  
2376   ხატაელმან დაუმადლა, დადრკა, მდაბლად ეთაყვანა,
2377   მოახსენა: «ორგულობა თქვენი ღმერმან შემანანა.
  2323 ხატაელმან დაუმადლა, დადრკა, მდაბლად ეთაყვანა;
  2324 მოახსენა: «ორგულობა თქვენი ღმერმან შემანანა.
2378 2325 თუღა ოდეს შე-ღა-გცოდო, მაშინ მომკალ მეცა განა!»
2379   წავიდა და ყველაკაი მისი თანაწაიტანა.
  2326 წავიდა და ყველაკაი მისი თანა წაიტანა.
2380 2327  
2381   მოვიდა კაცი მეფისა, ცისკრობს, არ დანაღამია;
2382   ებრძანა: «რა შენ გაგყრივარ, მას აქათ თვეო სამია,
  2328 ,,მოვიდა კაცი მეფისა, ცისკრობს, არ დანაღამია,
  2329 ებრძანა: «რა შენ გა აგყრივარ მას აქათ თვეო სამია,
2383 2330 მინდორს მოკლული ისრითა ნადირი არ მიჭამია,
2384   არ დამაშვრალ ხარ, წაიდეთ, თუცა დაშრომის ჟამია».
  2331 არ დამაშვრალხარ, წამოდი, თუცა დაშრომის ჟამია».
2385 2332  
2386   შევეკაზმე, დარბაზს მივე, დამხვდა ჯარი ავაზისა,
  2333 შევეკაზმე, დარბაზს მივე, დამხვდა ჯარი ავაზისა,
2387 2334 შავარდნითა სავსე იყო სრულად არე დარბაზისა,
2388 2335 მეფე ქვე ჯდა შეკაზმული, შვენებითა მსგავსი მზისა;
2389   გაეხარნეს მისლვა ჩემი, ტურფისა და ლამაზისა.
  2336 გაეხარნეს მისლვა ჩემი ტურფისა და ლამაზისა!
2390 2337  
2391   იდუმალ ცოლსა ეუბნა, მართ ჩემგან უცოდნელია:
2392   «ომით მოსრული ტარილ საჭვრეტლად სასურველია,
2393   მან გაანათლოს მჭვრეტელთა გული, რაზომცა ბნელია;
2394   რაცა დაგვედრო საქმნელად, ქმენ, არა საზოზნელია!
  2338 იდუმალ ცოლსა ეუბნა, მართ ჩემგან უცოდნელია:
  2339 «ომით მოსრული ტარილ საჭვრეტლად სასურველია,
  2340 მან გაანათლოს მჭვრეტელთა გული, რაზომცა ბნელია:
  2341 რაცა დაგვედრო საქმნელად, ქმენ, არა საზოზნელია.
2395 2342  
2396   აწ მითქვამს საქმე უშენოდ, შენცა ცან ესე მცნებული:
2397   რათგან ქალია სამეფოდ ჩვენგანვე სახელდებული,
  2343 «აწ მითქვამს საქმე უშენოდ, შენცა ცან ესე მცნებული:
  2344 რათგან ქალია სამეფოდ ჩვენგანვე სახელ-დებული,
2398 2345 ვინცაღა ნახავს, აწ ნახოს, აჰა ხე, ედემს ხებული,
2399   გვერდსა დაისვი, ორნივე სრას დამხვდით, მოვალ შვებული!»
  2346 გვერდსა დაისვი, ორნივე სრას დამხვდით, მოვალ შვებული».
2400 2347  
2401   მოვინადირეთ მინდორი, ძირი მთისა და გორისა;
  2348 მოვინადირეთ მინდორი, ძირი მთისა და გორისა;
2402 2349 იყო სიმრავლე ძაღლისა, შავარდნისა და ქორისა.
2403   ადრე დავბრუნდით, ვიარეთ არ ეჯი გზისა შორისა.
  2350 ადრე დავბრუნდით, ვიარეთ არ ეჯი გზისა შორისა;
2404 2351 აღარ იბურთეს, დაშლა ქმნეს თამაშობისა ორისა.
2405 2352  
2406   ჩემთა მჭვრეტელთა მოეცვა ქალაქი, შუკა და ბანი.
2407   ომგარდახდილსა მშვენოდეს მე ენიანნი კაბანი;
2408   ფერმიხდილგვარად ვშვენოდი ვარდი, ცრემლითა ნაბანი,
2409   ვინცა მიჭვრეტდის, ბნდებოდის, – მარლად არს, არ კატაბანი.
  2353 ,,ჩემთა მჭვრეტელთა მოეცვა ქალაქი, შუკა და ბანი.
  2354 ომ-გარდახდილსა მშვენოდეს მე ენიანნი კაბანი;
  2355 ფერმიხდილ-გვარად ვშვენოდი ვარდი, ცრემლითა ნაბანი,
  2356 ვინცა მიჭვრეტდის, ბნდებოდის, – მარლად არს, არ კატაბანი.
2410 2357  
2411   რიდენი რომე მეშოვნეს ქალაქსა ხატაელთასა,
  2358 რიდენი რომე მეშოვნეს ქალაქსა ხატაელთასა,
2412 2359 იგი მეხვივნეს, მშვენოდეს, ვახელებ გულსა ხელთასა.
2413 2360 მეფე გარდახდა, დარბაზსა შევედით ჩემთა მზრდელთასა,
2414   შევხედენ, დავჰკრთი ელვასა ღაწვთასა მზებრ ნათელთასა.
  2361 შევხედენ, დავჰკრთი ელვასა ღაწვთა მზებრ ნათელთასა.
2415 2362  
2416   მას მზესა ტანსა ემოსნეს ნარინჯისფერნი ჯუბანი,
2417   ზურგით უთქს ჯარი ხადუმთა, დას-დასად, უბან-უბანი;
  2363 მას მზესა ტანსა ემოსნეს ნარინჯის-ფერნი ჯუბანი,
  2364 ზურგით უთქს ჯარი ხადუმთა, დას-დასად, უბან-უბანი.
2418 2365 სრულად ნათლითა აევსო სახლი, შუკა და უბანი,
2419 2366 მუნ ვარდსა შუა შვენოდეს ძოწ-მარგალიტნი ტყუბანი.
2420 2367  
2421   ნაომარსა, დაკოდილსა ხელი ყელსა ჩამომება.
2422   დედოფალი საჯდომთაგან ადგა, წინამომეგება,
2423   ვითა შვილი გარდამკოცნა, ღაწვი ვარდი დამილება,
2424   მითხრა: «ნუ ეჭვ ამას იქით, თუმცა მტერი შე-ღა-გება».
  2368 ნაომარსა, დაკოდილსა ხელი ყელსა ჩამომება.
  2369 დედოფალი საჯდომთაგან ადგა, წინა მომეგება,
  2370 ვითა შვილი გარდამკოცნა, ღაწვი ვარდი დამილება;
  2371 მითხრა: «ნუ ეჭვ ამას იქით, თუა მტერი შე-ღა-გება».
2425 2372  
2426   ახლოს დამისვეს ადგილსა, მუნ, სადა მეამებოდა.
2427   პირისპირ მიჯდა იგი მზე, გული ვისთვისცა კვდებოდა.
2428   მალვით უჭვრეტდი, მიჭვრეტდა, სხვად არა მეუბნებოდა;
  2373 ახლოს დამისვეს ადგილსა, მუნ, სადა მეამებოდა.
  2374 პირის-პირ მიჯდა იგი მზე, გული ვისთვისცა კვდებოდა.
  2375 მალვით უჭვრეტდი, მიჭვრეტდა, სხვად არა მეუბნებოდა“.
2429 2376 თვალნი მოვსწყვიდნი, სიცოცხლე ამითა მეარმებოდა.
2430 2377  
2431   შეიქმნა სმა და პურობა, მსგავსი მათისა ძალისა;
2432   სხვა გახარება ასეთი არს უნახავი თვალისა!
2433   ჯამი და ჭიქა – ყველაი ფეროზისა და ლალისა.
  2378 შეიქმნა სმა და პურობა, მსგავსი მათისა ძალისა;
  2379 სხვა გახარება ასეთი არს უნახავი თვალისა;
  2380 ჯამი და ჭიქა – ყველაი ფეროზისა და ლალისა,
2434 2381 არვისი ბრძანა მეფემან არცა გაშვება მთრვალისა.
2435 2382  
2436   მე მუნა მყოფი მივეცი შვებასა მეტისმეტასა.
2437   შემომხედნის, შევხედნი, ცეცხლმან დამიწყის შრეტასა;
2438   კაცთა კრძალვასა ვაწვევდი გულსა შმაგსა და რეტასა.
2439   რა უამეა პირისპირ საყვარელისა ჭვრეტასა!
  2383 მე მუნა მყოფი მივეცი შვებასა მეტის-მეტასა.
  2384 რ შემომხედნის, შევხედნი, ცეცხლმან დამიწყის შრეტასა;
  2385 კაცთა კრძალვასა ვაწვევდი გულსა შმაგსა და რეტასა,
  2386 რა უამეა პირის-პირ საყვარელისა ჭვრეტასა?!
2440 2387  
2441   დააგდეს მღერა მუტრიბთა, «სულეთო!», თავი ხარიან;
  2388 დააგდეს მღერა მუტრიბთა, «სულეთო!» თავი ხარიან,
2442 2389 მიბრძანეს: «შვილო ტარიელ, ვით გითხრათ, ვით გვიხარიან?!
2443 2390 ნეტარძი გვაქვსო, მებრძოლნი მით ჩვენნი ვაგლახ არიან;
2444   მართალან შენნი მჭვრეტელნი, არ ცუდად იმკვეხარიან.
  2391 მართალან შენნი მჭვრეტელნი, არ ცუდად იმკვეხარიან!
2445 2392  
2446   აწ თუცა გვმართებს შემოსა, ვის მორჭმით მოგივლენიან,
  2393 «აწ თუცა გვმართებს შემოსა, ვის მორჭმით მოგივლენიან,
2447 2394 არ შეგმოსთ, მაგა კაბათა არ აგხდით, ტურფად გშვენიან;
2448 2395 აწ გქონდეს ასი საჭურჭლე, ვის შუქნი მოგიფენიან,
2449   თვით შეიკერე, რაცა გწადს, ჩვენგან ნუღარა გრცხვენიან!»
  2396 თვით შეიკერე, რაცა გწადს, ჩვენგან ნუღარა გრცხვენიან».
2450 2397  
2451   მომართვნეს ასნი კლიტენი ასთავე საჭურჭლეთანი;
2452   თაყვანისვეც და დავლოცენ დავლანი მათთა სვეთანი;
2453   მაკოცეს, ადგეს ორნივე, თვით იგი მზენი მზეთანი;
2454   რა გასცეს, ზომნი ვით გითხრნე ლაშქართა სისავსეთანი!
  2398 მომართვნეს ასნი კლიტენი ასთავე საჭურჭლეთანი;
  2399 თაყვანის-ვეც და დავლოცენ დავლანი მათთა სვეთანი;
  2400 მაკოცეს, ადგეს ორნივე, თვით იგი მზენი მზეთანი,
  2401 რა გასცეს, ზომნი ვით გითხრნე ლაშქართა სისავსეთანი!.
2455 2402  
2456   კვლაცა დაჯდა მხიარული, მოიმატა სმა და მღერა;
2457   კვლა გაგრძელდა ნადიმობა, ბარბითთა და ჩანგთა ჟღერა.
2458   დედოფალი წამოვიდა, შეეყარა მწუხრსა დღე რა.
2459   ძილპირამდის სიხარულსა სიხარული ჰგვანდა ვერა.
  2403 კვლაცა დაჯდა მხიარული, მოიმატა სმა და მღერა;
  2404 კვლა გაგრძელდა ნადიმობა, ბარბით და ჩანგთა ჟღერა.
  2405 დედოფალი წამოვიდა, შეეყარა მწუხრსა დღე რა,
  2406 ძილ-პირამდის სიხარულსა სიხარული ჰგვანდა ვერა.
2460 2407  
2461   ავიყარენით, მიგვჭირდა სმა დოსტაქნისა მეტისა.
  2408 ავიყარენით, მიგვჭირდა სმა დოსტაქნისა მეტისა.
2462 2409 საწოლს შემოვე, შემექმნა ცნობა მართ ვითა რეტისა.
2463   ძალი არ მქონდა ტყვექმნილსა მე ამა ცეცხლთა შრეტისა.
  2410 ძალი არ მქონდა ტყვე-ქმნილსა მე ამა ცეცხლთა შრეტისა.
2464 2411 მეგონებოდის, მალხენდის გონება მისგან ჭვრეტისა“.
2465   სმათისაგან სამხრი მორთმევა
2466    
2467   მონა მოვიდა, მიამბო ამბავი მან მართალი:
2468   «თქვენსა ამბავსა იკითხავს აჯიღოსანი ქალი».
2469   მაშინვე ვიცან, ავიჭერ, ჩქარ-ჩქარად გულგამკრთალი;
2470   მოვიდა, ვნახე ასმათი ჩემ თანა მომავალი.
  2412 წიგნი ნესტან-დრეჯანისა საყვარელსა თანა მოწერილი
  2413 მონა მოვიდა, მიამბო ამბავი მ მართალი:
  2414 «თქვენსა ამბავსა იკითხავს აჯიღოსანი ქალი».
  2415 მაშინვე ვიცან, ავიჭერ, ჩქარ-ჩქარად გულ-გამკრთალი;
  2416 მოვიდა, ვნახე ასმათი ჩემთანა მომავალი.
2471 2417  
2472   მე ვისთვის ვკვდები, მეამა ასმათის ნახვა მე მისად.
2473   აღარ მიუშვი, ვაკოცე, ქმნადღა თაყვანისცემისად;
  2418 მე ვისთვის ვკვდები, მეამა ასმათის ნახვა მე მისად.
  2419 აღარ მიუშვი, ვაკოცე, ქმნადღა თაყვანის ცემისად;
2474 2420 ხელი მოვჰკიდე, დავისვი ახლოს ტახტისა ჩემისად,
2475   ვჰკითხე, თუ: «ნეტარ, მისრულა მორჩი ალვისა ხე მისად?
  2421 ვჰკითხე, თუ: «ნეტარ მისრულა მორჩი ალვისა ხე მისად?
2476 2422  
2477   მიამბე მისი ამბავი, სხვად ნურა მეუბნებია!»
2478   მითხრა, თუ: «გკადრებ მართალსა, აწ ჩემგან არსათნებია,
  2423 «მიამბე მისი ამბავი, სხვად ნურა მეუბნებია!»
  2424 მითხრა თუ: «გკადრებ მართალსა, აწ ჩემგან არ-სათნებია,
2479 2425 დღეს ერთმანერთი გინახავს და ტურფად მოგწონებია,
2480   აწ კვლაცა ცნობა ამბისა მას ჩემგან უბრძანებია».
2481   წიგნი ნესტან-დარეჯანისა საყვარელსა თანა მოწერილი
  2426 აწ კვლაცა ცნობა ამბისა მას ჩემგან უბრძანებია».
2482 2427  
2483   წიგნი მომართვა, ჩავხედენ, პირისა თემთა მთენისა,
  2428 წიგნი მომართვა, ჩავხედენ, პირისა თემთა მთენისა.
2484 2429 ეწერა: «ვნახე სიტურფე წყალ-ჯავარისა შენისა.
2485   ომგარდახდილი შვენოდი, შენატევები ცხენისა,
2486   არ ავი მიჩანს მიზეზი ჩემისა ცრემლთა დენისა.
  2430 ომ-გარდახდილი შვენოდი, შენატევები ცხენისა,
  2431 არ-ავი მიჩანს მიზეზი ჩემისა ცრემლთა დენისა.
2487 2432  
2488   ღმერთმან თუ მცა ენა ჩემი ქებად შენდა უშენოსა,
2489   შენთვის მკვდარი აღარ ვიტყვი, მაშა მომკლავ უშენოსა,
2490   მზემან ლომსა ვარდ-გიშერი ბაღჩა-ბაღად უშენოსა,
  2433 «ღმერთმან თუ მცა ენა ჩემი, ქებად შენდა უშენოსა,
  2434 შენთვის მკვდარი, აღარ ვიტყვი, მაშა მომკლავ უშენოსა;
  2435 მზემან ლომსა ვარდ-გიშერი ბაღჩა ბაღად უშენოსა;
2491 2436 შენმან მზემან, თავი ჩემი არვის მართებს უშენოსა!
2492 2437  
2493   თუცა მიგდის ღვარი ცრემლთა, მაგრა ცუდად არ იდენო,
  2438 «თუცა მიგდის ღვარი ცრემლთა, მაგრა ცუდად არ იდენო,
2494 2439 ამას იქით ნუღარ იდენ, გულსა ჭირნი არიდენო;
2495   შენნი მჭვრეტნი ჩემთა მჭვრეტთა აგინებენ, არ იდენო;
  2440 შენნი მჭვრეტნი ჩემთა მჭვრეტთა აგინებენ, არ იდენო,
2496 2441 რომე წეღან მოგეხვივნეს, იგი ჩემთვის არიდენო.
2497 2442  
2498   იგი მე მომცენ რიდენი, რომელნი წეღან გშვენოდეს,
2499   რა მნახო, შენცა გეამოს, შენეულითა, მშვენოდეს;
  2443 «იგი მე მომცენ რიდენი, რომელნი წეღან გშვენოდეს;
  2444 რა მნახო, შენცა გეამოს, შენეულითა მშვენოდეს;
2500 2445 ესე სამკლავე შეიბი, თუ ჩემი გა-ღა-გვლენოდეს,
2501 2446 ერთი ასეთი ცოცხალსა სხვა ღამე არ გაგთენოდეს».
2502    
2503   აქა მხეცქმნილი ტარიელ ტირს, ჭირი ეათასების;
  2447 ტარიელის ტირილი და დაბნედა
  2448 აქა მხეც-ქმნილი ტარიელ ტირს, ჭირი ეათასების;
2504 2449 თქვა: „მე მაქვს სამხრე, რომელი კვლა წინას მკლავსა მას ების!“
2505 2450 იგი შეიხსნა, მოიღო, თვალვით არ დაიფასების,
2506 2451 პირსა დაიდვა, და-ცა-ბნდა, ქვე მკვდართა დაედასების.
2507 2452  
2508   ასრე წვა, რომე არს, ჰგვანდა, მკვდარი სამარის კარისა,
  2453 ასრე წვა, რომე არ ჰგვანდა მკვდარი სამარის კარისა,
2509 2454 ორგნით ჩანს ლები მჯიღისა, მართ გულსა გარდნაკარისა;
2510   ასმათს სდის ღვარი სისხლისა, ღაწვთაგან ნახოკარისა,
  2455 ასმათს სდის ღვარი სისხლისა, ღაწვთაგან ნახოკარისა;
2511 2456 კვლა წყალსა ასხამს, უშველის, ხმა ისმის მუნ წკანწკარისა.
2512 2457  
2513 2458 ავთანდილცა სულთქვნა მწარედ, დაბნედილსა შემოსჭვრიტნა;
2514 2459 ასმათ ვანი გაამრავლნა, ცრემლმან მისმან ქვანი ხვრიტნა;
2515 2460 მერმე სულად მოაქცია, ცეცხლნი წყლითა დაუშრიტნა;
2516 2461 თქვა: „ცოცხალ ვარ? საწუთრომან აწცა ჩემნი სისხლნი ხვრიტნა!“
2517 2462  
2518   ზე წამოჯდა ფერმიხდილი, აყოლებდა თვალთა რეტად.
2519   ვარდი სრულად შექმნილ იყო ზაფრანად და ვითა სპეტად.
  2463 ზე წამოჯდა ფერ-მიხდილი, აყოლებდა თვალთა რეტად.
  2464 ვარდი სრულად შექმნილიყო ზაფრანად და ვითა სპეტად.
2520 2465 დიდხან მათად არა სცალდა საუბრად და არცა ჭვრეტად,
2521   დარჩომა და არსიკვდილი მას უმძიმდა მეტისმეტად.
  2466 დარჩომა და არ-სიკვდილი მას უმძიმდა მეტის-მეტად.
2522 2467  
2523 2468 ავთანდილს უთხრა: „ისმენდი, ცნობა მიც თუცა ხელისა,
2524   გითხრა ამბავი ჩემი და ჩემისა დამმარხველისა:
2525   ლხინად მიჩს შეყრა მოყვრისა, მის შენგან შეუყრელისა.
  2469 გითხრა ამბავი ჩემი და ჩემისა დამმარხველისა;
  2470 ლხინად მიჩს შეყრა მოყვრისა მის, შენგან შეუყრელისა,
2526 2471 მე მიკვირს ჩემი სიცოცხლე, ასრე დარჩომა მრთელისა!
2527 2472  
2528   ასმათის ნახვა მეამა, ჩემგან დად საესავისა.
  2473 ასმათის ნახვა მეამა, ჩემგან დად საესავისა.
2529 2474 წიგნი რა ვნახე, მომართვა ესე საბამი მკლავისა.
2530 2475 მკლავსა შევიბი მაშინვე, მოვიხსენ რიდე თავისა,
2531   იგი უცხო და ღარიბი, მტკიცისა რასმე შავისა“.
  2476 იგი უცხო და ღარიბი მტკიცისა რასმე შავისა“.
2532 2477 წიგნი ტარიელისა საყვარელსა თანა მიწერილი
2533    
2534   მიუწერე: «მზეო, შუქი შენი, შენგან მონაფენი,
  2478 მიუწერე: «მზეო, შუქი შენი, შენგან მონაფენი,
2535 2479 გულსა მეცა, გამიცუდდეს სიჩაუქე-სიალფენი;
2536 2480 ხელმან შენნი გავიცადენ სინატიფე-სიტურფენი,
2537 2481 სულთა ნაცვლად სამსახურნი რამცა ვითა გიმუქფენი?!
2538 2482  
2539   მაშინ, ოდეს დამარჩინე, სულთა სრულად არ გამყარე,
  2483 «მაშინ, ოდეს დამარჩინე, სულთა სრულად არ გამყარე,
2540 2484 აწცა ჩემთვის ესე ჟამი მასვე ჟამსა დავადარე;
2541 2485 სამხრე შენი მომივიდა, შემოვიბი მკლავსა გარე,
2542   რომე მართებს სიხარული, ეგზომიმცა რა ვიხარე?!
  2486 რომე მართებს სიხარული, ეგზომიმცა რა ვიხარე!?
2543 2487  
2544   განაღამცა ვიწინაშე, აჰა რიდე, რომე მთხოვე;
  2488 «განაღამცა ვიწინაშე, აჰა რიდე, რომე მთხოვე;
2545 2489 ყაბაჩაცა ასეთივე, ამისებრი ვერა ვპოვე;
2546   დაბნედილსა ნუ დამაგდებ, მიშველე რა, მარგე, მოვე;
  2490 დაბნედილსა ნუ დამაგდებ, მიშველე რა, მარგე, მოვე,
2547 2491 სოფელს მყოფსა უშენოსა კაცსა ვისმცა შევეპოვე!»
2548 2492  
2549   ქალი ადგა, გამეყარა. დავწევ, ამოდ დამეძინა,
2550   მაგრა შევკრთი, საყვარელი ჩემი ვნახე ძილსა შინა;
2551   გამეღვიძა, აღარა მყვა, სულდგმულობა მომეწყინა,
2552   ღამე ასრე გავათენე, მისი ხმაცა არ მესმინა.
2553    
  2493 ქალი ადგა, გამეყარა. დავწევ, ამოდ დამეძინა;
  2494 მაგრა შევკრთი, საყვარელი ჩემი ვნახე ძილსა შინა;
  2495 გამეღვიძა, აღარა მყვა, სულ-დგმულობა მომეწყინა,
  2496 ღამე ასრე გავათენე, მისი ხმაცა არ მესმინა.
  2497 აქა რჩევა ნესტან-დარეჯანის გათხოვებისა
2554 2498 დილასა ადრე სრას მიხმეს, დღე რა ქმნა მწუხრმან ჟამითა;
2555   ავდეგ, ვცნ მათი ამბავი, წასლვა ვქმენ მითვე წამითა;
2556   ვნახე, ორნივე ერთგან სხდეს ხასითა ოდენ სამითა;
  2499 ავდეგ, ვცნ მათი ამბავი, წასლვა ვქმენ მითვე წამითა;
  2500 ვნახე, ორნივე ერთგან სხდეს ხასითა ოდენ სამითა,
2557 2501 რა მივე, მითხრეს დაჯდომა, წინაშე დავჯე სკამითა.
2558 2502  
2559   გვიბრძანეს, თუ: «ღმერთმან ასრე დაგვაბერნა, და-ცა-გვლია;
  2503 გვიბრძანეს თუ: «ღმერთმან ასრე დაგვაბერნა, და-ცა-გვლია;
2560 2504 ჟამი გვახლავს სიბერისა, სიყმაწვილე გარდგვივლია;
2561 2505 ყმა არ მოგვცა, ქალი გვივის, ვისგან შუქი არ გვაკლია,
2562   ყმისა არსმა არა გვგვა, ამად ზედა წაგვითვლია.
  2506 ყმისა არ-სმა არა გვგვა, ამად ზედა წაგვითვლია.
2563 2507  
2564   აწ ქალისა ჩვენისათვის ქმარი გვინდა სად მოვნახოთ,
  2508 «აწ ქალისა ჩვენისათვის ქმარი გვინდა, სად მოვნახოთ,
2565 2509 რომე მივსცეთ ტახტი ჩვენი, სახედ ჩვენად გამოვსახოთ,
2566 2510 სამეფოსა ვაპატრონოთ, სახელმწიფო შევანახოთ,
2567   არ ამოვწყდეთ, მტერთა ჩვენთა ხრმალი ჩვენთვის არ ვამახოთ».
  2511 არ ამოვწყდეთ, მტერთა ჩვენთა ხრმალი ჩვენთვის არ ვამახოთ».
2568 2512  
2569   ვთქვი: «თქვენი ძისა არასმა გულსა ვით მიეფარების,
  2513 ვთქვი: «თქვენი ძისა არა სმა გულსა ვით მიეფარების,
2570 2514 მაგრა კმა ჩვენად იმედად, ვინ მზესა დაედარების;
2571 2515 ვისცა სთხოვთ შვილსა სასიძოდ, მას დიდად გაეხარების,
2572 2516 სხვამცა რა გკადრეთ! თვით იცით, მაგას რა მოეგვარების».
2573 2517  
2574   დავიწყეთ რჩევა საქმისა, გული მიც, თუცა მელია;
2575   ვთქვი: «ჩემგან დაშლა ამისი არ ითქმის, არსაქმელია!»
  2518 დავიწყეთ რჩევა საქმისა, გული მიც, თუცა მელია;
  2519 ვთქვი: «ჩემგან დაშლა ამისი არ ითქმის, არ-საქმელია!»
2576 2520 მეფემან ბრძანა: «ხვარაზმშა, ხელმწიფე ხვარაზმელია,
2577   თუ მოგვცემს შვილსა საჩვენოდ, მისებრი არრომელია».
  2521 თუ მოგვცემს შვილსა სასიძოდ, მისებრი არ-რომელია».
2578 2522  
2579   რომე პირველვე დაესკვნა, მათ ესე შეეტყვებოდა;
  2523 რომე პირველვე დაესკვნა, მათ ესე შეეტყვებოდა;
2580 2524 ერთმანერთსაცა უჭვრეტდეს, სიტყვაცა აგრე სწბებოდა.
2581   ჩემგან დაშლისა კადრება მართ ამბად არ ეგებოდა,
  2525 ჩემგან დაშლისა კადრება მართ ამბად არ ეგებოდა,
2582 2526 ოდენ დავმიწდი, დავნაცრდი, გული მი და მო კრთებოდა.
2583 2527  
2584   დედოფალმან თქვა: «ხვარაზმშა მეფეა მორჭმით მჯდომელი,
  2528 დედოფალმან თქვა:  «ხვარაზმშა მეფეა მორჭმით მჯდომელი,
2585 2529 მათსამცა შვილსა სასიძოდ ჩვენთვის სხვა სჯობდა რომელი!»
2586   შეცილებამცა ვი ჰკადრ, რათგან თვით იყო მნდომელი!
2587   მოწმობა დავრთე, დაესკვნა დღე ჩემი სულთამხდომელი.
  2530 შეცილებამცა ვი ჰკადრ, რათგან თვით იყო მნდომელი!
  2531 მოწმობა დავრთე, დაესკვნა დღე ჩემი სულთა მხდომელი.
2588 2532  
2589   გაგზავნეს კაცი ხვარაზმშას წინა შვილისა მთხოელი;
2590   შესთვალეს: «გახდა უმკვიდროდ სამეფო ჩვენი ყოელი:
2591   არს ერთი ქალი საძეო, არ კიდეგასათხოელი,
  2533 გაგზავნეს კაცი ხვარაზმშას წინა შვილისა მთხოელი;
  2534 შესთვალეს: «გახდა უმკვიდროდ სამეფო ჩვენი ყოელი;
  2535 არს ერთი ქალი საძეო, არ კიდე-გასათხოელი,
2592 2536 თუ მოგვცემ შვილსა სამისოდ, სხვასა ნუღარას მოელი».
2593 2537  
2594   კაცი მოვიდ, აევსო ჯუბაჩითა და რიდითა,
2595   გახარებოდა ხვარაზმშას სიხარულითა დიდითა;
2596   ებრძანა: «მოგვხვდა ღმრთისაგან, ჩვენ რომე ვინატრიდითა!
  2538 კაცი მოვიდ;, აევსო ჯუბაჩითა და რიდითა,
  2539 გახარებოდა ხვარაზმშას სიხარულითა დიდითა;
  2540 ებრძანა: «მოგვხვდა ღმრთისაგან, ჩვენ რომე ვინატრიდითა,
2597 2541 თვით მაგისებრსა შვილსამცა ჩვენ ხელსა რასა ვხდიდითა!»
2598 2542  
2599   კვლა გაგზავნნეს სხვანი კაცნი სასიძოსა მოყვანებად,
2600   დავედრეს, თუ: «ნუ აყოვნებთ, მოდით ჩვენად ნაბრძანებად».
  2543 კვლა გაგზავნნეს სხვანი კაცნი სასიძოსა მოყვანებად,
  2544 დავედრეს თუ: «ნუ აყოვნებთ, მოდით ჩვენად ნაბრძანებად».
2601 2545 მე მაშვრალი, ნაბურთალი საწოლს შევე მოსვენებად,
2602   გულსა სევდა შემეყარა, ვიწყე ჭირთა მოპოვნებად.
2603    
  2546 გულსა სევდა შემეყარა, ვიწყე ჭირთა მოპოვნებად.
  2547 ტარიელისა და ნესტან- დარეჯანის თათბირი და გამორჩევა
2604 2548 მეტმან სევდამან მიმწურა გულსა დაცემად დანისად.
2605 2549 ასმათის მონა შემოდგა, მე ვჯე ლაღი და ჯანი სად,
2606 2550 წიგნი მომართვა, ეწერა: «ვინ სჩან ალვისა ტანისად,
2607 2551 ადრე მოდიო, გიბრძანებს, დაუყოვნებლად ხანისად».
2608 2552  
2609   შევჯე, წავე, ბაღჩას მივე. ვითა სცნობდე ლხინთა ზომით!
  2553 შევჯე, წავე, ბაღჩას მივე, ვითა სცნობდე, ლხინთა ზომით;
2610 2554 ბაღჩა შევვლე, კოშკი დამხვდა, ასმათ ვნახე ძირსა დგომით;
2611 2555 ვნახე, ვსჭვრეტდი ნატირებად, ცრემლი აჩნდა ღაწვთა წთომით,
2612   დამიმძიმდა, არა ვჰკითხე, ჩემი სჭირდა მისლვა ნდომით.
  2556 დამიმძიმდა, არა ვჰკითხე; ჩემი სჭირდა მისლვა ნდომით.
2613 2557  
2614   იგი ვნახე დაღრეჯილი, ესე მეტად დამიმძიმდა.
2615   ვითა წინას შემომცინის, აღა ეგრე გამიღიმდა.
  2558 იგი ვნახე დაღრეჯილი, ესე მეტად დამიმძიმდა.
  2559 ვითა წინას შემომცინის, აღა ეგრე გამიღიმდა.
2616 2560 ყოლა სიტყვა არ მომიგო, ოდენ ცრემლთა გარდმოსწვიმდა,
2617 2561 ამით უფრო დამაწყლულა, არა წყლულთა მიაქიმდა.
2618 2562  
2619   ჩემნი ერთნი გონებანი მეტად შორად გამიკიდნა,
  2563 ჩემნი ერთნი გონებანი, მეტად შორად გამიკიდნა,
2620 2564 შინა კოშკად შემიყვანა, ფარდაგსაცა ამიზიდნა.
2621 2565 შევე, ვნახე იგი მთვარე; ჭირმან ყოვლმან უკუმრიდნა,
2622   გულსა შუქი შემომადგა, მაგრა გული არ დამიდნა.
  2566 გულსა შუქი შემომადგა, მაგრა გული არ დამიდნა.
2623 2567  
2624   იყო არნათლად ნათელი, ფარდაგსა შემომდგომელი;
2625   ებურა მოშლით პიროქრო, მე მივეც რიდე რომელი;
2626   მითვე მწვანითა, უებრო, მიწოლით ტახტსა მჯდომელი,
  2568 იყო არ-ნათლად ნათელი, ფარდაგსა შემომდგომელი;
  2569 ებურა მოშლით პირ-ოქრო, მე მივეც რიდე რომელი;
  2570 მითვე მწვანითა უებრო მიწოლით ტახტსა მჯდომელი,
2627 2571 ცრემლისა ღვარსა მოეცვა პირი, ელვათა მკრთომელი.
2628 2572  
2629   ქვე წვა, ვით კლდისა ნაპრალსა ვეფხი პირგამეხებული,
  2573 ქვე წვა, ვით კლდისა ნაპრალსა ვეფხი პირ-გამეხებული,
2630 2574 არცა მზე ჰგვანდა, არც მთვარე, ხე ალვა, ედემს ხებული;
2631   ასმათმან დამსვა შორსგვარად გულსა მე ლახვარხებული;
2632   მერმე წამოჯდა წარბშერჭმით, გამწყრალი, გარისხებული.
  2575 ასმათმან დამსვა შორს-გვარად გულსა მე ლახვარ-ხებული,
  2576 მერმე წამოჯდა წარბ-შერჭმით, გამწყრალი, გარისხებული.
2633 2577  
2634   მიბრძანა: «მიკვირს, რად მოხვე მშლელი პირისა მტკიცისა,
2635   გამწირავი და მუხთალი, შენ, გამტეხელი ფიცისა?!
2636   მაგრა ნაცვალსა პატიჟსა მიგცემსო ზენა, მი-, ცისა!»
  2578 მიბრძანა: «მიკვირს, რად მოხვე მშლელი პირისა მტკიცისა,
  2579 გამწირავი და მუხთალი, შენ, გამტეხელი ფიცისა;
  2580 მაგრა ნაცვალსა პატიჟსა მიგცემსო ზენა, მი-, ცისა!
2637 2581 ვჰკადრე: «რა გკადრო პასუხი მის ჩემგან მე უიცისა?»
2638 2582  
2639   ვთქვი: «პასუხსა ვერას გკადრებ, თუ არა ვსცნობ მე მართალსა:
2640   რა შეგცოდე, რა მიქნია უცნობოსა, ფერნამკრთალსა?»
2641   კვლაცა მითხრა: «რას გეუბნ მტყუანსა და შენ მუხთალსა?
2642   დიცურად რად მოვღორდი? მე დაუწვავ ამით ალსა.
  2583 ვთქვი: «პასუხსა ვერას გკადრებ, თუ არა ვსცნობ მე მართალსა:
  2584 რა შეგცოდე, რა მიქნია უცნობოსა, ფერ-ნამკრთალსა?»
  2585 კვლაცა მითხრა: «რას გეუბნ მტყუანსა და შენ მუხთალსა?
  2586 დიცურად რად მოვღორდი? მე დაუწვავ ამით ალსა!
2643 2587  
2644   შენ არ იცი ხვარაზმშასი საქმროდ ჩემად მოყვანება?!
2645   შენ ჯდომილ ხარ სავაზიროდ, შენი რთულა ამას ნება,
  2588 «შენ არ იცი ხვარაზმშასი საქმროდ ჩემად მოყვანება?!
  2589 შენ ჯდომილხარ სავაზიროდ, შენი რთულა ამას ნება,
2646 2590 შენ გასტეხე ფიცი ჩემი, სიმტკიცე და იგი მცნება,
2647   ღმერთმან ქმნა და დაგირჩინა ცუდად შენი ხელოვნება!
  2591 ღმერთმან ქმნა და დაგირჩინა ცუდად შენი ხელოვნება!
2648 2592  
2649   გახსოვს, ოდეს ჰაჲჰაჲ ზმიდი, ცრემლნი შენნი ველთა ჰბანდეს,
2650   მკურნალნი და დასტაქარნი წამალსყე მოგიტანდეს?
2651   მამაცისა სიცრუესა, ნეტარ, სხვანი რამცა ჰგვანდეს!
  2593 «გახსოვს, ოდეს ჰაის“ ზმიდი, ცრემლნი შენნი ველთა ჰბანდეს,
  2594 მკურნალნი და დასტაქარნი წამალსთა-ყე მოგიტანდეს?
  2595 მამაცისა სიცრუეთა ნეტარ, სხვანი რამცა ჰგვანდეს!
2652 2596 რათგან დამთმე, მეცა დაგთმობ, ვინძი უფრო დაზიანდეს!
2653 2597  
2654   ამას ვბრძანებ: ვინცა გინდა ეპატრონოს ინდოეთსა,
2655   ეგრეც მე მაქვს პატრონობა, უგზო ვლიდენ, თუნდა გზეთსა!
2656   ეგე აგრე არ იქმნების, წა, მომცთა ხარ მოსაცეთსა,
2657   აზრნი შენნი შენვე გგვანან, მტყუანსა და შენ აგეთსა!
  2598 «ამას ვბრძანებ: ვინცა გინდა ეპატრონოს ინდოეთსა,
  2599 ეგრეც მე მაქვს პატრონობა, უგზოლიდენ, თუნდა გზეთსა!
  2600 ეგე აგრე არ იქმნების, წა, მომცთახარ მოსაცეთსა,
  2601 აზრნი შენნი შენვე გგვანან მტყუანსა და შენ აგეთსა!
2658 2602  
2659   ცოცხალ ვიყო, შენ ინდოეთს, ღმერთო, ხანი ვერა დაჰყო!
  2603 «ცოცხალ ვიყო, შენ ინდოეთს, ღმერთო, ხანი ვერა დაჰყო;
2660 2604 თუ ეცადო დაყოფასა, ხორცთა შენთა სული გაჰყო!
2661   სხვა ჩემებრი ვერა ჰპოვო, ცათამდისცა ხელი აჰყო!»
2662   ესე სიტყვა დაასრულა, ყმა ატირდა, სულთქნა, აჰყო.
  2605 სხვა ჩემებრი ვერა ჰპოვო, ცათამდისცა ხელი აჰყო!»
  2606 ესე სიტყვა დაასრულა, ყმა ატირდა, სულთქნა, აჰ-ყო.
2663 2607  
2664   თქვა: „რა მესმა ესე მისგან, მეიმედა მეტისმეტად,
  2608 თქვა: „რა მესმა ესე მისგან, მეიმედა მეტის-მეტად,
2665 2609 კვლა მიეცა თვალთა ძალი მის ნათლისა ეგრე ჭვრეტად.
2666   აწ დავკარგე ; რად არ გიკვირს, რად ცოცხალ ვარ, რად ვარ რეტად?
2667   ვა, სოფელო უხანოო, რად ზი სისხლთა ჩემთა ხვრეტად?!
  2610 აწ დავკარგე; რად არ გიკვირს, რად ცოცხალვარ, რად ვარ რეტად?
  2611 ვა, სოფელო უხანოო, რად ზი სისხლთა ჩემთა ხვრეტად?!
2668 2612  
2669   შევხედე, ვნახე სასთუნალ მუსაფი გაშლით მდებარე,
2670   ავეგ, ავიღე, ღმრთისა და მერმე მე მათი მქებარე,
2671   ვჰკადრე, თუ: «მზეო, დაგიწვავ, ჩემიცა დაწვი მზე ბარე!
2672   რათგან არ მომკალ, პასუხი ერთა გკადრო მე ბარე.
  2613 შევხედე, ვნახე სასთუნალ მუსაფი გაშლით მდებარე,
  2614 ავიღე, ავეგ, მე ღმრთისა და მერმე მათი მქებარე,
  2615 ვჰკადრე თუ: «მზეო, დაგიწვავ, ჩემიცა დაწვი მზე ბარე,
  2616 რათგან არ მომკალ, პასუხი ერთიღა გკადრო მე ბარე.
2673 2617  
2674   რომე გკადრებ, ესე სიტყვა აწ თუ ცუდად ნალიქნია,
2675   ცამცა მრისხავს, მზისა შუქნი ყოლა ჩემთვის ნუ შუქნია!
2676   თუ მაღირსებ გაკითხვასა, ავი არა არ მიქნია».
  2618 «რომე გკადრებ, ესე სიტყვა აწ თუ ცუდად ნალიქნია,
  2619 ცამცა მრისხავს, მზისა შუქნი ყოლა ჩემთვის ნუ შუქნია»;
  2620 თუ მაღირსებ გაკითხვასა, ავი არა არ მიქნია;
2677 2621 მან მიბრძანა: «რაცა იცი, თქვიო», თავი დამიქნია.
2678 2622  
2679   კვლაცა ვჰკადრე: «მე თუ, მზეო, შენთვის ფიცი გამეტეხოს,
  2623 კვლაცა ვჰკადრე: «მე თუ, მზეო, შენთვის ფიცი გამეტეხოს,
2680 2624 ღმერთმან აწვე რისხვა მისი ზეცით ჩემთვის გაამეხოს!
2681   ვისი გინდა უშენოსა პირი მემზოს, ტანი მეხოს,
2682   მაშა მაშინ რაგვარ დავრჩე, რა ლახვარი გულსა მეხოს?
  2625 ვისი გინდა უშენოსა პირი მემზოს, ტანი მეხოს?!
  2626 მაშა მაშინ რაგვარ დავრჩე, რა ლახვარი გულსა მეხოს!
2683 2627  
2684   მე მეფეთა დარბაზს მიხმეს, შექმნეს დიდი ვაზირობა.
  2628 მე მეფეთა დარბაზს მიხმეს, შექმნეს დიდი ვაზირობა.
2685 2629 მათ წინასვე დაეპირა იმა ყმისა შენი ქმრობა.
2686 2630 დამეშალა, ვერ დავშლიდი, დამრჩებოდა უმეცრობა;
2687   თავსა უთხარ: «მიემოწმე, ჟამად გიჯობს გულმაგრობა».
  2631 თავსა უთხარ, «მიემოწმე, ჟამად გიჯობს გულ-მაგრობა».
2688 2632  
2689   მემცა დაშლა ვითა ვჰკადრე, რათგან იგი ვერ მიმხვდარა!
2690   არ იცის, რომ ინდოეთი უპატრონოდ არ გამხდარა?
2691   ტარიელ არს მემამულე, სხვასა მართებს არად არა;
  2633 მემცა დაშლა ვითა ვჰკადრე, რათგან იგი ვერ მიმხვდარა?
  2634 არ იცის, თუ ინდოეთი უპატრონოდ არ გამხდარა?
  2635 ტარიელ არს მემამულე, სხვასა მართებს არად არა,
2692 2636 ვის მოიყვანს, არა ვიცი, ანუ იგი ვინ მომცდარა?
2693 2637  
2694   ვთქვი: «ამითა ვეღარას ვიქ, ღონე სხვა რა მოვიგვარო»;
2695   თავსა უთხარ: «ნუ მოგიცავ, გონებაო მრავალგვარო!»
  2638 ვთქვი: «ამითა ვეღარას ვიქ, ღონე სხვა რა მოვიგვარო»;
  2639 თავსა უთხარ: «ნუ მოგიცავ, გონებაო მრავალ-გვარო!
2696 2640 მედვა გული მხეცისაებრ, ათასჯერცა მინდორს ვარო,
2697   ვისმცა მივეც თავი შენი, შენვე რადმე არ წამგვარო?!»
  2641 ვისმცა მივეც თავი შენი, შენვე რად მე არ წამგვარო?!»
2698 2642  
2699   სულთა ვჰყიდდი გულისათვის, კოშკი ამად გამებაზრა;
  2643 სულთა ვჰყიდდი გულისათვის, კოშკი ამად გამებაზრა;
2700 2644 იგი წვიმა და-რე-ნელდა, რომე პირველ ვარდი აზრა;
2701 2645 ვნახე, ძოწსა მარგალიტი გარე ტურფად მოემაზრა.
2702   მიბრძანა, თუ: «ეგე საქმე მემცა მართლად რად მეაზრა?!
  2646 მიბრძანა თუ: «ეგე საქმე მემცა მართლად რად მეაზრა?!
2703 2647  
2704   არ დავიჯერებ მე შენსა ღალატსა, ორგულობასა,
2705   უარის ქმნასა ღმრთისასა, ამისთვის არმადლობასა;
2706   იაჯდი თავსა ჩემსა და მორჭმით ინდოეთს ფლობასა!
2707   მე და შენ დავსხდეთ ხელმწიფედ, სჯობს ყოვლსა სიძესძლობასა».
  2648 «არ დავიჯერებ მე შენსა ღალატსა, ორგულობასა,
  2649 უარის ქმნასა ღმრთისასა, ამისთვის არ მადლობასა;
  2650 იაჯდი თავსა ჩემსა და მორჭმით ინდოეთს ფლობასა,
  2651 მე და შენ დავსხდეთ ხელმწიფედ, სჯობს ყოვლსა სიძე-სძლობასა».
2708 2652  
2709   მოლმობიერდა, მომიტკბა გამწყრალი, გამქისებული,
2710   ანუ მზე იყო ქვეყანად, ან მთვარე პირგავსებული;
2711   ახლოს დამისვა, მაღირსა აქამდის არღირსებული;
2712   მეუბნებოდა, დამივსო ცეცხლი ამითა გზებული.
  2653 მოლმობიერდა, მომიტკბა გამწყრალი, გამქისებული;
  2654 ანუ მზე იყო ქვეყანად, ან მთვარე პირ-გავსებული;
  2655 ახლოს დამისვა, მაღირსა აქამდის არ-ღირსებული;
  2656 მეუბნებოდა, დამივსო ცეცხლი, ამითა გზებული.
2713 2657  
2714   მიბრძანა, თუ: «გონიერი ხამს არასდროს არ აჩქარდეს,
  2658 მიბრძანა თუ: «გონიერი, ხამს, არდეს არ აჩქარდეს,
2715 2659 რაცა სჯობდეს, მოაგვაროს, საწუთროსა დაუწყნარდეს;
2716   თუ სასიძო არ მოუშვა, ვა თუ მეფე გაგიმწარდეს,
2717   შენ და იგი წაიკიდნეთ, ინდოეთი გარდაქარდეს!
  2660 თუ სასიძო არ მოუშვა, ვა თუ მეფე გაგიმწარდეს,
  2661 შენ და იგი წაიკიდნეთ, ინდოეთი გარდაქარდეს.
2718 2662  
2719   კვლა თუ სიძე შემოუშვა, მე შემირთოს, იყოს ასდენ,
  2663 «კვლა თუ სიძე შემოუშვა, მე შემირთოს, იყოს ასდენ,
2720 2664 ერთმანერთსა გავეყარნეთ, ძოწეულნი გაგვიფლასდენ,
2721 2665 მათ მორჭმულთა მოივლინონ, ჩვენ პატიჟნი გაგვიასდენ,
2722   ესე ამბად არ ეგების, რომე სპარსნი გაგვიხასდენ».
  2666 ესე ამბად არ ეგების, რომე სპარსნი გაგვიხასდენ».
2723 2667  
2724   მე ვჰკადრე: «ღმერთმან აშოროს მის ყმისა შენი ქმარობა!
2725   რა შემოვიდენ ინდოეთს, შევიგნა მათი არობა,
  2668 მე ვჰკადრე: «ღმერთმან აშოროს მის ყმისა შენი ქმარობა;
  2669 რა შემოვიდენ ინდოეთს, შევიგნა მათი გვარობა;
2726 2670 უჩვენო ჩემი ძალ-გული და ჩემი მეომარობა:
2727   ასრე დავხოცნე, შეეძლოს აღარას არ სახმარობა!»
  2671 ასრე დავხოცნე, შეეძლოს აღარას არ-სახმარობა!»
2728 2672  
2729   მიბრძანა, თუ: «ხამს დიაცი დიაცურად, საქმედედლად,
  2673 მიბრძანა, თუ: «ხამს დიაცი დიაცურად, საქმე-დედლად,
2730 2674 დიდსა სისხლსა ვერ შეგაქნევ, ვერ ვიქმნები შუა კედლად:
2731   რა მოვიდეს, სიძე მოკალ მისთა სპათა აუწყვედლად!
  2675 რა მოვიდეს, სიძე მოკალ, მისთა სპათა აუწყვედლად,
2732 2676 ქმნა მართლისა სამართლისა ხესა შეიქმს ხმელსა ნედლად.
2733 2677  
2734   ასრე ქმენ, ჩემო ლომო და მჯობო ყოველთა გმირთაო,
2735   მიპარვით მოკალ სასიძო, ლაშქართა ნუ მოირთაო,
2736   მისთა სპათაცა ნუ დაჰხოც, ზროხათა, ვითა ვირთაო,
  2678 «ასრე ქმენ, ჩემო ლომო და მჯობო ყოველთა გმირთაო,
  2679 მიპარვით მოკალ სასიძო, ლაშქართა ნუ მოირთაო»
  2680 მისთა სპათაცა ნუ დაჰხოც, ზროხათა, ვითა ვირთაო,
2737 2681 დიადი სისხლი უბრალო კაცმანმცა ვით იტვირთაო?
2738 2682  
2739   იგი რა მოჰკლა, ეუბნ პატრონსა, ჩემსა მამასა,
2740   ჰკადრე, თუ: «სპარსთა ვერა ვიქ ინდოეთისა ჭამასა,
  2683 «იგი რა მოჰკლა, ეუბნ პატრონსა ჩემსა მამასა;
  2684 ჰკადრე თუ: «სპარსთა ვერა ვიქ ინდოეთისა ჭამასა,
2741 2685 ჩემია მკვიდრი მამული, არ მივსცემ არცა დრამასა,
2742 2686 არ დამეხსნები, გაგიხდი ქალაქსა ვითა ტრამასა!»
2743 2687  
2744   ჩემი ყოლა ნურა გინდა სიყვარული, ნუცა ნდომა,
  2688 «ჩემი ყოლა ნურა გინდა სიყვარული, ნუცა ნდომა,
2745 2689 ამით უფრო მოგეცემის სამართლისა შენ მოხდომა;
2746   ქმნას მეფემან ყელმოტეხით შემოხვეწა, შემოკვდომა,
  2690 ქმნას მეფემან ყელ-მოტეხით შემოხვეწა, შემოკვდომა,
2747 2691 ხელთა მოგცემს თავსა ჩემსა, შეგვფერობდეს ერთგან სხდომა».
2748 2692  
2749   ესე მეტად მომეწონა თათბირი და გამორჩევა,
  2693 ესე მეტად მომეწონა თათბირი და გამორჩევა,
2750 2694 ჩემთა მტერთა დავაცადე დასახოცლად ხრმლისა ქნევა;
2751   მერმე ავდეგ წამოსავლად, მან დამიწყო ქვე-ქვე წვევა,
  2695 მერმე ავდეგ წამოსავლად, მან დამიწყო ქვევე წვევა,
2752 2696 მწადდა, მაგრა ვერ შევმართე შეჭიდება, შემოხვევა.
2753 2697  
2754   ხანი დავყავ, გავეყარე, მაგრა გავხე ვითა ხელი.
  2698 ხანი დავყავ, გავეყარე, მაგრა გავხე ვითა ხელი.
2755 2699 ასმათ წინა ჩამომიძღვა, ჩამდიოდა ცრემლი ცხელი.
2756   ჭირი ბევრჯელ ვათას, ლხინი ჩემი ვაერთხელი,
2757   მერმე წასლვა არა მწადდა, ამად მივალ არფიცხელი“.
2758   აქა ხვარაზმშას შვილის ინდოეთს მოსლა საქორწილოდ და ტარიელისაგან მისი მოკლვა
2759    
2760   მოვიდა კაცი: «სასიძო მოვაო», მოსლა გვახარა,
  2700 ჭირი ბევრჯელ ვათას, ლხინი ჩემი ვაერთხელი,
  2701 მერმე წასლვა არა მწადდა, ამად მივალ არ-ფიცხელი“.
  2702 აქა ხვარაზმშას შვილის ინდოეთს მოსლა საქორწილოდ და ტარიელისაგან მისი
  2703 მოკლვა
  2704 მოვიდა კაცი: «სასიძო მოვაო», მოსლა გვახარა,
2761 2705 მაგრა თუ ღმერთი რას უზამს, არა იცოდა, გლახ, არა;
2762   მეფესა მიხვდა სიამე, არ სიტყვა ივაგლახა რა,
  2706 მეფესა მიხვდა სიამე, არ სიტყვა ივაგლახა რა,
2763 2707 მიბრძანა, ახლოს მიმისვა, «მოდიო», თავი დახარა.
2764 2708  
2765   მიბრძანა: «ჩემთვის ესე დღე ლხინი და სიხარულია.
  2709 ,,მიბრძანა: «ჩემთვის ესე დღე ლხინი და სიხარულია.
2766 2710 გარდავიხადოთ ქორწილი, ხამს ვითა დასა, სრულია;
2767 2711 კაცნი გავგზავნნეთ, მოვიღოთ ყოვლგნით საჭურჭლე სრულია,
2768 2712 უხვად გავსცემდეთ, ვავსებდეთ, სიძუნწე უმეცრულია».
2769 2713  
2770   მე გავგზავნენ ყოვლგან კაცნი საჭურჭლეთა წამომხმელნი;
2771   სასიძოცა მოგვივიდა, იყვნეს ხანსა არდამზმელნი;
  2714 მე გავგზავნენ ყოვლგან კაცნი საჭურჭლეთა წამომხმელნი;
  2715 სასიძოცა მოგვივიდა, იყვნეს ხანსა არ-დამზმელნი;
2772 2716 შიგნით ჩვენნი გაეგებნეს, გარეთ მოდგეს ხვარაზმელნი;
2773 2717 მათ ლაშქართა ერთგან მყოფთა ვერ იტევდეს ვერცა ხმელნი.
2774 2718  
2775   მეფემან ბრძანა: «მოკაზმეთ კარვითა მოედანია,
  2719 მეფემან ბრძანა: «მოკაზმეთ კარვითა მოედანია,
2776 2720 გამოისვენოს სიძემან, დაყოს ცოტაი ხანია;
2777 2721 მუნ მისად ნახვად გავიდენ უშენოდ სპანი სხვანია,
2778   შენ აქა ნახე, კმარიან ქა ნახვისა მანია».
  2722 შენ აქა ნახე, კმარიან ქა ნახვისა მანია».
2779 2723  
2780   მოედანს დავდგი კარვები წითლისა ატლასებისა.
2781   მოვიდა სიძე, გარდახდა, დღე, ჰგვანდა, არს აღვსებისა,
2782   შეიქმნა გასლა შიგანთა, ჯარია მუნ ხასებისა,
  2724 მოედანს დავდგი კარვები წითლისა ატლასებისა.
  2725 მოვიდა სიძე, გარდახდა, დღე ჰგვანდა არს აღვსებისა,
  2726 შეიქმნა გასლა შიგანთა, ჯარია მუნ ხასებისა,
2783 2727 დაიწყეს დგომა ლაშქართა თემ-თემად, დას-დასებისა.
2784 2728  
2785   მე დავშვერ, ვითა წესია საურავგარდახდილისა;
2786   შინა წამოვე, მაშვრალსა ქმნა მომნდომოდა ძილისა;
  2729 მე დავშვერ, ვითა წესია საურავ-გარდახდილისა;
  2730 შინა წამოვე მაშვრალსა, ქმნა მომნდომოდა ძილისა;
2787 2731 მონა მოვიდა, მომართვა წიგნი ასმათის ტკბილისა:
2788 2732 «ადრე მოდიო, გიბრძანებს მსგავსი ალვისა ზრდილისა».
2789 2733  
2790   ცხენისაგან არ გარდავხე, წავე ფიცხლად, დავმორჩილდი;
  2734 ,,ცხენისაგან არ გარდავხე, წავე ფიცხლად დავმორჩილდი;
2791 2735 ქალი დამხვდა ნატირები, ვჰკითხე: «ცრემლსა რასა მილდი?»
2792   მითხრა: «შენი შესწრობილი ტირილსამცა ვით ავსცილდი?
2793   გაუწყვედლად ვით გამართლო, რაგვარადმცა გავვაქილდი?!»
  2736 მითხრა: «შენი შესწრობილი ტირილსამცა ვით ავსცილდი,
  2737 გაუწყვედლად ვით გამართლო? რაგვარადმცა გავვაქილდი?!»
2794 2738  
2795   შევედით, ვნახეთ ბალიშსა ზედა წარბშერმით მჯდომარე;
2796   მზე ვეღარას იქს მის მეტსა, მას გაენათლა რომ არე,
  2739 შევედით, ვნახეთ ბალიშსა ზედა წარბ-შერმით მჯდომარე;
  2740 მზე ვეღარას იქს მის მეტსა, მას გაენათლა რომ არე,
2797 2741 წავდეგ, მიბრძანა: «რასა სდგა? დღე მიგიჩს წინ საომარე!
2798   ანუ გამწირე, მიტყუე და კვლაცა მოიმცთომარე!»
  2742 ანუ გამწირე, მიტყუე და კვლაცა მოიმცთომარე?
2799 2743  
2800   მე მეწყინა, აღარა ვთქვი, ფიცხლად გარე შემოვბრუნდი.
2801   უკუვჰყივლე: «აწ გამოჩნდეს, არ მინდოდეს, ვისცა უნდი!
  2744 მე მეწყინა, აღარა ვთქვი, ფიცხლად გარე შემოვბრუნდი.
  2745 უკუვჰყივლე: «აწ გამოჩნდეს, არ მინდოდეს, ვისცა უნდი!
2802 2746 ქალი ომსა რაგვარ მაწვევს, აგრე ვითა დავძაბუნდი!»
2803 2747 შინა მოვე, მოკლვა მისი დავაპირე, არ დავყმუნდი.
2804 2748  
2805   ასსა უბრძანე მონასა: «საომრად დაემზადენით!»
  2749 ასსა უბრძანე მონასა: «საომრად დაემზადენით».
2806 2750 შევსხედით, გავვლეთ ქალაქი, არავის გავეცხადენით.
2807   კარავსა შევე, იგი ყმა ვითა წვა, ზარმაც თქმად ენით,
2808   უსისხლოდ მოვკალ იგი, გლახ, თუცა ხმდა სისხლდადენით.
  2751 კარავსა შევე, სასიძო ვითა წვა, ზარ-მაც თქმად ენით,
  2752 უსისხლოდ მოვკალ იგი ყმა, თუცა ხმდა სისხლისა დენით.
2809 2753  
2810   კარვის კალთა ჩახლათული ჩავჭერ, ჩავაკარაბაკე,
2811   ყმასა ფერხთა მოვეკიდე, თავი სვეტსა შეუტაკე.
2812   წინამწოლთა დაიზახეს, გლოვა მიხვდა საარაკე;
  2754 კარვის კალთა ჩახლათული ჩავჭერ, ჩავაკარაბაკე,
  2755 ყმასა ფერხთა მოვეკიდე, თავი სვეტსა შეუტაკე.
  2756 წინა მწოლთა დაიზახეს, გლოვა მიხვდა საარაკე,
2813 2757 ცხენსა შევჯე, წამო-ცა-ვე; ჯაჭვი მეცვა საკურტაკე.
2814 2758  
2815   ხმა დამივარდა, შეიქმნა ზახილი მოსაწევარი;
  2759 ხმა დამივარდა, შეიქმნა ზახილი მოსაწევარი.
2816 2760 წამოვე, წევნა დამიწყეს, დავხოცე ჩემი მდევარი.
2817 2761 ქალაქი მქონდა მაგარი, მტერთაგან მოურევარი,
2818   მუნ შიგან შევე მშვიდობით: «ამოდ იგივე მე ვარი!»
  2762 მუნ შიგან შევე მშვიდობით, ამოდ იგივე მე ვარი!
2819 2763  
2820   კაცნი გავგზავნენ, ვაცნობე ყოვლგან ლაშქარსა ყველასა:
2821   «აქა მომართეთ, ვინცაღა ჩემსა იქმოდეთ შველასა!»
  2764 კაცნი გავგზავნენ, ვაცნობე ყოვლგან ლაშქარსა ყველასა:
  2765 «აქა მომართეთ, ვინცაღა ჩემსა იქმოდეთ შველასა».
2822 2766 არ გაწყდა მოსლვა მდევართა ღამესა დია ბნელასა,
2823 2767 ჩემი რა ცნიან, სცვიდიან თავებსა მათსა მრთელასა.
2824 2768  
2825   ცისკრად ავდეგ, შევეკაზმე; რა გათენდა ღამე დილად,
2826   ვნახენ სამნი დიდებულნი მეფისაგან მოგზავნილად;
2827   ებრძანა, თუ: «ღმერთმან იცის, გამეზარდე ვითა შვილად,
  2769 ცისკრად ავდეგ, შევეკაზმე, რა გათენდა ღამე დილად;
  2770 ვნახენ სამნი დიდებულნი მეფისაგან მოგზავნილად.
  2771 ებრძანა თუ: «ღმერთმან იცის, გამეზარდე ვითა შვილად,
2828 2772 ჩემი ასრე რად შესცვალე სიხარული სიმძიმილად?
2829 2773  
2830   ხვარაზშას სისხლი უბრალო სახლად რად დამადებინე?
  2774 «ხვარაზშას სისხლი უბრალო სახლად რად დამადებინე?
2831 2775 თუ ჩემი ქალი გინდოდა, რად არა შემაგებინე?
2832   მე, ბერსა შენსა გამზრდელსა, სიცოცხლე მაარმებინე,
  2776 მე ბერსა შენსა გამზრდელსა სიცოცხლე მაარმებინე,
2833 2777 დღედ სიკვდილამდის შენიცა თავი არ მაახლებინე!»
2834 2778  
2835   მე შეუთვალე: «მეფეო, ვარ უმაგრესი რვალისა,
  2779 მე შეუთვალე: «მეფეო, ვარ უმაგრესი რვალისა,
2836 2780 თვარა რად მიშლის სიკვდილსა ცეცხლი სირცხვილთა ალისა?
2837 2781 მაგრა, თვით იცით, ხელმწიფე ხამს მქმნელი სამართალისა,
2838   მე, თქვენმან მზემან, მაშოროს ნდომა თქვენისა ქალისა!
  2782 მე, თქვენმან მზემან მაშოროს ნდომა თქვენისა ქალისა!.
2839 2783  
2840   იცით, ინდოთა სამეფო რაზომი სრა-საჯდომია,
  2784 «იცით, ინდოთა სამეფო რაზომი სრასაჯდომია!
2841 2785 ერთიღა მე ვარ მემკვიდრე, – ყველაი თქვენ მოგხდომია:
2842   ამოწყდა მათი ყველაი, მამული თქვენ დაგრჩომია;
2843   დღესამდის ტახტი უჩემოდ არავის არ მონდომია.
  2786 ამოწყდა მათი ყველაი, მამული თქვენ დაგრჩომია;
  2787 დღესამდის ტახტი უჩემოდ არავის არ მონდომია!
2844 2788  
2845   ვერ გათნევ, თქვენმან კეთილმან, აწ ეგე არმართალია:
  2789 «ვერ გათნევ, თქვენმან კეთილმან, აწ ეგე არმართალია:
2846 2790 ღმერთმან არ მოგცა ყმა შვილი, გიზის ერთაი ქალია,
2847 2791 ხვარაზმშა დასვა ხელმწიფედ, დამრჩების რა ნაცვალია?
2848   სხვა მეფე დაჯდეს ინდოეთს, მე მერტყას ჩემი ხრმალია?!
  2792 სხვა მეფე დაჯდეს ინდოეთს, მერტყას ჩემი ხრმალია?!
2849 2793  
2850   შენი ქალი არად მინდა, გაათხოვე, გამარიდე!
  2794 «შენი ქალი არად მინდა, გაათხოვე, გამარიდე,
2851 2795 ინდოეთი ჩემი არის, არვის მივსცემ ჩემგან კიდე.
2852 2796 ვინცა ჩემსა დამეცილოს, მისით მასცა ამოვფხვრიდე,
2853   სხვას მეშველსა გარეგანსა, მომკალ, ვისცა ვინატრიდე!»
2854   ამბის ცნობა ტარიელისაგან ნესტან-დარეჯანის დაკარგვისა
2855    
2856   ესე კაცნი გამეგზავნნეს, გონბასა გავეშმაგე.
  2797 სხვას მეშველსა გარეგანსა, მომკალ, ვისცა ვინატრიდე!»
  2798 ამბის ცნობა ტარიელისაგან ნესტან დარეჯანის დაკარგვისა
  2799 ესე კაცნი გამეგზავნნეს, გონბასა გავეშმაგე.
2857 2800 რომე მისი ვერა მეცნა, ამას უფრო დავედაგე.
2858 2801 მას ზღუდესა გარდავადეგ, მინდორთაკე რომე ვაგე,
2859 2802 მესმა საქმე საშინელი, თუცა თავი ვერ წავაგე.
2860 2803  
2861   გამოჩნდეს ორნი ქვეითნი, მე მივეგებე წინარე,
2862   ქალი ჰყვა ერთსა მონასა: «ვცანმცა, თუ მოღმა ვინ არე».
2863   თავგაგლეჯილი ასმათი, პირსა სისხლჩამომდინარე!
  2804 გამოჩნდეს ორნი ქვეითნი, მე მივეგებე წინა-რე.
  2805 ქალი ჰყვა ერთსა მონასა, ვცანმცა, თუ მოღმა ვინ არე:
  2806 თავ-გაგლეჯილი ასმათი, პირსა სისხლ-ჩამომდინარე,
2864 2807 აღარ მიყივლა ღიმილით, არცაღა გამიცინა-რე.
2865 2808  
2866   იგი ვნახე, დავებნიე, გონებანი გამიშმაგნა;
2867   შორით უხმე: «რაშიგან ვართ, ანუ ცეცხლმან რად დაგვდაგნა?»
2868   მან საბრალოდ შემომტირნა, ძლივ სიტყვანი გამოაგნა,
2869   მითხრა: «ღმერთმან სიმგრგვლე ცისა ჩვენთვის რისხვით წამოგრაგნა».
  2809 იგი ვნახე, დავებნიე, გონებანი გამიშმაგნა;
  2810 შორით უხმე: «რაშიგან ვართ, ანუ ცეცხლმან რად დაგვდაგნა?»
  2811 მან საბრალოდ შემომტირნა, ძლივ სიტყვანი გამოაგნა;
  2812 მითხრა: «ღმერთმან სიმგრგვლე ცისა ჩვენთვის რისხვით წამოგრაგნა!»
2870 2813  
2871   ახლოს მივე, კვლაცა ვჰკითხე: «რაშიგან ვართ? თქვი მართალი!»
  2814 ,,ახლოს მივე, კვლაცა ვჰკითხე: «რაშიგან ვართ? თქვი მართალი!»
2872 2815 კვლა საბრალოდ ამიტირდა, კვლა მოედვა ამით ალი,
2873 2816 დიდხან სიტყვა ვერა მითხრა, მისთა ჭირთა ნაათალი,
2874 2817 მკერდსა წითლად უღებვიდა სისხლი ღაწვთა ნაწვეთალი.
2875 2818  
2876   მერმე მითხრა: «მოგახსენებ, ესე რადმცა დაგიმალე?
  2819 მერმე მითხრა: «მოგახსენებ, ესე რადმცა დაგიმალე!
2877 2820 მაგრა ვითა გაგახარნე, შენცა აგრე შემიწყალე:
2878 2821 ნუ მაცოცხლებ, ნუ დამარჩენ, შემიხვეწე, შემიბრალე,
2879   დამხსენ ჩემსა საწუთროსა, ღმერთსა შენსა მიავალე!»
  2822 დამხსენ ჩემსა საწუთროსა, ღმერთსა შენსა მიავალე».
2880 2823  
2881   მიამბო: «ოდეს სასიძო მოჰკალ და ხმა დაგივარდა,
2882   მეფესა ესმა, აიჭრა, მართ მისგან გასატკივარდა,
2883   შენ დაგიზახნა, «მიხმეთო», ხმამაღლა გახმამყივადა;
2884   მოგნახეს, შინა ვერ გპოვეს, მით მეფე გამოჩივარდა.
  2824 მიამბო: «ოდეს სასიძო მოჰკალ და ხმა დაგივარდა,
  2825 მეფესა ესმა, აიჭრა, მართ მისგან გასატკივარდა,
  2826 შენ დაგიზახნა: «მიხმეთო», ხმა-მაღლა გახმამყივადა,
  2827 მოგნახეს, შინა ვერ გპოვეს, მით მეფე გამოჩივარდა.
2885 2828  
2886   ჰკადრეს : «აქა აღარ არის, კარნი სადმე გაუვლიან».
2887   მეფე ბრძანებს: «ვიცი, ვიცი, მეტად კარგად შემიგნიან:
  2829 ,,ჰკადრეს: «აქა აღარ არის, კარნი სადმე გაუვლიან».
  2830 მეფე ბრძანებს: «ვიცი, ვიცი; მეტად კარგად შემიგნიან;
2888 2831 მას უყვარდა ქალი ჩემი, სისხლნი ველთა მოუღვრიან,
2889   რა ნახიან ერთმანერთი, არშეხედვა ვერ დათმიან.
  2832 რა ნახიან ერთმანერთი, არ-შეხედვა ვერ დათმიან.
2890 2833  
2891   აწ, თავმან ჩემმან, მას მოვჰკლავ, ჩემად დად ვინცა მადესა!
2892   მე ღმრთისა უთხარ, დაუბამს მას ეშმაკისა ბადესა!
  2834 «აწ თავმან ჩემმან, მას მოვჰკლავ, ჩემად დად ვინცა მადესა!
  2835 მე ღმრთისა უთხარ, დაუბამს მას ეშმაკისა ბადესა!
2893 2836 მათ ბოზ-კუროთა ასეთი რა მისცეს, რა უქადესა?
2894   თუ დავარჩინო, ღმერთი ვგმო, მისად პატიჟად მზად ესა!»
  2837 თუ დავარჩინო, ღმერთი ვგმო! მისად პატიჟად მზად ეს-ა».
2895 2838  
2896   მის მეფისა წესი იყო: თავი მისი ძვირად ფიცის,
2897   და თუ ფიცის, არ გატეხის, მასვე წამსა დაამტკიცის.
2898   «ესე წყრომა მეფისაგან ვისცა ესმა, ვინცა იცის,
  2839 «მის მეფისა წესი იყო: თავი მისი ძვირად ფიცის,
  2840 თუ ფიცის, არ გატეხის, მასვე წამსა დაამტკიცის;
  2841 ესე წყრომა მეფისაგან ვისცა ესმა, ვინცა იცის,
2899 2842 მან უამბო დავარ ქაჯსა, ვინ გრძნებითა ცაცა იცის.
2900 2843  
2901   დავარს, დასა მეფისასა, უთხრა ვინმე ღმრთისა მტერმან:
2902   «თავი ფიცა ძმამან შენმან, არ დაგარჩენს, იცის ერმან».
2903   მან გრე თქვა: «უბრალო ვარ, იცის ღმერთმან სახიერმან!
  2844 «დავარს, დასა მეფისასა, უთხრა ვინმე ღმრთისა მტერმან:
  2845 «თავი ფიცა ძმამან შენმან, არ დაგარჩენს, იცის ერმან»;
  2846 მან გრე თქვა: «უბრალო ვარ, იცის ღმერთმან სახიერმან!
2904 2847 ვისგან მოვკვდე, ვისთვის მოვკვდე, მიიხვედროს იგი ვერ მან».
2905 2848  
2906   პატრონი ჩემი აგრევე იყო, წამოხვე შენ ოდეს;
2907   შენეულივე რიდენი ებურნეს, ტურფად შვენოდეს.
2908   დავარ მოსთქმიდა სიტყვათა, რომელნი არა მსმენოდეს:
2909   «ბოზო, შენ ბოზო, რად მომკალ? ვეჭვ, შენცა არა გლხენოდეს!
  2849 «პატრონი ჩემი აგრევე იყო, წამოხვე შენ ოდეს;
  2850 შენეულივე რიდენი ებურნეს, ტურფად შვენოდეს.
  2851 დავარ მოსთქმიდა სიტყვათა, რომელნი არა მსმენოდეს;
  2852 «ბოზო, შენ ბოზო, რად მომკალ? ვეჭვ, შენცა, არა გლხენოდეს!
2910 2853  
2911   როსკიპო, ბოზო დიაცო, საქმრო რად მოაკლევინე,
  2854 «როსკიპო, ბოზო დიაცო, საქმრო რად მოაკლევინე,
2912 2855 ანუ სისხლითა მისითა ჩემი რად მოაზღვევინე?
2913 2856 არ ცუდად მომკლავს ძმა ჩემი, რა გიყავ, რა გაქნევინე?
2914 2857 აწ, ღმერთსა უნდეს, ვერ მიხვდე, ვის ესე დააშლევინე!»
2915 2858  
2916   ხელი მიჰყო, წამოზიდნა, თმანი გრძელნი დაუფუშნა,
2917   დაალება, დაალურჯა, მედგრად პირნი მოიქუშნა.
  2859 «ხელი მიჰყო, წამოზიდნა, თმანი გრძელნი დაუფუშნა,
  2860 დაალება, დაალურჯა, მედგრად პირნი მოიქუშნა;
2918 2861 მან პასუხი ვერა გასცა, ოდენ სულთქვნა, ოდენ უშნა,
2919   ქალმან შავმან ვერა არგო, ვერცა წყლული დაუშუშნა.
  2862 ქალმან შავმან ვერა არგო, ვერცა წყლული დაუშუშნა
2920 2863  
2921   რა დავარ გაძღა ცემითა, მისითა დალურჯებითა,
2922   წამოდგეს ორნი მონანი პირითა მით ქაჯებითა,
  2864 «რა დავარ გაძღა ცემითა, მისითა დალურჯებითა,
  2865 წამოდგეს ორნი მონანი, პირითა მით ქაჯებითა,
2923 2866 მათ კიდობანი მოჰქონდა, ეუბნეს არ აჯებითა,
2924 2867 მას შიგან ჩასვეს იგი მზე, ჰგავს, იქმნა დარაჯებითა.
2925 2868  
2926   მან უთხრა: «წადით, დაკარგეთ მუნ, სადა ზღვისა ჭიპია;
2927   წმიდისა წყლისა ვერ ნახოს მყინვარე, ვერცა ლიპია»;
2928   მათ გაეხარნეს, ხმამაღლად იყივლეს: «იპი, იპია».
2929   ესე ვნახე და არ მოვკვე, არა მგავს არცა სიპია.
2930    
2931   ზღვითკე გაანეს სარკმელნი; მაშინვე გაუჩინარდა.
  2869 «ზღვითკე გაავლნეს სარკმელნი, მაშინვე გაუჩინარდა.
2932 2870 დავარ თქვა: «მქმნელი ამისი ვინ არ დამქოლოს, ვინ არ და-!
2933 2871 ვირე მომკლვიდეს, მოვკვდები, სიცოცხლე გასაწყინარდა».
2934   დანა დაიცა, მო-ცა-კვდა, დაეცა, გასისხლმდინარდა.
  2872 დანა დაიცა, მოცაკვდა, დაეცა, გასისხლმდინარდა.
2935 2873  
2936   რად არ მიკვირვებ ცოცხალსა მე, ლახვარდაუსობელსა!
  2874 «რად არ მიკვირვებ ცოცხალსა, მე ლახვარ-დაუსობელსა!
2937 2875 აწ იგი მიყავ, რა მმართებს ამისსა მახარობელსა!
2938   ზენაარ, დამხსენ სიცოცხლე სულთადგმადაუთმობელსა!»
2939   საბრალოდ ცრემლსა ადენდა უკლებსა, დაუშობელსა.
  2876 ზენაარ, დამხსენ სიცოცხლე სულთადგმა-დაუთმობელსა!»
  2877 საბრალოდ ცრემლსა ადენდა უკლებსა, დაუშობელსა.
2940 2878  
2941   მე უთხარ: «დაო, რად მოგკლა, ანუ რა შენი ბრალია?
2942   რამცა ვქმენ ნაცვლად, თვით რომე მისი ჩემ ზედა ვალია! –
  2879 მე უთხარ: «დაო, რად მოგკლა, ანუ რა შენი ბრალია?–
  2880 რამცა ვქმენ ნაცვლად, თვით რომე მისი ჩემზედა ვალია! –
2943 2881 აწ თავსა მისად საძებრად მივსცემ, სად კლდე და წყალია».
2944 2882 სრულად გავქვავდი, შემექმნა გული მართ ვითა სალია.
2945 2883  
2946   მეტმან ზარმან გამაშმაგა, მომიიდა ცხრო და თრთოლა;
2947   გულსა უთხარ: «ნუ მოჰკვდები, არას გარგებს ცუდი წოლა,
2948   გიჯობს გაჭრა ძებნად მისად, გავარდნა და ველთა რბოლა.
2949   აჰა ჟამი, ვისცა გინდა ჩემი თანაწამოყოლა!»
  2884 მეტმან ზარმან გამაშმაგა, მომიიდა ცხრო და თრთოლა;
  2885 გულსა უთხარ: «ნუ მოჰკვდები, არას გარგებს ცუდი წოლა,
  2886 გიჯობს გაჭრა ძებნად მისად, გავარდნა და ველთა რბოლა».
  2887 აჰა ჟამი, ვისცა გინდა ჩემი თანა წამოყოლა».
2950 2888  
2951   შევე, ფიცხლად შევეკაზმე, ცხენსა შევჯე შეკაზმული;
2952   ას სამოცი კარგი მოყმე, ჩემსა თანა ხანდაზმული,
2953   წამომყვა და წამოვედით კართა გარე დარაზმული,
  2889 შევე, ფიცხლად შევეკაზმე, ცხენსა შევჯე შეკაზმული;
  2890 ას-სამოცი კარგი მოყმე, ჩემსა თანა ხან-დაზმული,
  2891 წამომყვა და წამოვედით, კართა გარე დარაზმული,
2954 2892 ზღვის პირს მივე, ნავი დამხვდა, მენავემან მნახა ზმული.
2955 2893  
2956   ნავსა შევჯე, ზღვასა შევე, ზღვასა შიგან გავალაგდი,
  2894 ნავსა ჩავჯე, ზღვასა შევე, ზღვასა შიგან გავალაგდი;
2957 2895 არსით ნავი მომავალი უნახავად არ დავაგდი;
2958   მოველოდი, არა მესმა, შმაგი უფრო გა-ვე-შმაგდი,
  2896 მოველოდი, არა მესმა, შმაგი უფრო გა-ვე-შმაგდი,
2959 2897 რომე სრულად მომიძულვა, ღმერთსა თურე ასრე ვსძაგდი.
2960 2898  
2961   რომე დავყავ წელიწადი, თვე თორმეტი გამეოცა,
  2899 რომე დავყავ წელიწადი, თვე თორმეტი გამეოცა,
2962 2900 მაგრა მისი მნახავიცა სიზმრივ კაცი არ მეოცა;
2963   თანამყოლი ყველაკაი ამომიწყდა, დამეხოცა,
2964   ვთქვი, თუ: «ღმერთსა ვერას ვჰკადრებ, რაცა სწადდეს, აგრე ვყოცა».
  2901 თანა-მყოლი ყველაკაი ამომიწყდა, დამეხოცა,
  2902 ვთქვი თუ: «ღმერთსა ვერას ვჰკადრებ, რაცა სწადდეს, აგრე ვყოცა».
2965 2903  
2966   ზღვა-ზღვა ცურვა მომეწყინა, მით გამოვე ზღვისა პირსა,
2967   გული სრულად გამიმხეცდა, არ უსმენდი არც ვაზირსა;
  2904 ზღვა-ზღვა ცურვა მომეწყინა, მით გამოვე ზღვისა პირსა,
  2905 გული სრულად გამიმხეცდა, არ უსმენდი არც ვაზირსა;
2968 2906 ყველაკაი დამეფანტა, დარჩომოდა რაცა ჭირსა.
2969   კაცსა ღმერთი არ გასწირავს ასრე, მისგან განაწირსა!
  2907 კაცსა ღმერთი არ გასწირავს, ასრე მისგან განაწირსა!
2970 2908  
2971   ერთაი ესე ასმათი და დამრჩეს ორნი მონანი,
2972   ჩემნი გულისა მდებელნი და ჩემნი შემგონანი.
2973   მისი ვერა ვცნენ ამბავნი ვერცა დრამისა წონანი,
  2909 ერთაი ესე ასმათი და დამრჩეს ორნი მონანი,
  2910 ჩემნი გულისა მდებელნი და ჩემნი შემომგონანი.
  2911 მისი ვერა ვცნენ ამბავნი ვერცა დრამისა წონანი,
2974 2912 ტირილი მიჩნდის ლხინად და მდინდიან ცრემლთა ფონანი“.
2975 2913 ამბავი ნურადინ-ფრიდონისა, ოდეს ტარიელ შეეყარა
2976    
2977 2914 ღამით მევლო, მოვიდოდი, ზღვისა პირსა აჩნდეს ბაღნი;
2978   ჰგვანდა, ქალაქს ვეახლენით, ცალკერძ იყვნეს კლდეთა ნაღნი;
2979   არ მამის კაცთა ნახვა, მიდაღვიდეს გულსა დაღნი;
  2915 ჰგვანდეს ქალაქს, ვეახლენით, ცალ-კერძ იყვნეს კლდეთა ნაღნი;
  2916 არ მამის კაცთა ნახვა, მიდაღვიდეს გულსა დაღნი;
2980 2917 მუნ გარდავხე მოსვენებად, დამხვდეს რამე ხენი ლაღნი.
2981 2918  
2982   ხეთა ძირსა მივიძინე, მათ მონათა ჭამეს პური;
  2919 ხეთა ძირსა მივიძინე, მათ მონათა ჭამეს პური;
2983 2920 მერმე ავდეგ სევდიანი, მიღამებდა გულსა მური:
2984 2921 ვერა მეცნა ეგზომ გრძელად ვერ ჭორი და ვერ დასტური,
2985 2922 ველთა ცრემლი ასოვლებდა, თვალთა ჩემთა მონაწური.
2986 2923  
2987   ზახილი მესმა. შევხედენ, მოყმე ამაყად ყიოდა,
  2924 ზახილი მესმა. შევხედენ, მოყმე ამაყად ყიოდა,
2988 2925 შემოირბევდა ზღვის პირ-პირ, მას თურე წყლული სტკიოდა;
2989 2926 ხრმლისა ნატეხი დასვრილი აქვს, სისხლი ჩამოსდიოდა,
2990 2927 მტერთა ექადდა, წყრებოდა, იგინებოდა, ჩიოდა.
2991 2928  
2992   ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა, აწ ესე მე მითქს რომელი,
  2929 ზედა ჯდა შავსა ტაიჭსა, აწ ესე მე მყავს რომელი,
2993 2930 მართ ვითა ქარი მოქროდა გაფიცხებული, მწყრომელი;
2994   მონა მივსწიე, მისისა შეყრისა ვიყავ მნდომელი;
2995   შევსთვალე: «დადეგ, მიჩვენე, ლომსა ვინ გაწყენს, რომელი?»
  2931 მონა მივსწიე, მისისა შეყრისა ვიყავ მნდომელი;
  2932 შევსთვალე : «დადეგ, მიჩვენე, ლომსა ვინ გაწყენს, რომელი?»
2996 2933  
2997   მას მონასა არა უთხრა, არცა სიტყვა მოუსმინა;
2998   ფიცხლა შევჯე, ჩავეგებე, მე ჩაუსწარ, ჩავე წინა,
2999   უთხარ: «დადეგ, გამგონე, შენი საქმე მეცა მინა!»
  2934 მას მონასა არა უთხრა, არცა სიტყვა მოუსმინა;
  2935 ფიცხლა შევჯე, ჩავეგებე, მე ჩაუსწარ, ჩავე წინა,
  2936 უთხარ: «დადეგ, გამგონე, შენი საქმე მეცა მინა! »,
3000 2937 შემომხედნა, მოვეწონე, სიარული დაითმინა.
3001 2938  
3002   გამიცადა, ღმერთსა ჰკადრა: «შენ ასეთნი ხენი ვით ხენ!»
  2939 გამიცადა, ღმერთსა ჰკადრა: «შენ ასეთნი ხენი ვით ხენ!»
3003 2940 მერმე მითხრა: «მოგახსენებ, აწ სიტყვანი რომე მკითხენ:
3004   იგი მტერნი გამილომდეს, აქანამდის რომე ვითხენ,
3005   უკაზმავსა მიღალატეს, საჭურველნი ვერ ვითხენ».
  2941 იგი მტერნი გამილომდეს, აქამდისცა რომე ვითხენ,
  2942 უკაზმავსა მიღალატეს, საჭურველნი ასრე ვითხენ».
3006 2943  
3007   მე უთხარ: «დადეგ, დაწყნარდი, გარდავხდეთ ძირსა ხეთასა;
  2944 მე უთხარ: «დადეგ, დაწყნარდი, გარდავხდეთ ძირსა ხეთასა;
3008 2945 არ შეუდრკების ჭაბუკი კარგი მახვილთა კვეთასა».
3009 2946 თანა წამომყვა, წავედით უტკბოსნი მამა-ძეთასა.
3010 2947 მე გავეკვირვე ჭვრეტასა მის ყმისა სინაზეთასა.
3011 2948  
3012   ერთი მონა დასტაქარი მყვა და წყლულნი შეუხვივნა,
  2949 ერთი მონა დასტაქარი მყვა და წყლულნი შეუხვივნა,
3013 2950 ისრის პირნი ამოუხვნა, დაკოდილნი არ ატკივნა.
3014   მერე ვჰკითხე: «ვინ ხარ, ანუ მკლავმან შენმან ვისგან ივნა?»
  2951 მერე ვჰკითხე: ვინ ხარ, ანუ მკლავმან შენმან ვისგან ივნა?
3015 2952 საამბობლად დამირიგდა, თავი მისი გაამჩივნა.
3016 2953  
3017   პირველ მითხრა: «არა ვიცი, რა ხარ, ანუ რას გამსგავსო?
  2954 პირველ მითხრა: «არა ვიცი, რა ხარ, ანუ რას გამსგავსო?
3018 2955 ანუ ეგრე რამ დაგლია, ანუ პირველ რამ გაგავსო?
3019   რამან შექმნა მოყვითანედ, ვარდ-გიშერი რომე რგავსო?
  2956 რამან შექმნა მოყვითანედ, ვარდ-გიშერი რომე რგავსო?
3020 2957 ღმერთმან მისგან ანთებული სანთელიმცა რად დაგავსო?
3021 2958  
3022   მულღაზანზარის ქალაქი, ახლოს მე მაქვსო რომელი,
  2959 მულღაზანზარის ქალაქი, ახლოს მე მაქვსო რომელი,
3023 2960 ნურადინ-ფრიდონ სახელ მძეს, მეფე ვარ მუნა მჯდომელი;
3024 2961 ესე საზღვარი ჩემია, სადა ხარ გარდამხდომელი,
3025   ცოტა მაქვს, მაგრა ყოველგნით სიკეთემიუწდომელი.
  2962 ცოტა, მაქვს მაგრა ყოველგნით სიკეთე-მოუწდომელი.
3026 2963  
3027   მამის ძმა და მამა ჩემი პაპმან ჩემმან გაყვნა ოდეს,
3028   ზღვასა შიგან კუნძულია, ჩემად წილად მას იტყოდეს,
  2964 «მამის ძმა და მამაჩემი პაპა-ჩემმან გაყვნა ოდეს,
  2965 ზღვასა შიგან კუნძულია, ჩემად წილად მას იტყოდეს;
3029 2966 თვით ბიძასა ჩემსა მიხვდა, ვისთა შვილთა აწ დამკოდეს;
3030 2967 მათვე დარჩა სანადირო, არ მივსცემდი, მომერჩოდეს.
3031 2968  
3032   დღეს გამოვე ნადირობას, ზღვისა პირსა ვინადირე,
3033   მუნა გასლვა მომნდომოდა, მით მრეკლი არ ვახშირე;
3034   სპათა უთხარ: «მომიცადეთ, მოვიდოდე მეცა ვირე!»
  2969 «დღეს გამოვე ნადირობას, ზღვისა პირსა ვინადირე,
  2970 ქორის დევნა მომნდომოდა, მით მრეკლი არ ვახშირე:
  2971 სპათა უთხარ: «მომიცადეთ, მოვიდოდე მეცა ვირე! »
3035 2972 ხუთთა ოდენ ბაზიერთა მეტი არა დავიჭირე.
3036 2973  
3037   ნავითა გავე, ზღვისაგან შტო რამე გამოვიდოდა.
3038   არ ამოვჰკრეფდი გამყოფთა, ვთქვი: «ჩემთა რად დავრიდო, და-?»
3039   დამეძაბუნეს, სიმრავლე მე მათი არ გამვიდოდა,
  2974 «ნავითა გავე, ზღვისაგან შტო რამე გამოვიდოდა,
  2975 არ ამოვჰკრეფდი გამყოფთა, ვთქვი, ჩემთა რად დავრიდო, და-?
  2976 დამეძაბუნეს, სიმრავლე მე მათი არ გამვიდოდა,
3040 2977 ვნადირობდი და ვიზახდი, ხმა ჩემი არ უდიდოდა.
3041 2978  
3042   მართლად იჯავრეს, წუნობა მათი თუ ესე ხმდა ვითა!
  2979 «მართლად იჯავრეს, წუნობა მათი თუ ესე ხმდა ვითა!
3043 2980 გამომაპარნეს ლაშქარნი, გზანი შემიკრნეს ნავითა,
3044   თვით ბიძაძენი ჩემნიცა შესხდეს მათითა თავითა,
  2981 თვით ბიძაძენი ჩემნიცა შესხდეს მათითა თავითა,
3045 2982 ჩემთა გაუხდეს ლაშქართა ომად თავისა მკლავითა.
3046 2983  
3047   მათი მესმა, დავინახე ზახილი და ხრმალთა ელვა,
3048   ნავი ვსთხოვე მენავეთა, მით ვიყივლე მე ერთხელ «ვა»,
  2984 «მათი მესმა, დავინახე ზახილი და ხრმალთა ელვა,
  2985 ნავი ვსთხოვე მენავეთა, მით ვიყივლე მე ერთხელ ვა,
3049 2986 ზღვასა შევე, მომეგება მეომარი ვითა ღელვა,
3050 2987 სწადდა, მაგრა ვეღარა ქმნეს ჩემი ზედა წამოქელვა.
3051 2988  
3052   კვლა სხვანი დიდნი ლაშქარნი უკანა მომეწეოდეს,
  2989 «კვლა სხვანი დიდნი ლაშქარნი უკანა მომეწეოდეს.
3053 2990 იქით და აქათ მომიხდეს, ერთგნით ვერ მომერეოდეს,
3054 2991 არ მომწურვოდეს წინანი, ზურგით მესროდეს მე ოდეს,
3055   ხრმალსა მივენდვ, გამიტყდა, ისარნი დამელეოდეს.
  2992 ხრმალსა მივენდვ, გამიტყდა, ისარნი დამელეოდეს.
3056 2993  
3057   მომეჯარნეს, ვეღარა ვქმენ, ნავით ცხენი გარდვიხლტუნვე,
  2994 «მომეჯარნეს, ვეღარა ვქმენ, ნავით ცხენი გარდვიხლტუნვე,
3058 2995 ზღვა-ზღვა ცურვით წამოუვე, ჩემი მჭვრეტი გავაცბუნვე;
3059   თანამყოლნი ყველაკანი დამიხოცნეს, დამრჩეს მუნვე,
3060   ვინცა მდევდა, ვერ შემომხდა, მიუბრუნდი, მივაბრუნვე.
  2996 თანა-მყოლნი ყველაკანი დამიხოცნეს, დამრჩეს მუნვე,
  2997 ვინცა მდევდა, ვერ შემომხდა, მიუბრუნდი, მივაბრუნვე.
3061 2998  
3062   აწ იგი იქმნას, რაცაღა ენებოს ღმრთისა წადილსა!
3063   ვეჭვ, ჩემი სისხლი არ შერჩეს, ძალი შეწევდეს ქადილსა!
3064   ოხრად გაუხდი ყოფასა მათ საღამოსა და დილსა,
3065   უხმობ ყვავთა და ყორანთა, მათ ზედა ვაქნევ ხადილსა!»
  2999 «აწ იგი იქმნას, რაღაცა ენებოს ღმრთისა წადილსა;
  3000 ვეჭვ, ჩემი სისხლი არ შერჩეს, ძალი შეწევდეს ქადილსა!
  3001 ოხრად გაუხდი ყოფასა მათ საღამოსა და დილსა,
  3002 უხმობ ყვავთა და ყორანთა, მათ ზედა ვაქნევ ხადილსა!»
3066 3003  
3067   ამა ყმამან შემიკვეთა, გული მისკე მიმიბრუნდა.
  3004 ამა ყმამან შემიკვეთა, გული მისკე მიმიბრუნდა.
3068 3005 მოვახსენე: «აჩქარება შენი ყოლა არა უნდა,
3069   მეცა თანა წამოგყვები, დაიხოცნენ იგი მუნ, და-!
  3006 მეცა თანა წამოგყვები, დაიხოცნენ იგი მუნ და-!
3070 3007 ჩვენ ორთავე მეომარი განაღამცა შეგვიძრწუნდა!»
3071 3008  
3072   ესეცა უთხარ: «ამბავი ჩემი არ გაგეგონების,
  3009 ესეცა უთხარ: «ამბავი ჩემი არ გაგეგონების,
3073 3010 უფრორე წყნარად გიამბობ, თუ ჟამი ჩვენ გვექონების».
3074 3011 მან მითხრა: «ლხინი საჩემო მაგას რა შეეწონების!
3075   დღედ სიკვდილამდის სიცოცხლე შენ ჩემი დაგემონების».
  3012 დღედ სიკვდილამდის სიცოცხლე შენ ჩემი დაგემონების».
3076 3013  
3077   მივედით მისსა ქალაქსა ტურფასა, მაგრა ცოტასა;
  3014 მივედით მისსა ქალაქსა ტურფასა, მაგრა ცოტასა;
3078 3015 გამოეგებნეს ლაშქარნი, ისხმიდეს მისთვის ოტასა,
3079   პირსა იხოკდეს, გაჰყრიდეს ნახოკსა ვით ნაფოტასა,
  3016 პირსა იხოკდეს, გაჰყრიდეს ნახოკსა, ვით ნაფოტასა,
3080 3017 ეხვეოდიან, ჰკოცნიან ხრმალსა და სალტე-კოტასა.
3081 3018  
3082   კვლა მოვეწონე, ვეტურფე მე მისი გარდნაკიდარი;
  3019 კვლა მოვეწონე, ვეტურფე მე მისი გარდნაკიდარი;
3083 3020 შემასხმიდიან ქებასა: «მზეო, შენ ჩვენთვის იდარი!»
3084 3021 მივედით, ვნახეთ ქალაქი მისი ტურფა და მდიდარი,
3085 3022 ყველასა ტანსა ემოსა ზარქაში განაზიდარი“.
3086 3023 შველა ტარიელისაგან ფრიდონისა
3087    
3088 3024 მოჯობდა, ომი შეეძლო, ხმარება ცხენ-აბჯარისა;
3089   დავკაზმეთ ნავი-კატარღა და რიცხვი სპათა ჯარისა;
  3025 დავკაზმეთ ნავი, კატარღა და რიცხვი სპათა ჯარისა;
3090 3026 კაცი ხმდა, მისთა მჭვრეტთათვის ღონემცა ეაჯა რისა!
3091 3027 აწ გითხრა ომი მოყმისა, მებრძოლთა დამსაჯარისა.
3092 3028  
3093   მათი მესმა დაპირება, ჩაბალახთა ჩამობურვა;
  3029 მათი მესმა დაპირება, ჩაბალახთა ჩამობურვა;
3094 3030 ნავი წინა მომეგება, არა ვიცი, შვიდი თუ რვა.
3095   ფიცხლა ზედა შევეჯახე, მათ დაიწყეს ამოდ ცურვა;
3096   ქუსლი შევეც, დაუქციე, დაიზახნეს დიაცურ «ვა».
  3031 ფიცხლა ზედა შევეჯახე, მათ დაიწყეს ამოდ ცურვა:
  3032 ქუსლი ვჰკარ და დაუქციე, დაიზახნეს დიაცურ ვა!
3097 3033  
3098   კვლა სხვასა, მივე, მოვჰკიდე ხელი ნავისა ბაგესა,
  3034 კვლა სხვასა მივე, მოვჰკიდე ხელი ნავისა ბაგესა,
3099 3035 ზღვასა დავანთქენ, დავხოცენ, ომიმცა რაღა აგესა!
3100   სხვანი გამექცეს, მიმართეს მათ-მათსა საქულბაგესა,
  3036 სხვანი გამექცეს, მიმართეს მათ-მათსა საქულბაგესა;
3101 3037 ვინცა მიჭვრეტდეს, უკვირდა, მაქებდეს, არ მაძაგესა.
3102 3038  
3103   ზღვა გავიარეთ, გავედით, შემოგვიტიეს ცხენია,
  3039 ზღვა გავიარეთ, გავედით, შემოგვიტიეს ცხენია,
3104 3040 კვლა შევიბენით, შეიქმნნეს ომისა სიმარცხენია.
3105 3041 მუნ მომეწონნეს ფრიდონის სიქველე-სიფიცხენია:
3106 3042 იბრძვის ლომი და პირად მზე, იგი ალვისაც ხენია.
3107 3043  
3108   თვით ორნივე ბიძაძენი მისნი ხრლითა ჩამოყარნა,
3109   ხელნი წმიდად გარდკვეთნეს, იგი ასრე ასაპყარნა,
3110   მოიანნა მხარდაკრულნი, ერთმან ორნი არ დაყარნა,
3111   მათნი ყმანი გაამტირლნა, მისნი სპანი ამაყარნა.
  3044 თვით ორნივე ბიძაძენი მისნი ხრლითა ჩამოყარნა,
  3045 ხელნი წმიდად გარდკვეთნეს, იგი ასრე ასაპყარნა,
  3046 მოიყვანნა მხარ-დაკრულნი, ერთმან ორნი არ დაყარნა,
  3047 მათნი ყმანი გაამტირლნა, მისნი ყმანი ამაყარნა.
3112 3048  
3113   მათნი ლაშქარნი გაგვექცეს, ვეცენით, გა-ცა-ვფანტენით;
3114   ფიცხლად წაუღეთ ქალაქი, არ თავნი გავაზანტენით;
  3049 მათნი ლაშქარნი გაგვექცეს; ვეცენით, გა-ცა-ვფანტენით.
  3050 ფიცხლად წაუღეთ ქალაქი, არ თავნი გავაზანტენით;
3115 3051 ქვითა დავლეწეთ წვივები, ჩვენ იგი გავანატენით.
3116 3052 მომკალ, თუ ლარი დალიოთ ან აკიდებით, ან ტენით.
3117 3053  
3118   ფრიდონ ნახნა საჭურჭლენი და ბეჭედნი მისნი დასხნა,
3119   თვით ორნივე ბიძაძენი დაპყრობილნი წამოასხნა,
3120   მისა ნაცვლად სისხლნი მათნი მოღვარნა და ველთა ასხნა;
3121   ჩემი თქვეს, თუ: «ღმერთსა მადლი, ვინ ალვისა ხენი ასხნა!»
  3054 ფრიდონ ნახნა საჭურჭლენი და ბეჭედნი მისნი დასხნა.
  3055 თვით ორნივე ბიძა-ძენი დაპყრობილნი წამოასხნა.
  3056 მისა ნაცვლად სისხლნი მათნი მოღვარნა და ველთა ასხნა;
  3057 ჩემი თქვეს თუ: «ღმერთსა მადლი, ვინ ალვისა ხენი ასხნა!»
3122 3058  
3123   მივედით, მოქალაქეთა ზარი ჩნდა, რომე ზმიდიან,
  3059 მივედით, მოქალაქეთა ზარი ჩნდა, რომე ზმიდიან,
3124 3060 აჯაბთა მქმნელნი მჭვრეტელთა გულსა მუნ დააბმიდიან;
3125 3061 მე და ნურადინს ყველანი ქებასა შეგვასხმიდიან,
3126 3062 გვითხრობდეს: «მკლავთა თქვენთაგან ჯერთ მათნი სისხლნი მიდიან!»
3127 3063  
3128   ლაშქარნი ფრიდონს მეფედ და მიხმობდეს მეფეთმეფობით,
3129   თვით თავსა მათსა – მონად და ჩემსა ყველასა სეფობით;
3130   დაღრეჯით ვიყავ, ვერ მპოვეს ვეროდეს ვარდა მკრეფობით,
3131   ჩემი ვერ ცნიან ამბავი, მუნ იყო არ იეფობით“.
3132   ფრიდონისაგან ნესტან-დარეჯანის ამბის მბობა
3133    
  3064 ლაშქარნი ფრიდონს მეფედ და მიხმობდეს მეფეთ-მეფობით,
  3065 თვით თავსა მათსა – მონად და ჩემსა ყველასა სეფობით;
  3066 დაღრეჯით ვიყავ, ვერ მპოვეს ვეროდეს ვარდა მკრეფობით,
  3067 ჩემი ვერ ცნიან ამბავი, მუნ იყო არ-იეფობით“.
  3068 ფრიდონისაგან ნესტან-დარეჯანის ამბის მბობა
3134 3069 დღესა ერთსა მე და ფრიდონ ნადირობას გამოვედით,
3135   ზღვასა ზედა წაწურვილსა ქედსა რასმე გარდავდეგით;
3136   ფრიდონ მითხრა: «გითხრობ რასმე, – ვთამაშობდით, ცხენსა ვსხედით,–
  3070 ზღვასა ზედა წაწურვილსა ქედსა რასმე გარდავდით;
  3071 ფრიდონ მითხრა: «გითხრობ რასმე, – ვთამაშობდით, ცხენსა ვსხედით,
3137 3072 ერთი რამე საკვირველი მე ვნახეო ამა ქედით».
3138 3073  
3139   მე ვჰკითხევდი, ფრიდონ მეტყვის მართ ამბავსა ესოდენსა:
3140   «დღე ერთ მწადდა ნადირობა, შევჯე ამა ჩემსა ცხენსა,
3141   ზღვათა შიგან იხვსა ჰგავს და ხმელთა ზედა შავარდენსა,
3142   აქა ვდეგ და თვალს უგებდი ქორსა, იქით განაფრენსა.
  3074 მე ვჰკითხევდი, ფრიდონ მეტყვის მართ ამბავსა ესოდენსა:
  3075 «დღე ერთ მწადდა ნადირობა, შევჯე ამა ჩემსა ცხენსა,–
  3076 ზღვათა შიგან იხვსა ჰგვანდა, ხმელთა ზედა შავარდენსა –
  3077 აქა ვდეგ და თვალს უგებდი ქორსა, იქით განაფრენსა.
3143 3078  
3144   ზოგჯერ ზღვიკე მივიხედნი, წავსდგომოდი ამა გორსა;
3145   ზღვასა შიგან ცოტა რამე დავინახე, თუცა შორსა,
3146   ეგრე ფიცხლა სიარული არას ძალუც მისსა სწორსა;
  3079 «ზოგჯერ ზღვიკე მივიხედნი, წავსდგომოდი ამა გორსა;
  3080 ზღვასა შიგან ცოტა რამე დავინახე, თუცა შორსა.
  3081 ეგრე ფიცხლა სიარული არას ძალ-უც მისსა სწორსა,
3147 3082 ვერად ვიცან, გონებასა გავეკვირვე ამად ორსა.
3148 3083  
3149   ვთქვი: «რა არის, რას ვამსგავსო, მფრინველია ანუ მხეცი?»
3150   ნავი იყო, გარ ეფრა სამოსელი მრავალკეცი;
  3084 «ვთქვი: რა არის, რას ვამსგავსო, მფრინველია, ანუ მხეცი?
  3085 ნავი იყო, გარ ეფრა სამოსელი მრავალ-კეცი;
3151 3086 წინა კაცნი მოზიდვიდეს; თვალი ამად დავაცეცი,
3152   მთვარე უჯდა კიდობანსა, ცა მეშვიდე მასცა ვეცი.
  3087 მთვარე უჯდა კიდობანსა, ცა მეშვიდე მასცა ვეცი.
3153 3088  
3154   ამოძვრეს ორნი მონანი, შავნი მართ ვითა ფისანი.
  3089 «ამოძვრეს ორნი მონანი, შავნი მართ ვითა ფისანი.
3155 3090 ქალი გარდმოსვეს, სისხონი ვნახენ მისისა თმისანი.
3156 3091 მას რომე ელვა ჰკრთებოდა, ფერნიმცა ჰგვანდეს რისანი!
3157   მან გაანათლა ქვეყანა, გაცუდდეს შუქნი მზისანი!
  3092 მან გაანათლა სამყარო, გაცუდდეს შუქნი მზისანი!
3158 3093  
3159   სიხარულმან ამაჩქარა, ამათრთოლა, და-ცა-მლეწა,
  3094 «სიხარულმან ამაჩქარა, ამათრთოლა, და-ცა-მლეწა,
3160 3095 იგი ვარდი შემიყვარდა, რომე თოვლსა არ ეხეწა;
3161   დავაპირე შეტევება, ვთქვი: «წავიდე მათკე მე, წა-,
3162   ჩემსა შავსა სულიერი რამცა ვითა გარდეხვეწა!»
  3096 დავაპირე შეტევება, ვთქვი, წავიდე მათკე მე, წა-,
  3097 ჩემსა შავსა სულიერი რამცა ვითა გარდეხვეწა!
3163 3098  
3164   ცხენი გავქუსლე, იქმოდა შამბი ხმასა და ხრიალსა,
3165   ვეღარ მიუსწარ, გამესწრნეს, რაზომცა ვსცემდი წრტიალსა.
  3099 «ცხენი გავქუსლე, იქმოდა შამბი ხმასა და ხრიალსა,
  3100 ვეღარ მიუსწარ, გამესწრნეს, რაზომცა ვსცემდი წრტიალსა.
3166 3101 ზღვის პირსა მივე, შევხედენ, ჩნდა ოდენ მზისა ტიალსა,
3167   გაშორვებოდეს, წამსლვოდეს, ამისთვის დავეწვი ალსა».
  3102 გაშორვებოდეს, წამსლვოდეს, ამისთვის დავეწვი ალსა».
3168 3103  
3169   ესე მესმა ფრიდონისგან, მომემატა ცეცხლთა სიცხე,
  3104 ესე მესმა ფრიდონისგან, მომემატა ცეცხლთა სიცხე,
3170 3105 ცხენისაგან გარდავიჭერ, თავი სრულად გავიკიცხე,
3171 3106 ჩემთა ღაწვთა დანადენი მე ჩემივე სისხლი ვიცხე.
3172   უთხარ: «მომკალ, უჩემოსა ენახამცა ვისცა ის ხე?
  3107 უთხარ: «მომკალ, უჩემოსა ენახამცა ვისცა ის ხე!»
3173 3108  
3174   ესე ჩემგან გაუკვირდა, ფრიდონს უცხოდ ეუცხოვა,
  3109 ,,ესე ჩემგან გაუკვირდა ფრიდონს, მეტად ეუცხოვა,
3175 3110 მაგრა მეტად შევებრალე, ტირილითა მესათნოვა;
3176 3111 თვალთათ ვითა მარგალიტი ცრემლი ცხელი გარდმოთოვა,
3177 3112 ვითა შვილი დამადუმა, მემუდარა, შემეპოვა.
3178 3113  
3179   «ვაგლახ მეო, რა გიამბე ფათერაკად, მცთარმან, შმაგად!»
3180   მოვახსენე: «ნურა გაგვა, ნუ ინავღლი მაგას მაგად!
  3114 ვაგლახ მეო, რა გიამბე ფათერაკად, მცთარმან, შმაგად!
  3115 მოვახსენე: ნურა გაგვა, ნუ ინავღლი მაგას მაგად!
3181 3116 იგი მთვარე ჩემი იყო, მით მედების ცეცხლი მდაგად;
3182   აწ გიამბობ, რათგან თავი გინდა ჩემად ამხანაგად».
  3117 აწ გიამბობ, რათგან თავი გინდა ჩემად ამხანაგად»
3183 3118  
3184   ფრიდონს უთხარ ყველაკაი, ჩემი თავსა გარდასრული.
  3119 «ფრიდონს უთხარ ყველაკაი ჩემი, თავსა გარდასრული;
3185 3120 მან მითხრა, თუ: «რას ვიტყოდი მოცთომილი, გაბასრული!
3186   შენ, მაღალი ინდოთ მეფე, ჩემსა რადმე ხარ მოსრული,
  3121 შენ მაღალი ინდოთ მეფე ჩემსა რადმე ხარ მოსრული,
3187 3122 სახელმწიფო საჯდომი და ტახტი გმართებს, სრაცა სრული».
3188 3123  
3189   კვლაცა მითხრა: «ვისცა ღმერთი საროს მორჩსა ტანად უხებს,
3190   მას ლახვრსა მოაშორვებს, თუცა პირველ გულსა უხებს,
  3124 კვლაცა მითხრა: «ვისცა ღმერთი საროს მორჩსა ტანად უხებს,
  3125 მას ლახვრსა მოაშორვებს, თუცა პირველ გულსა უხებს,
3191 3126 იგი მოგვცემს წყალობასა მისსა, ზეცით მოგვიქუხებს,
3192   ჭირსა ლხინად შეგვიცვალებს, არაოდეს შეგვაწუხებს».
  3127 ჭირსა ლხინად შეგვიცვალებს, არაოდეს შეგვაწუხებს.
3193 3128  
3194   წამოვედით ნატირებნი, სრას დავსხედით თავისწინა;
3195   ფრიდონს უთხარ: «ჩემი შემწე შენგან კიდე არვინ-ა,
  3129 წამოვედით ნატირებნი, სრას დავსხედით თავის წინა;
  3130 ფრიდონს უთხარ: «ჩემი შემწე შენგან კიდე არვინ-ა,
3196 3131 ვითა ღმერთმან შენი მსგავსი სოფლად არა მოავლინა,
3197   მაშა, რათგან შეგემეცნ, ამის მეტი რად რა მინა?
  3132 მაშა რათგან შეგემეცნ, ამის მეტი რად რა მინა?
3198 3133  
3199   არ ავი გესვა მოყვარე, ჟამი თუ მომხვდეს ჟამისად,
  3134 არ ავი გესვა მოყვარე, ჟამი თუ მომხვდეს ჟამისად,
3200 3135 ენა, გონება მახმარე გამოსარჩევლად ამისად:
3201   რა მოვაგვარო, რა მიჯობს სალხენად ჩემად და მისად?
3202   თუ ვერას ვარგებ, ვიქმნები ვერდამყოფელად წამისად».
  3136 რა მოვაგვარო, რა მიჯობს სალხენად ჩემად და მისად?
  3137 თუ ვერას ვარგებ, ვიქმნები ვერ-დამყოფელ წამისად».
3203 3138  
3204   მან მითხრა: «ბედი ღმრთისაგან მიჯობსღა ამას რომელი?
3205   მოსულ ხარ ჩემად წყალობად მეფე ინდოეთს მჯდომელი;
3206   მემცა რად ვიყავ ამისთვის მადლისა რასმე მნდომელი?
3207   ერთი ვარ მონა მონებად წინაშე თქვენსა მდგომელი.
  3139 მან მითხრა: «ბედი ღმრთისაგან მიჯობსღა ამას რომელი:
  3140 მოსულხარ ჩემად წყალობად მეფე ინდოეთს მჯდომელი;
  3141 მემცა რად ვიყავ ამისთვის მადლისა რასმე მნდომელი,
  3142 ერთი ვარ მონა მონებად, წინაშე თქვენსა მდგომელი.
3208 3143  
3209   ესე ქალაქი გზა არის ნავთა, ყოველგნით მავალთა,
  3144 «ესე ქალაქი გზა არის ნავთა, ყოველგნით მავალთა,
3210 3145 შემომკრებელი ამბავთა უცხოთა რათმე მრავალთა;
3211   აქა მოგესმის ამალი, შენ რომე დაუწვავ ალთა.
3212   ნუთუ ქმნას ღმერთმან გარდახდა მაგა ჭირთა და ვალთა!
  3146 აქა მოგესმის ამბავი, შენ რომე დაუწვავ ალთა.
  3147 ნუთუ ქმნას ღმერთმან გარდახდა მაგ შენთა ჭირთა და ვალთა!»
3213 3148  
3214   ჩვენ გავგზავნნეთ მენავენი, რომელთაცა კვლა უვლია,
  3149 «ჩვენ გავგზავნნეთ მენავენი, რომელთაცა კვლა უვლია,
3215 3150 მოგვინახონ იგი მთვარე, ვისთვის ჭირი არ გვაკლია;
3216 3151 მუნამდისცა მოიჭირვე, – გონებამან არ დაგლია.
3217   ყოლა ჭირი არ ეგების, თუმცა ლხინმან არ დასძლია».
  3152 ყოლა ჭირი არ ეგების, თუმცა ლხინმან არ დასძლია.
3218 3153  
3219   კაცნი იხმნა მასვე წამსა, ესე საქმე დავიურვეთ,
3220   უბრძანა, თუ: «ნავებითა წადით, ზღვა-ზღვა მოიცურვეთ,
3221   მოგვინახეთ, საყვარელსა მისსა მისთვის მოასურვეთ;
3222   თავთა ჭირი უათასეთ, რადმც უშვიდეთ, რადმცა ურვეთ?»
  3154 კაცნი იხმნა მასვე წამსა, ესე საქმე დავიურვეთ,
  3155 უბრძანა თუ: «ნავებითა წადით, ზღვა-ზღვა მოიცურვეთ;
  3156 მოგვინახეთ, საყვარელსა მისსა მისთვის მოასურვეთ,
  3157 თავთა ჭირი უათასეთ, რადმც უშვიდეთ, ანუ ურვეთ?»
3223 3158  
3224   აჩინნა კაცნი, სადაცა სადგურნი ნავთა სჩენოდეს,
3225   უბრძანა: «ძებნეთ ყოველგან, რაცა ვის მისი გსმენოდეს».
3226   მოლოდნა მიჩნდა სალხინოდ, პატიჟნი მო-რე-მლხენოდეს.
  3159 აჩინნა კაცნი, სადაცა სადგურნი ნავთა სჩენოდეს;
  3160 უბრძანა : «ძებნეთ ყოველგან, რაცა ვის მისი გსმენოდეს».
  3161 მოლოდნა მიჩნდა სალხინოდ, პატიჟნი მო-რე-მლხენოდეს,
3227 3162 უმისოდ ლხინი მინახავს, ამა დღისათვის მრცხვენოდეს!
3228 3163  
3229   ფრიდონ საჯდომნი დამიდგნა ადგილსა საპატრონოსა,
3230   მითხრა, თუ: «მცთარ ვარ აქამდის, ვერ მივხვდი გასაგონოსა:
  3164 ფრიდონ საჯდომნი დამიდგნა ადგილსა საპატრონოსა,
  3165 მითხრა, თუ: «მცთარვარ აქამდის, ვერ მივხვდი გასაგონოსა:
3231 3166 ხარ დიდი მეფე ინდოთა, რა ვით ვინ მოგაწონოსა!
3232 3167 ვინ არის კაცი, რომელმან თავი არ დაგამონოსა?!»
3233 3168  
3234   რას ვაგრძელებდე! მოვიდეს ყოვლგნით ამბისა მცნობელნი,
3235   ცუდნი და ცუდთა ადგილთა თავისა დამაშრობელნი,
3236   ვერა ვერ ეცნა, ვერ იყვნეს ვერას ამბისა მბობელნი,
  3169 რას ვაგრძელებდე! მოვიდეს ყოვლგნით ამბისა მცნობელნი,
  3170 ცუდნი და ცუდთა ადგილთა თავისა დამაშრობელნი;
  3171 ვერა ვერ ეცნა, ვერ იყვნეს ვერას ამბისა მბობელნი,
3237 3172 მე უფრო მდინდეს თვალთაგან კვლა ცრემლნი შეუშრობელნი.
3238 3173  
3239   მე ფრიდონს უთხარ: «ესე დღე ვითა მესაზაროების,
  3174 მე ფრიდონს უთხარ: «ესე დღე ვითა მესაზაროების,
3240 3175 ამისად მოწმად ღმერთი მყავს, სათქმელად მეუცხოების;
3241 3176 უშენოდ მყოფსა ღამე და დღეცა მესაღამოების,
3242   დახსნილ ვარ ლხინსა ყოველსა, მით გული ჭირსა მოების.
  3177 დახსნილვარ ლხინსა ყოველსა, მით გული ჭირსა მოების.
3243 3178  
3244   მაშა მე მისსა ამბავსა რათგან აღარას მოველი,
  3179 «მაშა მე მისსა ამბავსა რათგან აღარას მოველი,
3245 3180 ვეღარ ვიქმნები, გამიშვი, ვარ ფარმანისა მთხოველი!»
3246   ფრიდონს რა ესმა, ატირდა, სისხლითა მოერწყო ველი;
3247   მითხრა, თუ: «ძმაო, დღესითგან ცუდ ჩემი ლხინი ყოველი!»
  3181 ფრიდონს რა ესმა, ატირდა, სისხლითა მოერწყო ველი,
  3182 მითხრა, თუ: «ძმაო დღესითგან ცუდ ჩემი ლხინი ყოველი!»
3248 3183  
3249   თუცა დია მოიჭირვეს, ვერცა ეგრე დამიჭირეს;
3250   მისთა სპათა მუხლმოყრილთა თავი მათი ჩემკერძ ირეს,
  3184 თუცა დია მოიჭირვეს, ვერცა ეგრე დამიჭირეს;
  3185 მისთა სპათა მუხლ-მოყრილთა თავი მათი ჩემ-კერძ ირეს,
3251 3186 მეხვეოდეს, მაკოცებდეს, ატირდეს და ამატირეს:
3252   «ნუ წახვალო, დაგაწამოთ, სიცოცხლეა ჩვენი ვირეს!»
  3187 «ნუ წახვალო, დაგმონნეთ, სიცოცხლეა ჩვენი ვირეს!»
3253 3188  
3254   ეგრე უთხარ: «თქვენი გაყრა მეცა დია მეძნელების,
  3189 ეგრე უთხარ: «თქვენი გაყრა მეცა დია მეძნელების,
3255 3190 მაგრა ლხინი უმისოსა ჩემგან ძნელად გაიძლების;
3256 3191 ჩემსა ტყვესა ვერ გავსწირავ, თქვენცა დია გებრალების,
3257   ნუვინ მიშლით, არ დავდგები, არცა ვისგან დამეშლების».
  3192 ნუვინ მიშლით, არ დავდგები, არცა ვისგან დამეშლების.
3258 3193  
3259   მერმე ფრიდონ მოიყვანა, მიძღვნა ესე ჩემი ცხენი,
3260   მითხრა: «ხედავ პირი მზისა, თქვენ, საროსა, ეგეც ხენი,
  3194 მერმე ფრიდონ მოიყვანა, მიძღვნა ესე ჩემი ცხენი,
  3195 მითხრა: «ხედავ, პირი მზისა, თქვენ საროსა ეგეც ხენი,
3261 3196 ვიცი, მეტი არა გინდა, ძღვენნი რადმცა გავკიცხენი?
3262   თვით ამანვე მოგაწონნეს სახედრობა-სიფიცხენი».
  3197 თვით ამანვე მოგაწონს სახედრობა, სიფიცხენი».
3263 3198  
3264   ფრიდონ გამომყვა, წავედით, ორთავე ცრემლნი ვღვარენით;
  3199 ფრიდონ გამომყვა, წავედით, ორთავე ცრემლნი ვღვარენით;
3265 3200 მუნ ერთმანერთსა ვაკოცეთ, ზახილით გავიყარენით.
3266 3201 სრულად ლაშქარნი მტიროდეს გულითა მართლად, არ ენით.
3267 3202 გაზრდილ-გამზრდელთა გაყრასა ჩვენ თავნი დავადარენით.
3268 3203  
3269   ფრიდონისით წამოსრულმან, წავე ძებნად, კვლა ვიარე,
3270   რომე არა არ დამირჩა ხმელთა ზედა, ზღვათა გარე,
  3204 ფრიდონისით წამოსრულმან წავე ძებნად, კვლა ვიარე,
  3205 რომე არა არ დამირჩა ხმელთა ზედა, ზღვათა გარე;
3271 3206 მაგრა მისსა მნახავსაცა კაცსა ვერას შევეყარე;
3272 3207 გული სრულად გამიშმაგდა, თავი მხეცთა დავადარე.
3273 3208  
3274   ვთქვი, თუ: «ჩემ აღარა სიარული, ცუდი ცურვა,
  3209 ვთქვი, თუ: «ჩემგან აღარა ხამს სიარული, ცუდი ცურვა,
3275 3210 ნუთუ მხეცთა სიახლემან უკუმყაროს გულსა ურვა!»
3276   მონათა და ამა ასმათს სიტყვა უთხარ შვიდი თუ რვა:
3277   «ვიცი, რომე დამირჯიხართ, დია გართებს ჩემი მდურვა.
  3211 მონათა და ამა ასმათს სიტყვა უთხარ შვიდი, თუ რვა:
  3212 «ვიცი, რომე დამირჯიხართ, დია გართებს ჩემი მდურვა».
3278 3213  
3279   აწ წადით და მე დამაგდეთ, ეტერენით თავთა თქვენთა,
3280   ნუღარ უჭვრეტთ ცრემლთა ცხელთა, თვალთა ჩემთა მონადენთა!»
  3214 «აწ წადით და მე დამაგდეთ, ეტერენით თავთა თქვენთა,
  3215 ნუღარ უჭვრეტთ ცრემლთა ცხელთა, თვალთა ჩემთა მონადენთა».
3281 3216 რა ესენი მოისმენდეს საუბართა ესოდენთა,
3282   მითხრეს: «ჰაჲჰაჲ, რასა ჰბრძანებ, ნუ მოასმენ ყურთა ჩვენთა!
  3217 მითხრეს: «ჰა, რასა ჰბრძანებ, ნუ მოასმენ ყურთა ჩვენთა!
3283 3218  
3284   უშენოსა ნუმცა ვნახავთ ნუ პატრონსა, ნუ უფალსა!
3285   ნუთუ ღმერთმან არ გაგვყარნეს ცხენთა თქვენთა ნატერფალსა!
3286   თქვენ გიჭვრეტდეთ საჭვრეტელსა შვენიერსა, სატურფალსა!»
3287   თურე ბედი მოაღაფლებს კაცსა ეგზომ არღაფალსა.
  3219 «უშენოსა ნუმცა ვნახავთ, ნუ პატრონსა, ნუ უფალსა,
  3220 ნუთუ ღმერთმან არ გაგვყარნეს ცხენთა თქვენთა ნატერფალსა,
  3221 თქვენ გიჭვრეტდეთ საჭვრეტელსა შვენიერსა, სატურფალსა».
  3222 თურე ბედი მოაღაფლებს კაცსა ეგზომ არ-ღაფალსა!“
3288 3223  
3289   ვეღარ გავგზავნენ, სიტყვანი მესმნეს მონათა ჩემთანი,
  3224 ვეღარ გავგზავნენ, სიტყვანი მესმნეს მონათა ჩემთანი,
3290 3225 მაგრა დავყარენ არენი მე კაცრიელთა თემთანი;
3291   სახლად საყოფნი მიმჩნდეს თხათა და მათ ირემთანი.
  3226 სახლად საყოფნი მიმჩნდეს თხათა და მათ ირემთანი.
3292 3227 გავიჭერ, სრულად დავტკებნენ ქვე მინდორნი და ზე მთანი.
3293 3228  
3294   ესე ქვაბნი უკაცურნი ვპოვენ, დევთა შეეკაფნეს,
3295   შემოებ, ამოვწყვიდენ, ყოლა ვერას ვერ მეხაფნეს;
3296   მათ მონანი დამიხოცნეს, ჯაჭვნი ავად მოექაფნეს.
  3229 ესე ქვაბნი უკაცურნი ვპოვენ, დევთა შეეკაფნეს;
  3230 შემოებნეს, ამოვწყვიდენ, ყოლა ვერას ვერ მეხაფნეს,
  3231 მათ მონანი დამიხოცნეს, ჯაჭვნი ავად მოექაფნეს;
3297 3232 საწუთრომან დამაღრიჯა, ცქაფნი მისნი კვლა მეცქაფნეს.
3298 3233  
3299   აჰა, ძმაო, მაშინდითგან აქა ვარ და აქა ვკვდები;
3300   ხელი მინდორს გავიჭრები, ზოგჯერ ვტირ და ზოგჯერ ვბნდები,
3301   ესე ქალი არ დამაგდებს, არს მისთვისვე ცეცხლნადები, –
  3234 აჰა, ძმაო, მაშინდითგან აქა ვარ და აქა ვკვდები;
  3235 ხელი მინდორს გავიჭრები, ზოგჯერ ვტირ და ზოგჯერ ვბნდები,
  3236 ესე ქალი არ დამაგდებს, არს მისთვისვე ცეცხლ-ნადები, –
3302 3237 ჩემად ღონედ სიკვდილისა მეტსა არას არ ვეცდები!
3303 3238  
3304   რომე ვეფხი შვენიერი სახედ მისად დამისახავს,
  3239 რომე ვეფხი შვენიერი სახედ მისად დამისახავს,
3305 3240 ამად მიყვარს ტყავი მისი, კაბად ჩემად მომინახავს;
3306   ესე ქალი შემიკერავს, ზოგჯერ სულთქვამს, ზოგჯერ ახავს;
  3241 ესე ქალი შემიკერავს, ზოგჯერ სულთქვამს, ზოგჯერ ახავს,
3307 3242 რათგან თავი არ მომიკლავს, ხრმალი ცუდად მომიმახავს.
3308 3243  
3309   მისსა ვერ იტყვის ქებასა ყოველი ბრძენთა ენები;
  3244 მისსა ვერ იტყვის ქებასა  ყოველი ბრძენთა ენები;
3310 3245 მას დაკარგულსა ვიგონებ მე, სიცოცხლისა მთმენები;
3311 3246 მას აქათ ვახლავ ნადირთა, თავსა მათებრვე მხსენები;
3312 3247 სხვად არას ვიაჯ ღმრთისაგან, ვარ სიკვდილისა მქენები“.
3313 3248  
3314   პირსა იცა, გაიხეთქა: ღაწვი ვარდი აიხეწა,
3315   ლალი ქარვად გარდიქცა, ბროლი სრულად დაილეწა;
3316   ავთანდილსცა ცრემლი წასდის წამწამთაგან ერთსახე, წა-;
3317   მერე ქალმან დაადუმა, მუხლმოყრილი შეეხვეწა.
  3249 პირსა იცა, გაიხეთქა ღაწვი, ვარდი აიხეწა,
  3250 ლალი ქარვად გარდიქცა, ბროლი სრულად დაილეწა;
  3251 ავთანდილსცა ცრემლი წასდის წამწამთაგან ერთ-სახე, წა-,
  3252 მერე ქალმან დაადუმა, მუხლ-მოყრილი შეეხვეწა.
3318 3253  
3319 3254 ტარიელ უთხრა ავთანდილს, ასმათის დადუმებულმან:
3320   შენ ყველაკაი გაამე მე, ვერას ვერ ამებულმან;
3321   გიამბე ჩემი ამბავი სიცოცხლეგაარმებულმან,
  3255 შენ ყველაკაი გაამე მე ვერას ვერ ამებულმან;
  3256 გიამბე ჩემი ამბავი სიცოცხლე-გაარმებულმან,
3322 3257 აწ წადი, ნახე შენი მზე ნახვისა მოჟამებულმან“.
3323 3258  
3324 3259 ავთანდილ უთხრა: „მე შენი გაყრა არ მომეთმინების;
3325 3260 თუ გაგეყრები, თვალთაგან ცრემლიცა დამედინების.
3326 3261 მართალსა გითხრობ, ამისი კადრება ნუ გეწყინების,
3327 3262 შენ ვისთვის ჰკვდები, მაგითა მას არა არ ელხინების.
3328 3263  
3329   რა აქიმი დასნეულდეს, რაზომ გინდა საქებარი,
3330   მან სხვა უხმოს მკურნალი და მაჯაისა შემტყვებარი;
  3264 რა აქიმი დასნეულდეს, რაზომ გინდა საქებარი,
  3265 მან სხვა უხმოს მკურნალი და მაჯაისა შემტყვებარი;
3331 3266 მას უამბოს, რაცა სჭირდეს სენი, ცეცხლთა მომდებარი:
3332 3267 სხვისა სხვამან უკეთ იცის სასარგებლო საუბარი.
3333 3268  
3334   რაცა გითხრა, მომისმინე, ბრძენი გეტყვი, არა ხელი:
3335   ასი გმართებს გაგონება, არ გეყოფის, არ, ერთხელი;
3336   კარგად ვერას ვერ მოავლენს კაცი აგრე გულფიცხელი.
  3269 რაცა გითხრა, მომისმინე ბრძენი გეტყვი, არა ხელი;
  3270 ასი გმართებს გაგონება, არ გეყოფის, არ, ერთხელი.
  3271 კარგად ვერას ვერ მოავლენს კაცი აგრე გულ-ფიცხელი.
3337 3272 აწ მე მინდა ნახვა მისი, ვისგან დამწვავს ცეცხლი ცხელი.
3338 3273  
3339   იგი ვნახო, სიყვარული მისი ჩემთვის დავამტკიცო;
  3274 იგი ვნახო, სიყვარული მისი ჩემთვის დავამტკიცო;
3340 3275 მოვახსენო, რაცა მეცნას, მეტი საქმე არა მიცო;
3341   შენ გენუკვ, შემაჯერო, ღმერთი იღმრთო, ცაცა იცო,
  3276 შენ გენუკვ, შემაჯერო, ღმერთი იღმრთო, ცაცა იცო,
3342 3277 ერთმანერთი არ გავწიროთ, მაფიცო და შემომფიცო.
3343 3278  
3344   რომე აქათ არ წახვიდე, შენ თუ ამას შემეპირო,
3345   მეცა ფიცით შეგაჯერებ, არასათვის არ გაგწირო,
  3279 რომე აქათ არ წახვიდე, შენ თუ ამას შემეპირო,
  3280 მეცა ფიცით შეგაჯერ, არასათვის არ გაგწირო,
3346 3281 კვლა მოვიდე შენად ნახვად, შენთვის მოვკვდე, შენთვის ვირო,
3347 3282 ღმერთსა უნდეს, ვისთვის ჰკვდები, მისთვის აგრე არ გატირო“.
3348 3283  
3349   მან მიუგო: „უცხოსუცხო გრე ვითა შეგიყვარდი?
  3284 მან მიუგო: „უცხოს უცხო გრე ვითა შეგიყვარდი?
3350 3285 გასაყრელად გეძნელები, იადონსა ვითა ვარდი;
3351 3286 რაგვარამცა დაგივიწყე, რაგვარამცა უკუმქარდი!
3352 3287 ღმერთმან ქმნას და კვლაცა გნახო ალვა მორჩი, განაზარდი.
3353 3288  
3354   პირი შენი ნახვად ჩემად თუ მობრუნდეს, ტანი ვით ხოს,
3355   გული მინდორს არ გაიჭრეს, არ ირმოს რცა ითხოს;
  3289 პირი შენი ნახვად ჩემად თუ მობრუნდეს, ტანი ხოს,
  3290 გული მინდორს არ გაიჭრეს, არ ირმოს, არცა ითხოს,
3356 3291 თუ გიტყუო, მოგაღორო, ღმერთმან რისხვით გამიკითხოს!
3357 3292 შენმან ჭვრეტა-სიახლემან მომაქარვოს სევდა, მითხოს!“
3358 3293  
3359   ამა ზედა შეიფიცნეს მოყვარენი გულსადაგნი,
3360   იაგუნდნი ქარვისფერნი, სიტყვაძვირნი, ცნობაშმაგნი;
  3294 ამაზედა შეიფიცნეს მოყვარენი გულ-სადაგნი,
  3295 იაგუნდნი ქარვის-ფერნი, სიტყვა-ბრძენნი, ცნობა-შმაგნი;
3361 3296 შეუყვარდა ერთმანერთი, სწვიდეს მიწყივ გულსა დაგნი,
3362 3297 მას ღამესა ერთგან იყვნეს შვენიერნი ამხანაგნი.
3363 3298  
3364 3299 ავთანდილცა მასვე თანა ტიროდა და ცრემლი ღვარა;
3365 3300 რა გათენდა, წამოვიდა, აკოცა და გაეყარა;
3366 3301 ტარიელს თუ ვით ეწყინა, რა ქმნას, ამას ვერ მიმხვდარა;
3367 3302 ავთანდილცა ჩატიროდა, შამბი შიგან ჩაიარა.
3368 3303  
3369   ავთანდილს ასმათ ჩამოჰყვა, ზენარით ეუბნებოდა,
3370   მუხლთა უყრიდა, ტიროდა, თითითა ეხვეწებოდა,
  3304 ავთანდილს ასმათ ჩამოჰყვა, ზენარით ეუბნებოდა;
  3305 მუხლთა უყრიდა, ტიროდა, თითითა ეხვეწებოდა;
3371 3306 ადრე მოსლვასა ვედრებდა, მართ ვითა ია ჭნებოდა;
3372   მან უთხრა: „დაო, უთქვენოდ სხვა რამცა მეგონებოდა!
  3307 მან უთხრა: „დაო, უთქვენოდ სხვა რამცა მეგონებოდა!
3373 3308  
3374   ადრე მოვალ, არ გაგწირავ, არას დავზამ შინა ხანსა,
3375   ოდენ სხვაგან არ წავიდეს, ნუსად არებს იმა ტანსა;
3376   აქათ ორ თვე არ მოვიდე, ვიქ საქმესა დაუგვანსა,
3377   შეიგენით, მიცემულ ვარ ჭირსა რასმე თანისთანსა“.
  3309 ადრე მოვალ, არ გაგწირავ, არას დავზამ შინა ხანსა,
  3310 ოდენ სხვაგან არ წავიდეს, ნუ სად არებს იმა ტანსა;
  3311 აქათ ორ თვე არ მოვიდე, ვიქ საქმესა დაუგვანსა,
  3312 შეიგენით, მიცემულვარ ჭირსა რასმე თანისთანსა“.
3378 3313 ამბავი ავთანდილისა არაბეთს შექცევისა
3379    
3380   იგი, მუნით წამოსრული, სევდამანცა განა მოკლა!
3381   პირსა იხოკს, ვარდსა აობს, ხელი მისი გაამხოკლა;
3382   სისხლსა, მისგან დადენილსა, მხეცი ყოვლი გაამლოკლა;
  3314 იგი მუნით წამოსრული სევდამანცა განა მოკლა!
  3315 პირსა იხოკს, ვარდსა აზრობს, ხელი მისი გაამხოკლა;
  3316 სისხლსა, მისგან დადენილსა, მხეცი ყოვლი გაამლოკლა;
3383 3317 მისმან ფიცხლა სიარულმან შარა გრძელი შეამოკლა.
3384 3318  
3385   მუნ მივიდა, სადა იგი მისნი სპანი დაეყარნეს.
3386   ნახე, იცნეს; რაგვარაცა მართებს, აგრე გაეხარნეს.
3387   შერმადისცა ახარებდეს, ფიცხლა კაცთა თავნი არნეს:
3388   მოვიდაო, აქანამდის ვითვის ლხინი გაგვემწარნეს!“
  3319 მუნ მივიდა, სადა იგი მისნი სპანი დაეყარნეს
  3320 ნახე, იცნეს, რაგვარაცა მართებს, აგრე გაეხარნეს.
  3321 შერმადისცა ახარებდეს, ფიცხლა, კაცთა თავნი არნეს:
  3322 მოვიდაო, აქანამდის ვითვის ლხინი გაგვემწარნეს!“
3389 3323  
3390   გაეგება, მოეხვია, ზედა დადვა პირი ხელსა,
  3324 გაეგება, მოეხვია, ზედა დახვდა პირი ხელსა,
3391 3325 აკოცებდა, სიხარულით ცრემლსა ღვრიდა ველთა მრწყველსა;
3392   ესე თქვა, თუ: „ნეტარ, ღმერთო, ცხადსა ვხედავ ანუ ბნელსა?
  3326 ესე თქვა თუ: „ ნეტარ, ღმერთო, ცხადსა ვხედავ, ანუ ბნელსა?
3393 3327 მე ვით ღირს ვარ ამას, რომე თვალნი ჩემნი გჭვრეტდენ მრთელსა!“
3394 3328  
3395   ყმამან მდაბლად მოიკითხა, ზედა დასდა პირი პირსა;
3396   უბრძანა, თუ: „ღმერთსა ვმადლობ, შენ თუ ჭირად არა გჭირსა!
3397   დიდებულთა თაყვანისცეს, აკოცებდეს, ვინცა ღირსა,
3398   ზარსა სცემდეს, უხაროდა უფროსსა და უნდა მცირსა.
  3329 ყმამან მდაბლად მოიკითხა, ზედა დასდა პირი პირსა;
  3330 უბრძანა, თუ: „ღმერთსა ვმადლობ, შენ თუ ჭირ არა გჭირსა!
  3331 დიდებულთა თაყვანი სცეს, აკოცებდეს ვინცა ღირსა,
  3332 ზარსა სცემდეს, უხაროდა უფროსსა, თუ უნდა მცირსა.
3399 3333  
3400   ვიდეს, სადა საყოფად სახლი დგა მუნ აგებული.
  3334 ვიდეს, სადა საყოფად სახლი დგა მუნ აგებული.
3401 3335 მოვიდა ნახვად ყოველი მის ქალაქისა კრებული.
3402   მაშინვე დაჯდა ნადიმად მორჭმული, ლაღი, შვებული.
3403   ენა მის დღისა შვებასა ყოლა ვერ იტყვის კებული.
  3336 მაშინვე დაჯდა ნადიმად მორჭმული, ლაღი, შვებული
  3337 ენა მის დღისა შვებასა ყოლა ვერ იტყვის კებული.
3404 3338  
3405   შერმადინს უთხრა, უამბო ყოველი მისგან ნახული,
3406   ანუ ვით პოვა იგი ყმა, მისგანვე მზედ დასახული.
3407   ავთანდილს ცრემლი უყოფდა, უბნობდა თვალდაფახული:
3408   უმისოდ მყოფსა სწორად მიჩს ჩემთვის დარბაზი და ხული“.
  3339 შერმადინს უთხრა, უამბო ყოველი მისგან ნახული
  3340 ანუ ვით პოვა იგი ყმა, მისგანვე მზედ დასახული
  3341 ავთანდილს ცრემლი უყოფდა, უბნობდა თვალ-დაფახული:
  3342 უმისოდ მყოფსა სწორად მიჩს ჩემთვის დარბაზი და ხული“
3409 3343  
3410   ნ ამბავი შინაური ყველაკაი მოახსენა:
3411   შენი წასლა არვინ იცის, რაცა მითხარ, აგრე ვქმენა!“
3412   მას დღე მუნით არ წავიდა, ინადიმა, გაისვენა,
3413   ცისკრად შეჯდა, გაემართა, დღე რა მზემან გაათენა.
  3344 ნ ამბავი შინაური ყველაკაი მოახსენა:
  3345 შენი წასლა არვინ იცის, რაცა მითხარ, აგრე ვქმენა!“
  3346 მას დღე მუნით არ წავიდა, ინადიმა, გაისვენა,
  3347 ცისკრად შეჯდა, გაემართა, დღე რა მზემან გაათენა.
3414 3348  
3415   არცაღა დაჯდა ნადიმად, არცა ქმნად კვლა ხალვათისა;
3416   შერმადინ მახარობელი წავა მისლისა მათისა,
3417   ფიცხლა წავიდა, სავალი სამ დღე ვლო დღისა ათისა.
3418   მას ლომსა შეყრა უხარის მის მზისა მოკამათისა.
  3349 არცაღა დაჯდა ნადიმად, არცაღა ქმნად ხალვათისა;
  3350 შერმადინ მახარობელი წავა მისლისა მათისა,
  3351 ფიცხლა წავიდა, სავალი სამ დღე ვლო დღისა ათისა.
  3352 მას ლომსა ნახვა უხარის მის მზისა მოკამათისა.
3419 3353  
3420   შესთვლა: „მეფე უკადრი ხარმცა მორჭმით და დიდობით!
3421   ამა საქმესა ვიკადრებ შიშით, კრძალვით და რიდობით:
3422   მის ყმისა ვერას ვერ მცნობი უხმობდი თავსა ფლიდობით,
  3354 შესთვლა: „მეფე უკადრი ხარმცა მორჭმით და დიდობით!
  3355 ამა საქმესა ვიკადრებ შიშით, კრძალვით და რიდობით,
  3356 მის ყმისა ვერას ვერ მცნობი უხმობდი თავსა ფლიდობით,
3423 3357 აწ ვცან და გაცნევ ყველასა, მოვალ შვებით და მშვიდობით“.
3424 3358  
3425   როსტევან – მეფე უკადრი, მორჭმული, შეუპოველი.
  3359 როსტევან – მეფე უკადრი, მორჭმული, შეუპოველი
3426 3360 შერმადინ მოციქულობა თვით მოახსენა ყოველი:
3427   ავთანდილ მოვა წინაშე, მის ყმისა ვისმე მპოველი“.
  3361 ავთანდილ მოვა წინაშე, მის ყმისა ვისმე მპოველი“.
3428 3362 ბრძანა: „ვცან ჩემი ღმრთისაგან სააჯო და სათხოველი“.
3429 3363  
3430 3364 თინათინს ჰკადრა შერმადინ, ნათელსა მას უღამოსა:
3431   ავთანდილ მოვა წინაშე, გკადრებს ამბავსა ამოსა“.
3432   იგი მით აკრთობს ელვასა, მზისაგან უთამამოსა,
  3365 ავთანდილ მოვა წინაშე, გკადრებს ამბავსა ამოსა“.
  3366 იგი მით აკრთობს ელვასა, მზისაცა უთამამოსა,
3433 3367 მას საბოძვარი უბოძა, მისი ყველაი დამოსა.
3434 3368  
3435 3369 მეფე შეჯდა, გაეგება ყმასა, მუნით მომავალსა;
3436   ამას პირმზე მეფისაგან ივალებდა ვითა ვალსა.
3437   მიეგება, მოეგება მხიარული გულმხურვალსა,
3438   დიდებულთა ჯარისაგან ზოგი ჰგვანდა ვითა მთრვალსა.
  3370 ამას პირ-მზე მეფისაგან ივალებდა ვითა ვალსა.
  3371 მიეგება, მოეგება მხიარული გულ-მხურვალსა,
  3372 დიდებულთა ჯარისაგან ზოგი ჰგვანდა ვითა მთრვალსა.
3439 3373  
3440   რა მიეახლა, გარდახდა ყმა, თაყვანისცა მეფესა;
  3374 რა მიეახლა, გარდახდა ყმა, თაყვანი-სცა მეფესა;
3441 3375 აკოცა როსტან, მიმხვდარმან ნიშატთა სიიეფესა;
3442   გულმხიარულნი, შვებულნი მივლენ დარბაზსა სეფესა;
  3376 გულ-მხიარულნი, შვებულნი მივლენ დარბაზსა სეფესა;
3443 3377 მის ყმისა მოსლვა უხარის ყოველსა მუნ მეკრეფესა.
3444 3378  
3445   მას ავთანდილ თაყვანისცა, ლომთალომმან მზეთამზესა.
  3379 მას ავთანდილ თაყვანი-სცა ლომთა ლომმან მზეთა მზესა.
3446 3380 მუნ ბროლი და ვარდ-გიშერი გაეტურფა სინაზესა.
3447   პირი მისი უნათლეა სინათლესა ზესთაზესა,
3448   სახლ-საყოფი არა მართებს, ცამცა გაიდარბაზესა!
  3381 პირი მისი უნათლეა სინათლესა ზესთა ზესა,
  3382 სახლ-საყოფი არა მართებს, ცამცა გაიდარბაზესა.
3449 3383  
3450 3384 მას დღე დასხდეს ნადიმობად, გაამრავლეს სმა და ჭამა;
3451 3385 ყმასა მეფე ასრე უჭვრეტს, ვითა შვილსა ტკბილი მამა.
3452 3386 მათ ორთავე აშვენებდა, ფიფქსა – თოვნა, ვარდსა – ნამა.
3453 3387 უხვად გასცეს საბოძვარი, მარგალიტი, ვითა დრამა.
3454 3388  
3455 3389 სმა გარდახდა, თავის-თავის გაიყარნეს მსმელნი შინა;
3456 3390 დიდებულნი არ გაუშვნეს, ყმა დაისვეს ახლოს წინა;
3457 3391 მეფე ჰკითხავს, იგი ჰკადრებს, რაცა ჭირი დაეთმინა,
3458 3392 მერმე მისი, უცნობოსა, რა ენახა, რა ესმინა.
3459 3393  
3460   მას ვახსენებდე, ნუ გიკვირს, თქმა მჭირდეს მიწყივ ახისა!
  3394 მას ვახსენებდე, ნუ გიკვირს, თქმა მჭირდეს მიწყივ ახისა:
3461 3395 მზე თუ ვთქვა მსგავსი მისი და ანუ მისისა სახისა,
3462   ვინ უნახავქმნის გონება ყოველთა კაცთა მნახისა;
3463   ვარდი დამჭნარი ეკალთა შუა, შორს მყოფი, ახ, ის-ა!“
  3396 ვინ უნახავ-ქმნის გონება ყოველთა კაცთა მნახისა;
  3397 ვარდი დამჭნარი ეკალთა შუა, შორს-მყოფი, ახ, ის-ა!“
3464 3398  
3465   რა ჭირი კაცსა სოფელმან მოუთმოს მოუთმინამან,
3466   ქაცვი ლეწამმან, ზაფრან იმსგავსოს ფერად მინამან.
3467   ავანდილ, მისმან მხსენებმან, ღაწვი ცრემლითა მინა მან,
3468   წვრილად უამბო ამბავი მან, მისმან მონასმინამან:
  3399 რა ჭირი კაცსა სოფელმან მოუთმოს მოუთმინამან,
  3400 ქაცვი ლეწამმან, ზაფრან იმსგავსოს ფერად მინამან,
  3401 ავანდილ, მისმან მხსენებმან, ღაწვი ცრემლითა მინამან.
  3402 წვრილად უამბო ამბავი მან, მისმან მონასმინამან.
3469 3403  
3470   ქვაბნი ომითა წაუხმან, სახლად აქვს დევთა სახლები,
  3404 ქვაბნი ომითა წაუხმან, სახლად აქვს დევთა სახლები,
3471 3405 საყვარელისა მისისა ქალი ჰყავს თვით ნაახლები,
3472 3406 ვეფხისა ტყავი აცვია, ცუდად უჩს სტავრა-ნახლები,
3473 3407 აღარა ნახავს სოფელსა, ცეცხლი სწვავს ახალ-ახლები“.
3474 3408  
3475 3409 რა დაასრულა ამბავი, საქმე მისისა ჭირისა,
3476   ნახვა მის მზისა ნათლისა, მის, თვალად არდუხჭირისა,
3477   ეამა ქება ვარდისა, ბროლისა განაჭვირისა:
3478   ეგე კმა სიმხნე სიმხნისად, რადღა ხარ მომხვეჭი რისა!“
  3410 ნახვა მის მზისა ნათლისა, მის თვალად არ დუხჭირისა,
  3411 ეამა;ქება ვარდისა, ბროლისა განაჭვირისა:
  3412 ეგე კმა სიმხნე სიმხნისად, რადღა ხარ მომხვეჭი რისა!“
3479 3413  
3480   გამხიარულდა თინათინ ამა ამბისა სმენითა.
3481   მას დღე იხარებს სმისა და ჭამისა არმოწყენითა,
3482   კვლა საწოლს დახვდა მის მზისა მონა სიტყვითა ბრძენითა:
3483   მისლვა ებრძანა, ეამა, თქმა არ ეგების ენითა.
  3414 გამხიარულდა თინათინ ამა ამბისა სმენითა;
  3415 მას დღე იხარებს სმისა და ჭამისა არ-მოწყენითა,
  3416 კვლა საწოლს დახვდა მის მზისა მონა სიტყვითა ბრძენითა.
  3417 მისლვა ებრძანა; ეამა, თქმა არ ეგების ენითა.
3484 3418  
3485 3419 ყმა წავიდა მხიარული, ლმობიერი, არ გამწყრალი,
3486   ლომი, მინდორს ლომთათანა,ინდორ ული, ფერნამკრთალი,
3487   ყმა სოფლისა ხასიათი, ჯავარსრული, მრავალწყალი,
  3420 ლომი მინდორს ლომთა თანა მორული, ფერ-ნამკრთალი,
  3421 ყმა სოფლისა ხასიათი, ჯავარსრული, მრავალ-წყალი,
3488 3422 მაგრა ჰქონდა გულისათვის გული გულსა განაცვალი.
3489 3423  
3490   მზე უკადრი ტახტსა ზედა ზის მორჭმული, არნადევრი,
3491   წყლად ევფრატსა უხვად ერწყო ედემს რგული ალვა მჭევრი,
3492   ბროლ-ბალახშსა აშვენებდა თმა გიშერი, წარბი ტევრი.
3493   მე ვინ ვაქებ? ათენს ბრძენთა, ხამს, აქებდეს ენა ბევრი!
  3424 მზე უკადრი ტახტსა ზედა ზის მორჭმული, არ-ნადევრი,
  3425 წყლად ევფრატსა უხვად ერწყო ედემს რგული ალვა მჭევრი;
  3426 ბროლ-ბალახშსა აშვენებდა თმა გიშერი, წარბი ტევრი,
  3427 მე ვინ ვაქებ? ათენს ბრძენთა ხამს აქებდეს ენა ბევრი!
3494 3428  
3495 3429 ყმა მხიარული წინაშე დასვა სკამითა მისითა;
3496 3430 სხენან სავსენი ლხინითა, ორთავე შესატყვისითა;
3497   უბნობენ ლაღნი, წყლიანნი არა სიტყვითა მქისითა;
  3431 უბნობენ ლაღნი, წყლიანნი, არა სიტყვითა მქისითა;
3498 3432 უთხრა: „ჰპოვეა, პატიჟნი ნახენ ძებნითა ვისითა?“
3499 3433  
3500 3434 ჰკადრა: „რა კაცსა სოფელმან მისცეს წადილი გულისა,
3501   ხსოვნა არა ხამს ჭირისა, ვით დღისა გარდასრულისა.
  3435 ხსოვნა არა ხამს ჭირისა, ვით დღისა გარდასრულისა .
3502 3436 ვპოვე ხე, ტანი ალვისა, სოფლისა წყლითა რწყულისა,
3503   მუნ პირი, მსგავსი ვარდისა, მაგრა აწ ფერნაკლულისა.
  3437 მუნ პირი, მსგავსი ვარდისა, მაგრა აწ ფერ-ნაკლულისა.
3504 3438  
3505   მუნ სარო, მსგავსი ვარდისა, ვნახე, მისჭირდა, მი-, ნები;
  3439 მუნ სარო, მსგავსი ვარდისა, ვნახე, მისჭირდა, მი-, ნები;
3506 3440 იტყვის: «დავკარგე ბროლი და სადა რთავს ბროლსა მინები».
3507 3441 მით ვიწვი, რათგან ჩემებრვე ცეცხლი სწვავს მოუთმინები“.
3508 3442 მერმე კვლა ჰკადრა ამბავი მან, მისგან მონასმინები.
3509 3443  
3510   სიარულსა მისგან ძებნად, სრულ პატიჟთა მოსთვლის, ჭირსა;
  3444 სიარულსა მისგან ძებნად სრულ პატიჟთა მოსთვლის ჭირსა,
3511 3445 მერმე ჰკადრა, საწადლისა ღმერთმან პოვნა ვით აღირსა:
3512   საწუთრო და სოფელს ყოფა, კაცი უჩსო, ვით ნადირსა,
  3446 საწუთრო და სოფელს ყოფა, კაცი უჩსო, ვით ნადირსა,
3513 3447 ოდენ ხელი მხეცთა თანა იარების მინდორს, ტირსა.
3514 3448  
3515   ნუ მკითხავ, ქება რა გკადრო, ჩემგან რა გაგეგონების?
  3449 ნუ მკითხავ, ქება რა გკადრო ჩემგან ვით გაგეგონების?
3516 3450 მისსა მნახავსა ნახული აღარა მოეწონების;
3517   თვალი მჭვრეტელ, ვით მზისა ციაგსა, დაეღონების;
3518   ვარდი შექმნილ ზაფრანად, აწ ია შეიკონების!“
  3451 თვალი მჭვრეტელთა, ვით მზისა ციაგსა, დაეღონების:
  3452 ვარდი შექმნილ ზაფრანად, აწ ია შეიკონების!“
3519 3453  
3520   წვრილად ჰკადრა, რა იცოდა რა ნახულად, რა ნასმენად:
3521   ვითა ვეფხსა წავარნა და ქვაბი აქვსო სახლად, მენად;
3522   ქალი ახლავს სასურველად, სულთა დგმად და ჭირთა თმენად“.
3523   ვა, სოფელმან სოფელს მყოფი ყოვლი დასვა ცრემლთა დენად!
  3454 წვრილად ჰკადრა რა იცოდა, რა ნახულ, რა ნასმენად:
  3455 ვითა ვეფხსა წავარნა და ქვაბი აქვსო სახლად, მენად;
  3456 ქალი ახლავს სასურველად, სულთა დგმად და ჭირთა თმენად,
  3457 ვა, სოფელმან სოფელს მყოფი ყოვლი დასვა ცრემლთა დენად!
3524 3458  
3525   ქალსა რა ესმა ამბავი, მიხვდა წადილი ნებისა,
  3459 ქალსა რა ესმა ამბავი, მიხვდა წადილი ნებისა,
3526 3460 განათლდა პირი მთვარისა, ვით ნათლად ნავანებისა;
3527   იტყვის: „რა უთხრა პასუხი მა სათნებისა თნებისა,
  3461 იტყვის: „რა უთხრა პასუხი მისთა ნებისა თნებისა,
3528 3462 რაა წამალი მისისა წყლულისა განკურნებისა?“
3529 3463  
3530 3464 ყმა ეტყვის: „ვის აქვს მინდობა კაცისა მომცქაფავისა?
3531   მან ჩემთვის დაწვა თავის დადვა, არდასაწვავისა;
  3465 მან ჩემთვის დაწვა თავის დადვა, არ-დასაწვავისა,
3532 3466 დრო დამიც ჩემგან მისლვისა, მითქვამს დადება თავისა,
3533 3467 მზე შემიფიცავს თავისა, ჩემგან მზედ სახედავისა.
3534 3468  
3535   ხამს მოყვარე მოყვრისათვის თავი ჭირსა არდამრიდად,
3536   გული მისცეს გულისათვის, სიყვარული გზად და ხიდად;
  3469 ხამს მოყვარე მოყვრისათვის თავი ჭირსა არ დამრიდად,
  3470 გული მისცეს გულისათვის, სიყვარული გზად და ხიდად;
3537 3471 კვლა მიჯნურსა მიჯნურისა ჭირი უჩნდეს ჭირად დიდად,
3538 3472 აჰა, მაქვსმცა უმისოსა ლხინი არმად, თავი ფლიდად!“
3539 3473  
3540 3474 მზე ეტყვის: „მომხვდა ყოველი ჩემი წადილი გულისა:
3541 3475 პირველ, შენ მოხვე მშვიდობით, მპოვნელი დაკარგულისა,
3542   მერმე, ზრდა სიყვარულისა გაქვს, ჩემგან დანერგულისა,
  3476 მერ ზრდა სიყვარულისა გაქვს, ჩემგან დანერგულისა,
3543 3477 ვპოვე წამალი გულისა, აქამდის დადაგულისა!
3544 3478  
3545   საწუთრო კაცსა ყოველსა ვითა ტაროსი უხვდების:
  3479 საწუთრო კაცსა ყოველსა ვითა ტაროსი უხვდების:
3546 3480 ზოგჯერ მზეა და ოდესმე ცა რისხვით მოუქუხდების.
3547   აქამდის ჭირი ჩემ ზედა, აწ სე ლხინ უხვდების,
  3481 აქამდის ჭირი ჩემზედა, აწ სე ლხინ უხვდების,
3548 3482 რათგან შვება აქვს სოფელსა, თვით რად ვინ შეუწუხდების?
3549 3483  
3550   შენ არგატეხა კარგი გჭირს ზენაარისა, ფიცისა.
3551   ხამს გასრულება მოყვრისა სიყვარულისა მტკიცისა,
3552   ძებნა წამლისა მისისა და ცოდნა ხამს უიცისა,
3553   ჩემი თქვი, რა ვქმნა ბნელქმნილმან, მზე მიმეფაროს, მი-, ცისა?“
  3484 შენ არ-გატეხა კარგი გჭირს ზენაარისა, ფიცისა.
  3485 ხამს გასრულება მოყვრისა სიყვარულისა მტკიცისა;
  3486 ძებნა წამლისა მისისა და ცოდნა ხამს, უიცისა,
  3487 ჩემი თქვი, რა ვქმნა ბნელ-ქმნილმან, მზე მიმეფაროს, მი-, ცისა?“
3554 3488  
3555 3489 ყმამან ჰკადრა: „სიახლითა შევრთე ჭირი შვიდსა მე რვა,
3556 3490 ცუდი არის დამზრალისა გასათბობლად წყლისა ბერვა,
3557 3491 ცუდი არის სიყვარული, ქვეით კოცნა, მზისა წვერვა,
3558   თუ გეახლო, ერთხლ ვა და, რა მოგშორდე, ათასჯერ ვა!
  3492 თუ გეახლო, ერთხლ ვა და რა მოგშორდე, ათასჯერ ვა!
3559 3493  
3560   ვა თუ გავიჭრ, გაჭრილსა სადა, გლახ, დამწვავს სამ ალი!
3561   გული ძეს საგნად ისრისა, მესრის საკრავად სამალი;
3562   ღე სიცოცხლისა ჩემისა დღსითგან ჩანს ნასამალი;
  3494 ვა თუ გავიჭრ, გაჭრილსა სადა, გლახ, დამწვავს სამ-ალი!
  3495 გული ძეს საგნად ისრისა, მესრის საკრავად სამალი;
  3496 რო სიცოცხლისა ჩემისა დღსითგან ჩანს ნასამალი;
3563 3497 მალვა მწადს, მაგრა გარდახდა ჟამი პატიჟთა სამალი!
3564 3498  
3565   მესმა თქვენი ნაუბარი, გავიგონე, რაცა ჰბრძანე;
3566   ვარდსა ქაცვი მოაპოვებს, ეკალთამცა რად ვეფხანე?!
3567   მაგრა, მზეო, თავი მზესა ჩემთვის სრულად დააგვანე,
  3499 მესმა თქვენი ნაუბარი, გავიგონე, რაცა ჰბრძანე!
  3500 ვარდსა ქაცვი მოაპოვებს, ეკალთამცა რად ვეფხანე!
  3501 მაგრა მზეო, თავი მზესა ჩემთვის სრულად დააგვანე,
3568 3502 სიცოცხლისა საიმედო ნიშანი რა წამატანე!“
3569 3503  
3570   ყმა ტბილი და ტკბილქართული, სიკეთისა ხელისმხდელი,
3571   ამა ზედა ეუბნების, ვით გაზრდილსა ამო მზრდელი;
3572   ქალმან მისცა მარგალიტი, სრულქმნა მისი საწადელი,
3573   ღმერთმან ქმნას და გაუსრულდეს ლხინი ესე აწინდელი!
  3504 ყმა ტბილი და ტკბილ-ქართული, სიკეთისა ხელის მხდელი,
  3505 ამაზედა ეუბნების, ვით გაზრდილსა ამო მზრდელი;
  3506 ქალმან მისცა მარგალიტი, სრულ ქმნა მისი საწადელი,
  3507 ღმერთმან ქმნას და გაუსრულდეს ლხინი ესე აწინდელი.
3574 3508  
3575 3509 რა სჯობს, რა კაცმან გიშერი ბროლ-ლალსა თანა ახიოს,
3576 3510 ანუ ბაღს ალვა საროსა ახლოს რგოს, მორწყოს, ახიოს,
3577   მისსა მჭვრეტელსა ალხინოს, ვერმჭვრეტსა ავაგლახიოს!
3578   ვა მოყვრისა გაყრილსა, ახი ოს ეყოს, ახი ოს!
  3511 მისსა მჭვრეტელსა ალხინოს, ვერ-მჭვრეტსა ავაგლახიოს:
  3512 ვა მოყვრისა გაყრილსა ახი ოს ეყოს, ახი, ოს!
3579 3513  
3580   მათ მიხვდა ლხინი ყოველი ერთმანერთისა ჭვრეტითა.
  3514 მათ მიხვდა ლხინი ყოველი ერთმანერთისა ჭვრეტითა;
3581 3515 ყმა წამოვიდა გაყრილი, მივა გულითა რეტითა.
3582   მზე ტირს სისხლისა ცრემლითა, ზღვისაცა მეტისმეტითა.
3583   იტყვის: „ვერ გაძღა სოფელი, ვა, სისხლთა ჩემთა ხვრეტითა!“
  3516 მზე ტირს სისხლისა ცრემლითა, ზღვისაცა მეტის-მეტითა.
  3517 იტყვის: „ვერ გაძღა სოფელი, ვა, ჩემთა სისხლთა ხვრეტითა!“
3584 3518  
3585 3519 ყმა წავიდა სევდიანი, მკერდსა იცემს, ამად ილებს,
3586 3520 რომე კაცსა მიჯნურობა ატირებს და გააფრდილებს;
3587 3521 რა ღრუბელი მიეფარვის, მზე ხმელეთსა დააჩრდილებს,
3588 3522 მის მოყვრისა მოშორვება კვლა აბინდებს, არ ადილებს.
3589 3523  
3590 3524 სისხლმან და ცრემლმან გარევით ღაწვი ქმნის ღარად და ღარად;
3591   იტყვის: „მზე ჩემგან თავისა კმა დასადებლად აღარად;
3592   მიკვირს, თუ გული ალმასი შავმან წმწამმან დაღა რად!
  3525 იტყვის: „მზე ჩემგან თავისა კმა დასადებლად აღარად;
  3526 მიკვირს თუ გული ალმასი შავმან წმწამმან დაღა რად!
3593 3527 ვირე ვნახვიდე, სოფელო, მინდი სალხინოდ აღარად!
3594 3528  
3595   ვინ უწინ ედემს ნაზარდი ალვა მრწყო, დამრო, მახია,
  3529 ვინ უწინ ედემს ნაზარდი ალვა მრო, მომრწყო, მახია,
3596 3530 დღეს საწუთრომან ლახვარსა მიმცა, დანასა მახია,
3597 3531 დღეს გული ცეცხლსა უშრეტსა დაბმით დამიბა, მახია.
3598   აწყა ვცან, საქმე სოფლისა ზღაპარია და ჩმახია!“
  3532 აწყა ვცან, საქმე სოფლისა ზღაპარია და ჩმახია!“.
3599 3533  
3600   ამას მოსთქვამს, ცრემლსა აფრქვევს, ათრთოლებს და აწანწარებს,
3601   გულამოსკვნით, ოხრა-სულთქმით მიხრის ტანსა, მიაწარებს.
  3534 ამას მოსთქვამს, ცრემლსა აფრქვევს, ათრთოლებს და აწანწარებს.
  3535 გულ-ამოსკვნით, ოხრა-სულთქმით, მიხრის ტანსა, მიაწარებს.
3602 3536 საყვარლისა სიახლესა მოშორვება გაამწარებს,
3603   ვა, საწუთრო ბოლოდ თავსა ასუდარებს, აზეწარებს!
  3537 ვა, საწუთრო ბოლოდ თავსა ასუდარებს, აზეწარებს!
3604 3538  
3605 3539 ყმა მივიდა, საწოლს დაჯდა, ზოგჯერ ტირს და ზოგჯერ ბნდების,
3606   მაგრა ახლავს გონებითა საყვარელსა, არ მოსწყდების;
3607   ვით მწვანილსა თრთვილისაგან, პირსა ფერი მოაკლდების.
3608   ხედავთ, ვარდსა უმზეობა რაგვარ ადრე დააჩნდების!
  3540 მაგრა ახლავს გონებითა საყვარელსა, არ მოსწყდების;
  3541 ვით მწვანილსა თრთვილისაგან, პირსა ფერი მოაკლდების,
  3542 ხედავთ, ვარდსა უმზეობა როგორ ადრე დააჩნდების!
3609 3543  
3610   საწოლს მჯდომმან პირსა ცემით ბროლი ბღუჯოს, ვარდი კონოს;
3611   გულსა იდებს, იტყვის: „კაცმან ჭირი ლხინსა შეაწონოს;
3612   ლხინმან სძლიოს, გაძლება ხამს, ჭირი სთმოს და ჟამთა მონოს.
3613   ვინ ქონება არ იმადლოს, მას სხვა ღმერთმან რა აქონოს!
3614    
3615   გული კრულია კაცისა, ხარბი და გაუძღომელი,
3616   გული – ჟამ-ჟამად ყოველთა ჭირთა მთმო, ლხინთა მდომელი,
  3544 გული კრულია კაცისა, ხარბი და გაუძღომელი,
  3545 გული – ჟამ-ჟამად ყოველთა ჭირთა მთმო, ლხინთა მდომელი;
3617 3546 გული – ბრმა, ურჩი ხედვისა, თვით ვერას ვერ გამზომელი,
3618   ვერცა ჰპატრონობს სიკვდილი, ვერც პატრონი რომელი!“
  3547 ვერცა ჰპატრონობს სიკვდილი, ვერც პატრონი რომელი!“
3619 3548  
3620   რა გულსა უთხრა გულისა, სიტყვანი საგულისონი,
  3549 რა გულსა უთხრა გულისა სიტყვანი საგულისონი,
3621 3550 მან მარგალიტნი მოიხვნა მის მზისა სამეყვისონი,
3622 3551 მის მზისა მკლავსა ნაბამნი, მათ კბილთა შესატყვისონი,
3623   პირსა დადვა, აკოცა, ცრემლი სდის, ვითა ბისონი.
  3552 პირ დადვა, აკოცა, ცრემლი სდის, ვითა ბისონი.
3624 3553  
3625 3554 რა გათენდა, კაცი მოვა მომკითხავი, დარბაზს მხმობი.
3626   ყმა წავიდა ლაღი, ნაზი, ნაღვიძები, ძილნაკრთობი.
  3555 ყმა წავიდა ლაღი, ნაზი, ნაღვიძები, ძილ-ნაკრთობი.
3627 3556 ერთმანერთსა ეჯარვიან, დგას მჭვრეტელთა ჯარი მსწრობი;
3628 3557 მეფე მინდორს ეკაზმოდა, მოემზადა დაბდაბ-ნობი.
3629 3558  
3630   მეფე შეჯდა, მაშინდელი ზარი აწმცა ვით ითქმოდა!
  3559 მეფე შეჯდა, მაშინდელი ზარი აწმცა ვით ითქმოდა:
3631 3560 ქოს-დაბდაბთა ცემისაგან ყურთა სიტყვა არ ისმოდა,
3632 3561 მზესა ქორნი აბნელებდეს, ძაღლთა რბოლა მიდამოდა;
3633 3562 მას დღე მათგან დანაღვარი სისხლი ველთა მოესხმოდა!
3634 3563  
3635   ინადირეს, შემოიქცეს მხიარულნი, მინდორს რულნი;
  3564 ინადირეს, შემოიქცეს მხიარულნი მინდორს რულნი,
3636 3565 შეიტანნეს დიდებულნი, თავადნი და სპანი სრულნი;
3637 3566 დაჯდა, დახვდეს მოკაზმულნი საჯდომნი და სრანი სრულნი,
3638 3567 ხმას სცემს ჩანგი ჩაღანასა, მომღერალნი იყვნეს რულნი!
3639 3568  
3640 3569 ყმა ახლოს უჯდა მეფესა, ჰკითხვიდა, ეუბნებოდა;
3641   ბაგეთა გასჭვირს ბროლ-ლალი და კბილთათ ელვა ჰკრთებოდა.
  3570 ბაგეთა გასჭვირს ბროლ-ლალი, და კბილთათ ელვა ჰკრთებოდა.
3642 3571 ახლოს სხდეს ღირსნი, ისმენდეს, შორს ჯარი დაიჯრებოდა,
3643 3572 უტარიელოდ ხსენება არვისგან იკადრებოდა.
3644 3573  
3645   ყმამან რაცა არვის უთხრის, კითხვად ვინმცა გაუპირდა?
3646   მართალა, თუ საუბარსა აძვირებდა, ძვირად ღირდა;
3647   სმა გარდახდა, გაიყარნეს, ყმა წავიდა, მი-ცა-სჭირდა,
3648   ვეღარ გასძლო, გული მისი აუჩუქდა, აუტირდა.
3649    
3650   ყმა მივიდა გულმოკლული, ცრემლი ველთა მოედინა.
3651   მართ მისივე სიყვარული უარებდ თვალთა წინა.
3652   ზოჯერ ადგის, ზოგჯერ დაწვის, ხელსა რადმცა დაეძინა!
3653   რაცა აჯა დათმობისა გულმან ვისმცა მოუსმინა!
  3574 ყმა მივიდა გულ-მოკლული, ცრემლი ველთა მოედინა.
  3575 მართ მისივე სიყვარული უარებდის  თვალთა წინა.
  3576 ზოჯერ ადგის, ზოგჯერ დაწვის, ხელსა რადმცა დაეძინა!
  3577 რაცა აჯა დათმობისა გულმან ვისმცა მოუსმინა!
3654 3578  
3655   წევს, იტყვის: „გულსა სალხინო რამცაღა დაუსახეო?
3656   მოგშორდი, ედემს ნაზარდო ტანო ლერწამო და ხეო,
3657   შენთა მჭვრეტელთა ნიშატო, ვერმჭვრეტთა სავაგლახეო,
3658   ცხადად ნახვასა არ ღირს ვარ, ნეტარმცა სიზმრივ გნახეო!“
  3579 წევს, იტყვის: „გულსა სალხინო რამცაღა დაუსახეო?
  3580 მოგშორდი ედემს ნაზარდო, ტანო ლერწამო და ხეო,
  3581 შენთა მჭვრეტელთა ნიშატო, ვერმჭვრეტთა სავაგლახეო,
  3582 ცხადად ნახვასა არ ღირს ვარ, ნეტარმცა სიზმრად გნახეო!“
3659 3583  
3660 3584 ამას მოსთქმიდის ტირილით ცრემლისა დასაღვაროთა;
3661 3585 კვლა გულსა ეტყვის: „დათმობა ჰგვანდეს სიბრძნისა წყაროთა.
3662   არ დავთმოთ, რა ვქმნათ, სევდასა, მითხარ, რა მოუგვაროთა?
3663   თუ ლხინი გვინდა ღმრთისაგან, ჭირიცა შევიწყნაროთა“.
  3586 არ დავთმოთ, რა ვქმნათ, სევდასა, მითხარ, რა მოუგვაროთა?
  3587 თუ ლხინი გვინდა ღმრთისაგან, ჭირიცა შევიწყნაროთა“.
3664 3588  
3665   კვლა იტყვის: „გულო, რაზომცა გაქვს სიკვდილისა წადება,
3666   სჯობს სიცოცხლისა გაძლება, მისად თავისა დადება,
  3589 კვლა იტყვის: „გულო, რასდენცა გაქვს სიკვდილისა წადება,
  3590 სჯობს სიცოცხლისა გაძლება, მისთვის თავისა დადება;
3667 3591 მაგრა დამალე, არ გაჩნდეს შენი ცეცხლისა კვლა დება,
3668 3592 ავად შეჰფერობს მიჯნურსა მიჯნურობისა ცხადება!“
3669   დათხოვა ავთანდილისა როსტევან მეფესთან ა ვაზირის საუბარი
3670    
  3593 დათხოვა ავთანდილისა როსტევან მეფესთანა ვაზირის საუბარი
3671 3594 რა გათენდა, შეეკაზმა, ყმა გავიდა ადრე გარე;
3672   იტყვის: „ნეტარ, მიჯნურობა არ დამაჩნდეს, და-მცა-ვფარე!“
3673   დათმობასა ეაჯების გულსა: შენ რა მოუგვარე!“
  3595 იტყვის: „ნეტარ მიჯნურობა არ დამაჩნდეს, და-მცა-ვფარე!“
  3596 დათმობასა ეაჯების: გულსა შენ რა მოუგვარე!“
3674 3597 ცხენსა შეჯდა, წამოვიდა ვაზირისა სახლსა მთვარე.
3675 3598  
3676 3599 ვაზირმან ცნა, გაეგება: „ჩემსა მზეა ამოსრული,
3677   ამას თურე მახარებდა დღეს ნიშანი სახარული!“
3678   მიეგება, თაყვანისცა, ჰკადრა სრულსა ქება სრული.
3679   ხამს სტუმარი სასურველი, მასპინძელი მხიარული.
  3600 ამას თურე მახარებდა დღეს ნიშანი სახარული!“
  3601 მიეგება, თაყვანი-სცა, ჰკადრა სრულსა ქება სრული:
  3602 ხამს სტუმარი სასურველი, მასპინძელი მხიარული.
3680 3603  
3681 3604 ყმა გარდასვა მასპინძელმან, არ ღაფალმან, ავმან, უქმან;
3682 3605 ფერხთა ქვეშე ხატაურსა უფენენ და მიწად უქმან.
3683   ყმამან სახლი გაანათლა, ვით სამყარო მზისა შუქმან;
3684   თქვეს: „სურნელი სული ვარდთა დღეს მოგვბერა ქვენა ბუქმან“.
  3606 ყმამან სახლი გაანათლა, ვით სამყარო მზისა შუქმან;
  3607 თქვეს: „ სურნელი სული ვარდთა დღეს მოგვბერა ქვენა ბუქმან“.
3685 3608  
3686 3609 დაჯდა, მისთა შემხედველთა გული მათი მართლად ხელეს,
3687 3610 მისთა მჭვრეტთა მისთვის ბნედა თავისათვის ისახელეს,
3688 3611 სულთქმა ბევრი აათასეს, აღარა თუ აერთხელეს.
3689 3612 გაყრა ბრძანეს, გაიყარნეს, ჯალაბობა გაათხელეს.
3690 3613  
3691 3614 რა ჯალაბი გაიყარა, ყმა ვაზირსა ეუბნების,
3692 3615 ეტყვის: „შენი დამალული დარბაზს არა არ იქმნების;
3693   რაცა გწადდეს საურავი, მეფე იქს და შენ გეთნების,
3694   გაგონენ ჭირი ჩემი, მკურნე, რაცა მეკურნების!
  3616 რაცა გწადდეს საურავი, მეფე იქს და შენ გეთნების,
  3617 გაგონენ ჭირი ჩემი, მკურნე, რაცა მეკურნების.
3695 3618  
3696   მის ყმისა ცეცხლი მედების, წვა მჭირს მისისა მწველისა;
3697   მკლავს სურვილი და ვერნახვა ჩემისა სასურველისა;
3698   მას ჩემთვის სულნი არ შურდეს, შეზღვა ხამს შეუზღველისა;
  3619 მის ყმისა ცეცხლი მედების, წვა მჭირს მისისა მწველისა;
  3620 მკლავს სურვილი და ვერ-ნახვა ჩემისა სასურველისა;
  3621 მას ჩემთვის სულნი არ შურდეს, შეზღვა ხამს შეუზღველისა;
3699 3622 ხამს სიყვარული მოყვრისა უხვისა, უშურველისა.
3700 3623  
3701   მისი ნახვა გულსა ჩემსა ვითა ბადე დაებადა,
3702   მუნვე დარჩა, დათმობაცა მას თანავე დაება, და-;
3703   რათგან დასწვავს მოახლეთა, ღმერთსა მზედცა დაებადა!
  3624 მისი ნახვა გულსა ჩემსა ვითა ბადე დაებადა,
  3625 მუნვე დარჩა, დათმობაცა მასთანავე დაება და-;
  3626 რათგან დასწვავს მოახლეთა, ღმერთსა მზედცა დაებადა,
3704 3627 მერმე ასმათ ჩემთვის დისა მართ დად უფრო დაებადა.
3705 3628  
3706   ოდეს წამოვე, შევჰფიცე ფიცითა საშინელითა:
  3629 ოდეს წამოვე, შევჰფიცე ფიცითა საშინელითა:
3707 3630 «კვლა მოვალ, გნახავ პირითა არ მტერთა საწუნელითა;
3708 3631 შენსა მე ვეძებ ნათელსა, შენ ხარ გულითა ბნელითა»;
3709   ჟამია ჩემგან წასლისა, მით მწვავს ცეცხლითა ნელითა.
  3632 ჟამია ჩემგან წასლისა, მით მწვავს ცეცხლითა ნელითა.
3710 3633  
3711   ყოველსავე მართლად გითხრობ, არ სიტყვასა საკვეხელსა.
3712   მიმელის და ვერ მისრულ ვარ, ესე მიდებს ცეცხლსა ცხელსა;
3713   ვერ გაუტეხ ზენაარსა, ვერ გავსწირავ ხელი ხელსა,
  3634 ყოველსავე მართლად გითხრობ, არ სიტყვასა საკვეხელსა.
  3635 მიმელის და ვერ მისრულვარ, ესე მიდებს ცეცხლსა ცხელსა;
  3636 ვერ გაუტეხ ზენაარსა, ვერ გავსწირავ ხელი ხელსა,
3714 3637 რამცა სადა გაუმარჯვდა კაცსა, ფიცთა გამტეხელსა!
3715 3638  
3716   რაცა გითხრა, ჩემ მაგიერ როსტანს ჰკადრე, მიედ სრასა;
3717   თავმან მისმან, ფიცით გეტყვი შენ, ვაზირსა, ოსტასრსა,
3718   არ შეიპყრობს, არ დავდგები, თუ შემიპყრობს, მაქნევს რასა?
3719   მიშველე რა, გული ცეცხლმან არ დამიჭრას, არა სრასა!
  3639 რაცა გითხრ ჩემ მაგიერ როსტანს ჰკადრე, მიედ სრასა;
  3640 თავმან მისმან, ფიცით გეტყვი შენ ვაზირსა, ოსტასრსა:
  3641 არ შეიპყრობს, არ დავდგები, თუ შემიპყრობს, მაქნევს რასა?
  3642 მიშველე რა, გული ცეცხლმან არ დამიჭრას, არა სრასა!
3720 3643  
3721   კადრე: «ვინ გაქოს ყოველმან პირმან არმეუზრახემან!
3722   ვითა ვიშიშვი, გაცნობოს ღმერთმან, ნათელთა სახემან!
3723   მაგრა მან ყმამან ცეცხლითა დამწვა, ალვისა სახემან,
3724   გული წამსავე წამიღო, ვერათ ვერ შევინახე, მან.
  3644 ,,კადრე: «ვინ გაქოს ყოველმან პირმან არ-მეუზრახემან!
  3645 ვითა ვიშიშვი, გაცნობოს ღმერთმან, ნათელთა სახემან;
  3646 მაგრა მან ყმამან ცეცხლითა დამწვა, ალვისა ხემან,
  3647 გული წამსავე წამიღო, ვერათ ვერ შევინახე, მან
3725 3648  
3726   აწ, მეფეო, უმისობა ჩემგნ ყოლა არ ეგების;
3727   გული მას აქვს, უგულოსა აქა ხელი რა მეხდების?
  3649 «აწ, მეფეო, უმისობა ჩემგნ ყოლა არ ეგების;
  3650 გული მას აქვს, უგულოსა, აქა ხელი რა მეხდების?
3728 3651 თუ რას ვარგებ, პირველ ხვალმე თვით სახელი თქვენ მოგხვდების;
3729 3652 ვერას ვარგებ, გულსა დავსდებ, ჩემი ფიცი არ გატყდების.
3730 3653  
3731   წასლა ჩემი გულსა თქვენსა არ ეწყინოს, არ დაჭმუნდეს;
3732   თავსა ჩემსა გაგებული იქმნას, რაც ღმერთსა უნდეს;
3733   მანვე ქმნას და გაიმარჯვდეს, თქვენი თქვენკე და-ვე-ბრუნდეს.
3734   არ მობრუნდე, თქვენმცა სუფევთ, მტერი თქვენი დაძაბუნდეს!»“
  3654 «წასლა ჩემი გულსა თქვენსა არ ეწყინოს, არ დაჭმუნდეს;
  3655 თავსა ჩემსა გაგებული იქმნას, რაც ღმერთსა უნდეს;
  3656 მანვე ქმნას და გაიმარჯვდეს, თქვენი თქვენკე და-ვე-ბრუნდეს.
  3657 არ მობრუნდე, თქვენმცა სუფევთ, მტერი თქვენი დაძაბუნდეს».
3735 3658  
3736   კვლა პირმზე ეტყვის ვაზირსა: „მე სიტყვა შევამცირეო,
  3659 კვლა პირ-მზე ეტყვის ვაზირსა: „მე სიტყვა შევამცირეო,
3737 3660 წა, ესე ჰკადრე მეფესა, შე-ვინ-ვიდოდეს ვირეო;
3738 3661 მიაჯე ამოდ გაშვება და თავი გაიგმირეო,
3739 3662 ასი ათასი წითელი შენ ქრთამად შეიწირეო“.
3740 3663  
3741 3664 ვაზირმან უთხრა სიცილით: „ქრთამი შენ გქონდეს შენია!
3742 3665 შენგან კმა ჩემად წყალობად, რომე გზა გაგიჩენია.
3743 3666 მაგას რა ვჰკადრებ მეფესა, რაცა აწ თქვენგან მსმენია,
3744   ვიცი, უცილოდ ამავსებს, შოება არსაწყენია.
  3667 ვიცი, უცილოდ ამავსებს, შოება არ საწყენია.
3745 3668  
3746   თავმან მისმან, მუნვე მომკლავს, ვეჭვ, წამიცა არ წამაროს!
  3669 თავმან მისმან, მუნვე მომკლავს, ვეჭვ, წამიცა არ წამაროს!
3747 3670 შენი ოქრო შენვე დაგრჩეს, მე, გლახ, მიწა მესამაროს;
3748   მომკალ, კაცსა სიცოცხლისა სწორად რაცა მოეხმაროს!
  3671 მომკალ, კაცსა სიცოცხლისა სწორად რაცა მოეხმაროს;
3749 3672 არ ითქმის და ვერცა ვიტყვი, რა გინდა ვინ მისაგმაროს.
3750 3673  
3751   გზა არ წავა თავსა წინა, სიცოცხლე, გლახ, ვით გათნიო?
3752   ამიკლებს და ანუ მომკლავს: «ეგე სიტყვა ვითა სთქვიო?!
3753   რად არ მუნვე გაიგონე, რად ხარ შმაგი აგეთიო?!»
  3674 გზა არ წავა თავსა წინა, სიცოცხლე, გლახ, ვით გათნიო?
  3675 ამიკლებს და ანუ მომკლავს: «ეგე სიტყვა ვითა სთქვიო?
  3676 რად არ მუნვე გაიგონე, რად ხარ შმაგი აგეთიო».
3754 3677 სჯობს სიკვდილი აკლებასა, ამას თავსა აწვე ვსწვრთიო.
3755 3678  
3756   თუ მეფეცა გაგიშვებდეს, თვით ლაშქარნი რად მოღორდენ?
3757   რად გაგიშვან, რად დაღოდენ, ანუ მზესა რად მოშორდენ?
3758   შენ წახვიდე, მტერნი ჩვენნი დაგვთამამდენ, გაგვისწორდენ.
  3679 თუ მეფეცა გაგიშვებდეს, თვით ლაშქარნი რად მოღორდენ,
  3680 რად გაგიშვან, რად დაღოდენ, ანუ მზესა რად მოშორდენ?
  3681 შენ წახვიდე, მტერნი ჩვენნი დაგვთამამდენ, გაგვისწორდენ!
3759 3682 ეგე ასრე არ იქმნების, ვითა ჩიტნი არ გაქორდენ“.
3760 3683  
3761 3684 ყმა ატირდა, ცრემლით უთხრა: „ხამს, თუ დანა გულსა ვიცი;
3762   ჰე, ვაზირო, შეგეტყვების, სიყვარული არ თურ იცი;
3763   ანუ სხვაცა არ გინახავს მოყვრობა და არცა ფიცი?
  3685 ჰე, ვაზირო, შეგეტყვების, სიყვარული არ თურ იცი,
  3686 ანუ სხვაცა არ გინახავს მოყვრობა და არცა ფიცი,
3764 3687 თუ გინახავს, უმისოსა ჩემი ლხინი ვით ამტკიცი?!
3765 3688  
3766   მზე დაბრუნდა, არ ვიცი, მზესა რა ცა დააბრუნვებს!
3767   აწ უშველოთ, გვიჯობს, იგი ნაცვლად დღესა დაგვითბუნვებს,
  3689 მზე დაბრუნდა, არ ვიცოდი, მზესა რაცა დააბრუნვებს!
  3690 აწ უშველოთ, გვიჯობს, იგი ნაცვლად დღესა დაგვითბუნვებს,
3768 3691 ჩემი ჩემებრ არვინ იცის, რა მამწარებს, რა მატკბუნვებს;
3769 3692 ცუდთა კაცთა საუბარი კაცსა მეტად დააჭმუნვებს.
3770 3693  
3771   მეფე ანუ მისნი სპანი, ნეტარ, ხელსა რასა მხდიან!
  3694 მეფე ანუ მისნი სპანი, ნეტარ, ხელსა რასა მხდიან!
3772 3695 აწ ვითამცა უცნობოსა გაუწყვედლად ცრემლნი მდიან.
3773   სჯობს, წავიდე, არ გავტეხნე, კაცსა ფიცნი გამოსცდიან;
3774   ჭირნი, მისგან უნახავნი, დია, ვისმე გარდუხდიან?
  3696 სჯობს წავიდე, არ გავტეხნე, კაცსა ფიცნი გამოსცდიან;
  3697 ჭირნი მისგან უნახავნი, დია, ვისმე გარდუხდიან?
3775 3698  
3776   აწ, ვაზირო, მაგა პირსა გული კრული ვით მოგთმინდეს?
3777   რკინა, ჩემი მონაცვალე, ხამს, გაცვილდეს, არ გატინდეს;
3778   ვერ გარდვიხდი ცრემლთა მისთა, ჯეონიცა თვალთა მდინდეს,
  3699 აწ, ვაზირო, მაგა პირსა გული კრული ვით მოგთმინდეს?
  3700 რკინა ჩემი მონაცვალე, ხამს გაცვილდეს, არ გატინდეს;
  3701 ვერ გარდვიხდი ცრემლთა მისთა, ჯეონიცა თვალთა მდინდეს,
3779 3702 მომეხმარე, ნუთუ ჩემგან მოხმარება შენცა გინდეს.
3780 3703  
3781   არ გამიშვებს, გავიპარვი, წავალ მათგან შეუგებლად;
3782   ვითა მნუკევს, ეგრე დავრთო გული ცეცხლთა მოსადებლად.
3783   ვიცი, ჩემთვის არას გიზამს, თუ არ უნდი გასაძებლად;
3784   თქვი, რა გინდა წაგეკიდოს, თავი დადევ საწამებლად!
  3704 არ გამიშვებს, გავიპარვი, წავალ მათგან შეუგებლად;
  3705 ვითა მნუკევს, ეგრე დავრთო გული ცეცხლთა მოსადებლად.
  3706 ვიცი ჩემთვის არას გიზამს, თუ არ უნდი გასაძებლად
  3707 თქვი, რა გინდა წაგეკიდოს, თავი დადევ საწამებლად“.
3785 3708  
3786 3709 ვაზირმან თქვა: „შენი ცეცხლი მეცა ცეცხლად მომედების,
3787   ვეღარ უჭვრეტ ცრემლთა შენთა, სოფელიცა გაქარდების;
3788   ზოგჯერ თქმა სჯობს არათქმასა, ზოგჯერ თქმითაც დაშავდების.
3789   ვიტყვი, მოვკვდე, არა მგამა, ჩემი მზეცა თქვენ მოგხვდების!“
  3710 ვეღარ უჭვრეტ ცრემლთა შენთა, სოფელიცა გაქარდების;
  3711 ზოგჯერ თქმა სჯობს არა-თქმასა, ზოგჯერ თქმითაც დაშავდების.
  3712 ვიტყვი, მოვკვდე, არა მგამა, ჩემი მზეცა თქვენ მოგხვდების!“.
3790 3713  
3791 3714 რა ვაზირმან ესე უთხრა, ადგა, დარბაზს გაემართა.
3792 3715 მეფე დახვდა შეკაზმული, პირი მზეებრ ეწაღმართა.
3793   შეუშინდა, საწყენლისა მოხსენება ვერ შემართა,
  3716 შეუშინდა, საწყენლისა მოხსენება ვერ შემართა;
3794 3717 დაყრით დადგა, იგონებდა არ საქმეთა საომართა.
3795 3718  
3796   მეფემან ნახა ვაზირი დაღრეჯით, დაყმუნვებული,
3797   უბრძანა: „რა გჭირს, რა იცი, რად მოხვე შეჭირვებული?“
  3719 მეფემან ნახა ვაზირი დაღრეჯით დაყმუნვებული.
  3720 უბრძანა: „რა გჭირს, რა იცი, რად მოხვე შეჭირვებული?“
3798 3721 მან ჰკადრა: „არა ვიციო, მართ ვარ თავისა ვებული,
3799 3722 მართალ ხართ, მომკლათ, რა გესმას ამბავი გაკვირვებული.
3800 3723  
3801   ჩემი ჭმუნვა ჭირსა ჩემსა არცა მატს და არცა სდიდობს;
  3724 ჩემი ჭმუნვა ჭირსა ჩემსა არცა მატს, და არცა სდიდობს;
3802 3725 მეშინიან, თუცა შიშსა მოციქული არ დარიდობს.
3803 3726 აწ ავთანდილ გეთხოვების, მოაჯეობს, არ წამკიდობს,
3804 3727 უმისყმისოდ სოფელსა და საწუთროსა მისთვის ფლიდობს“.
3805 3728  
3806   რაცა იცოდა, ყველაი ჰკადრა მოშიშრად ენითა,
  3729 რაცა იცოდა, ყველაი ჰკადრა მოშიშრად ენითა;
3807 3730 კვლა მოახსენა: „რამცა სცან სიტყვითა ესოდენითა,
3808 3731 თუ რაგვარ მყოფი მინახავს, თუ რაგვარ ცრემლთა დენითა!
3809 3732 მართალ ხართ, თუმცა რისხვანი ჩემთვის იანაზდენითა“.
3810 3733  
3811 3734 რა მეფემან მოისმინა, გაგულისდა, გაავცნობდა,
3812 3735 ფერი ჰკრთა და გასაშიშრდა, შემხედველთა შეაშთობდა;
3813   შეუზახნა: „რა სთქვი, შმაგო, მაგას სხვამცა ვინ მითხრობდა!
  3736 შეუზახნა: „რა სთქვი, შმაგო, მაგას სხვამცა ვინ მითხრობდა;
3814 3737 ავსა კაცსა ურჩევნია, ავსამცა რას ადრე სცნობდა!
3815 3738  
3816   ვითამც რამე სახარული საქმე მითხარ ვითა ადრად.
  3739 ვითამც რამე სახარული საქმე მითხარ ვითა ადრად.
3817 3740 მაგის მეტი რა ვინ მიყოს, თუ არ მომკლას მუხთლად, ღადრად!
3818 3741 შმაგო, ენა ვით იხმარე აწ მაგისად ჩემად კადრად!
3819   აგრე შმაგი არ ვაზირად, არა ვარგ ხარ არცა სხვად რად!
  3742 აგრე შმაგი არ ვაზირად, არა ვარგხარ არცა სხვად რად!
3820 3743  
3821   ხამსცა კაცმან პატრონისა საწყინარსა არ დახედნეს,
  3744 ხამსცა, კაცმან პატრონისა საწყინარსა არ დახედნეს,
3822 3745 ოდენ სიტყვა უმეცრული უმეცრულად დაიყბედნეს?!
3823 3746 მე მაგისად მოსმენამდის რად არ ყურნი შემეჭედნეს!
3824   შენ თუ მოგკლა, სისხლნი შენნი ჩემმან ქედმან მიიქედნეს!
  3747 შენ თუ მოგკლა, სისხლნი შენნი ჩემმან ქედმან მიიქედნეს“.
3825 3748  
3826 3749 კვლა უბრძანა: „თუმცა მისგან აწ არ იყავ მოგზავნილი,
3827 3750 თავმან ჩემმან, თავსა მოგკვეთ, არად უნდა ამას ცილი!
3828   წა, უკუდეგ, ავი, შმაგი, უმეცარი, შლეგი, წბილი!
  3751 წა, უკუდეგ! ავი, შმაგი, უმეცარი, შლეგი, წბილი!
3829 3752 შაბაშ სიტყვა, შაბაშ კაცი, შაბაშ საქმე, მისგან ქმნილი!“
3830 3753  
3831 3754 დადრკა, სკამნი შემოსტყორცნა, ჰკრნა კედელსა, შეალეწნა;
3832   დააცთუნა, მაგრა მისთვის აალმასნა, არ აძეწნა:
3833   ვით მიამბე წასლა მისი, ვინ ალვისა მორჩი ხე წნა!“
  3755 დააცთუნა, მაგრა მისთვის აალმასნა, არ აძეწნა:
  3756 ვით მიამბე წასლა მისი, ვინ ალვისა მორჩი ხე წნა!“
3834 3757 ვაზირისა ცრემლმან ცხელმან ღაწვნი თეთრნი აახეწნა.
3835 3758  
3836   ვაზირმან, გლახ, გამორიდნა, მართ ვეღარას ვერ იძრწივნებს,
3837   გამოძრწა და გამომელდა, გულსა წყლულსა მოიმტკივნებს;
  3759 ვაზირმან, გლახ, გამორიდნა, მართ ვეღარას ვერ იძრწივნებს;
  3760 გამოძრწა და გამომელდა, გულსა წყლულსა მოიმტკივნებს,
3838 3761 შეის ხასობს, გაის ქუშობს, ენა ასრე მოაყივნებს,
3839   მტერი მტერსა ვერას ავნებს, რომე კაცი თავსა ივნებს.
  3762 მტერი მტერსა ვერას ავნებს, რომე კაცი თავსა ივნებს.
3840 3763  
3841 3764 თქვა: „ცოდვათა ჩემთა მსგავსი ღმერთმან მეტი რა მიჩვენოს?
3842   რად მოვღორდი, რად დავბნელდი, ნეტარ, ვინღა გამითენოს!
  3765 რად მოვღორდი, რად დავბნელდი, ნეტარ ვინღა გამითენოს!
3843 3766 ვინცა კაცმან კადნიერად პატრონსა რა მოახსენოს,
3844 3767 ჩემნი დღენი მასმცა ადგან, რაძი ვითა გაისვენოს!“
3845 3768  
3846 3769 ვაზირი გაწბილებული მივა ბედითა შავითა;
3847 3770 ავთანდილს უთხრა დაღრეჯით, პირითა გამქუშავითა:
3848   მადლი რა გკადრო, აწ თქვენგან გავხასდი მე მაშა ვითა,
3849   ვა, კარგი თავი უებრო დავკარგე დავაშავითა!“
  3771 მადლი რა გკადრო, აწ თქვენგან, გავხასდი მე მაშა ვითა,
  3772 ვა, კარგი თავი უებრო დავკარგე, დავაშავითა!“
3850 3773  
3851   ქრთამსა სთხოვს და ამხანაგობს, თუცა ცრემლსა რ იწურვებს:
3852   – მიკვირს, რად სცალს წყლიანობად, რად არ გულსა შეიურვებს! –
3853   ვინ არ მისცემს ქადებულსა, მოურავსა მოიმდურვებს,
  3774 ქრთამსა სთხოვს და ამხანაგობს, თუცა ცრემლსა ვერ იწურვებს:
  3775 – მიკვირს, რად სცალს წყლიანობად, რად არ გულსა შეიურვებს! –
  3776 ვინ, არ მისცემს ქადებულსა მოურავსა მოიმდურვებს,
3854 3777 თქმულა: «ქრთამი საურავსა ჯოჯოხეთსცა დაიურვებს».
3855 3778  
3856   ვით გამხადა, რა მიბრძანა, არ ეგების ჩემგან თხრობა:
3857   რა სიავე, რა სირეგვნე, რა შლობა, რა შმაგობა!
3858   მე თვით კაცად აღარ ვარგ ვარ, აღარა მიც თავსა ცნობა;
  3779 ვით გამხადა, რა მიბრძანა, არ ეგების ჩემგან თხრობა;
  3780 რა სიავე, რა სირეგვნე, რა შლეგობა, რა შმაგობა!
  3781 მე თვით კაცად აღარ ვარგვარ, აღარა მიც თავსა ცნობა;
3859 3782 ესე მიკვირს, რად არ მომკლა, მისცა თურე ღმერთმან თმობა.
3860 3783  
3861   მეცა ვიცოდი, რაცა ვქმენ, ცთომით არ წამკიდებია;
  3784 მეცა ვიცოდი, რაცა ვქმენ, ცთომით არ წამკიდებია;
3862 3785 ვიაზრე, გამიწყრებოდა, ჭმუნვა მით გამდიდებია;
3863 3786 განგებით ქმნილსა რისხვასა ვერავინ დარიდებია!
3864   შენთვის სიკვდილი ლხინად მიჩს, ჭირი არ გამცუდებია.
  3787 შენთვის სიკვდილი ლხინად მიჩს, ჭირი არ გამცუდებია .
3865 3788  
3866   ყმამან უთხრა: „შენი წყრომა მეცა განა დამიმძიმდა,
3867   მაგრა ქრთამი რადღა გმართებს? გაიცინნა, გა-ცა-ღიმდა,
3868   შენ ადიმი გაგიმეშდა, არ თუ მეში გიადიმდა.
3869   რა აქიმი დასნეულდეს, მისთვის ვინმცა გააქიმდა!“
3870    
3871   მოახსენა კვლა ვაზირმან: „მე რა გინდა წამეკიდოს,
3872   მოიწყრომებს, შე-ცა-მინდობს, ნუთუ გული გაიწმიდოს;
3873   შენ რასა იქ, ესე მითხარ, ჩემი ჭმუნვა გაიდიდოს!
3874   ხამსცა, კაცმან სასიკვდილოდ თავსა არა არ დარიდოს!“
3875    
3876   ყმამან უთხრა: „აღარწასლა არ ეგების ჩემგან აროს.
  3789 ყმამან უთხრა: „აღარ-წასლა არ ეგების ჩემგან აროს.
3877 3790 იადონი მაშინ მოკვდეს, ოდეს ვარდმან იდამჭნაროს.
3878 3791 ხამს, უძებნოს ცვარი წყლისა, მისთვის თავი ყოვლგან აროს,
3879 3792 ვერ უპოვოს, რა ქმნას, ანუ გული რითა დაიწყნაროს!
3880 3793  
3881   უმისოდ მყოფი ვერ გავსძლებ ჯდომასა, ვერცა წოლასა,
3882   მართ ნადირთაებრ გაჭრასა ვირჩევ, მათ თანა რბოლასა;
3883   ასრე გასრულსა რად მნუკევს მისთა მებრძოლთა ბრძოლასა?
  3794 უმისოდ მყოფი ვერ გავსძლებ ჯდომასა, ვერცა წოლასა,
  3795 მართ ნადირთაებრ გაჭრასა ვირჩევ, მათთანა რბოლასა;
  3796 ასრე გასრულსა რად მნუკევს, მისთა მებრძოლთა ბრძოლასა?
3884 3797 სჯობს უყოლობა კაცისა მომდურავისა ყოლასა.
3885 3798  
3886   მოვახსენებ ერთხელ კვლაცა, აწ რაზომცა მეფე წყრების,
  3799 მოვახსენებ ერთხელ კვლაცა, აწ  რაზომცა მეფე წყრების,
3887 3800 ნუთუ გაბრჭოს, გული ჩემი ვით იწვის და ვით ენთების;
3888 3801 არ გამიშვებს, გავიპარვი, რა იმედი გარდმიწყდების,
3889   მე თუ მოვკვდე, ჩემი კერძი სოფელიცა გარდიფხვრების!“
  3802 მე თუ მოვკვდე, ჩემი კერძი სოფელიცა გარდიფხვრების!“.
3890 3803  
3891   მოიუბნეს. ვაზირმან ქმნნა ჭამა-სმანი მათნი ფერნი,
3892   უმასპინძლა, ძღვენნი უძღვნნა შვენიერსა შვენიერნი,
  3804 მოიუბნეს; ვაზირმან ქმნნა ჭამა-სმანი მათნი ფერნი.
  3805 უმასპინძლა, ძღვენნი უძღვნნა შვენიერსა შვენიერნი;
3893 3806 მისნი მყოლნი ა-ვე-ავსნა, მოყმენი და თუნდა ბერნი.
3894 3807 გაიყარნეს, ყმა წავიდა, სახლად ჩადგეს მზისა წვერნი.
3895 3808  
3896 3809 შეკრა წითელი ასი ათასი პირად მზემან და ტანად სარომან,
3897   სამასი თავი სტავრა-ატლასი უხვმან, ნიადაგ მიუმცთარომან,
3898   სამოცი თვალი ლალ-იაგუნდი ფერად არ მათმან საუარომან.
  3810 სამასი თავი სტავრა-ატლასი უხვმან, ნიადაგ, მიუმცთარომან,
  3811 სამოცი თვალი ლალ-იაგუნდი ფერად არ ვით მიუმხვდარომან
3899 3812 კაცი გაგზავნა ვაზირისასა, ესე ყველაი მისთვის არო მან.
3900 3813  
3901   შესთვალა, თუ: „რაცა გმართებს, ვით მოგცე და ვით გაქონო,
  3814 შესთვალა თუ: „რაცა გმართებს, ვით მოგცე და ვით გაქონო,
3902 3815 ვალთა შენთა გარდსახდელად რა ნაცვალი მოვიგონო?
3903 3816 თუღა დავრჩე, შენთვის მოვკვდე, თავი ჩემი დაგამონო,
3904 3817 სიყვარული სიყვარულსა შეგიცალო, შეგიწონო“.
3905 3818  
3906 3819 მე ვითა ვთქვა უებრობა, სიკეთე და ქება მისი!
3907 3820 კაცი იყო საქმისაცა შესაფერი, შესატყვისი;
3908 3821 ასრე უნდა მოხმარება, გავიდოდეს ვისცა ვისი.
3909 3822 ოდეს კაცსა დაეჭიროს, მაშინ უნდა ძმა და თვისი.
3910 3823 ავთანდილისაგან შერმადინის საუბარი
3911    
3912   შერმადინს ეტყვის, უბრძანებს პირმზე, ნათელთა მფენელი:
3913   ესე დღე არის იმედი, ჩემი გულისა მლხენელი,
  3824 შერმადინს ეტყვის, უბრძანებს პირ-მზე, ნათელთა მფენელი:
  3825 ესე დღე არის იმედი, ჩემი გულისა მლხენელი,
3914 3826 შენგან თავისა შენისა საჩემოდ გამომჩენელი“.
3915   მქებრად ამბისა მათისა ხამს მკითხველი და მსმენელი.
  3827 მქებრად ამბისა მათისა ხამს მკითხველი და მსმენელი.
3916 3828  
3917 3829 იტყვის: „როსტან არ გამიშვა, არცა სიტყვა მომისმინა;
3918   მან არ იცის, რათა ინ-ა ა სულდგმული ვისგან ვინ-ა;
3919   უმისომცა ნუ ცოცხალ ვარ ნუცა გარე, ნუცა შინა!
  3830 მან არ იცის, რა მჭირს,ნუ სულ-დგმული ვისგან ვინ-ა;
  3831 უმისომცა ნუ ცოცხალ ვარ ნუცა გარე, ნუცა შინა.
3920 3832 რაცა საქმე უსამართლო ღმერთმან ვისმცა შეარჩინა!
3921 3833  
3922   თუცა მისი არგაწირვა ჩემგან მტკიცობს, არ სათუობს,
3923   ყოვლი ცრუ და მოღალატე ღმერთსა ჰგმობს და აგრე ცრუობს,
  3834 თუცა მისი არ-გაწირვა, ჩემგან მტკიცობს, არ სათუობს;
3924 3835 გული, მისი უნახავი, ტირს და სულთქვამს, ვაებს, უობს,
3925   ლხინსა არას არ იახლებს, ჰკრთების, კუშტობს, ვახშობს, ქსუობს.
  3836 კაცსა არას არ იახლებს, რიდების, ჰკრთების, ქსუობს.
  3837 ყოვლი ცრუ და მოღალატე ღმერთსა ჰგმობს და აგრე ცრუობს;
3926 3838  
3927   სამი არის მოყვრისაგან მოყვრობისა გამოჩენა:
3928   პირველ, ნდომა სიახლისა, სიშორისა ვერმოთმენა,
3929   მიცემა და არას შური, ჩუქებისა არმოწყენა,
  3839 სამი არის მოყვრისაგან მოყვრობისა გამოჩენა:
  3840 პირველ ნდომა სიახლისა, სიშორისა ვერ მოთმენა,
  3841 მიცემა და არას შური, ჩუქებისა არ მოწყენა,
3930 3842 გავლენა და მოხმარება, მისად რგებად ველთა რბენა.
3931 3843  
3932   რადღა ვაგრძელებ სიტყვასა, ჟამია შემოკლებისა!
  3844 რადღა ვაგრძელებ სიტყვასა, ჟამია შემოკლებისა!
3933 3845 აწ გაპარვაა წამალი ამა გულისა ლებისა.
3934   რასაცა გვედრებ, ისმენდი, ვირე დრო გქონდეს ხლებისა;
  3846 რასაცა გვედრებ, ისმენდი, ვირე დრო გქონდეს ხლებისა,
3935 3847 შენ გაამაგრე დაჭირვა ჩემისა ნასწავლებისა.
3936 3848  
3937   აწ მეფეთა სამსახურად პირველ თავი დაამზადე,
  3849 აწ მეფეთა სამსახურად პირველ თავი დაამზადე,
3938 3850 სიკეთე და უკლებლობა შენი ერთობ გააცხადე;
3939 3851 სახლი ჩემი შეინახე, სპათა ჩემთა ეთავადე,
3940   სამსახური აქამდისი, კვლა გავლენა გააკვლადე!
  3852 სამსახური აქამდისი, კვლა გავლენა გააკვლადე.
3941 3853  
3942   მტერთა ჩემთა ენაპირე, ძალი ნურა მოგაკლდების,
3943   ერთგულთათვის კარგი ნუ გშურს, ორგულიმცა შენი კვდების!
  3854 მტერთა ჩემთა ენაპირე, ძალი ნურა მოგაკლდების,
  3855 ერთგულთათვის კარგი ნუ გშურს, ორგულიმცა შენი კვდების.
3944 3856 შემოვიქცე, შენი ჩემგან ვალი კარგად გარდიხდების;
3945 3857 პატრონისა სამსახური არაოდეს არ წახდების“.
3946 3858  
3947 3859 ესე ესმა, ცრემლი ცხელი შერმადინსა თვალთა სდინდი;
3948   მოახსენა: „მარტოობით ჭირსა რადმცა შეუშინდი!
  3860 მოახსენა: „მარტოობით ჭირსა რადმცა შეუშინდი,
3949 3861 მაგრა რა ვქმნა, უშენოსა დამეცემის გულსა ბინდი!
3950 3862 წამიტანე სამსახურად, მოგეხმარო, რადცა გინდი.
3951 3863  
3952   ვის ასმია მარტოსაგან ღარიბობა ეგზომ დიდი!
3953   ვის ასმია პატრონისა ჭირსა შიგან ყმისა რიდი!
  3864 ვის ასმია მარტოსაგან ღარიბობა ეგზომ დიდი?!
  3865 ვის ასმია პატრონისა ჭირსა შიგან ყმისა რიდი?!
3954 3866 დაკარგულსა გიგონებდე, რა ვიქმნები აქა ფლიდი?“
3955   ყმამან უთხრა: „ვერ წაგიტან, რაზომსაცა ცრემლსა ღვრიდი.
  3867 ყმამან უთხრა: „ვერ წაგიტან რაზომსაცა ცრემლსა ღვრიდი.
3956 3868  
3957   შენგან ჩემი სიყვარული ვითამც არა დამეჯერა,
  3869 შენგან ჩემი სიყვარული ვითამც არა დამეჯერა,
3958 3870 მაგრა საქმე არ მოხდების, ჟამი ასრე დამემტერა!
3959 3871 ვის მივანდო სახლი ჩემი, შენგან კიდე ვინმც მეფერა?!
3960   გული დადევ, დაიჯერე, ვერ წაგიტან ვერა, ვერა!
  3872 გული დადევ, დაიჯერე, ვერ წაგიტან, ვერა, ვერა!
3961 3873  
3962   თუ მიჯნური ვარ, ერთი ვხამ ხელი მინდორთა მე რებად;
  3874 ,,თუ მიჯნური ვარ, ერთი ვხამ ხელი მინდორთა მე რებად;
3963 3875 არ მარტო უნდა გაჭრილი ცრემლისა სისხლსა ფერებად?
3964 3876 გაჭრა ხელია მიჯნურთა, რად სცალს თავისა ბერებად!
3965   ასრეა ესე სოფელი, შესჯერდი კვლა შეჯერებად!
  3877 ასრეა ესე სოფელი, შესჯერდი კვლა შეჯერებად.
3966 3878  
3967   რა მოგშორდე, მახსენებდი, სიყვარული ჩემი გქონდეს;
  3879 რა მოგშორდე, მახსენებდი, სიყვარული ჩემი გქონდეს;
3968 3880 არ ვეშიშვი მტერთა ჩემთა, თავი მონად მომიმონდეს.
3969   ხამს, მამაცი გაგულოვნდეს, ჭირსა შიგან არ დაღონდეს.
  3881 ხამს მამაცი გაგულოვნდეს, ჭირსა შიგან არ დაღონდეს,
3970 3882 მძულს, რა კაცსა სააუგო საქმე არა არ შესწონდეს.
3971 3883  
3972   მე იგი ვარ, ვინ სოფელსა არ ამოვჰკრეფ კიტრად ბერად,
  3884 მე იგი ვარ, ვინ სოფელსა არ ამოვჰკრეფ კიტრად ბერად,
3973 3885 ვის სიკვდილი მოყვრისათვის თამაშად და მიჩანს მღერად;
3974   ჩემსა მზესა დავეთხოვე, გაუშვივარ, დავდგე მე რად!
3975   მას თუ დავთმობ, სახლსა ჩემსა ვეღარ დავსთმობ ვისსა ვერად?
  3886 ჩემსა მზესა დავეთხოვე, გაუშვივარ, დავდგე მე რად!
  3887 მას თუ დავთმობ, სახლსა ჩემსა ვეღარ დავსთმობ ვისსა ვერად?!
3976 3888  
3977   აწ ანდერძსა ჩემსა მოგცემ, როსტანს წინა დაწერილსა;
  3889 აწ ანდერძსა ჩემსა მოგცემ, როსტანს წინა დაწერილსა;
3978 3890 შენ შეგვედრებ, დაგიჭიროს, ვითა გმართებს ჩემსა ზრდილსა.
3979   მოვკვდე, თავსა ნუ მოიკლავ, სატანასგან ნუ იქ ქმნილსა,
3980   ამა ზედა იტირებდი, დაიდებდი თვალთა მილსა!“
  3891 მოვკვდე, თავსა ნუ მოიკლავ, სატანასგან ნუ იქ ქმნილსა,
  3892 ამაზედა იტირებდი, დაიდებდი თვალთა მილსა.
3981 3893 ანდერძი ავთანდილისა როსტევან მეფის წინაშე, ოდეს გაიპარა
3982    
3983   დაჯდა წერად ანდერძისა, საბრალოსა საუბრისად:
3984   ჰე, მეფეო, გავიპარვი ძებნად ჩემგან საძებრისად;
3985   ვერ დავდგები შეუყრელად ჩემთა ცეცხლთა მომდებრისად;
3986   შემინდვ და წამატანე მოწყალება ღმრთაებრისად.
  3894 დაჯდა წერად ანდერძისა, საბრალოსა საუბრისად:
  3895 ჰე, მეფეო, გავიპარ ძებნად ჩემგან საძებრისად;
  3896 ვერ დავდგები შეუყრელად ჩემთა ცეცხლთა მომდებრისად;
  3897 შემინდვ და წამატანე მოწყალება ღმრთაებრისად.
3987 3898  
3988   ვიცი, ბოლოდ არ დამიგმობ ამა ჩემსა გაზრახულსა.
3989   კაცი ბრძენი ვერ გასწირავს მოყვარესა მოყვარულსა!
  3899 ვიცი, ბოლოდ არ დამიგმობ ამა ჩემსა გაზრახულსა.
  3900 კაცი ბრძენი ვერ გასწირავს მოყვარესა მოყვარულსა;
3990 3901 მე სიტყვასა ერთსა გკადრებ, პლატონისგან სწავლა-თქმულსა:
3991 3902 «სიცრუე და ორპირობა ავნებს ხორცსა, მერმე სულსა».
3992 3903  
3993   რათგან თავია სიცრუე ყოვლისა უბადობისა,
3994   მე რად გავწირო მოყვარე, ძმა უმტკიცესი ძმობისა?!
3995   არა ვიქ, ცოდნა რას მარგებს ფილოსოფოსთა ბრძნობისა!
  3904 რათგან თავია სიცრუე ყოვლისა უბადობისა,
  3905 მე რად გავწირო მოყვარე, ძმა უმტკიცესი ძმობისა?
  3906 არა ვიქ, ცოდნა რას მარგებს ფილოსოფოსთა ბრძნობისა,
3996 3907 მით ვისწავლებით, მოგვეცეს შერთვა ზესთ მწყობრთა წყობისა.
3997 3908  
3998   წაგიკითხავს, სიყვარულსა მოციქულნი რაგვარ წერენ?
  3909 წაგიკითხავს, სიყვარულსა მოციქულნი რაგვარ წერენ?
3999 3910 ვით იტყვიან, ვით აქებენ? ცან, ცნობანი მიაფერენ.
4000   «სიყვარული აღგვამაღლებს», ვით ეჟვანნი, ამას ჟღერენ.
  3911 «სიყვარული აღგვამაღლებს», ვით ეჟვანნი, ამას ჟღერენ,
4001 3912 შენ არ ჯერ ხარ, უსწავლელნი კაცნი ვითმცა შევაჯერენ!
4002 3913  
4003   ვინ დამბადა, შეძლებაცა მანვე მომცა ძლევად მტერთად;
  3914 ვინ დამბადა, შეძლებაცა მანვე მომცა ძლევად მტერთად,
4004 3915 ვინ არს ძალი უხილავი შემწედ ყოვლთა მიწიერთად,
4005 3916 ვინ საზღვარსა დაუსაზღვრებს, ზის უკვდავი ღმერთი ღმერთად,
4006   იგი გახდის წამისყოფით ერთსა ასად, ასსა ერთად.
  3917 იგი გახდის წამისყოფით ერთსა ასად, ასსა ერთად.
4007 3918  
4008   რაცა ღმერთსა არა სწადდეს, არა საქმე არ იქმნების.
4009   მზისა შუქთა ვერმჭვრეტელი ია ხმების, ვარდი ჭნების;
4010   თვალთა ტურფა საჭვრეტელი უცხო რადმე ეშვდინების;
4011   მე ვით გავძლო უმისობა, ან სიცოცხლე ვით მეთნების!
  3919 რაცა ღმერთსა არა სწადდეს, არა საქმე არ იქმნების.
  3920 მზისა შუქთა ვერ მჭვრეტელი ია ხმების, ვარდი ჭნების,
  3921 თვალთა ტურფა საჭვრეტელი უცხო რადმე ეშვდინების;
  3922 მე ვით გავძლო უმისობა, ან სიცოცხლე ვით მეთნების!
4012 3923  
4013   რაზომცა სწყრები, შემინდევ შეცვლა თქვენისა მცნებისა.
4014   ძალი არ მქონდა ტყვექმნილსა მე მაგისისა თნებისა;
  3924 რაზომცა სწყრები, შემინდევ შეცვლა თქვენისა მცნებისა.
  3925 ძალი არ მქონდა ტყვე-ქმნილსა მე მაგისისა თნებისა;
4015 3926 აწ წასლვა იყო წამალი ჩემთა სახმილთა გზნებისა,
4016 3927 სადა გინდ ვიყო, რა მგამა, ყოფამცა მქონდა ნებისა!
4017 3928  
4018   არას გარგებს სიმძიმილი, უსარგებლო ცრემლთა დენა;
  3929 არას გარგებს სიმძიმილი, უსარგებლო ცრემლთა დენა;
4019 3930 არ გარდავა გარდუვალად მომავალი საქმე ზენა;
4020 3931 წესი არის მამაცისა მოჭირვება, ჭირთა თმენა,
4021   არვის ძალუც ხორციელსა განგებისა გარდავლენა.
  3932 არვის ძალ-უც ხორციელსა განგებისა გარდავლენა.
4022 3933  
4023   რაცა ღმერთსა გაუგია თავსა ჩემსა გარდასავლად,
  3934 რაცა ღმერთსა გაუგია თავსა ჩემსა გარდასავლად,
4024 3935 გარდამხდეს და შემოვიქცე, აღარ დამრჩეს გული ავლად;
4025   თქვენვე გნახნე მხიარულნი დიდებით და დავლამრავლად;
  3936 თქვენვე გნახნე მხიარულნი დიდებით და დავლა-მრავლად;
4026 3937 მას რა ვარგო, დიდებად და კმარის ესე ჩემად დავლად.
4027 3938  
4028   მეფეო, ესე თათბირი, მომკალ, ვინ დამიწუნოსა!
4029   მეფეო, ნუთუ წასლვამან თქვენ ჩემმან დაგაჭმუნოსა,
4030   ვერ ვეცრუები, ვერ უზამ საქმესა საძაბუნოსა,
4031   პირისპირ მარცხვენს, ორნივე მივალთ მას საუკუნოსა.
  3939 მეფეო, ესე თათბირი, მომკალ, ვინ დამიწუნოსა!
  3940 მეფეო, ნუთუ წასლვამან თქვენ ჩემმან დაგაჭმუნოსა?!
  3941 ვერ ვეცრუები, ვერ უზამ საქმესა საძაბუნოსა,
  3942 პირის-პირ მარცხვენს, ორნივე მივალთ მას საუკუნოსა.
4032 3943  
4033   არდავიწყება მოყვრისა აროდეს გვიზამს ზიანსა;
  3944 არ-დავიწყება მოყვრისა აროდეს გვიზამს ზიანსა;
4034 3945 ვჰგმობ კაცსა აუგიანსა, ცრუსა და ღალატიანსა!
4035   ვერ ვეცრუები, ვერ უზამ მას ხელმწიფესა მზიანსა.
4036   რა უარეა მამაცსა სულდიდსა, წასლვაგვიანსა!
  3946 ვერ ვეცრუები, ვერ უზამ მას ხელმწიფესა მზიანსა,
  3947 რა უარეა მამაცსა სულ-დიდსა, წასლვა-გვიანსა?!
4037 3948  
4038   რა უარეა მამაცსა ომშიგან პირის მხმეჭელსა,
4039   შედრეკილ-შეშინებულსა და სიკვდილისა მეჭველსა!
4040   კაცი ჯაბანი რითა სჯობს დიაცსა ქსლისა მბეჭველსა?
  3949 რა უარეა მამაცსა, ომშიგან პირის მხმეჭელსა,
  3950 შედრკალსა, შეშინებულსა და სიკვდილისა მეჭველსა!
  3951 კაცი, ჯაბანი რითა სჯობს დიაცსა, ქსლისა მბეჭველსა?
4041 3952 სჯობს სახელისა მოხვეჭა ყოველსა მოსახვეჭელსა!
4042 3953  
4043   ვერ დაიჭირავს სიკვდილსა გზა ვიწრო, ვერცა კლდოვანი;
4044   მისგან გასწორდეს ყოველი, სუსტი და ძალგულოვანი;
  3954 ვერ დაიჭირავს სიკვდილსა გზა ვიწრო, ვერცა კლდოვანი;
  3955 მისგან ყოველი გასწორდეს, სუსტი და ძალ-გულოვანი;
4045 3956 ბოლოდ შეყარნეს მიწამან ერთგან მოყმე და მხცოვანი.
4046 3957 სჯობს სიცოცხლესა ნაზრახსა სიკვდილი სახელოვანი!
4047 3958  
4048   მერმე ვიშიშვი, მეფეო, თქვენად კადრებად ამისად:
  3959 მერმე ვიშიშვი, მეფეო, თქვენად კადრებად ამისად:
4049 3960 სცთების და სცთების, სიკვდილსა ვინ არ მოელის წამისად;
4050 3961 მოვა შემყრელი ყოველთა ერთგან დღისა და ღამისად,
4051   თუ ვერა გნახე ცოცხალმან, სიცოცხლე გქონდეს ჟამისად.
  3962 თუ ვერა გნახე ცოცხალმან, სიცოცხლე გქონდ ჟამისად.
4052 3963  
4053   თუ საწუთრომან დამამხოს, ყოველთა დამამხობელმან,
  3964 თუ საწუთრომან დამამხოს, ყოველთა დამამხობელმან,
4054 3965 ღარიბი მოვკვდე ღარიბად, ვერ დამიტიროს მშობელმან,
4055   ვეღარ შემსუდრონ დაზრდილთა და ვერცა მისანდობელმან,
  3966 ვეღარ შემსუდრონ დაზრდილთა და ვერცა მისანდობელმან,–
4056 3967 მუნ შემიწყალოს თქვენმანვე გულმან მოწყალე-მლმობელმან.
4057 3968  
4058   მაქვს საქონელი ურიცხვი, ვერვისგან ანაწონები,
  3969 მაქვს საქონელი ურიცხვი, ვერვისგან ანაწონები,
4059 3970 მიეც გლახაკთა საჭურჭლე, ათავისუფლე მონები,
4060 3971 შენ დაამდიდრე ყოველი, ობოლი, არას მქონები:
4061   მიღვწიან, მომიგონებენ, დამლცვენ, მოვეგონები.
  3972 მიღვწიან, მომიგონებენ, დამლცვენ, მოვეგონები.
4062 3973  
4063   რაცა თქვენთვის არ ვარგ იყოს საჭურჭლესა დასადებლად,
  3974 რაცა თქვენთვის არ ვარგიყოს საჭურჭლესა დასადებლად,
4064 3975 მიეც ზოგი ხანაგათა, ზოგი ხიდთა ასაგებლად;
4065   ნურა ნუ გშურს საქონელი ჩემი ჩემთვის წასაგებლად!
4066   შენგან კიდე არვინ მივის ცეცხლთა ცხელთა დამავსებლად.
  3976 ნურა ნუ გშურს საქონელი ჩემი ჩემთვის წასაგებლად,
  3977 შენგან კიდე არვინ მივის ცეცხლთა ცხელთა დამავსებლად.
4067 3978  
4068   ამას იქით ჩემგან ჩემი ამბავიცა არ გეცნევის,
4069   ამად გვედრებ სულსა ჩემსა, წიგნი გკადრებს, არ გეთნევის,
  3979 ამას იქით ჩემგან ჩემი ამბავიცა არ გეცნევის,
  3980 ამად გვედრებ სულსა ჩემსა, წიგნი გკადრებს,არ გეთნევის,
4070 3981 არას არგებს, ეშმაკისა საქმეთაგან დაეძლევის,
4071   შემინდვ და შემივედრე, მკვდარსა რაღა გარდმეხდევის!
  3982 შემინდვ და შემივედრე, მკვდარსა რაღა გარდმეხდევის!
4072 3983  
4073   გვედრებ, მეფეო, შერმადინს, მონასა ჩემსა რჩეულსა,
4074   ნაკად აქვს ჭირი სამისოდ ამ წელიწადსა წლეულსა,
4075   ნუგეშინისეც წყალობით, ჩემგან წყალობაჩვეულსა,
  3984 გვედრებ, მეფეო, შერმადინს, მონასა ჩემსა რჩეულსა,–
  3985 ნაკად აქვს ჭირი სამისოდ ამ წელიწადსა წლეულსა,–
  3986 ნუგეშინის-ეც წყალობით, ჩემგან წყალობა-ჩვეულსა,
4076 3987 ნუ დაადინებ თვალთაგან ცრემლსა, სისხლითა ფრქვეულსა.
4077 3988  
4078   გასრულდა ჩემი ანდერძი, ჩემგან ნაწერი ხელითა.
4079   აჰა, გამზრდელო, მოგშორდი, წავე გულითა ხელითა.
4080   ნუ სჭმუნავთ ჩემთვის მეფენი, ნუ ხართ მოსილნი ბნელითა,
  3989 გასრულდა ჩემი ანდერძი, ჩემგან ნაწერი ხელითა;
  3990 აჰა, გამზრდელო, მოგშორდი, წავე გულითა ხელითა!
  3991 ნუ სჭმუნავთ ჩემთვის მეფენი, ნუ ხართ მოსილნი ბნელითა.
4081 3992 სუფევითმცა ხართ თავითა, მტერთაგან საკრძალველითა!“
4082 3993  
4083   მისცა ანდერძი შერმადინს, რა გაათავა წერითა,
  3994 მისცა ანდერძი შერმადინს, რა გაათავა წერითა;
4084 3995 უთხრა: „ჰკადრეო მეფესა საქმითა მეცნიერითა,
4085 3996 შენ დაგამეტებს ვერავინ მსახურებითა ვერითა“.
4086 3997 მოეხვია და ატირდა ცრემლითა სისხლთა ფერითა.
4087 3998 ლოცვა ავთანდილისა
4088    
4089   ილოცავს, იტყვის: „მაღალო ღმერთო ხმელთა და ცათაო,
  3999 ილოცავს, იტყვის: „მაღალო ღმერთო, ხმელთა და ცათაო,
4090 4000 ზოგჯერ მომცემო პატიჟთა, ზოგჯერ კეთილთა მზათაო,
4091 4001 უცნაურო და უთქმელო, უფალო უფლებათაო,
4092   მომეც დათმობა სურვილთა, მფლობელო გულისთქმათაო!
  4002 მომეც დათმობა სურვილთა, მფლობელო გულის-თქმათაო!
4093 4003  
4094   ღმერთო, ღმერთო, გეაჯები, რომელი ჰფლობ ქვენათ ზესა,
  4004 ღმერთო, ღმერთო, გეაჯები, რომელი ჰფლობ ქვენათ ზესა,
4095 4005 შენ დაჰბადე მიჯნურობა, შენ აწესებ მისსა წესსა,
4096   მე სოფელმან მომაშორვა უკეთესსა ჩემსა მზესა,
  4006 მე სოფელმან მომაშორვა უკეთესსა ჩემსა მზესა,
4097 4007 ნუ ამოჰფხვრი სიყვარულსა, მისგან ჩემთვის დანათესსა!
4098 4008  
4099   ღმერთო, ღმერთო მოწყალეო, არვინ მივის შენგან კიდე,
4100   შენგან ვითხოვ შეწევნასა, რაზომსაცა გზასა ვვლიდე;
  4009 ღმერთო, ღმერთო, მოწყალეო, არვინ მივის შენგან კიდე,
  4010 შენგან ვითხოვ შეწევნასა, რაზომსაცა გზასა ვვლიდე:
4101 4011 მტერთა ძლევა, ზღვათა ღელვა, ღამით მავნე გამარიდე!
4102   თუღა დავრჩე, გმსახურებდე, შენდა მსხვერპლსა შევწირვიდე“.
  4012 თუღა დავრჩე, გმსახურებდე, შენდა მსხვერპლსა შევწირვიდე“.
4103 4013  
4104 4014 რა ილოცა, ცხენსა შეჯდა, მალვით კარნი გაიარნა,
4105   შერმადინცა დააბრუნა, თუც ვანი ადიადნა;
4106   მონა ტირს და მკერდსა იცემს, საბრალომან ცრემნი ღარნა;
4107   პატრონისა ვერამჭვრეტმან ყმამან რამცა გაიხარნა!
  4015 შერმადინცა დააბრუნა, საბრალომან ცრემლნი ღვარნა!
  4016 მონა ტირს და მკერდსა იცემს, სისხმან მისმან კლდენი ღარნა;
  4017 პატრონისა ვერა-მჭვრეტმან ყმამან რამცა გაიხარნა!
4108 4018 ცნობა როსტევან მეფისაგან ავთანდილის გაპარვისა
4109    
4110   აწ ამბავი სხვა დავიწყო, – ყმასა წავჰყე წამავალსა,
4111   არ შეექმნა დარბაზობა მას დღე როსტანს გულგამწყრალსა;
4112   რა გათენდა, ქუში ადგა, ჰგავს, თუ ადენს პირით ალსა,
  4019 აწ ამბავი სხვა დავიწყო, – ყმასა წავჰყე წამავალსა.
  4020 არ შეექმნა დარბაზობა მას დღე როსტანს გულ-გამწყრალსა;
  4021 რა გათენდა, ქუში ადგა, ჰგავს თუ ადენს პირით ალსა,
4113 4022 ხმობა ბრძანა ვაზირისა, მიიყვანდეს შიშით მკრთალსა.
4114 4023  
4115 4024 რა ვაზირი მოწიწებით დარბაზს ნახა შემოსრული,
4116 4025 როსტან უთხრა: „არა მახსოვს გუშინდელი შენგან თქმული.
4117   მაწყინე და გამარისხე, ვერ დავიღე დიდხან სული,
4118   აზომ რომე გაგათრიე შენ ვაზირი გულისგული.
  4026 მაწყინე და გამარისხე, ვერ დავიღე დიდხანს ული,
  4027 აზომ რომე გაგათრიე შენ, ვაზირი გულის-გული.
4119 4028  
4120   თუღა გახსოვს, რად უნდოდა, ისრე ავად რად გაგხადე?
  4029 თუღა გახსოვს, რად უნდოდა, ისრე ავად რად გაგხადე?
4121 4030 მართლად უთქვამს მეცნიერთა: «წყენააო ჭირთა ბადე»;
4122   ესეგვარსა ნუოდეს იქ, საქმე ხოლე გაიცადე,
4123   აწ მითხარ, თუ რას იტყოდი, თქვი და სიტყვა გააკვლადე!
  4031 ესეგვარსა ნუოდეს იქ, საქმე ხოლე გაიცადე,
  4032 აწ მითხარ, თუ რას იტყოდი, თქვი და სიტყვა გააკვლადე“.
4124 4033  
4125 4034 კვლა მოახსენა ვაზირმან სიტყვა ნაგუშინდელევი,
4126   რა გაიგონა, შესთვალა პასუხი არნაგრძელვი:
4127   შენ თუ უშმაგო მგონიხარ, ვარმცა ურია მე ლევი!
  4035 რა გაიგონა, შესთვალა პასუხი არ ნაგრძელვი:
  4036 შენ თუ უშმაგო მგონიხარ, ვარმცა ურია მე ლევი!
4128 4037 კვლა მაგის მეტად ნუ მასმენ, თვარა მე სრულად გელევი!“
4129 4038  
4130   რა გამოვიდა, ვაზირმან ძებნა, ვერ პოვა მინანი,
  4039 რა გამოვიდა ვაზირმან ძებნა, ვერ პოვა მინანი,
4131 4040 მართ გაპარვასა უთხრობდეს მონანი, ცრემლთა მდინანი.
4132 4041 მან თქვა: „მე დარბაზს ვერ შევალ, მახსოვან დღენი წინანი,
4133   ვინცაღა ჰკადრებს, მან ჰკადროს, რაცა ვთქვი, მასცა ვინანი“.
  4042 ვინცაღა ჰკადრებს, მან ჰკადროს; რაცა ვთქვი, მასცა ვინანი“.
4134 4043  
4135 4044 რა ვაზირი არ შევიდა, კვლა მეფემან კაცი გზავნის;
4136 4045 კაცმან ცნის და გარეთ დადგის, წასლვა ვერვინ გაამჟღავნის;
4137 4046 როსტანს ეჭვი შეუვიდა, ჭმუნვა ამით გაათავნის;
4138 4047 თქვა: „უცილოდ გაიპარა, ვინ მარტომან ასთა ავნის“.
4139 4048  
4140   თავდადრეკით იგონებდა, გულსა ჰქონდა ჭმუნვა დიდი,
  4049 თავ-დადრეკით იგონებდა, გულსა ჰქონდა ჭმუნვა დიდი,
4141 4050 უში ქმნა და აიხედნა, უბრძანებდა მონას: „მიდი,
4142 4051 მოვიდეს და აწ მიამბოს, შემოვიდეს იგი ფლიდი!“
4143 4052 რა ვაზირი შემობრუნდა, ფერი ჰკრთა და ჰქონდა რიდი.
4144 4053  
4145   კვლა შევა დარბაზს ვაზირი დაღრეჯით, არმხიარულად;
4146   მეფემან ჰკითხა: „წასრულა მზე დაუდგომლად, მთვარულად?“
4147   მან მოახსენა ყველი, ვით წასულიყო რულად:
4148   მზე აღარ მზეობს ჩვე თანა, დარი არ დარობს დარულად!“
  4054 კვლა შევა დარბაზს ვაზირი დაღრეჯით, არ-მხიარულად;
  4055 მეფემან ჰკითხა: „წასრულა მზე დაუდგომლად, მთვარულად?“
  4056 მან მოახსენა ყველი, ვით წასულიყო არულად:
  4057 მზე აღარ მზეობს ჩვეთანა, დარი არ დარობს დარულად!“
4149 4058  
4150   რა მეფემან მოისმინა, დაიზახნა მეტისმეტნი;
4151   პირს ხოკით, წვერსაეჯითააკვირვნა მისნი მჭვრეტნი,
4152   ოსთქვამს, იტყვის: „ვაჲ,აზრდილო, ვეღარნახვენ თვალნი რეტნი!
4153   სად წაჰხე და სად დაჰკარგენ სინათლისა ეგე სვეტნი?
  4059 რა მეფემან მოისმინა, დაიზახნა მეტის-მეტნი;
  4060 მოსთქვამს, იტყვის: „ვა,აზრდილო, ვეღარნახვენ თვალნი რეტნი!
  4061 პირსა ხოკით, ვერსეჯითააკვირვნა მისნი მჭვრეტნი,
  4062 სად წაჰხე და სად დაჰკარგენ სინათლისა ეგე სვეტნი?!
4154 4063  
4155   თუ თავი შენი შენ გახლავს, ღარიბად არ იხსენები,
  4064 თუ თავი შენი შენ გახლავს, ღარიბად არ იხსენები.
4156 4065 მაგრა მე რა ვქმნა, გაზრდილო, აწ სახლად მმართებს სენები!
4157   გამაღარიბე, დამაგდე, გულსა, გლახ, ვისთვის ენები?
  4066 გამაღარიბე, დამაგდე, გულსა, გლახ, ვისთვის ენები,
4158 4067 შენად შეყრამდის პატიჟთა ჩემთა ვერ იტყვის ენები!
4159 4068  
4160   ოდეს გნახავ მხიარულსა, ნადირობით შემოსრულსა,
4161   ვეღარ გიჭვრეტ ნაბურთალსა, ტანსა მჭევრსა, ჯავარსრულსა,
  4069 ოდეს გნახავ მხიარულსა, ნადირობით შემოსრულსა?
  4070 ვეღარ გიჭვრეტ ნაბურთალსა, ტანსა მჭევრსა, ჯავარ-სრულსა,
4162 4071 ვეღარ ვისმენ ხმასა შენსა, სასმენელად მე მას რულსა,
4163   აწ უშენოდ რა, გლახ, უყო საჯდომსა და სრასა სრულსა?
  4072 აწ უშენოდ რა, გლახ, უყო საჯდომსა და სრასა სრულსა?
4164 4073  
4165   ვიცი, არ მოგკლავს შიმშილი, რაზომცა დია ირები:
  4074 ვიცი, არ მოგკლავს შიმშილი, რაზომცა დია ირები:
4166 4075 შენ შენი მშვილდი დაგარჩენს, შენთა ისართა პირები,
4167   ნუთუ კვლა ღმეთმან წყალობით გაგიადვილოს ჭირები,
  4076 ნუთუ კვლა ღმეთმან წყალობით გაგიადვილოს ჭირები,
4168 4077 მაგრა, თუ მოვკვდე, გაზრდილო, ვისგანღა დავიტირები?“
4169 4078  
4170 4079 ზარი გაისმა, შემოკრბა ჯარი მრავალი კაცისა,
4171 4080 დარბაზს ხასთაგან ჯარია ხელითა წვერთა ტაცისა,
4172 4081 იგლეჯს და იცემს ყველაი, ხმა ისმის თავსა ტკაცისა;
4173   თქვეს: „ბნელი გვმართებს დღეკრულთა, რათგან მზე მიგვიდრკა ცისა!“
  4082 თქვეს: „ბნელი გვმართებს დღე-კრულთა, რათგან მზე მიგვიდრკა ცისა!“
4174 4083  
4175   რა მეფემან დიდებულნი ნახნა, სულთქმით შემოსტირნა,
  4084 რა მეფემან დიდებულნი ნახნა, სულთქმით შემოსტირნა;
4176 4085 უთხრა: „ხედავთ, მზემან ჩვენმან შუქნი სრულად დაგვიძვირნა!
4177   რა ვაწყინეთ, რა შევსცოდეთ, რად დაგვყარნა, რად გაგვწირნა!
  4086 რა ვაწყინეთ, რა შევსცოდეთ, რად დაგვყარნა, რად გაგვწირნა,
4178 4087 სპანი, მისგან დაჭირულნი, ვინმცაღა ვით დაგვიჭირნა?“
4179 4088  
4180 4089 ყოვლნი ტიროდეს, მოსთქმიდეს, მერმე დაწყნარდეს გვიანად.
4181   მეფემან ბრძანა: „იკითხეთ, მარტოა ანუ ყმიანად?“
  4090 მეფემან ბრძანა: „იკითხეთ, მარტოა, ანუ ყმიანად?“
4182 4091 მოვიდა მონა შერმადინ მოშიშრად, სირცხვილიანად,
4183 4092 ანდერძი ჰკადრა, ატირდა, სიცოცხლე უჩნდა ზიანად.
4184 4093  
4185   მოახსენა: „საწოლს ვპოვე ესე მისგან დანაწერი,
4186   დგეს მონანი ნატირებნი, დაეგლიჯა თმა და წვერი,
4187   იგი მარტო გაპარულა, ყმა არ ახლავს, არცა ბერი;
  4094 მოახსენა: „საწოლს ვპოვე ესე მისგან დანაწერი;
  4095 დგეს მონანი ნატირებნი, დაეგლიჯა თმა და წვერი;
  4096 იგი მარტო გაპარულა, ყმა არ ახლავს, არცა ბერი,
4188 4097 მე თუ მომკლათ, მემართლებით, სიცოცხლე მჭირს შეუფერი!“
4189 4098  
4190 4099 რა ანდერძი წაიკითხეს, კვლა იტირეს დიდი ხანი;
4191 4100 მერმე ბრძანა: „მხიარულსა ნუ ჩაიცმენ ჩემნი სპანი,
4192 4101 ვამლოცველნეთ დავრდომილნი, ობოლნი და ქვრივნი სხვანი,
4193 4102 შევეწივნეთ, მშვიდობისა ნუთუ მისცნეს ღმერთმან გზანი!“
4194   წასლა ავთანდილისაგან ტარიელის შეყრად მეორედ
4195    
4196   მთვარე მზესა მოეშორვოს, მოშორვება გაანათლებს,
  4103 წასლა ავთანდილისაგან ტარიელის შეყრად მეორედ
  4104 მთვარე მზესა მოეშორვოს, მოშორვება გაანათლებს,
4197 4105 რა ეახლოს, შუქი დასწვავს, გაეყრების, ვერ იახლებს,
4198 4106 მაგრა ვარდსა უმზეობა გაახმობს და ფერსა აკლებს,
4199   ჩვენ ვერჭვრეტა საყვარლისა ჭირსა ძველსა გაგვიახლებს.
  4107 ჩვენ ვერ-ჭვრეტა საყვარლისა ჭირსა ძველსა გაგვიახლებს.
4200 4108  
4201 4109 აწყა დავიწყებ ამბავსა, მის ყმისა წამავლობასა:
4202   მივა და მიტირს გულმდუღრად, ვერ ვიტყვი ცრემლთა მცრობასა,
  4110 მივა და, მიტირს გულ-მდუღარედ, ვერ ვიტყვი ცრემლთა მცრობასა,
4203 4111 წამ-წამ მობრუნდის, იაჯდის მისთვის მზისავე მზობასა,
4204   უჭვრეტდის, თვალი ვერ მოხსნის, თუ მოხსნის, მიხდის ცნობასა.
  4112 უჭვრეტდის, თვალი ვერ მოხსნის, თუ მოხსნის, მიხდის ცნობასა.
4205 4113  
4206   რა მიეახლის დაბნედად, ვერ ხელყვის გაძრვად ენისად,
4207   მაგრა სდის ცრემლი თვალთაგან მსგავსად დიჯლისა დენისად,
4208   ზოჯერ დაბრუნდის, იჭვრეტდის ღონედ პატიჟთა თმენისად,
  4114 რა მიეახლის დაბნედად, ვერ ხელ-ყვის გაძრვად ენისად,
  4115 მაგრა სდის ცრემლი თვალთაგან, მსგავსად დიჯლისა დენისად,
  4116 ზოჯერ დაბრუნდის, იჭვრეტდის ღონედ პატიჟთა თმენისად,
4209 4117 რა გაემართის, არ იცის, მას თუ არბევდის ცხენი სად.
4210 4118  
4211 4119 თქვა: „ჩემო, შენი შორს მყოფი კრულია, ვინცა დადუმდეს,
4212 4120 რათგან შენ დაგრჩა გონება, გული შენკენვე დაბრუნდეს,
4213   თვალთა მტირალთა შეხედვა შენივე სწადდეს და უნდეს.
  4121 თვალთა მტირალთა შეხედვა შენივე სწადდეს და უნდეს,
4214 4122 სჯობს, საყვარელსა მოყვარე რაზომცა დაუძაბუნდეს!
4215 4123  
4216   მე რა ვქმნა შენად შეყრამდის, ანუ რას ვეჭვდე ლხენასა?
4217   თავსა მოვიკლავ, მე თუცა შენგან არ ვეჭვდი წყენასა,
4218   მაგრა შენ გაწყენ ჩემისა არსიცოცხლისა სმენასა,
4219   მოდი და მივსცნე ცოცხალმან თვალნი ცრემლისა დენასა!“
  4124 მე რა ვქმნა შენად შეყრამდის, ანუ რას ვეჭვდე ლხენასა!
  4125 თავსა მოვიკლავ მე, თუცა შენგან არ ვეჭვდი წყენასა,
  4126 მაგრა შენ გაწყენ ჩემისა არ-სიცოცხლისა სმენასა,
  4127 მოდი და მივსცნე ცოცხალმან თვალნი ცრემლისა დენასა!“
4220 4128  
4221 4129 იტყვის: „ჰე, მზეო, ვინ ხატად გთქვეს მზიანისა ღამისად,
4222   ერთარსებისა ერთისა, მის უჟამოსა ჟამისად,
  4130 ერთ-არსებისა ერთისა, მის უჟამოსა ჟამისად,
4223 4131 ვის გმორჩილობენ ციერნი ერთის იოტის წამისად,
4224 4132 ბედსა ნუ მიქცევ, მიაჯე, შეყრამდის ჩემად და მისად!
4225 4133  
4226   ვის ხატად ღმრთისად გიტყვიან ფილოსოფოსნი წინანი,
4227   შენ მიშველე რა ტყვექმნილსა, ჯაჭვნი მაბიან, რკინანი!
4228   ბროლ-ბალახშისა მძებნელმან სათნი დავკარგენ, მინანი;
4229   მაშინ ვერ გავსძლ სიახლე, აწ სიშორესა ვინანი“.
  4134 ვის ხატად ღმრთისად გიტყვიან ფილოსოფოსნი წინანი,
  4135 შენ მიშველე რა ტყვე-ქმნილსა, ჯაჭვნი მაბიან, რკინანი!
  4136 ბროლ-ბალახშისა მძებნელმან სათნი დავკარგენ, მინანი,
  4137 მაშინ ვერ გავსძლ სიახლე, აწ სიშორესა ვინანი“.
4230 4138  
4231   ამას მოსქმიდის, იწოდის, ვითა სანთელი დნებოდის,
  4139 ამას მოსქმიდის, იწოდის, ვითა სანთელი დნებოდის,
4232 4140 დაყოვნებისა მოშიში ისწრაფდის, იარებოდის;
4233 4141 რა შეუღამდის, ვარსკვლავთა ამოსლვა ეამებოდის,
4234 4142 მას ამსგავსებდის, ილხენდის, უჭვრეტდის, ეუბნებოდის.
4235 4143  
4236   მთვარესა ეტყვის: „იფიცე სახელი ღმრთისა შენისა!
  4144 მთვარესა ეტყვის: „იფიცე სახელი ღმრთისა შენისა,
4237 4145 შენ ხარ მომცემი მიჯნურთა მიჯნურობისა სენისა,
4238   შენ გაქვს წამალი მისისა მოთმინებისა თმენისა,
  4146 შენ გაქვს წამალი მისისა მოთმინებისა თმენისა!
4239 4147 მიაჯე შეყრა პირისა, შენ გამო შენებრ მშვენისა!“
4240 4148  
4241 4149 ღამე ალხენდის, დღე სჯიდის, ელის ჩასლვასა მზისასა;
4242   რა წყალი ნახის, გარდხდის, უჭვრეტდის ჭავლსა წყლისასა,
4243   მას თანართვიდის ნაკადსა სისხლისა ცრემლთა ტბისასა,
  4150 რა წყალი ნახის, გარდხდის, უჭვრეტდის ჭავლსა წყლისასა,
  4151 მას თანა-რთვიდის ნაკადსა სისხლისა ცრემლთა ტბისასა,
4244 4152 კვლა გაემართის, ისწრაფდის წავლასა მისვე გზისასა.
4245 4153  
4246   მარტო მოსთქმიდის, ტიროდის ტანად ალვისა ხიანი,
  4154 მარტო, მოსთქმიდის, ტიროდის ტანად ალვისა ხიანი,
4247 4155 მინდორს თხა მოკლის, სადაცა ადგილი დახვდის კლდიანი,
4248   შეწვის, ჭამის და წავიდის პირმზე, გულმარიხიანი,
  4156 შეწვის, ჭამის და წავიდის პირ მზე, გულ-მარიხიანი,
4249 4157 იტყვის: „დავყარენ ვარდნი და, აჰა მე, ვაგლახ, იანი!“
4250 4158  
4251 4159 აწ ვერ ვიტყვი მაშინდელსა მე მის ყმისა ნაუბარსა,
4252   რას უბნობდის, რას მოთქმიდის, რას ტურფასა, რაზომგვარსა.
4253   ზოგან თოვლი გაეწითლის ვარდსა, ბრჭლითა ნახოკარსა.
  4160 რას უბნობდის, რას მოთქმიდის, რას ტურფასა, რაზომ გვარსა!
  4161 ზოგან თოვლი გაეწითლის ვარდსა, ბრჭლითა ნახოკარსა.
4254 4162 ქვაბნი ნახნა, გაეხარნეს, ზე გავიდა ქვაბთა კარსა.
4255 4163  
4256 4164 რა ასმათმან დაინახა, მოეგება, ცრემლი სწვთების,
4257 4165 ვით ეამა, სიხარულსა მართ ვეღარას ვერ მიხვდების;
4258   ყმა გარდახდა, მოეხვია, აკოცებს და ეუბნების.
4259   კაცი კაცსა მოელოდეს, მოსლა დია ეამების.
  4166 ყმა გარდახდა, მოეხვია, აკოცებს და ეუბნების,
  4167 კაცი კაცსა მოელოდეს, მოსლა დია ეამების.
4260 4168  
4261 4169 ყმა ქალსა ეტყვის: „პატრონი, ნეტარ, სად არის და ვითა?“
4262 4170 ქალი ატირდა ცრემლითა, ზღვათაცა შესართავითა,
4263   ტყვის: „რა წახვე, გაიჭრა, ქვაბს ყოფა მისჭირდა ვითა;
  4171 ტყვის: „რა წახვე, გაიჭრა, ქვაბს ყოფა მისჭირდა ვითა;
4264 4172 აწ მისი არა არ ვიცი არ ნახვით, არ ამბავითა“.
4265 4173  
4266 4174 ყმა დაჭმუნდა, ვითამც რამე ჰკრეს ლახვარი გულსა შუა;
4267 4175 ქალსა ეტყვის: „აჰა, დაო, ეგეთიმცა კაცი ნუა!
4268 4176 იგი ფიცი ვით გატეხა! არ ვეცრუე, ვით მეცრუა!
4269   ვერ იქმოდა, რად მიქადა? თუ მიქადა, რად მიტყუა?!
  4177 ვერ იქმოდა, რად მიქადა?თუ მიქადა, რად მიტყუა?!
4270 4178  
4271   მე უმისოდ სოფელს ყოფა რათგან ჩირად არ მიღირდა,
4272   რად დავვიწყდი, რა მივსცილდი, რად ვერ გასძლო, რა მისჭირდა?
  4179 მე უმისოდ სოფელს ყოფა რათგან ჩირად არ მიღირდა,
  4180 რად დავვიწყდი, რა მივსცილდი, რად ვერ გასძლო, რა მისჭირდა?
4273 4181 მან გატეხა ზენარისა რად შემართა, ვით გაპირდა?
4274   მაგრა ავი ბედისაგან ჩემი რამცა გამიკვირდა!
  4182 მაგრა ავი ბედისაგან ჩემი რამცა გამიკვირდა“.
4275 4183  
4276   კვლა ქალი ეტყვის: „მართალ ხარ მაგისსა დამძიმებასა,
4277   მაგრა, რა გავბრჭო მართალი, ნუ მეჭვ რასაცა თნებასა;
  4184 კვლა ქალი ეტყვის: „მართლაც ხარ მაგისსა დამძიმებასა,
  4185 მაგრა რა გავბრჭო მართალი, ნუ მეჭვ რასაცა თნებასა:
4278 4186 არ გული უნდა ფიცის და პირისა გასრულებასა?
4279 4187 იგი უგულო მოელის მართ დღეთა შემოკლებასა.
4280 4188  
4281   გული, ცნობა და გონება ერთმანერთზედა ჰკიდიან:
  4189 გული, ცნობა და გონება ერთმანერთზედა ჰკიდიან:
4282 4190 რა გული წავა, იგიცა წავლენ და მისკენ მიდიან;
4283   უგულო კაცი ვერ კაცობს, კაცთაგან განაკიდიან.
4284   შენ არ გინახვან, არ იცი, მას რომე ცეცხლნი სწვიდიან.
  4191 უგულო კაცი ვერ კაცობს, კაცთაგან განაკიდიან;
  4192 შენ არ გინახავს, არ იცი, მას რომე ცეცხლნი სწვიდიან.
4285 4193  
4286   შენ უმართლე ხარ, ემდურვი, შენ გაეყარე ძმობილსა,
  4194 შენ უმართლე ხარ, ემდურვი, შენ გაეყარე ძმობილსა,
4287 4195 მაგრა ვით ითქმის, ვით გახდა, ვითა გიამბო ცნობილსა!
4288 4196 ენა დაშვრების, გაცვთების, გულსა შეელმის ლმობილსა,
4289   ამას მით ვაზრობ, მინახავს მე, უბედურსა შობილსა.
  4197 ამას მით ვაზრობ, მინახავს მე უბედურსა შობილსა.
4290 4198  
4291   ჯერთ მისი მსგავსი სასჯელი არცა ვის ამბად სმენია:
  4199 ჯერთ მისი მსგავსი სასჯელი არცა ვის ამბად სმენია:
4292 4200 არა თუ კაცთა, სასჯელი ქვათაცა შესაძრწენია,
4293   დიჯლადცა კმარის, მას რომე თვალთაგან ცრემლი სდენია;
4294   თვით რაცა ჰბრძანოთ, მართალ ხართ: სხვა სხვისა ომსა ბრძენია.
  4201 დიჯლადცა კმარის, მას რომე თვალთაგან ცრემლი სდენია,
  4202 თვით რაცა ჰბრძანოთ, მართალ ხართ, სხვა სხვისა ომსა ბრძენია.
4295 4203  
4296   მას წამავალსა ვჰკითხევდი, დამწვარსა, ცეცხლმოდებულსა:
  4204 მას წამავალსა ვჰკითხევდი, დამწვარსა, ცეცხლ-მოდებულსა:
4297 4205 «მოვიდეს, რა ქმნას ავთანდილ? მისსა დამვედრე დებულსა».
4298   მიბრძანა: «მო-ღა-მნახვიდეს მე, მისთვის გაცუდებულსა,
4299   ამათ არ დავჰყრი არეთა, არ გავსტეხ მას ქადებულსა.
  4206 მიბრძანა: «მო-ღა-მნახვიდეს მე, მისთვის გაცუდებულსა.
  4207 ამათ არ დავჰყრი, არეთა, არ გავსტეხ მას ქადებულსა».
4300 4208  
4301   მას ზენაარსა არ გავსტეხ, მას ფიცსა არ ვეცრუები,
  4209 «მას ზენაარსა არ გავსტეხ, მას ფიცსა არ ვეცრუები,
4302 4210 მას პაემნამდის მოვიცდი, რაზომცა გამდის რუები;
4303 4211 თუ მკვდარი მნახოს, დამმარხოს, თქვას ვაგლახი და უები,
4304 4212 ცოცხალი დავხვდე, უკვირდეს, სიცოცხლე არს სათუები».
4305 4213  
4306   ჩემთვის გარდახდა მას აქათ გაყრა მზისა და ქედისა;
4307   ოდენ მოდენა ცრემლისა მჭირს, ველთა მოსალბე დისა.
4308   მსჯის გამრავლება ხელქმნილსა სულთქმისა ზედაზედისა.
  4214 ჩემთვის გარდახდა მას აქათ გაყრა მზისა და ქედისა;
  4215 ოდენ მოდენა ცრემლისა მჭირს, ველთა მოსალბედისა.
  4216 მსჯის გამრავლება ხელ-ქმნილსა სულთქმისა ზედა-ზედისა,
4309 4217 დავვიწყებივარ სიკვდილსა, ნახეთ ნაქმარი ბედისა!
4310 4218  
4311   ესე არაკი მართალი ჩინს ქვასა ზედა სწერია:
  4219 ესე არაკი მართალი ჩინს ქვასა ზედა სწერია:
4312 4220 «ვინ მოყვარესა არ ეძებს, იგი თავისა მტერია».
4313 4221 აწ ზაფრანია, ვის წინას ვერ ვარდი ჰგვანდის, ვერ ია;
4314   თუღა მონახავ, მონახე, ქმენ, რაცა შენი ფერია“.
  4222 თუღა მონახავ, მონახე, ქმენ რაცა შენი ფერია“.
4315 4223  
4316 4224 ყმამან უთხრა: „უმართლე ხარ, არ მამართლო მდურვად მისად,
4317 4225 მაგრა გაბრჭე, რა მიქნია სამსახური ტყვესა ტყვისად:
4318   გამოჭრილ ვარ სახლით ჩემით, ვით ირემი ძებნად წყლისად,
4319   მას ვეძებ და მას ვიგონებ, ვიარები, ველთა ვლი სად.
  4226 გამოჭრილვარ სახლით ჩემით, ვით ირემი ძებნად წყლისად,
  4227 მას ვეძებ და მას ვიგონებ, ვიარები ველთა ვლისად.
4320 4228  
4321   ბროლ-სადაფნი მარგალიტსა ლალისფერსა სცვენ და ჰბურვენ,
4322   მას მოვშორდი, ვერ ვახლენ, ვერ ვისურვენ, ვერ ვასურვენ,
4323   გამოპარვით წამოსლვითა ღმთისა სწორნი მოვიმდურვენ,
4324   ნაცვლად მათთა წყალობათა მათნი გულნი შევაურვენ.
  4229 ბროლ-სადაფნი მარგალიტსა ლალის-ფერსა სცვენ და ჰბურვენ,
  4230 მას მოვშორდი, ვერ ვახლ, ვერ ვისურვენ, ვერ ვასურვენ,
  4231 გამოპარვით წამოსლვითა ღმთისა სწორნი მოვიმდურვენ,
  4232 ნაცვლად მათთა წყალობათა გულნი მათნი შევაურვენ.
4325 4233  
4326   პატრონი ჩემი გამზრდელი, ღმრთისგან დიდად ცხოველი,
4327   მშობლური, ტკბილი, მოწყალე, ცა წყალობისა მთოველი,
4328   მას უორგულე, წამოვე, მართ დავივიწყე ყოველი,
4329   მისი შემცოდე ღმთისაგან კარგსა აღარას მოველი.
  4234 პატრონი ჩემი გამზრდელი, ღმრთისგან დიდად ცხოველი,
  4235 მშობლური, ტკბილი, მოწყალე, ცა, წყალობისა მთოველი!
  4236 მას უორგულე, წამოვე, მართ დავივიწყე ყოველი,
  4237 მისი შემცოდე ღმთისაგან კარგსა აღარას მოველი.
4330 4238  
4331   ესე ყველაი ასრე მჭირს, დაო, ბედითა მისითა,
4332   არ უტყუე, მოსრულ ვარ მგზავრი ღამით და დღისითა;
  4239 ესე ყველაი ასრე მჭირს, დაო, ბედითა მისითა,
  4240 არ უტყუე და მოსრულვარ მგზავრი ღამით და დღისითა;
4333 4241 აწ იგი სადმე წასრულა, ვიწვი ცეცხლითა ვისითა,
4334   ცუდმაშვრალი და მტირალი ქვე ვზი პირითა მქისითა.
  4242 ცუდ-მაშვრალი და მტირალი ქვე ვზი პირითა მქისითა.
4335 4243  
4336   დაო, მეტსა საუბარსა აღარ მომცემს ჟამი და დრო,
4337   არ ვინანი გარდასრულსა, ბრძენთა სიტყვა ავაადრო;
4338   წავალ, ვძებნი, ანუ ვპოვებ, ან სიკვდილი მოვიადრო,
4339   თვარა, ბედი აზომ თურე მიკვეთს, ღმერთსა რაღა ვჰკადრო!
  4244 დაო, მეტსა საუბარსა აღარ მომცემს ჟამი და დრო,
  4245 არ ვინანი გარდასრულსა, ბრძენთა სიტყვა ავაადრო:
  4246 წავალ, ვძებნი, ანუ ვპოვებ, ან სიკვდილი მოვიადრო,
  4247 თვარა ბედი აზომ თურე მიკვეთს, ღმერთსა რაღა ვჰკადრო“.
4340 4248  
4341 4249 ამის მეტი აღარა თქვა, ატირდა და წამოვიდა,
4342 4250 ქვაბი ჩავლო, წყალსა გახდა, შამბი გავლო, ველს გავიდა;
4343   ქარი, ველთა მონაქროლი, ლალისფერსა ვარდსა ზრვიდა;
4344   რად მიმეცო ამა ჭირსა?“, ბედსა ამას უზრახვიდა.
  4251 ქარი, ველთა მონაქროლი, ლალის-ფერსა ვარდსა ზრვიდა,
  4252 რად მიმეცო ამა ჭირსა?“ ბედსა ამას უზრახვიდა.
4345 4253  
4346 4254 იტყვის: „ღმერთო, რა შეგცოდე შენ, უფალსა, არსთა მხედსა,
4347 4255 რად გამყარე მოყვარეთა, რად შემასწარ ამა ბედსა?
4348   ერთი ორთა მგონებელი ვარ საქმესა წასაწყმედსა,
4349   მოვკვდე, თავი არ მეწყალვის, ჩემი სისხლი ჩემსა ქედსა!
  4256 ერთი ორთა მგონებელი, ვარ საქმესა წასაწყმედსა,
  4257 მოვკვდე, თავი არ მეწყალვის, სისხლ ჩემი ჩემსა ქედსა!
4350 4258  
4351   მოყვარემან ვარდის კონა გულსა მკრა და დამიწყლულა,
  4259 მოყვარემან ვარდის კონა გულსა მკრა და დამიწყლულა,
4352 4260 იგი ფიცი, ჩემგან სრული, მან აღარა გამისრულა;
4353 4261 მას თუ გამყრი, საწუთროო, ჩემი ლხინი გარდასრულა,
4354 4262 სხვა მოყვარე თვალსა ჩემსა გაკიცხულა, გაბასრულა“.
4355 4263  
4356   კვლა იტყვის: „მიკვირს ნაველი კაცისა ჭკუიანისა,
4357   რა მჭუნვარებდეს, რას არგებს ნაკადი ცრემლთა ბანისა?
  4264 კვლა იტყვის: „მიკვირს ნაველი კაცისა ჭკუიანისა.
  4265 რა მჭუნვარებდეს, რას არგებს ნაკადი ცრემლთა ბანისა?
4358 4266 სჯობს გამორჩევა, აზრობა საქმისა დასაგვანისა,
4359   აწ მეცა მიჯობს მონახვა მის მზისა ლერწამტანისა“.
  4267 აწ მეცა მიჯობს მონახვა მის მზისა ლერწამ-ტანისა“.
4360 4268  
4361   ყმა გაემართა საძებრად მტირალი, ცრემლთა მფქვეველი,
  4269 ყმა გაემართა საძებრად მტირალი, ცრემლთა მფქვეველი,
4362 4270 ეძებს, უზახის, უყივის, დღეებრ ღამეთა მთეველი;
4363   სამ დღემდის მოვლო მრავალი ხევი, შამბნარი, ტყე-ველი;
4364   ვერ პოვა, მივა მჭუნვარე, ვერას ამბისა მცნეველი.
  4271 სამ დღემდის მოვლო მრავალი ხევი, შამბნარი, ტყე, ველი;
  4272 ვერ პოვა, მივა მჭუნვარე, ვერას ამბისა მცნეველი.
4365 4273  
4366   იტყვის: „ღმერთო, რა შეგცოდე, ეგზომ დიდი რა გაწყინე?
  4274 იტყვის: „ღმერთო, რა შეგცოდე, ეგზომ დიდი რა გაწყინე,
4367 4275 რად შემასწარ ამა ბედსა, რა სასჯელი მომივლინე!
4368   გამკითხველო, გამიკთხე, აჯა ჩემი შეისმინე,
4369   დაამოკლენ დღენი ჩემნი, ჭირი ამით გამილხინე!“
  4276 გამკითხველო, გამიკთხე, აჯა ჩემი შეისმინე,
  4277 დაამოკლენ დღენი ჩემნი, ჭირი ამით გამილხინე!“
4370 4278 პოვნა ავთანდილისაგან ტარიელისა
4371    
4372   მივიდოდა, მიუბნობდა ყმა მტირალი, ფერშეცვლილი,
  4279 მივიდოდა, მიუბნობდა ყმა მტირალი, ფერ-შეცვლილი,
4373 4280 ქედსა რასმე გარდაადგა, ველი აჩნდა მზიან-ჩრდილი;
4374   ნახა, შავი შამბთა პირსა დგა სადავეუკუყრილი;
4375   თქვა: „უცილოდ იგიაო, არა უნდა ამას ცილი“.
  4281 ნახა, შავი შამბთა პირსა დგა სადავე-უკუყრილი;
  4282 თქვა: „უცილოდ იგიაო, არა უნდა ამას ცილი“.
4376 4283  
4377 4284 რა შეხედნა, ყმასა გულმან გაუფეთქნა, გაუნათდა,
4378 4285 აქა ლხინი დაღრეჯილსა უათასდა, არ უათდა;
4379   ვარდმან ფერი გაანათლა, ბროლი ბროლდა, სათი სათდა,
  4286 ვარდმან ფერი გაანათლა, ბროლი ბროლდა, სათი სათდა,
4380 4287 ვით გრიგალმან ჩაირბინა, არ მოსცალდა ჭვრეტად მათდა.
4381 4288  
4382 4289 რა ტარიელ დაინახა, განაღამცა დაეღრიჯა:
4383 4290 ახლოს მყოფი სიკვდილისა ჯდა და პირი დაებღნიჯა,
4384 4291 საყელონი გარდეხივნეს, თავი სრულად გაეგლიჯა,
4385 4292 მას აღარა შეესმოდა, სოფლით გაღმა გაებიჯა.
4386 4293  
4387   ერთკერძ უც ლომი მოკლული და ხრმალი სისხლმოცხებული,
4388   კვლა სხვაგნით – ვეფხი უსულო, მკვდარი, ქვედანარცხებული;
4389   მას წყაროსაებრ თვალთაგან ცრემლი სდის გაფიცხებული.
4390   მუნ გრე გულსა უნთებდა ცეცხლი მცხინვარე, ცხებული.
  4294 ერთ-კერძ უც ლომი მოკლული და ხრმალი სისხლ-მოცხებული,
  4295 კვლა სხვაგნ – ვეფხი უსულო, მკვდარი, ქვე-დანარცხებული,
  4296 მას წყაროსაებრ თვალთაგან ცრემლი სდის გაფიცხებული,
  4297 მუნ გრე გულსა უნთებდა ცეცხლი მცხინვარე, ცხებული.
4391 4298  
4392   თვალთა ახმადცა ზარედვა, სრულად მიხდოდა ცნობასა,
  4299 თვალთა ახმადცა ზარ-ედვა, სრულად მიხდოდა ცნობასა,
4393 4300 მიახლებოდა სიკვდილსა, მოშორვებოდა თმობასა.
4394   ყმა სახელდებით უყივის, ლამის სიტყვითა კრთობასა,
  4301 ყმა სახელ-დებით უყივის, ლამის სიტყვითა კრთობასა.
4395 4302 ვეღარ ასმინა, გარდიჭრა, ძმა გამოაჩენს ძმობასა!
4396 4303  
4397 4304 ხელითა ცრემლსა უწურავს, თვალთა ავლებდა სახელსა,
4398 4305 ახლოს უზის და უზახის მართ სახელდებით სახელსა;
4399 4306 ეტყვის: „ვერ მიცნობ ავთანდილს, შენთვის გაჭრილსა და ხელსა?“
4400   მას არა დია შეესმის რეტსა, თვალდაუფახელსა.
  4307 მას არა დია შეესმის რეტსა, თვალ-დაუფახელსა.
4401 4308  
4402 4309 ესე ყველაი ასრეა, რაცა აწ ჩემგან თხრობილა.
4403   ცრემლნი მოსწურნა თვალთაგან, ცოტადრე მოაცნობილა.
4404   მაშინღა იცნა, აკოცა, მოეჭდო, მოეძმობილა.
4405   ვიმოწმებ ღმერთსა ცხოველსა, მათებრი არვინ შობილა!
  4310 ცრემლნი მოსწურნა თვალთაგან, ცოტად-რე მოაცნობილა.
  4311 მაშინღა იცნა, აკოცა, მოეჭდო, მოეძმობილა,
  4312 ვიმოწმებ ღმერთსა ცხოველსა, მათებრი არვინ შობილა.
4406 4313  
4407 4314 უთხრა: „ძმაო, არ გიტყუე, გიყავ, რაცა შემოგფიცე,
4408 4315 გნახე სულთა გაუყრელმან, ფიცი ასრე დავამტკიცე;
4409   აწ დამეხსენ, სიკვდილამდის ვიტირო და თავსა ვიცე.
  4316 აწ დამეხსენ, სიკვდილამდის ვიტირო და თავსა ვიცე,
4410 4317 მაგრა გვედრებ დამარხვასა, მხეცთა საჭმლად არ მივიცე“.
4411 4318  
4412   ყმამან უთხრა: „რაშიგან ხარ, შენ საქმესა რად იქ ავსა?
4413   ვინ მიჯნური არ ყოფილა, ვის სახმილი არა სწვავსა?
4414   ვის უქნია შენი მსგავსი სხვასა კაცთა ნათესავსა?
  4319 ყმამან უთხრა: „რაშიგან ხარ, შენ საქმესა რად იქ ავსა?
  4320 ვინ მიჯნური არ ყოფილა, ვის სახმილი არა სწვავსა,
  4321 ვის უქნია შენი მსგავსი სხვასა კაცთა ნათესავსა!
4415 4322 რად სატანას წაუღიხარ, რად მოიკლავ ნებით თავსა?
4416 4323  
4417   თუ ბრძენი ხარ, ყოვლნი ბრძენნი აპირებენ ამა პირსა:
4418   ხამს მამაცი მამაცური, სჯობს, რაზომცა ნელად ტირსა,
4419   ჭირსა შიგან გამაგრება ასრე უნდა, ვით ქვიკირსა.
  4324 თუ ბრძენი ხარ, ყოვლნი ბრძენნი აპირებენ ამა პირსა:
  4325 ხამს მამაცი მამაცური, სჯობს რაზომცა ნელად ტირსა;
  4326 ჭირსა შიგან გამაგრება ასრე უნდა ვით ქვიკირსა.
4420 4327 თავისისა ცნობისაგან ჩავარდების კაცი ჭირსა.
4421 4328  
4422   ბრძენი ხარ და გამორჩევა არა იცი ბრძენთა თქმულებ,
  4329 ბრძენი ხარ და გამორჩევა არა იცი ბრძენთა თქმულებ,
4423 4330 მინდორს სტირ და მხეცთა ახლავ, რას წადილსა აისრულებ?
4424 4331 ვისთვის ჰკვდები, ვერ მიხვდები, თუ სოფელსა მოიძულებ,
4425 4332 თავსა მრთელსა რად შეიკრავ, წყლულსა ახლად რად იწყლულებ?
4426 4333  
4427   ვინ არ ყოფილა მიჯნური, ვის არ სახმილნი სდებიან?
  4334 ვინ არ ყოფილა მიჯნური, ვის არ სახმილნი სდებიან,
4428 4335 ვის არ უნახვან პატიჟნი, ვისთვის ვინ არა ბნდებიან?
4429 4336 მითხარ, უსახო რა ქმნილა, სულნი რად ამოგხდებიან?
4430 4337 არ იცი, ვარდნი უეკლოდ არავის მოუკრებიან!
4431 4338  
4432   ვარდსა ჰკითხეს: «ეგზომ ტურფა რამან შეგქმნა ტანად, პირად?
4433   მიკვირს, რად ხარ ეკლიანი, პოვნა შენი რად არს ჭირად».
  4339 ვარდსა ჰკითხეს: «ეგზომ ტურფა რამან შეგქმნა ტანად პირად?
  4340 მიკვირს, რად ხარ ეკლიანი, პოვნა შენი რად არს ჭირად?»
4434 4341 მან თქვა: «ტკბილსა მწარე ჰპოვებს, სჯობს, იქმნების რაცა ძვირად;
4435 4342 ოდეს ტურფა გაიეფდეს, აღარა ღირს არცა ჩირად».
4436 4343  
4437   რათგან ვარდი ამას იტყვის, უსულო და უასაკო,
4438   მაშა ლხინსა ვინ მოიმკის პირველ ჭირთა უმუშაკო?
4439   უბოროტო ვის ასმია რაცა კარგი საეშმაკო,
4440   რად ემდურვი საწუთოსა, რა უქნია უარაკო?!
  4344 რათგან ვარდი ამას იტყვის უსულო და უასაკო.
  4345 მაშა ლხინსა ვინ მოიმკის, პირველ ჭირთა უმუშაკო?
  4346 უბოროტო ვის ასმია, რაცა კარგი საეშმაკო,
  4347 რად ემდურვი საწუთოსა? რა უქნია უარაკო?!
4441 4348  
4442   ისმინე ჩემი თხრობილი, შეჯე, წავიდეთ ნებასა,
  4349 ისმინე ჩემი თხრობილი, შეჯე, წავიდეთ ნებასა,
4443 4350 ნუ მიჰყოლიხარ თავისსა თათბირსა, გაგონებასა,
4444   რაცა არ გწადდეს, იგი ქმენ, ნუ სდევ წადილთა ნებასა;
4445   ასრე არ სჯობდეს, არ გეტყვი, რად მეჭვ რასაცა თნებასა!
  4351 რაცა არ გწადდეს, იგი ქმენ, ნუ სდევ წადილთა ნებასა,
  4352 ასრე არ სჯობდეს, არ გეტყვი, ნუ მეჭვ რასაცა თნებასა“.
4446 4353  
4447   მან უთხრა: „ძმაო, რა გითხრა, ძრაცა არ ძალმიც ენისა,
4448   ძალი არა მაქვს ხელქმნილსა შენთა სიტყვათა სმენისა;
  4354 მან უთხრა: „ძმაო, რა გითხრა, ძრაცა არ ძალ-მიც ენისა,
  4355 ძალი არა მაქვს ხელ-ქმნილსა შენთა სიტყვათა სმენისა,
4449 4356 რად ადვილად გიჩს მოთმენა ჩემთა სასჯელთა თმენისა?
4450 4357 აწ მივსწურვივარ სიკვდილსა, დრო მომეახლა ლხენისა.
4451 4358  
4452   ამას მოკვდავი ვილოცავ, არ ოდეს ვითხოვ, არ, ენით:
  4359 ამას მოკვდავი ვილოცავ, აროდეს ვითხოვ, არ, ენით:
4453 4360 აქა გაყრილნი მიჯნურნი მუნამცა შევიყარენით,
4454   მუნ ერთმანერთი კვლა ვნახეთ, კვლა რამე გავიხარენით;
  4361 მუნ ერთმანერთი კვლა ვნახეთ, კვლა რამე გავიხარენით;
4455 4362 მო, მოყვარეთა დამმარხეთ, მიწანი მომაყარენით!
4456 4363  
4457   საყვარელმან საყვარელი ვით არ ნახოს, ვით გაწიროს!
  4364 საყვარელმან საყვარელი ვით არ ნახოს, ვით გაწიროს!
4458 4365 მისკენ მივალ მხიარული, მერმე მანცა ჩემ კერძ იროს,
4459   მივეგებვი, მომეგებოს, ამიტირდეს, ამატიროს.
4460   ჰკითხე ასთა, ქმენ გულისა, რა გინდ ვინ გივაზიროს!
  4366 მივეგებვი, მომეგებოს, ამიტირდეს და ამატიროს,
  4367 ჰკითხე ასთა, ქმენ გულისა, რა გინდ ვინ გივაზიროს.
4461 4368  
4462   მართ გარდაწყვეით იცოდი, გეტყვი მართალსა პირასა:
4463   სიკვდილი მახლავს, დამეხსენ, ხანსაღა დავჰყოფ მცირასა;
4464   არ ცოცხალ ვიყო, რას მაქნევ? რა დავრჩე, ხელსა მხდი რასა?
  4369 მართ გარდაწყვეით იცოდი, გეტყვი მართალსა პირასა:
  4370 სიკვდილი მახლავს, დამეხსენ, ხანსაღა დავჰყოფ მცირასა:
  4371 არ ცოცხალ ვიყო, რას მაქნევ, რა დავრჩე, ხელსა მხდი რასა?
4465 4372 დამშლიან ჩემნი კავშირნი, შევრთვივარ სულთა სირასა.
4466 4373  
4467   რა სთქვი, რას იტყვი, არ მესმის, არცა მცალს სმენად ამისად,
4468   სიკვდილი მახლავს ხელქმნილსა, სიცოცხლე არის წამისად;
  4374 რა სთქვი, რას იტყვი, არ მესმის, არცა მცალს სმენად ამისად,
  4375 სიკვდილი მახლავს ხელ-ქმნილსა, სიცოცხლე არის წამისად;
4469 4376 აწ გამიარმდა სიცოცხლე მეტად ყოვლისა ჟამისად,
4470   მუნ მეცა მივალ, ცრემლისა, მიწად, სად გამდის ლამი, სად.
  4377 მუნ მეცა მივალ, ცრემლისა მიწად სად გამდის ლამი, სად.
4471 4378  
4472   ბრძენი, ვინ ბრძენი, რა ბრძენი, ხელი ვითა იქს ბრძნობასა!
  4379 ბრძენი, ვინ ბრძენი, რა ბრძენი! ხელი ვითა იქს ბრძნობასა!
4473 4380 ეგ საუბარი მაშინ ხამს, თუცაღა ვიყო ცნობასა;
4474 4381 ვარდი ვერ არის უმზეოდ; იყოს, დაიწყებს ჭნობასა;
4475 4382 მაწყენ, დამეხსენ, არა მცალს, არცაღა ვახლავ თმობასა“.
4476 4383  
4477   კვლა ეუბნების ავთანდილ სიტყვითა მრავალფერითა,
4478   ეტყვის: „რა მოჰკვდე, გერგების სიტყვითა რა ოხერითა?
4479   ნუ იქ, არა სჯობს, საქმითა ნუ ხარ თავისა მტერითა!
4480   ვერ წაიყვანა, ვერა ქმნა სიტყვითა, ვერა, ვერითა.
  4384 კვლა ეუბნების ავთანდილ სიტყვითა მრავალ-ფერითა,
  4385 ეტყვის: „ თუ მოჰკვდე, გერგების სიტყვითა რა ოხერითა?
  4386 ნუ იქ, არა სჯობს საქმითა, ნუ ხარ თავისა მტერითა“.
  4387 ვერ წაიყვანა, ვერა ქმნა სიტყვითა ვერა-ვერითა.
4481 4388  
4482   მერმე უთხრა: „აჰა, რათგან არ მომისმენ არას, არა,
  4389 მერმე უთხრა: „აჰა, რათგან არ მომისმენ არას არა,
4483 4390 აღარ გაწყენს ენა ჩემი, აქამდისცა ცუდად მცთარა;
4484 4391 თუ სიკვდილი გიჯობს, მოკვე, ვარდი დაჭნეს, და-ცა-მჭნარა!
4485 4392 ერთსა რასმე გეაჯები, მიყავ!“ – ცრემლი ამდუღარა.
4486 4393  
4487   სადა ინდონი ბროლ-ვარდსა სარვენ გიშრისა სარითა,
  4394 სადა ინდონი ბროლ-ვარდსა სარვენ გიშრისა სარითა,
4488 4395 მას მოვეშორვე, წამოვე სიჩქარით, არ სიწყნარითა;
4489 4396 ვერ დამიჭირა მეფემან მშობლურად საუბარითა,
4490 4397 შენ არ შემიყრი, გამიყრი, აწ ჩემი ლხინი ვთქვა რითა?
4491 4398  
4492   ნუ გამგზავნი გულმოკლულსა, ერთი მიყავ საწადელი,
4493   ერთხელ შეჯე, ცხენოსანი გნახო ჩემი სულთამხდელი,
  4399 ნუ გამგზავნი გულ-მოკლულსა, ერთი მიყავ საწადელი,
  4400 ერთხელ შეჯე, ცხენოსანი გნახო ჩემი სულთა მხდელი,
4494 4401 ნუთუ მაშინ მოვიქარვო სევდა ესე აწინდელი;
4495   მე წავალ და შენ დაგაგდებ, იქმნას შენი საქადელი!
  4402 მე წავალ და შენ დაგაგდებ, იქმნას შენი საქადელი“.
4496 4403  
4497 4404 ეხვეწებოდა: „შეჯეო“, აჯას ხვეწნითა არვებდა,
4498   იცოდა, რომე შეჯდომა კაეშანს მოაქარვებდა.
4499   ლერწმისა სარსა დასდრეკდა, გიშერსა დააკარვებდა,
  4405 იცოდა, რომე შეჯდომა კაეშანს მოაქარვებდა,
  4406 ლერწმისა სარსა დასდრეკდა, გიშერსა დააკარვებდა;
4500 4407 დაიმორჩილა, ეამა, არ ივაგლახა, არ ვებდა.
4501 4408  
4502 4409 ცხადად უთხრა: „შევჯდებიო, მომიყვანე ცხენი წინა“.
4503 4410 მან მოჰგვარა, წყნარად შესვა, არ სიჩქარით ააქშინა;
4504   მინდორთაკე წაიყვანა, ტანი მჭევრი აძრვევინა;
  4411 მინდორთაკე წაიყვანა, ტანი მჭევრი აძრვევინა,
4505 4412 ხანი წავლეს, სიარულმან მოჯობება დააჩინა.
4506 4413  
4507 4414 შეაქცევს და ეუბნების საუბართა შვენიერთა,
4508   მისთვის სძრიდა სასაუბროდ მათ ბაგეთა ძოწისფერთა,
4509   მისი სმენა გააყმობდა მსმენელისა ყურთა ბერთა;
  4415 მისთვის სძრიდა სასაუბროდ მათ ბაგეთა ძოწის-ფერთა;
  4416 მისი სმენა გააყმობდა მსმენელისა ყურთა ბერთა.
4510 4417 მოიშორვა კაეშანი, დათმობავე შეაერთა.
4511 4418  
4512 4419 რა შეატყო მოჯობება მან, სევდისა მუფარახმან,
4513   გაანათლა პირი ვარდი სიხარულმან დაუსახმან,
4514   ცნობიერთა დასტაქარმან, უცნობოთა ოხრვა-ახმან,
  4420 გაანათლა პირი-ვარდი სიხარულმან დაუსახმან,
  4421 ცნობიერთა დასტაქარმან, უცნობოთა ოხრვა-ახმან;
4515 4422 ცნობიერი სიტყვა უთხრა უცნობოსა რასმე მზრახმან.
4516 4423  
4517   შე-რასმე-ჰყვეს საუბარსა, სიტყვა ჰკადრა არმალული:
4518   ერთსა რასმე მოგახსენებ, გამიცხადე დაფარული:
  4424 შე-რასმე-ჰყვეს საუბარსა, სიტყვა ჰკადრა არ-მალული:
  4425 ერთსა რასმე მოგახსენებ, გამიცხადე დაფარული:
4519 4426 ეგე სამხრე მისეული, შენ გაჩნია ვისგან წყლული,
4520 4427 რაგვარ გიყვარს, რაგვარ გიღირს? თქვი, დავიღო მერმე სული“.
4521 4428  
4522 4429 მან უთხრა: „სახე რა გითხრა მის უსახოსა სახისა!
4523 4430 ესეა ჩემი სიცოცხლე, ჩემი მომცემი ახისა,
4524   მჯობი ყოვლისა სოფლისა, წყლისა, მიწისა და ხისა.
4525   არსასმენლისა მოსმენა არს უმჟავესი წმახისა“.
  4431 მჯობი ყოვლისა სოფლისა, წყლისა, მიწისა და ხისა;
  4432 არ სასმენლისა მოსმენა არს უმჟავესი წმახისა“.
4526 4433  
4527   ავთანდილ უთხრა: „ვლამოდი მართ მაგისსავე თქმევასა;
4528   აწ რათგან გითქვამს, პასუხსა გკადრე და ნუ მეჭვ თნევასა:
4529   სჯობს ასმათისა არლევა მაგა სამხრისა ლევასა,
  4434 ავთანდილ უთხრა: „ვლამოდი მართ მაგისსა თქმევასა;
  4435 აწ რათგან გითქვამს, პასუხსა გკადრე და ნუ მეჭვ თნევასა:
  4436 სჯობს ასმათისა არ-ლევა მაგა სამხრისა ლევასა,
4530 4437 ამად არ გიქებ საქმისა უარესისა რჩევასა.
4531 4438  
4532   სამხრე გაბია ოქროსა, ოქრომჭედლისა დნობილი,
  4439 სამხრე გაბია ოქროსა, ოქრომჭედლისა დნობილი,
4533 4440 უასაკო და უსულო, არ სიტყვიერი, ცნობილი;
4534   აღარად გინდა ასმათი – ნახე მათალი ბრჭობილი! –
  4441 აღარად გინდა ასმათი, – ნახე მათალი ბრჭობილი! –
4535 4442 პირველ, გლახ, მისი ნაჭვრეტი, თვით მერმე შენი დობილი.
4536 4443  
4537   თქვენ შუა მქმნელი საქმისა, შენგან ნახმობი დობისა,
4538   თქვენი შემყრელი, მსახური, შენგან ღირსქმნილი ხმობისა,
  4444 თქვენ შუა მქმნელი საქმისა, შენგან ნახმობი დობისა,
  4445 თქვენი შემყრელი მსახური, შენგან ღირს-ქმნილი ხმობისა,
4539 4446 მისი გამზრდელი, გაზრდილი, მისთვის მიხდილი ცნობისა,
4540 4447 გლახ, დაგიგდია, არ ნახავ, შაბაშ მართლისა ბრჭობისა!“
4541 4448  
4542   მან უბრძანა: „რაცა გითქვამს, უმართლე ხარ მეტისმეტად:
4543   საბრალოა ასმათ მისად მგონებლად და ჩემად მჭვრეტად;
4544   მე სიცოცხლე არ მეგონა, შენ მომესწარ ცეცხლთა შრეტად,
  4449 მან უბრძანა: „რაცა გითქვამს, უმართლე ხარ მეტის-მეტად;
  4450 საბრალოა ასმათ მისად მგონებლად და ჩემად მჭვრეტად,
  4451 მე სიცოცხლე არ მეგონა, შენ მომესწარ ცეცხლთა შრეტად;
4545 4452 რათგან დავრჩი, გვალე, ვნახოთ, თუცავე ვარ ჯერთცა რეტად“.
4546 4453  
4547   დამორჩილდა. გაემართნეს ავთანდილ და ამირბარი.
4548   ვერ მიგია ქება მათი, ვერა ქება საქებარი:
4549   კბილნი – ვითა მარგალიტნი, ბაგე – ვარდი ნაპობარი.
  4454 დამორჩილდა. გაემართნეს ავთანდილ და ამირბარი;
  4455 ვერ მიგია ქება მათი, ვერა ქება საქებარი,
  4456 კბილნი – ვითა მარგალიტნი, ბაგე – ვარდი ნაპობარი;
4550 4457 გველსა ხვრელით ამოიყვანს ენა ტკბილად მოუბარი.
4551 4458  
4552 4459 ამას ეტყვის: „შენთვის დავსდებ გონებასა, სულსა, გულსა,
4553 4460 მაგრა შენცა ნუ აგრე ხარ, ნუ იწყლულებ ახლად წყლულსა;
4554   არას გარგებს სწავლულება, თუ არა იქ ბრძენთა თქმულსა:
4555   არ იხმარებ, რას ხელსა ხდი საუნჯესა დაფარულსა?
  4461 არას გარგებს სწავლულება, თუ არა იქ ბრძენთა თქმულსა:
  4462 არ იხმარებ, რას ხელსა ხდი საუნჯესა დაფარულსა?
4556 4463  
4557   არას გარგებს შეჭირვება, რომ სჭმუნვიდე, რა გერგების!
4558   არ თუ იცი, უგანგებოდ არა კაცი არ მოკვდების;
  4464 არას გარგებს შეჭირვება, რომ სჭმუნვიდე, რა გერგების!
  4465 არ თუ იცი, უგანგებოდ არა კაცი არ მოკვდების?
4559 4466 მზისა შუქთა მომლოდინე ვარდი სამ დღე არ დაჭნების.
4560   ბედი ცდაა, გამარჯვება, ღმერთსა უნდეს, მო-ცა-გხვდების“.
  4467 ბედი, ცდაა და გამარჯვება, ღმერთსა უნდეს, მო-ცა-გხვდების“.
4561 4468  
4562   მოახსენა: „ეგე სწავლა ჩემთვის ყოვლად სოფლად ღირდეს,
4563   გონიერთა მწვრთელი უყვარს, უგუნურთა გულსა ჰგმირდეს,
4564   მაგრა რა ვქმნა, რაგვარ გავსძლო, მეტისმეტი რა მიმჭირდეს!
  4469 მოახსენა: „ეგე სწავლა ჩემთვის ყოვლად სოფლად ღირდეს.
  4470 გონიერთა მწვრთელი უყვარს, უგუნურთა გულსა ჰგმირდეს,–
  4471 მაგრა რა ვქმნა, რაგვარ გავსძლო, მეტის-მეტი რა მიმჭირდეს!
4565 4472 შენცა გჭირან ჭირნი ჩემნი, არ მამართლო, არ მიკვირდეს?
4566 4473  
4567   ცვილსა ცეცხლის სიმხურვალე უგავს, ამად აენთების,
  4474 ცვილსა ცეცხლის სიმხურვალე უგავს, ამად აენთების,
4568 4475 მაგრა წყალსა არსით ახლავს, თუ ჩავარდეს, და-ცა-შრტების;
4569 4476 რაცა ვისცა საქმე თვით სჭირს, სხვათათვისცა ევარგების,
4570   თავიდაღმა რად არ იცი, გულ ჩემი რაგვარ დნების!“
  4477 თავიდაღმა რად არ იცი, ჩემი გული რაგვარ დნების!“
4571 4478 მბობა ტარიელისაგან ლომ-ვეფხის დახოცისა
4572    
4573   რა წამეკიდა, ყველაი წვრილად გიამბო ენითა,
4574   მერმეღა გაბრჭე მართალი მაგა გულითა ბრძენითა;
  4479 რა წამეკიდა, ყველაი წვრილად გიამბო ენითა,
  4480 მერმეღა გაბრჭე მართალი მაგა გულითა ბრძენითა;
4575 4481 შენ მოგელოდი, მიმჭირდა მოლოდინითა შენითა,
4576   ქვაბს ვეღარ გავსძლე მინდორთა მოვლა მომინდა ცხენითა.
  4482 ქვაბს ვეღარ გავსძელ, მინდორთა მოვლა მომინდა ცხენითა.
4577 4483  
4578   იმა ქედსა გარდავადეგ, შამბნ ისი მომეარნეს;
  4484 იმა ქედსა გარდავადეგ, იგი შამბნი მომეარნეს;
4579 4485 ერთი ლომი, ერთი ვეფხი შეკრბეს, ერთად შეიყარნეს,
4580 4486 ჰგვანდეს რათმე მოყვარულთა, მათი ნახვა გამეხარნეს,
4581 4487 მათ რა უყვეს ერთმანერთსა, გამიკვირდეს, შემეზარნეს.
4582 4488  
4583   პირველ ამოდ ილაღობეს, მერმე მედგრად წაიკიდნეს:
4584   თითო ტოტი ერთმანერთსა ჰკრეს, სიკვდილსა არ დარიდნეს;
4585   გამორიდა ვეფხმან გული, – დედათამცა განა რიდნეს! –
  4489 პირველ ამოდ ილაღობეს, მერმე მედგრად წაიკიდნეს:
  4490 ითო ტოტი ერთმანერთსა ჰკრეს, სიკვდილსა არ დარიდნეს;
  4491 გამორიდა ვეფხმან გული, – დედათამცა განარიდნეს! –
4586 4492 ლომი მედგრად გაეკიდა, იგი ვერვინ დაამშვიდნეს.
4587 4493  
4588   ლომსა დაუგმე ნაქმარი, ვარქვი: «არა ხარ ცნობასა,
  4494 ლომსა დაუგმე ნაქმარი, ვარქვი: «არა ხარ ცნობასა,
4589 4495 შენ საყვარელსა რად აწყენ? ფუ მაგა მამაცობასა!»
4590   ხრმალგამოწვდილი გაუხე, მივეც ლახვართა სობასა,
  4496 ხრმალ-გამოწვდილი გაუხე, მივეც ლახვართა სობასა,
4591 4497 თავსა გარდავჰკარ, მო-ცა-ვკალ, დავხსენ სოფლისა თმობასა.
4592 4498  
4593   ხრმალი გავსტყორცე, გარდვიჭერ, ვეფხი შევიპყარ ხელითა;
  4499 ხრმალი გავსტყორცე, გარდვიჭერ, ვეფხი შევიპყარ ხელითა;
4594 4500 მის გამო კოცნა მომინდა, ვინ მწვავს ცეცხლითა ცხელითა;
4595   მიღრინვიდა და მაწყენდა ბრჭალითა სისხლთა მღვრელითა,
4596   ვეღარ გაუძლ, იგიცა მოვკალ გულითა ხელითა.
  4501 მიღრინვიდა და მაწყენდა ბრჭალითა სისხლთა მღვრელითა,
  4502 ვეღარ გაუძლ, იგიცა მოვკალ გულითა ხელითა.
4597 4503  
4598   რაზომსაცა ვამშვიდებდი, ვეფხი ვერა დავამშვიდე,
  4504 რაზომსაცა ვამშვიდებდი, ვეფხი ვერა დავამშვიდე,
4599 4505 გავგულისდი, მოვიქნიე, ვჰკარ მიწასა, დავაწყვიდე;
4600   მომეგონა, ოდეს ჩემსა საყვარელსა წავეკიდე;
  4506 მომეგონა, ოდეს ჩემსა საყვარელსა წავეკიდე,
4601 4507 სულნი სრულად არ ამომხდეს, რას გიკვირს, თუ ცრემლსა ვღვრიდე!
4602 4508  
4603   აჰა, ძმაო, მითხრობია ჭირი ჩემი, რაცა მჭირდა;
4604   სულთა დგმაცა არა მმართებს, ასრე გასლვა რა გიკვირდა!
  4509 აჰა, ძმაო, მითხრობია ჭირი ჩემი, რაცა მჭირდა;
  4510 სულთა დგმაცა არა მმართებს, ასრე გასლვა რა გიკვირდა!
4605 4511 სიცოცხლესა გავეყარე, სიკვდილიცა დამიძვირდა“.
4606   ესე სიტყვა დაასრულა, ყმამან სულთქნა, ა-ცა-ტირდა.
  4512 ესე სიტყვა დაასრულა, ყმამან სულ-თქნა, ა-ცა-ტირდა.
4607 4513  
4608   ავთანდილცა მას თანავე ტიროდა და ცრემლსა ღვრიდა;
4609   უთხრა: „დათმე, ნუ მოჰკვდები, გულსა სრულად ნუ დასჭრი, და-!
  4514 ავთანდილცა მასთანავე ტიროდა და ცრემლსა ღვრიდა;
  4515 უთხრა: „დათმე, ნუ მოჰკვდები, გულსა სრულად ნუ დასჭრი და-!
4610 4516 ღმერთი მაგას მოწყალეობს, თუცა ჭირმან არ გაგრიდა;
4611 4517 თუმც უნდოდით გასაყრელად, პირველ ერთად არ შეგყრიდა.
4612 4518  
4613   სდევს მიჯნურსა ფათერაკი, საწუთროსა დაანავღლებს,
  4519 სდევს მიჯნურსა ფათერაკი, საწუთროსა დაანავღლებს,
4614 4520 მაგრა ბოლოდ ლხინსა მისცემს, ვინცა პირველ ჭირსა გასძლებს;
4615 4521 მიჯნურობა საჭიროა, მით სიკვდილსა მიგვაახლებს,
4616 4522 გასწავლულსა გააშმაგებს, უსწავლელსა გაასწავლებს“.
4617 4523 აქა ტარიელისაგან და ავთანდილისაგან ქვაბს მისლვა და ასმათის ნახვა
4618    
4619 4524 იტირეს და გაემართნეს, ქვაბისაკენ თავნი არნეს;
4620 4525 რა ასმათმან დაინახა, განაღამცა გაეხარნეს!
4621 4526 მოეგება, მოტიროდა, ცრემლმან მისმან კლდენი ღარნეს,
4622 4527 აკოცეს და ა-ცა-ტირდეს, კვლა ცნობანი ააჩქარნეს.
4623 4528  
4624 4529 ასმათ თქვა: „ღმერთო, რომელი არ ითქმი კაცთა ენითა,
4625 4530 შენ ხარ სავსება ყოველთა, აღგვავსებ მზეებრ ფენითა;
4626   გაქო, ვით გაქო, რა გაქო, არსაქებელო სმენითა!
  4531 გაქო, ვით გაქო, რა გაქო, არ-საქებელო სმენითა!
4627 4532 დიდება შენდა, არ მომკალ ამათთვის ცრემლთა დენითა!“
4628 4533  
4629   ტარიელ ეტყვის: „ჰე, დაო, მით ცრემლი აქა მდინია,
4630   საწუთრო ნაცვლად გვატირებს, რაც ოდენ გაგვიცინია,
  4534 ტარიელ ეტყვის: „ჰე დაო, მით ცრემლი აქა მდინია,
  4535 საწუთრო ნაცვლად გვატირებს, რაც ოდენ გაგვიცინია.
4631 4536 ძველი წესია სოფლისა, არ ახლად მოსასმინია.
4632   ვა შენი ბრალი, და, თვარა სიკვდილი ჩემი ლხინია!
  4537 ვა შენი ბრალი და, თვარა სიკვდილი ჩემი ლხინია!
4633 4538  
4634   სწყუროდეს, წყალსა ვინ დაღვრის კაცი უშმაგო, ცნობილი?
  4539 სწყუროდეს, წყალსა ვინ დაღვრის კაცი უშმაგო, ცნობილი?
4635 4540 მე თვალთა ჩემთა მით მიკვირს, რად ვარ ცრემლითა ლტობილი!
4636   უწყლობა ჰკლავს, წყალი სდის, აროდეს არ გახმობილი!
4637   ვა, წახდა ვარდი პობილი, ვა, მარგალიტი წყობილი!“
  4541 უწყლობა ჰკლავს და წყალი სდის, აროდეს არ გახმობილი!
  4542 ვა, წახდა ვარდი პობილი, ვა, მარგალიტი წყობილი!“
4638 4543  
4639   ავთანდილსცა მოეგონა მისი მზე და საყვარელი;
4640   იტყვის: ჩემო, ვით ვეგები მე უშენოდ სულთა მდგმელი?
  4544 ავთანდილსცა მოეგონა მისი მზე და საყვარელი;
  4545 იტყვის: ჩემო, ვით ვეგები მე უშენოდ სულთა მდგმელი?
4641 4546 შენ არ გახლავ, ჩემი ჩემთვის სიცოცხლეა სანანელი,
4642   გითხრამცა ვინ, რა მჭირს, ანუ რა ცეცხლი მწვავს, რაგვარ ცხელი!
  4547 გითხრამცა ვინ, რა მჭირს ანუ რა ცეცხლი მწვავს, როგორ ცხელი!
4643 4548  
4644   ვარდი ამას ვით იაზრებს: მზე მომშორდეს, არ დავჭნეო,
  4549 ვარდი ამას ვით იაზრებს: მზე მომშორდეს, არ დავჭნეო,
4645 4550 ანუ ჩვენ, გლახ, რა გვერგების, რა ჩასვენდეს გორსა მზეო?
4646 4551 გულო, გიჯობს, გაუმაგრდე, თავი სრულად გაიკლდეო,
4647   ნუთუ მოგხვდეს ნახვა მისი, სულთა სრულად ნუ დალეო“.
  4552 ნუთუ მოგხვდეს ნახვა მისი, სულთა სრულად ნუ დალეო.
4648 4553  
4649 4554 სული დაიღეს, დადუმდეს, ორთავე ცეცხლი სდებოდა;
4650   ასმათი შეჰყვა, შევიდა, ცეცხლი მათებრვე ჰგზებოდა,
  4555 ასმათი შეჰყვა, შევიდა, მათებრ სახმილი ჰგზებოდა,
4651 4556 დაუგო ტყავი ვეფხისა, რომელ კვლა მიწყივ ჰგებოდა;
4652 4557 ორნივე დასხდეს, უბნობდეს, რაცა მათ ეამებოდა.
4653 4558  
4654 4559 წვადი შეიწვეს, შეიქმნა პურობა მსგავსი ჟამისა,
4655   მუნ უპურობა პურობა, არ სიდიადე ჯამისა,
4656   მას ეეხვეწნეს: „ჭამეო“, ძალი არ ჰქონდა ჭამისა,
  4560 მუნ უპურობა პურობა, არ-სიდიადე ჯამისა,
  4561 მას ეეხვეწნეს: „ჭამეო“, ძალი არ ჰქონდა ჭამისა,
4657 4562 გასცოხნის, ლუკმა გასტყორცის, წონა ძლივ ჩანთქის დრამისა.
4658 4563  
4659 4564 ამოა, რომე კაცი კაცს ამოსა ეუბნებოდეს!
4660 4565 მან გაუგონოს, რაცა თქვას, არ ცუდად წაუხდებოდეს,
4661 4566 ცოტად ეგრეცა დაუვსებს, ცეცხლი რაზომცა სდებოდეს.
4662 4567 დიდი ლხინია ჭირთა თქმა, თუ კაცსა მოუხდებოდეს.
4663 4568  
4664 4569 მას ღამესა ერთგან იყვნეს იგი ლომნი, იგი გმირნი,
4665 4570 იუბნეს და გააცხადნეს თავის-თავის მათნი ჭირნი.
4666   რა გათენდა, კვლა დაიწყეს საუბარნი სიტყვახშირნი;
  4571 რა გათენდა, კვლა დაიწყეს საუბარნი სიტყვა-ხშირნი;
4667 4572 ერთმანერთსა გაუგონნეს ფიცნი პირველ დანაპირნი.
4668 4573  
4669 4574 ტარიელ ეტყვის: „რად უნდა სიტყვისა თქმა მრავალისა?
4670 4575 რაცა შენ ჩემთვის გიქნია, ღმერთი მზღველია ვალისა;
4671 4576 კმა ზენაარი ზენარად, არ ნაქმარია მთრვალისა,
4672   არ დავიწყე მოყვრობა მოყვრისა წამავალისა.
  4577 არ-დავიწყება, მოყვრობა მოყვრისა წამავალისა.
4673 4578  
4674   აწ შემიხვეწე, ნუ დამწვავ კვლა წვითა უცხელესითა;
4675   მე რომე ცეცხლი მედების, არ ნაგზებია კვესითა,
4676   ვერ დაშრეტ, შენცა დაიწვი სოფლისა ქმნისა წესითა.
  4579 აწ შემიხვეწე, ნუ დამწვავ კვლა წვითა უცხელესითა:
  4580 მე რომე ცეცხლი მედების, არ ნაგზებია კვესითა.
  4581 ვერ დაშრეტ, შენცა დაიწვი სოფლისა ქმნისა წესითა,
4677 4582 წადი, დაბრუნდი, შეიქეც მუნითვე, შენი მზე სით-ა.
4678 4583  
4679   ვინ დამბადა, განკურნება ჩემი უჩანს მასცა ძნელად,
4680   ვისცა გესმის გაიგონეთ, მით გაჭრილ ვარ ხელი ველად.
  4584 ვინ დამბადა, განკურნება ჩემი უჩანს მასცა ძნელად,
  4585 ვისცა გესმის, გაიგონეთ, მით გაჭრილვარ ხელი ველად;
4681 4586 რაცა მართებს გონიერთა, ერთხელ ვიყავ მეცა მქმნელად,
4682 4587 აწ ნობათი ხელობისა მომხვდომია, მით ვარ ხელად“.
4683 4588  
4684   ავთანდილ ეტყვის: „რა გითხრა პასუხი მაგა თქმულისა?
4685   შენვე სთქვი, ეგე სიტყვა კაცისა ბრძნად სწავლულისა?!
  4589 ავთანდილ ეტყვის: „რა გითხრა პასუხი მაგა თქმულისა?
  4590 შენვე სთქვი ეგე სიტყვა კაცისა ბრძნად სწავლულისა:
4686 4591 ღმერთსამცა ვით არ შეეძლო კვლა განკურნება წყლულისა?
4687 4592 იგია მზრდელი ყოვლისა დანერგულ-დათესულისა!
4688 4593  
4689   ღმერთსამცა ესე რად ექმნა, ეგეთნი დაებადენით,
  4594 ღმერთსამცა ესე რად ექმნა, ეგეთნი დაებადენით,
4690 4595 აღარ შეგყარნა, გაგყარნა, ხელი გქმნა ცრემლთა დადენით!
4691   სდევს ფათერაკი მიჯნურსა, გაჭვრიტეთ, გაიცადენით,
  4596 სდევს ფათერაკი მიჯნურსა, გაჭვრიტეთ, გაიცადენით,
4692 4597 თქვენ ერთმანერთი არ მოგხვდეს, მე სულნი ამომხადენით!
4693 4598  
4694   ნეტარ, მამაცი სხვა რაა, არ გასძლოს, რაცა ჭირია!
  4599 ნეტარ, მამაცი სხვა რაა, არ გასძლოს, რაცა ჭირია!
4695 4600 ჭირსა გადრეკა რად უნდა, რა სასაუბრო პირია!
4696 4601 ნუ გეშის, ღმერთი უხვია, თუცა სოფელი ძვირია,
4697 4602 რასცა მიწვრთიხარ, იწვართე; გკადრო, უწვრთელი ვირია.
4698 4603  
4699   თუ რა გესმის, გაიგონე, ესე კმარის სწავლა სწავლად;
4700   ჩემსა მზესა დავეთხოვე თქვენ წინაშე წამოსავლად,
  4604 თუ რა გესმის, გაიგონე, ესე კმარის სწავლა სწავლად;
  4605 ჩემსა მზესა დავეთხოვე თქვენ წინაშე წამოსავლად,
4701 4606 მოვახსენე: «რათგან ჩემი შეუქმნია გული ავლად,
4702 4607 არას ვარგებ, არ დავდგები, სხვა ვიუბნო რაღა მრავლად?»
4703 4608  
4704   მან მიბრძანა: «მადლიერ ვარ, კარგად ხარ და მამაცურად,
  4609 მან მიბრძანა: «მადლიერ ვარ, კარგად ხარ და მამაცურად,
4705 4610 შენგან მისსა გავლენასა მე დავიჩენ სამსახურად».
4706   მისით კითხვით წამოსრულ ვარ, არ მთრვალურად, არ მახმურად,
4707   აწ შევიქცე, რა უამბო, რად მოვეო ჯაბანხრდლურად?
  4611 მისით კითხვით წამოსრულვარ, არ-მთრვალ და არ-მახმურად,
  4612 მივბრუნდე და რა უამბო, «რად მოვეო ჯაბან-ხრდლურად?»
4708 4613  
4709   მაგ საუბარსა ესე სჯობს, ისმინე ჩემი თხრობილი:
  4614 მაგ საუბარსა ესე სჯობს, ისმინე ჩემი თხრობილი:
4710 4615 მქმნელი საქმისა ძნელისა კაციმცა იყო ცნობილი;
4711   ვერას ვერა იქს ნაყოფსა ვარდი უმზეოდ ჭნობილი.
  4616 ვერას ვერა იქს ნაყოფსა ვარდი უმზეოდ ჭნობილი.
4712 4617 შენ ვერას ირგებ, მე გარგებ, ძმა ძმისა უნდა ძმობილი!
4713 4618  
4714   სადაცა გწადდეს, მუნ იყავ მითვე წესითა მაგითა,
4715   გწადდეს – გულითა ბრძენითა, გწადდეს – ცნობითა შმაგითა,
  4619 სადაცა გწადდეს, მუნ იყავ მითვე წესითა მაგითა,
  4620 გწადდეს – გულითა ბრძენითა, გწადდეს – ცნობითა შმაგითა;
4716 4621 მაგა ქცევითა ტურფითა, ანაგებითა ნაგითა,
4717   ოდენ გამაგრდი, არ მოჰკვდე, არ დასდნე ცეცხლთა დაგითა.
  4622 ოდენ გამაგრდი,არ მოჰკვდე, არ დასდნე ცეცხლთა დაგითა.
4718 4623  
4719   ამის მეტსა არას გნუკევ: წელიწადსა ერთსა მსგეფსსა
4720   აქა ქვაბსა მომნახევდი მე, ამბავთა ყოვლგნით მკრეფსა;
4721   ამა ჟამსა ნიშნად მოგცემ, დროსა ამას ვარდიეფსა,
4722   ვარდთა ნახვა გაგაკრთობდეს, მართ ვითაცა ძაღლი ყეფსა.
  4624 ამის მეტსა არას გნუკევ: წელიწადსა ერთსა მსგეფსსა
  4625 აქა ქვაბსა მომნახევდი მე, ამბავთა ყოვლგნით მკრეფსა;
  4626 ამა ჟამსა ნიშნად მოგცემ, დროსა ამას ვარდ-იეფსა,
  4627 ვარდთა ნახვა გაგაკრთობდეს, მართ ვითაცა ძაღლი ყეფსა.
4723 4628  
4724   ამა დროსა გარდავსცილდე, აქავ ქვაბსა არ მოვიდე,
  4629 ამა დროსა გარდავსცილდე, აქავ ქვაბსა არ მოვიდე,
4725 4630 ცან, ცოცხალი არ თურე ვარ, უღონიოდ მოვკვე კიდე;
4726 4631 ეს ამისად ნიშნად კმარის, შენ თუ ჩემთვის ცრემლსა ღვრიდე,
4727 4632 მაშინ გწადდეს – იხარებდი, გწადდეს – ჭმუნვა გაადიდე.
4728 4633  
4729   აწ რაცა გკადრე, ამისთვის ნუთუ შენ იყო მჭმუნავი!
  4634 აწ რაცა გკადრე, ამისთვის ნუთუ შენ იყო მჭმუნავი!
4730 4635 მოგშორდები და არ ვიცი, თუ ცხენი დამცემს, თუ ნავი;
4731 4636 არ, უთქმელობა არ ვარგა, არ პირუტყვი ვარ მჩმუნავი,
4732 4637 არ ვიცი, ღმერთი რას მიზამს, ანუ ცა მიწყივ მბრუნავი“.
4733 4638  
4734 4639 მან უბრძანა: „აღარ გაწყენ, არცა სიტყვა გამეტადდეს,
4735 4640 არ მომისმენ, რაზომიცა საუბარი მიდიადდეს;
4736 4641 თუ არ მოგყვეს საყვარელი, შენ მას მიჰყევ, რაცა სწადდეს,
4737 4642 ბოლოდ ყოვლი დამალული საქმე ცხადად გამოცხადდეს.
4738 4643  
4739   არ დაიჯერო, მაშინ სცნა ჩემთა საქმეთა ძნელობა;
  4644 არ დაიჯერო, მაშინ სცნა ჩემთა საქმეთა ძნელობა;
4740 4645 ჩემთვის ყველაი სწორია, გაჭრა და გაუჭრელობა;
4741   შენ რაცა გითქვამს, მაგას ვიქ, მრჯის რაზომ გინდა ხელობა,
  4646 შენ რაცა გითქვამს, მაგას ვიქ, მრჯის რაზომ გინდა ხელობა,
4742 4647 უშენოდ მომხვდეს, რაღა ვქმნა, არ დია დღეთა გრძელობა!“
4743 4648  
4744 4649 საუბარი გარდასწყვიდეს, დააპირეს ესე პირი;
4745   ცხენსა შესხდეს, მოიარეს, თითო მოკლეს ველს ნადირი;
  4650 ცხენსა შესხდეს, მოიარეს, თითო მოკლეს ველს ნადირი;
4746 4651 შემოიქცეს, აატირეს გული, კვლაცა ანატირი,
4747 4652 ხვალ გაყრისა გონებამან სხვა უმატა ჭირსა ჭირი.
4748 4653  
4749 4654 ლექსთა მკითხველო, შენიმცა თვალი ცრემლისა მღვრელია!
4750 4655 გულმან, გლახ, რა ქმნას უგულოდ, თუ გული გულსა ელია?!
4751 4656 მოშორვება და მოყვრისა გაყრა კაცისა მკლველია,
4752   ვინცა არ იცის, არ ესმის, ესე დღე რაგვარ ძნელია!
  4657 ვინცა არ იცის, არ ესმის, ესე დღე როგორ ძნელია!
4753 4658  
4754   დილა გათენდა, შესხდეს და მას ქალსა გაესალამნეს,
  4659 დილა გათენდა, შესხდეს და მას ქალსა გაესალამნეს.
4755 4660 ტარიელ, ასმათ, ავთანდილ თვალთაგან ცრემლნი დალამნეს;
4756 4661 სამთავე ღაწვთა ალამნი არღავნის ფერად ალამნეს,
4757   მათ ლომთა, მიწყივ მხეცქმნილთა, თავნი მხეცთავე ალამნეს.
  4662 მათ ლომთა, მიწყივ მხეც-ქმნილთა, თავნი მხეცთავე ალამნეს.
4758 4663  
4759 4664 ქვაბი ჩავლეს და წავიდეს ზახილით ცრემლთა მდენანი,
4760   ასმათ ტირს, მოსთქვამს: „ჰე, ლომნო, ვისნი ვით მოგთქმენ ენანი!
4761   მზემან დაგწვნა და აგდაგნა ცისა მნათობნი ზენანი,
4762   ვაჲ, ჭირნი ჩემნი ეზომნი, ვაჲ, სიცოცხლისა თმენანი!“
  4665 ასმათ ტირს, მოსთქვამს: „ჰე ლომნო, ვისნი ვით მოგთქმენ ენანი!
  4666 მზემან დაგწვნა და აგდაგნა ცისა მნათობნი ზენანი,
  4667 ვა ჭირნი ჩემნი ეზომნი! ვა სიცოცხლისა თმენანი!“
4763 4668  
4764 4669 მათ ყმათა, მუნით წასრულთა, იგი დღე ერთგან იარეს,
4765 4670 ზღვის პირს მივიდეს, მუნ დადგეს, არ ხმელთა არე იარეს,
4766 4671 არ გაიყარნეს მას ღამე, კვლა ცეცხლი გაიზიარეს,
4767 4672 ერთმანერთისა შორს ყოფა იტირეს, იმგლოვიარეს.
4768 4673  
4769   ტარიელს ეტყვის ავთანდილ, რუ გახმა ცრემლთა დენისა:
4770   რად მოიშორვე შენ ფრიდონ, მომცემი მაგა ცხენისა?
  4674 ტარიელს ეტყვის ავთანდილ: რუ გახმა ცრემლთა დენისა!
  4675 რად მოიშორვე შენ ფრიდონ, მომცემი მაგა ცხენისა?
4771 4676 მუნით იცნობის ამბავი, ღონე მის მზისა ლხენისა,
4772   აწ მე მუნ მივალ, მასწავლე გზა ძმადფიცისა შენისა“.
  4677 აწ მე მუნ მივალ, მასწავლე გზა ძმად-ფიცისა შენისა.
4773 4678  
4774 4679 ტარიელ სიტყვით ასწავლის მხარსა ფრიდონის გზისასა,
4775 4680 მართ გააგონა, რაც ოდენ შეეძლო ძალსა თქმისასა:
4776   აღმოსავლითკენ წადიო, პირსა იარე ზღვისასა,
4777   თუ ნახო, ჩემი უამბე, გკითხავს ამბავსა ძმისასა“.
  4681 აღმოსავლითკენ წადიო, პირსა იარე ზღვისასა,
  4682 თუ ნახო, ჩემი უამბე, გკითხავს ამბავსა ძმისასა.
4778 4683  
4779 4684 თხა მოკლეს და მიითრიეს, ცეცხლი შექმნეს ზღვისა პირსა,
4780 4685 სვეს და ჭამეს, რაცა ჭამა შეჰფერობდა მათსა ჭირსა;
4781 4686 მას ღამესა ერთად იყვნეს, ერთგან მიწვეს ხეთა ძირსა.
4782 4687 ვჰგმობ მუხთალსა საწუთროსა, ზოგჯერ უხვსა, ზოგჯერ ძვირსა.
4783 4688  
4784 4689 ცისკრად ადგეს გასაყრელად, ერთმანერთსა მოეხვინეს;
4785 4690 მაშინ მათგან ნაუბარნი, დადნეს, ვინცა მოისმინეს;
4786   თვალთათ, ვითა წყაროს თვალი, ცრემლი ველთა მოადინეს,
4787   დიდხან დგანან შეჭედილნი, მკერდი მკერდსა შეარკინეს.
  4691 თვალთათ, ვითა წყაროს თვალი ცრემლი ველთა მოადინეს,
  4692 დიდხან დგანან შეჭედილნი მკერდი მკერდსა შეარკინეს.
4788 4693  
4789 4694 გაიყარნეს ტირილით და პირსა ხოკით, თმათა გლეჯით,
4790 4695 ერთი აღმა, ერთი ჩაღმა, უგზოდ მივლენ შამბთა ეჯით;
4791   ვირე უჩნდა ერთმანერთი, იზახდიან პირსა ბღნეჯით.
  4696 ვირე უჩნდა ერთმანერთი, იზახდიან პირსა ბღნეჯით;
4792 4697 იგი ნახნეს დაღრეჯილნი, მზე დაიღრეჯს მისით ღრეჯით.
4793   წასლა ავთანდილისაგან ფრიდონისასა
4794    
4795   ვა, სოფელო, რაშიგან ხარ, რას გვაბრუნვებ, რა ზნე გჭირსა!
  4698 წასლა ავთანდილისაგან ფრიდონისასა
  4699 ვა, სოფელო, რაშიგან ხარ, რას გვაბრუნვებ, რა ზნე გჭირსა!
4796 4700 ყოვლი შენი მონდობილი ნიადაგმცა ჩემებრ ტირსა!
4797   სად წაიყვან სადაურსა, სად აღუფხვრი სადათ ძირსა?!
  4701 სად წაიყვან სადაურსა, სად აღუფხვრი სათ ძირსა?!
4798 4702 მაგრა ღმერთი არ გასწირავს კაცსა, შენგან განაწირსა.
4799 4703  
4800 4704 ავთანდილ მისი გაყრილი ტირს, მისწვთომია ხმა ცამდის,
4801 4705 იტყვის, თუ: „ღვარი სისხლისა კვლაცა მდენია, კვლაცა მდის;
4802 4706 აწ აგრე გაყრა ძნელია, ვით მაშინ შეყრა და-ც-ამდის.
4803 4707 კაცი არ ყველა სწორია, დიდი ძეს კაცით კაცამდის“.
4804 4708  
4805 4709 ველს მაშინ მხეცნი ძღებოდეს სისხლითა მუნ ნატირითა;
4806 4710 ვერ დაივსებდა სახმილსა, იწვის ცეცხლითა ხშირითა;
4807 4711 კვლა თინათინის გონება ავსებს უფრორე ჭირითა;
4808 4712 ბაგეთათ ვარდსა ანათობს ბროლი ძოწისა ძირითა.
4809 4713  
4810 4714 ვარდი ჭნებოდა, ღვრებოდა, ალვისა შტო ირხეოდა;
4811 4715 ბროლი და ლალი გათლილი ლაჟვარდად გარდიქცეოდა;
4812 4716 გამაგრებოდა სიკვდილსა, ამისთვის არ უმხნეოდა;
4813   იტყვის, თუ: „ბნელი რას მიკვირს, რათგან დააგდე, მზეო, და-!“
  4717 იტყვის, თუ: „ბნელი რას მიკვირს, რათგან დააგდე, მზეო, და-!“
4814 4718  
4815 4719 მზესა ეტყვის: „მზეო, გიტყვი თინათინის ღაწვთა დარად,
4816 4720 შენ მას ჰგავ და იგი შენ გგავს, თქვენ ანათობთ მთად და ბარად;
4817   ხელსა მალხენს ნახვა შენი, ამად გიჭვრეტ არდამცთარად,
4818   მაგრა ჩემი რად დააგდე გული ცივად, გაუმთბარად?
  4721 ხელსა მალხენს ნახვა შენი, ამად გიჭვრეტ არ-დამცთარად,
  4722 მაგრა ჩემი რად დააგდე გული ცივად, გაუმთბარად?
4819 4723  
4820   თუ ერთისა მოშორვება მზისა ზამთრის გაგვამცივნებს,
  4724 თუ ერთისა მოშორვება მზისა ზამთრის გაგვამცივნებს,
4821 4725 მე, გლახ, ორნი დამიყრიან, გული ამად რად არ ივნებს?
4822   მაგრა კლდესა არა შესწონს, არაოდეს არ იტკივნებს;
4823   წყლულსა დანა ვერა ჰკურნებს, გაჰკვეთს ანუ გაამსივნებს“.
  4726 მაგრა კლდესა არა შესწონს, არაოდეს არ იტკივნებს;
  4727 წყლულსა დანა ვერა ჰკურნებს, გაჰკვეთს, ანუ გაამსივნებს“.
4824 4728  
4825 4729 მიმავალი ცასა შესტირს, ეუბნების, ეტყვის მზესა:
4826   აჰა, მზეო, გეაჯები შენ, უმძლესთა მძლეთა მძლესა,
4827   ვინ მდაბალთა გაამაღლებ, მეფობასა მისცემ სვესა,
  4730 აჰა, მზეო, გეაჯები შენ, უმძლესთა მძლეთა მძლესა,
  4731 ვინ მდაბალთა გაამაღლებ, მეფობასა მისცემ, სვესა,
4828 4732 მე ნუ გამყრი საყვარელსა, ნუ შემიცვლი ღამედ დღესა!
4829 4733  
4830   მო, ზუალო, მომიმატე ცრემლი ცრემლსა, ჭირი ჭირსა,
  4734 მო, ზუალო, მომიმატე ცრემლი ცრემლსა, ჭირი ჭირსა,
4831 4735 გული შავად შემიღებე, სიბნელესა მიმეც ხშირსა,
4832 4736 შემომყარე კაეშნისა ტვირთი მძიმე, ვითა ვირსა,
4833 4737 მას უთხარ, თუ: «ნუ გასწირავ, შენია და შენთვის ტირსა».
4834 4738  
4835   ჰე, მუშთარო, გეაჯები შენ, მართალსა, ბრჭესა ღმრთულსა,
  4739 ჰე მუშთარო, გეაჯები შენ, მართალსა ბრჭესა, ღმრთულსა,
4836 4740 მო და უყავ სამართალი, გაებრჭობის გული გულსა;
4837 4741 ნუ ამრუდებ უმართლესსა, ნუ წაიწყმედ ამით სულსა!
4838 4742 მართალი ვარ, გამიკითხე! რად მაწყლულებ მისთვის წყლულსა?
4839 4743  
4840   მოდი, მარიხო, უწყალოდ დამჭერ ლახვრითა შენითა,
  4744 მოდი, მარიხო, უწყალოდ დამჭერ ლახვრითა შენითა,
4841 4745 შე-ცა-მღებე და შემსვარე წითლად სისხლისა დენითა,
4842   მას უთხრენ ჩემნი პატიჟნი, მას გააგონენ ენითა!
4843   რაგვარ გასრულ ვარ, შენ იცი, გული აღარას ლხენით-ა.
  4746 მას უთხრენ ჩემნი პატიჟნი, მას გააგონენ ენითა,
  4747 რაგვარ გასრულვარ, შენ იცი, გულია ღარ ლხენითა.
4844 4748  
4845   მოდი, ასპიროზ, მარე რა, მან დამწვა ცეცხლთა დაგითა,
  4749 მოდი, ასპიროზ, მარე რა, მან დამწვა ცეცხლთა დაგითა,
4846 4750 ვინ მარგალიტსა გარეშე მოსცავს ძოწისა ბაგითა;
4847   შენ დააშვებენ კეკლუცთა დაშვენებითა მაგითა,
4848   ვისმე ჩემებრსა დააგდებ, გახდი ცნობითა შმაგითა.
  4751 შენ დააშვენებ კეკლუცთა დაშვენებითა მაგითა,
  4752 ვისმე, გლახ, ჩემებრ დააგდებ, გახდი ცნობითა შმაგითა.
4849 4753  
4850   ოტარიდო, შენგან კიდე არვის მიგავს საქმე სხვასა:
  4754 ოტარიდო, შენგან კიდე არვის მიგავს საქმე სხვასა:
4851 4755 მზე მაბრუნვებს, არ გამიშვებს, შემიყრის და მიმცემს წვასა;
4852 4756 დაჯე წერად ჭირთა ჩემთა, მელნად მოგცემ ცრემლთა ტბასა,
4853   კალმად გიკვეთ გაწლობილსა ტანსა, წვრილსა ვითა თმასა.
  4757 კალმად გიკვეთ გაწლობილსა ტანსა,წვრილსა ვითა თმასა.
4854 4758  
4855   მო, მთვარეო, შემიბრალე, ვილევი და შენებრ ვმჭლდები,
  4759 მო, მთვარეო, შემიბრალე, ვილევი და შენებრ ვმჭლდები,
4856 4760 მზე გამავსებს, მზევე გამლევს, ზოგჯერ ვსხვდები, ზოგჯერ ვწვლდები;
4857   მას უამბენ სჯანი ჩემნი, რა მჭირს, ანუ რაგვარ ვბნდები,
  4761 მას უამბენ სჯანი ჩემნი, რა მჭირს, ანუ როგორ ვბნდები,
4858 4762 მიდი, უთხარ, ნუ გამწირავს, მისი ვარ და მისთვის ვკვდები.
4859 4763  
4860   აჰა, მმოწმობენ ვარსკვლავნი, შვიდნივე მემოწმებიან:
  4764 აჰა, მმოწმობენ ვარსკვლავნი, შვიდნივე მემოწმებიან:
4861 4765 მზე, ოტარიდი, მუშთარი და ზუალ ჩემთვის ბნდებიან,
4862   მთვარე, ასპიროზ, მარიხი მოვლენ და მოწმად მყვებიან,
  4766 მთვარე, ასპიროზ, მარიხი, მოვლენ და მოწმად მყვებიან.
4863 4767 მას გააგონნენ, რანიცა ცეცხლნი უშრეტნი მდებიან“.
4864 4768  
4865   აწ გულსა ეტყვის: „ვითამცა გდის, ცრემლი არ გაგხმობია,
  4769 აწ გულსა ეტყვის: „ვითამცა გდის ცრემლი, არ გაგხმობია,
4866 4770 რას გარგებს მოკლვა თავისა? ეშმა ძმად თურე გძმობია;
4867   მეც ვიცი, ჩემსა ხელმქნელსა თმად ყორნის ბოლო სთმობია,
  4771 მეც ვიცი, ჩემსა ხელ-მქნელსა თმად ყორნის ბოლო სთმობია,
4868 4772 მაგრა თუ ჭირსა არ დასთმობ, ლხინი რა დასათმობია!
4869 4773  
4870   თუ დავრჩეო, ესე მიჯობს, – სიცოცხლისა იტყვის თუსა, –
  4774 თუ დავრჩეო, ესე მიჯობს, – სიცოცხლისა იტყვის თუსა, –
4871 4775 ნუთუ მომხვდეს ნახვა მზისა, ნუ ვიზახი მიწყივ უსა“.
4872 4776 მიიმღერის ხმასა ტკბილსა, არ დასწყვედდის ცრემლთა რუსა,
4873 4777 მისსა ხმასა თანა ხმაცა ბულბულისა ჰგვანდის ბუსა.
4874 4778  
4875 4779 რა ესმოდის მღერა ყმისა, სმენად მხეცნი მოვიდიან,
4876 4780 მისვე ხმისა სიტკბოსაგან წყლით ქვანიცა გამოსხდიან,
4877 4781 ისმენდიან, გაჰკვირდიან, რა ატირდის, ატირდიან;
4878 4782 იმღერს ლექსთა საბრალოთა, ღვარისაებრ ცრემლნი სდიან.
4879   ავთანდილისაგან ფრიდონისას მისლა, ტარიელს რომ გაეყარა
4880    
  4783 ავთანდილისაგან ფრიდონისას მისლა, ტარიელს რომ გაეყარა
4881 4784 ყმა მტირალი სამოცდათ დღე ზღვისა პირსა მივა გზასა;
4882 4785 შორით ნახა, მენავენი მოდიოდეს შიგან ზღვასა;
4883   მოიცადა, ჰკითხა: „ვინ ხართ, თქვენ ამისსა გნუკევ თქმასა,
  4786 მოიცადა, ჰკითხა: „ვინ ხართ, თქვენ ამისსა გნუკევ თქმასა,
4884 4787 ეს სამეფო ვისი არის, ან მორჩილობს ვისსა ხმასა?“
4885 4788  
4886 4789 მათ მოახსენეს: „ტურფაო სახით და ანაგებითა,
4887 4790 გვეუცხოვე და გვეკეთე, მით გეუბნებით ქებითა;
4888   აქამდის ზღვარი თურქთაა, მოზღვრე ფრიდონის ზღვრებითა;
  4791 აქამდის ზღვარი თურქთაა, მოზღვრე ფრიდონ ზღვრებითა;
4889 4792 ჩვენცა ვისნი ვართ, გიამბობთ, თუ ჭვრეტით არ დავბნდებითა.
4890 4793  
4891   ნურადინ-ფრიდონ მეფეა ამა ქვეყნისა ჩვენისა,
  4794 ნურადინ ფრიდონ მეფეა ამა ქვეყნისა ჩვენისა,
4892 4795 მოყმე მხნე, უხვი, ძლიერი, ფიცხლად მომხლტომი ცხენისა;
4893   ვნება არავის არ ძალუც მის მზისა ოდნად მშვენისა,
4894   იგია ჩვენი პატრონი, მსგავსი ცით შუქთა მფენისა“.
  4796 ვნება არავის არ ძალ-უც მის მზისა ოდნად მშვენისა,
  4797 იგია ჩვენი პატრონი, მსგავსი ცით შუქთა მფენისა.
4895 4798  
4896 4799 ყმამან უთხრა: „ძმანო ჩემნო, კარგთა კაცთა გარდგეკიდე;
4897 4800 მე მეფესა თქვენსა ვეძებ, მასწავლეთ, თუ სით წავიდე,
4898 4801 რა ვიარო, ოდეს მივალ, ან გზასა აქვს რა სიდიდე?“
4899 4802 მენავეთა უწინამძღვრეს, არ დააგდეს გზამდის კიდე.
4900 4803  
4901   მოახსენეს: „ესე გზაა მულღაზანზარს მიმავალი,
4902   მუნ დაგხვდების მეფე ჩვენი მშვილდფიცხელი, მახვილხრმალი;
  4804 მოახსენეს: „ ესე გზაა მულღაზანზარს მიმავალი,
  4805 მუნ დაგხვდების მეფე ჩვენი მშვილდ-ფიცხელი, მახვილ-ხრმალი;
4903 4806 აქადაღმა ათ დღე მიხვალ ნაკვთად სარო, ფერად ლალი;
4904   ვა, რად დაგვწვენ, უცხოუცხო რად მოგვიდევ ცეცხლებრ ალი!“
  4807 ვა, რად დაგვწვენ, უცხო უცხო, რად მოგვიდევ ცეცხლებრ ალი!“
4905 4808  
4906   ყმამან უთხრა: „მიკვირს, ძმანო, რად ხართ ჩემთვის გულმოკლულნი,
4907   ანუ ეგრე ვით გეკეთნეს ზამთრის ვარდნი ფერნაკლულნი!
4908   თქვენმცა მაშინ გენახენით, ლაღნი ვსხედით, არ საპყრულნი!
  4809 ყმამან უთხრა: „მიკვირს, ძმანო, რად ხართ ჩემთვის გულ-მოკლულნი,
  4810 ანუ ეგრე ვით გეკეთნეს ზამთრის ვარდნი ფერ-ნაკლულნი!
  4811 თქვენმცა მაშინ გენახენით, ლაღნი ვეგით, არ საპყრულნი!
4909 4812 ჩვენნი მჭვრეტნი დავაშვენნით, ჩვენგან სხდიან მხიარულნი“.
4910 4813  
4911   იგი წავიდეს; დაბრუნდა ყმა გზასა თავისწინასა,
4912   ვისი ჰგავს ტანი საროსა და ვისი გულ – რკინასა;
  4814 იგი წავიდეს; დაბრუნდა ყმა გზასა თავის-წინასა,
  4815 ვისი ჰგავს ტანი საროსა და ვისი გულ – რკინასა;
4913 4816 მიაცორვებს და მიუბნობს, მოსთქვამს მისსავე ლხინასა,
4914   ნარგისნი ქუხან, ცრემლსა წვიმს, ჩარცხის ბროლსა და მინასა.
  4817 ნარგისნი ქუხან, ცრემლსა წვიმს, ჩარცხის ბროლსა და მინასა.
4915 4818  
4916   ვინცა გზას ნახნის, უცხონი, მსახურებდიან, ჰყმობდიან,
  4819 ვინცა გზას ნახნის უცხონი, მსახურებდიან, ჰყმობდიან,
4917 4820 მოეხვივნიან საჭვრეტლად, მას ზედა სტრფიალობდიან,
4918 4821 ეძნელებოდის გაშვება, გაყრასა ძლივ დასთმობდიან,
4919 4822 გზის ყოლაუზი მისციან, ჰკითხის რა, უამბობდიან.
4920 4823  
4921 4824 მულღაზანზარს მიეახლა, ადრე დალევს გზასა გრძელსა;
4922   მინდორს ნახა სპა, ლაშქართა და ნადირთა ჰგვანდეს მსრველსა,
  4825 მინდორს ნახა სპა ლაშქართა და ნადირთა ჰგვანდეს მსრველსა,
4923 4826 ყოვლგნით ალყა შემოეკრა, მოსდგომოდეს გარე ველსა,
4924   ისრიან და იზახიან, მხეცა სჭრიან ვითა მჭელსა.
  4827 ისრიან და იზახიან, მხეცა სჭრიან ვითა მჭელსა.
4925 4828  
4926 4829 კაცი ემთხვია; მას ჰკითხა ამბავი მის ლაშქარისა,
4927 4830 უბრძანა: „ისი ვისია ხმა ზათქისა და ზარისა?“
4928 4831 მან უთხრა: „ფრიდონ ხელმწიფე, მეფე მულღაზანზარისა,
4929 4832 იგი ნადირობს, შეუკრავს ნაპირი ველ-შამბნარისა“.
4930 4833  
4931   მათ ლაშქართაკე წავიდა მით უსახოთა ქცევითა,
  4834 მათ ლაშქართაკე წავიდა მით უსახოთა ქცევითა,
4932 4835 გამხიარულდა; შვენება მის ყმისა ვთქვიმცა მე ვითა!
4933 4836 მისთა გამყრელთა დააზრობს, შემყრელთა დასწვავს მზე ვითა,
4934 4837 ნახვა მჭვრეტელთა ახელებს, ტანი ლერწამობს რხევითა.
4935 4838  
4936 4839 მათ ლაშქართა ყოლბსა შუა ორბი სითმე გარდმოფრინდა;
4937   ყმამან ცხენი შეუტევა, გაამაყდა, არ შეშინდა,
4938   შესტყორცა და ჩამოაგდო, დაეცა და სისხლი სდინდა.
4939   გარდახდა და ფრთენი დასჭრნა, წყნარად შეჯდა, არ აქშინდა.
  4840 ყმამან ცხენი შეუტა, გაამაყდა, არ შეშინდა,
  4841 შესტყორცა და ჩამოაგდო, დაეცა და სისხლი სდინდა,
  4842 გარდახდა და ფრთენი დასჭრნა, წყნარად შეჯდა, არ აქშინდა
4940 4843  
4941 4844 იგი რა ნახეს, მესროლნი სროლასა მოეშლებოდეს,
4942 4845 ალყა დაშალეს, მოვიდეს, მოეხვეოდეს, ბნდებოდეს,
4943 4846 იქით და აქათ უვლიდეს, ზოგნი უკანა ჰყვებოდეს,
4944   ვერცა ჰკადრებდეს, „ვინ ხარო“, ვერცა რას ეუბნებოდეს.
  4847 ვერცა ჰკადრებდეს: „ვინ ხარო“, ვერცა რას ეუბნებოდეს.
4945 4848  
4946   მინდორსა შ გორი დგა, ფრიდონ მას ზედა დგებოდა;
  4849 მინდორსა შიგან გორი დგა, ფრიდონ მას ზედა დგებოდა;
4947 4850 ღირსი მას თანა სროლასა ორმოცი კაცი ხლებოდა;
4948 4851 მუნ დაემართა ავთანდილ, მას თანა ყოლბი ჰყვებოდა.
4949   ფრიდონს უკვირდა, „რა ქმნესო“, მისთა სპათათვის წყრებოდა.
  4852 ფრიდონს უკვირდა: „რა ქმნესო“, მისთა სპათათვის წყრებოდა.
4950 4853  
4951 4854 ფრიდონ მონა გამოგზავნა: „წა, ნახენო ისი სპანი,
4952 4855 რა ქმნეს, ალყა რად დაშალეს, სად წადიან ვითა ბრმანი?“
4953   მონა ფიცხლა მოეგება, ნახა სარო მორჩი ტანი,
  4856 მონა ფიცხლა მოეგება, ნახა სარო, მორჩი ტანი,
4954 4857 დადგა, თვალნი გაურეტდეს, დაავიწყდეს სიტყვის თქმანი.
4955 4858  
4956   ავთანდილ ცნა, თუ: „ისია მოამბედ ჩემად რებული.
4957   უთხრა: რქვი შენს პატრონსა ეს ჩემი დავედრებული:
  4859 ავთანდილ ცნა, თუ: „ისია მოამბედ ჩემად რებული.
  4860 ა, ჰკადრე შენს პატრონსა ეს ჩემი დავედრებული:
4958 4861 ვარ უცხო ვინმე ღარიბი, საყოფთა მოშორვებული,
4959   ძმადფიცი ტარიელისი, თქვენს წინა მომგზავრებული“.
  4862 ძმად-ფიცი ტარიელისი, თქვენს წინა მომგზავრებული“.
4960 4863  
4961   მონა წავიდა ფრიდონის თხრობად ამბისა მისისად,
  4864 მონა წავიდა ფრიდონის თხრობად ამბისა მისისად,
4962 4865 უთხრა: „მზე ვნახე მოსრული, ჩანს მანათობლად დღისისად;
4963 4866 ვაზრობ, იგიცა დაშმაგდენ, თუ ბრძენთა ნახონ ისი სად;
4964   «ვარ ძმა ტარიელისი შეყრად ფრიდონის მქისისად».
  4867 «ვარ ძმა ტარიელისი შეყრად ფრიდონის მქისისად.
4965 4868  
4966 4869 რა „ტარიელ“ მოისმინა, ფრიდონს ჭირი უსუბუქდა,
4967   თვალთა ცრემლნი გარდმოსცვივდეს, გული უფრო აუჩუქდა,
  4870 თვალთა ცრემლნი გარდმოსცვივდეს, გული უფრო აუჩუქდა,
4968 4871 მონაქროლმან ვარდი დაზრა, წამწამთაგან ბუქი ბუქდა;
4969 4872 შეიყარნეს, ერთმანერთი მათგან იქო, არ გაუქდა.
4970 4873  
4971 4874 ფიცხლა იგი ქედი ჩავლო, ჩაეგება ფრიდონ წინა;
4972 4875 რა შეხედნა, მან ესე თქვა: „თუ არ მზეო, ისი ვინ-ა?“
4973 4876 მას მეტობდა, რაცა ქება მონისაგან მოესმინა;
4974   ერთმანერთსა გარდაუხდეს, ლხინმან ცრემლი აფრქვევინა.
  4877 ერთმანერთსა გარდაუხდეს, ლხინმან ცრემლი აფრქვევინა.
4975 4878  
4976 4879 მოეხვივნეს ერთმანერთსა, უცხოობით არ დარიდონ;
4977 4880 თვით უსახოდ ფრიდონს ყმა და მოეწონა ყმასა ფრიდონ;
4978 4881 რა მჭვრეტელთა იგი ნახონ, მზე მათთანა გააფლიდონ,
4979   მომკალ, ბაზარს სხვა მათებრი ივაჭრონ რა, ანუ ყიდონ.
  4882 მომკლად, ბაზარს სხვა მათებრი ივაჭრონ რა ანუ ყიდონ.
4980 4883  
4981   ფრიდონისებრნი მოყმენი ვინმცა ვით, ვინ, ეგებიან!
  4884 ფრიდონისებრნი მოყმენი ვინმცა ვით ვინ ეგებიან!
4982 4885 მაგრა მას ახლვან ქებანი, მართ მეტნი არ მიხვდებიან;
4983   მზე უჩინოიქს მნათობთა, რა ახლოს შეიყრებიან,
  4886 მზე უჩინო იქს მნათობთა, რა ახლოს შეიყრებიან,
4984 4887 დღისით ვერ ნათობს სანთელი და ღამით შუქნი ჰკრთებიან.
4985 4888  
4986 4889 ცხენთა შესხდეს, გაემართნეს, ფრიდონისსა მივლენ სრასა.
4987   დაიშალა ნადირობა, მოეშალნეს მხეცთა სვასა;
4988   ავთანდილის ჭვრეტად სპანი იქი-აქათ იქმან ჯრასა,
4989   თქვეს: „ასეთი ხორცელი შეუქმნია, ნეტარ, რასა?“
  4890 დაიშალა ნადირობა, მოეშალნეს მხეცთა სვასა;
  4891 ავთანდილის ჭვრეტად სპანი იქი-აქათ იქმან ჯრასა,
  4892 თქვეს: „ასეთი ხორცელი შეუქმნია, ნეტარ, რასა?“
4990 4893  
4991   ყმა ფრიდონს ეტყვის: „ისწრაფვი, ვიცი, ამბისა თხრობასა,
  4894 ყმა ფრიდონს ეტყვის: „ისწრაფვი, ვიცი, ამბისა თხრობასა,
4992 4895 გიამბო, ვინ ვარ, სით მოვალ, ვინათგან ლამი ცნობასა,
4993 4896 ანუ სით ვიცნობ ტარიელს, ანუ რად ვიტყვი ძმობასა,
4994 4897 იგი ძმად მიხმობს, ძმა ხარო, თუცა ძლივ ღირს ვარ ყმობასა.
4995 4898  
4996   მე ვარ ყმა როსტან მეფისა, მოყმე არაბეთს ზრდილობით,
  4899 მე ვარ ყმა როსტან მეფისა, მოყმე არაბეთს ზრდილობით,
4997 4900 დიდი სპასპეტი, სახელად მიხმობენ ავთანდილობით,
4998   ძე დიდებულთა დიდგვართა, ზრდილი მეფეთა შვილობით,
  4901 ძე დიდებულთა დიდ-გვართა, ზრდილი მეფეთა შვილობით,
4999 4902 საკრძალავი და უკადრი, მყოფი არვისგან ცილობით.
5000 4903  
5001   დღესა ერთსა მეფე შეჯდა, ნადირობას გამოვიდა;
5002   მინდორს ვნახეთ ტარიელ, ცრემლთა ღვრიდა, ველთა რწყვიდა,
  4904 დღესა ერთსა მეფე შეჯდა, ნადირობას გამოვიდა;
  4905 მინდორს ვნახეთ ტარიელ, ცრემლთა ღვრიდა, ველთა რწყვიდა,
5003 4906 გაგვიკვირდა, გვეუცხოვა, ვაწვიეთ და არ მოვიდა,
5004 4907 ჩვენ გვეწყინა, არ ვიცოდით, მას თუ ცეცხლი რაგვარ სწვიდა.
5005 4908  
5006   მეფემან სპანი შეპყრობად შეუზახნა და წყრებოდა;
  4909 მეფემან სპანი შეპყრობად შეუზახნა და წყრებოდა;
5007 4910 მან უჭირველად დახოცნა, ომი არ მისჭირდებოდა,
5008   ზოგსა მხარ-თეძო დალეწა და ზოგსა სული ხდებოდა;
  4911 ზოგსა მხარ-თეძო დალეწა და ზოგსა სული ხდებოდა;
5009 4912 მუნღა ცნეს, ეტლი მთვარისა რომე არ დაბრუნდებოდა.
5010 4913  
5011   მა სპათაგან ვერშეპყრობა ცნეს მეფეთა მეტად მწყრალთა,
5012   თვით შესხდეს და შეუტევეს ამაყთა და არას მკრთალთა.
5013   რა ტარიელ მეფე იცნა, მუნღა დაჰკრთა მათთა ხრმალთა,
5014   ცხენსა მისცნა სადვენი, დაგვეკარგა წინა თვალთა.
  4914 მა სპათაგან ვერ-შეპყრობა ცნეს მეფეთა მეტად მწყრალთა,
  4915 თვით შესხდეს და შეუტეს ამაყთა და არას მკრთალთა.
  4916 რა ტარიელ მეფე იცნა, მუნღა დაჰკრთა მათთა ხრმალთა.
  4917 ცხენსა მისცნა სადვენი, დაგვეკარგა წინა თვალთა.
5015 4918  
5016   ვძებნეთ და კვალი ვერ ვპოვეთ, დავსწამეთ ეშმაურობა.
  4919 ვძებნეთ და კვალი ვერ ვპოვეთ, დავსწამეთ ეშმაურობა.
5017 4920 მეფე დაჭმუნდა, დაშალა სმა, ნადიმობა, პურობა.
5018   მე ვეღარ გავსძლ მისისა ამბისა არდასტურობა,
  4921 მე ვეღარ გავსძლ მისისა ამბისა არ-დასტურობა,
5019 4922 გამოვიპარე საძებრად: მწვიდა ცეცხლი და მურობა.
5020 4923  
5021   იგი ვძებნე წელსა სამსა, არ ვიამე არცა ძილი.
  4924 იგი ვძებნე წელსა სამსა, არ ვიამე არცა ძილი.
5022 4925 მათ მასწავლეს, ხატაელნი ვნახენ მისგან დაკოდილი;
5023   ვპოვე ვარდი მოყვითან, შუქმკრალი და ფერმიხდილი,
  4926 ვპოვე ვარდი მოყვითან, შუქ-მკრალი და ფერ-მიხდილი,
5024 4927 შემიტკბო და შემიყვარა, ვითა ძმა და ვითა შვილი.
5025 4928  
5026   ქვაბნი წაუხმან დევთათვის, სრულად გამესისხლებია;
  4929 ქვაბნი წაუხმან დევთათვის, სრულად გამესისხლებია;
5027 4930 მუნ ასმათ ახლავს მარტოსა, სხვა არვინ უახლებია;
5028   მას მუდამ ძველი ცეცხლი სწვავს, არახალ-არახლებია,
5029   ვა მართებს მისსა გაყრილსა, შავი ხლა თავსა ხლებია.
  4931 მას მუდამ ძველი ცეცხლი სწვავს, არ ახალ, არ ახლებია,
  4932 ვა მართებს მისსა გაყრილსა, შავი ხლა თავსა ხლებია.
5030 4933  
5031   ქალი მარტო ქვაბსა შიგან ზის მტირალი, ცრემლნაწთომი;
  4934 ქალი მარტო ქვაბსა შიგან ზის მტირალი, ცრემლ-ნაწთომი;
5032 4935 ყმა ნადირსა უნადირებს, ლომის ლეკვსა ვითა ლომი,
5033   მიართვამს და აგრე არჩენს იგი ერთგან ვერდამდგომი,
  4936 მიართვამს და აგრე არჩენს იგი, ერთგან ვერ-დამდგომი,
5034 4937 მისგან კიდე სანახავად არა უნდა კაცთა ტომი.
5035 4938  
5036   მე, უცხოს, უცხო მანატრა მოსმენა სანატრელისა,
  4939 მე უცხოს უცხო მანატრა მოსმენა სანატრელისა;
5037 4940 მითხრა ამბავი მისი და მისისა სასურველისა.
5038 4941 რა ჭირნი დასთმნა, ვერ იტყვის აწ ენა ესე ხელისა,
5039   ჰკლავს სურვილი და ვერჭვრეტა მისისა დამმარხველისა.
  4942 ჰკლავს სურვილი და ვერ-ჭვრეტა მისისა დამმარხველისა.
5040 4943  
5041   ვითა მთვარე დაუდგომლად იარების, არ დადგების;
  4944 ვითა მთვარე დაუდგომლად იარების, არ დადგების;
5042 4945 მასვე ცხენსა შენეულსა ზის, აროდეს გარდახდების;
5043   არას ნახავს პირმეტყველსა, ვით ნადირი კაცთა ჰკრთების.
5044   ვა მე, მისსა მგონებელსა, ვა მას, ვინცა მისთვის კვდების!
  4946 არას ნახავს პირ-მეტყველსა, ვით ნადირი კაცთა ჰკრთების.
  4947 ვა მე, მისსა მგონებელსა, ვა მას, ვინცა მისთვის კვდების!
5045 4948  
5046   მის ყმისა ცეცხლი მედების, დამწვაეცხლითა ცხელითა,
  4949 მის ყმისა ცეცხლი მედების, ვტირირემლითა ცხელითა,
5047 4950 შემებრალნეს და გავშმაგდი, გავხე გულითა ხელითა;
5048 4951 მომინდა მისთა წამალთა ძებნა ზღვითა და ხმელითა;
5049   შევიქეც, ვნახენ მეფენი, მყოფნი გულითა ბნელითა.
  4952 შევიქეც ვნახენ მეფენი, მყოფნი გულითა ბნელითა.
5050 4953  
5051   დავეთხოვე და გამიწყრა, მეფე მიეცა ჭმუნვასა.
  4954 დავეთხოვე და გამიწყრა, მეფე მიეცა ჭმუნვასა.
5052 4955 დავყარენ ჩემნი ლაშქარნი, მით იზახიან მუნ ვასა;
5053 4956 გამოვიპარე, დავეხსენ სისხლისა ცრემლთა წურვასა,
5054   აწ ვეძებ მისთა წამალთა, ვიქ იქით-აქათ ბრუნვასა.
  4957 აწ ვეძებ მისთა წამალთა, ვიქ იქით-აქათ ბრუნვასა.
5055 4958  
5056   შენი მან მითხრა ამბავი, მისგან ძმობისა შენისა,
  4959 შენი მან მითხრა ამბავი, მისგან ძმობისა შენისა,
5057 4960 აწ მიპოვნიხარ უებრო შენ, საქებელი ენისა;
5058 4961 გამომირჩიე, სით მიჯობს ძებნა მის მზისა ზენისა,
5059   მისთა მჭვრეტელთა ლხინისა, ვერმჭვრეტთა ამაზრზენისა“.
  4962 მისთა მჭვრეტელთა ლხინისა, ვერ-მჭვრეტთა ამაზრზენისა.
5060 4963  
5061   აწ ფრიდონ იწვის სიტყვითა, მის ყმისა ნაუბარითა;
  4964 აწ ფრიდონ იწვის სიტყვითა მის ყმისა ნაუბარითა;
5062 4965 ორნივე სწორად მოსთქმიდეს მოთქმითა საქებარითა,
5063   გულამოსკვნილნი გულითა ტირან ვერდამთმობარითა,
  4966 გულ-ამოსკვნილნი გულითა ტირან ვერ-დამთმობარითა;
5064 4967 მუნ ვარდსა წყლითა ცხელითა რწყვენ ტევრთა საგუბარითა.
5065 4968  
5066 4969 ლაშქართა შიგან შეიქმნა ხმა ტირილისა დიდისა,
5067 4970 ზოგთაგან ხოკა პირისა, ზოგთაგან სრევა რიდისა.
5068   ფრიდონ ტირს, მოთქვამს ხმამაღლად, გაყრილი წლისა შვიდისა:
5069   „უხანობა და სიცრუე, ვა, საწუთოსა ფლიდისა!“
  4971 ფრიდონ ტირს, მოთქვამს ხმა-მაღლად, გაყრილი წლისა შვიდისა:
  4972 “უნახობა და სიცრუე, ვა, საწუთოსა ფლიდისა!“
5070 4973  
5071   ფრიდონ მოსთქვამს: „რა შეგასხათ, ვერსაქებო, ვერსათქმელო!
  4974 ფრიდონ მოსთქვამს: „რა შეგასხათ, ვერ-საქებო, ვერ-სათქმელო!
5072 4975 ხმელთა მზეო, სამყაროსა მზისა ეტლთა გარდამხმელო,
5073   მოახლეთა სალხინოო, სიცოცხლეო, სულთა მდგმელო,
  4976 მოახლეთა სალხინოო,სიცოცხლეო, სულთა მდგმელო,
5074 4977 ცისა ეტლთა სინათლეო, დამწველო და დამანთქმელო!
5075 4978  
5076   რა მოგეშორვე, მას აქათ სიცოცხლე მომძულვებია;
  4979 რა მოგეშორვე, მას აქათ სიცოცხლე მომძულვებია;
5077 4980 თუცა შენ ჩემად არა გცალს, მე შენთვის მომსურვებია;
5078   შენ უჩემობა ლხინად გიჩს, მე დია მიმჭირვებია,
  4981 შენ უჩემობა ლხინად გიჩს, მე დია მიმჭირვებია,
5079 4982 ოხერ სიცოცხლე უშენოდ, სოფელი გამარმებია!“
5080 4983  
5081 4984 ფრიდონ თქვნა ესე სიტყვანი მოთქმითა შვენიერითა;
5082 4985 სული დაიღეს, დადუმდეს, მივლენ არ თურე მღერითა.
5083   ავთანდილ მჭვრეტთა აშვენებს ტურფითა აერფერითა,
  4986 ავთანდილ მჭვრეტთა აშვენებს ტურფითა აერ-ფერითა,
5084 4987 მელნისა ტბათა მიჯარვით ჰბურავს გიშრისა ჭერითა.
5085 4988  
5086 4989 ქალაქს შევიდეს, მუნ დახვდა სრა მოკაზმული სრულითა,
5087 4990 სახელმწიფოთა ყოვლითა გასაგებლითა სრულითა;
5088 4991 მონანი ტურფად მოსილნი წესითა იყვნეს რულითა!
5089   შეჰფრფინვიდიან ავთანდილს გულითა სულწასრულითა.
  4992 შეჰფრფინვიდიან ავთანდილს გულითა სულ-წასრულითა.
5090 4993  
5091 4994 შევიდეს და დიდი შექმნეს ჯალაბობა, არ ხალვათი:
5092 4995 იქით-აქათ დიდებულნი წარიგებით ათჯერ ათი;
5093 4996 თვით ორნივე ერთგან დასხდეს; ვითა ვინ თქვას ქება მათი!
5094 4997 ბროლ-ბალახშსა აშვენებდა ზოგან მინა, ზოგან სათი.
5095 4998  
5096 4999 დასხდეს, შეიქმნა პურობა, გაამრავლებდეს მახალსა,
5097 5000 უმასპინძლებდეს ავთანდილს, ვითა მზახალი მზახალსა,
5098 5001 მოიღებდიან ჭურჭელსა ტურფასა, ახალ-ახალსა,
5099 5002 მაგრა მის ყმისა მჭვრეტელთა გული მიეცა, გლახ, ალსა.
5100 5003  
5101 5004 მას დღე სვეს, ჭამეს, გარდახდა ნადიმი მსმელთა დასისა.
5102 5005 გათენდა, ბანეს ავთანდილ, რიცხვი ძეს მუნ ატლასისა,
5103   შესამოსელი შემოსეს დრაჰკნისა ბევრათასისა,
  5006 შესამოსელი შემოსეს დრაჰკნისა ბევრ-ათასისა,
5104 5007 შეარტყეს წელთა სარტყელი, დაუდებელი ფასისა.
5105 5008  
5106 5009 ყმამან დაყვნა დღენი რამე, თუცა ყოვნას ვერა სთმობდა,
5107   ფრიდონს თანა ნადირობა გავიდის და თამაშობდა,
5108   სწორად ხოცდა შორს და ახლოს, თუ რას ხელსა მიაპყროდა,
  5010 ფრიდონს თანა ნადირობა გავიდის და თამაშობდა,
  5011 სწორად ხოცდა შორს და ახლოს, თუ რას ხელსა მიაპყროდა,
5109 5012 მისი სროლა მშვილდოსანსა ყველაკასა აწბილობდა.
5110 5013  
5111 5014 ყმა ფრიდონს ეტყვის: „გესმოდეს ჩემი აწ მონახსენები:
5112 5015 მე შენი გაყრა სიკვდილად მიჩს და მით თავსა ვევნები,
5113   მაგრა არა მცალს დღეკრულსა, ცეცხლი მწვავს მოუთმენები,
  5016 მაგრა არა მცალს დღე-კრულსა, ცეცხლი მწვავს მოუთმენები,
5114 5017 გზა გრძელი, საქმე სასწრაფო მიც, დია დავეყენები.
5115 5018  
5116   მართალა, შენი გამყრელი თვალი თუ ცრემლსა ღვრიდესა,
  5019 მართალ-ა, შენი გამყრელი თვალი თუ ცრემლსა ღვრიდესა,
5117 5020 დღეს წაუვალი ვერა ვარ, მით ცეცხლი სხვაცა მწვიდესა;
5118   დგომა მგზავრისა ცთომაა, კარგსა იქს, თავსა სწვრთიდესა;
  5021 დგომა მგზავრისა ცთომაა, კარგსა იქს, თავსა სწვრთიდესა;
5119 5022 სადა გინახავს იგი მზე, წამომყევ ზღვისა კიდესა“.
5120 5023  
5121   ფრიდონ უთხრა: „დასაშლელი ჩემგან არა არ გეთხრობის;
  5024 ფრიდონ უთხრა: „დასაშლელი ჩემგან არა არ გეთხრობის,
5122 5025 ვიცი, რომე აღარა გცალს, შენ ლახვარი სხვა გესობის;
5123 5026 წადი, ღმერთი გიწინამძღვრებს, შენი მტერი დაემხობის,
5124   მაგრა თქვი, თუ უშენობა ჩემგან ვითა დაითმობის!
  5027 მაგრა თქვი, თუ უშენობა ჩემგან ვითა დაითმობის?
5125 5028  
5126   ამას გკადრებ, არ ეგების მარტოსაგან წასლვა შენი;
  5029 ამას გკადრებ, არ ეგების მარტოსაგან წასლვა შენი;
5127 5030 თანა ყმათა წამოგატან, იმსახურენ, იახლენი,
5128 5031 აბჯარი და საგებელი, ერთი ჯორი, ერთი ცხენი.
5129   არ წაიტან, გაირჯები ღაწვი ვარდი, ცრემლთა მდენი“.
  5032 არ წაიტან, გაირჯები ღაწვი-ვარდი, ცრემლთა მდენი“ .
5130 5033  
5131 5034 მოასხნა ოთხნი მონანი, მისანდობელნი გულითა,
5132 5035 სრული აბჯარი საკაცო ქაფითა, საბარკულითა,
5133   სამოცი ლიტრა წითელი აწონით არნაკლულითა,
5134   ერთი ტაიჭი უებრო მით უნაგრითა სრულითა.
  5036 სამოცი ლიტრა წითელი აწონით, არ-ნაკლულითა,
  5037 ერთი ტაიჭი უებრო, მით უნაგრითა სრულითა.
5135 5038  
5136   ერთსა ჯორსა წვივმაგარსა საგებელი აუკიდა;
  5039 ერთსა ჯორსა წვივ-მაგარსა საგებელი აუკიდა;
5137 5040 წავიდა და ფრიდონ შეჯდა, მასთანავე გამოვიდა.
5138 5041 აწ გაყრისა მომლოდნესა ედებოდა ცეცხლი, სწვიდა,
5139 5042 მოსთქვამს: „თუმცა მზე გვეახლა, ჩვენ ზამთარი ვერ დაგვზრვიდა“.
5140 5043  
5141   ზარი მის ყმისა წასლვისა გახდა, მიეცნეს წუხილსა,
5142   მოატყდეს მოქალაქენი, ლარსა ვინ ჰყიდდა თუ ხილსა;
5143   ხმა ზახილისა მათისა ჰგვანდა აერთა ქუხილსა.
  5044 ზარი მის ყმისა წასლვისა გახდა, მიეცნეს წუხილსა.
  5045 მოატყდეს მოქალაქენი, ლარსა ვინ ჰყიდდა, თუ ხილსა;
  5046 ხმა ზახილისა მათისა ჰგვანდა აერთა ქუხილსა,
5144 5047 იტყოდეს: „მზესა მოვშორდით, მო, თვალნი მივსცნეთ წუხილსა!“
5145 5048  
5146 5049 ქალაქი გავლეს, მივიდეს პირსა დიდისა ზღვისასა,
5147 5050 მაშინ ფრიდონის ნახულსა, ნასაჯდომევსა მზისასა,
5148 5051 მუნ დაადენდეს ნაკადსა სისხლისა ცრემლთა ტბისასა,
5149 5052 ფრიდონ უამბობს ამბავსა მის მნათობისა ტყვისასა:
5150 5053  
5151   აქა მათ ზანგთა მონათა მზე მოიყვანეს ნავითა,
5152   კბილთეთრი, ბაგებალახში, სახედავითა შავითა;
  5054 აქა მათ ზანგთა მონათა მზე მოიყვანეს ნავითა,
  5055 კბილ-თეთრი, ბაგე-ბალახში, სახედავითა შავითა;
5153 5056 ცხენი გავქუსლე, გავაგე წაგვრა ხრმლითა და მკლავითა,
5154   შორს მნახეს, ადრე გამექცეს, ნავი მფრინველი ჩნდა ვითა“.
  5057 შორს მნახეს, ადრე გამექცეს, ნავი მფრინვალე ჩნდა ვითა“.
5155 5058  
5156 5059 მოეხვივნეს ერთმანერთსა, გაამრავლნეს ცრემლთა ღვრანი,
5157 5060 აკოცეს და გაუახლდეს მათ ორთავე მათნი წვანი,
5158   გაიყარნეს გაუყრელნი ძმადფიცნი და ვითა ძმანი,
5159   ფრიდონ დადგა, ყმა წავიდა, შემხედველთა მკლელი ტანი.
  5061 გაიყარნეს გაუყრელნი ძმად-ფიცნი და ვითა ძმანი,
  5062 ფრიდონ დადგა, ყმა წავიდა, შემხედველთა მკლელი ტანი.
5160 5063 წასლვა ავთანდილისაგან ნესტან-დარეჯანის საძებრად და ქარავანთა შეყრა
5161    
5162 5064 ყმა მიმავალი მიუბნობს, მსგავსი მთვარისა სრულისა.
5163 5065 არს თინათინის გონება მისად სალხენლად გულისა;
5164   იტყვის: „მოგშორდი, სიცრუე, ვა, საწუთროსა კრულისა!
  5066 იტყვის: „მოგშორდი, სიცრუე, ვა, საწუთროსა კრულისა!
5165 5067 შენ გაქვს წამალი ჩემისა მამრთელებელი წყლულისა.
5166 5068  
5167   რად სიცხე გულსა ნიადაგ მწვავს გმირსა სამსალებისა,
  5069 რად სიცხე გულსა ნიადაგ მწვავს გმირსა სამს ალებისა?
5168 5070 რად გული კლდისა ტინისა შემქმნია სამ სალებისა?
5169 5071 არ შეუძლია ლახვარსა დაჩენა სამსა ლებისა,
5170 5072 შენ ხარ მიზეზი სოფლისა ასრე გასამსალებისა“.
5171 5073  
5172 5074 ავთანდილ მარტო ზღვის პირსა მივა ოთხითა მონითა,
5173 5075 წამალსა ტარიელისსა ეძებს ყოვლითა ღონითა,
5174 5076 დღისით და ღამით მტირალი იღვრების ცრემლთა ფონითა,
5175 5077 ჩალად უჩს ყოვლი ქვეყანა, მისვე ჩალისა წონითა.
5176 5078  
5177 5079 სადაცა ნახნის, ეუბნის, მგზავრნი ზღვის პირსა რებულნი,
5178 5080 ჰკითხის მის მზისა ამბავი; დღენი ვლნა გაასებულნი.
5179   ქედსა გარდადგ, აქლემნი აუჩნდეს ლარკიდებულნი.
5180   მოქარავნენი ზღვის პირსა დაყრით დგეს, დაყმუნვებულნი.
  5081 ქედსა გარდადგეს, აქლემნი აუჩნდეს ლარ-კიდებულნი.
  5082 მოქარავნენი ზღვის პირსა დაყრით დგეს, შეჭირვებულნი.
5181 5083  
5182 5084 მუნ ქარავანი ურიცხვი იდგა მის ზღვისა კიდესა.
5183 5085 შეიჭირვებდეს, ჭმუნვიდეს, ვერცა დგეს, ვერცა ვლიდესა.
5184 5086 ყმამან სალამი უბრძანა, ქებასა შეასხმიდესა,
5185   ჰკითხა, თუ: „ვინ ხართ, ვაჭარნო?“ – მათ საუბარი ჰკიდესა.
  5087 ჰკითხა, თუ: „ვინ ხართ ვაჭარნო?“ – მათ საუბარი ჰკიდესა.
5186 5088  
5187 5089 უსამ იყო ქარავნისა უხუცესი, კაცი ბრძენი.
5188 5090 მოახსენა ხოტბა სრული, დალოცა და უქნა ზნენი.
5189   ჰკადრეს: „მზეო, სიცოცხლე და შენ ამოხე ჩვენი მლხენი,
  5091 ჰკადრეს: „მზეო,სიცოცხლე და შენ ამოხე ჩვენი მლხენი,
5190 5092 ჩამოხე და მოგახსენოთ ამბავი და საქმე ჩვენი“.
5191 5093  
5192 5094 გარდახდა. ჰკადრეს: „ჩვენ ვართო მობაღდადენი ვაჭარნი,
5193   მაჰმადის სჯულის მჭირავნი, აროდეს გვისმან მაჭარნი,
5194   ზღვათა მეფისა ქალაქსა სავაჭროდ გამონაჭარნი,
5195   საქონელსრულნი, მდიდარნი, არ ლარნი გვქონან ნაჭარნი.
  5095 მაჰმადის სჯულის მჭირავნი, აროდეს გვისმან მაჭარნი,
  5096 ზღვათა მეფისა ქალაქსა სავაჭროდ გარდმონაჭარნი,
  5097 საქონელ-სრულნი, მდიდარნი, არ ლარნი გვქონან ნაჭარნი.
5196 5098  
5197   ჩვენ აქა ვპოვეთ ზღვის პირსა კაცი უსულოდ მდებარე,
5198   უშველეთ, ენა მოეცა სიტყვისა გამომგებარე;
5199   ვკითხეთ, თუ: «ვინ ხარ, ღარიბო, რასა საქმისა მებარე?»
  5099 ჩვენ აქა ვპოვეთ ზღვის პირსა კაცი უსულოდ მდებარე,
  5100 უშველეთ, ენა მოეცა სიტყვისა გამომგებარე;
  5101 კითხეთ, თუ «ვინ ხარ, ღარიბო, რასა საქმისა მებარე?»
5200 5102 გვითხრა: «თუ შეხვალთ, დაგხოცენ; კიდე ცოცხალ ვარ მე ბარე?!»
5201 5103  
5202   თქვა: «ქარავანი ეგვიპტით გამოვემართეთ ერითა,
5203   ზღვასა შევედით ტვირთულნი ლარითა მრავალფერითა,
5204   მუნ მეკობრეთა დაგვხოცნეს ძელ-სახნისის წვერითა;
5205   ყველაი წახდა, არ ვიცი, აქა მოსრულ ვარ მე რითა!»
  5104 თქვა: «ქარავანი ეგვიპტით გამოვემართეთ ერითა,
  5105 ზღვასა შევედით ტვირთულნი ლარითა მრავალ-ფერითა,
  5106 მუნ მეკობრეთა დაგვხოცნეს ძელის სახნისის წვერითა;
  5107 ყველაი წახდა, არ ვიცი, აქა მოსრულვარ მე რითა!»
5206 5108  
5207   ლომო და მზეო, ესეა მიზეზი აქა დგომისა,
5208   დაბრუნვებითა გვეცემის ზიანი არსაზომისა;
5209   შევიდეთ, ვა თუ დაგვხოცნენ, ძალი არა გვაქვს ომისა,
5210   ვერცა ვდგათ, ვერცა წასრულ ვართ, ღონე წაგვსლვია რჩომისა“.
  5109 ლომო და მზეო, ესეა მიზეზი აქა დგომისა,
  5110 დაბრუნვებითა გვეცემის ზიანი არ-საზომისა;
  5111 შევიდეთ, ვა თუ დაგვხოცნენ, ძალი არა გვაქვს ომისა,
  5112 ვერცა ვდგათ, ვერცა წასრულვართ, ღონე წაგვსლვია რჩომისა“.
5211 5113  
5212 5114 ყმამან უთხრა: „ვინცა ჭმუნავს, ცუდია და ცუდად სცთების!
5213 5115 რაცა მოვა საქმე ზენა, მომავალი არ აგვცთების;
5214 5116 მე მივინდობ სისხლთა თქვენთა, შემოვისხამ, და-ცა-მწვთების,
5215 5117 ვინცა გებრძვის, ხრმალი ჩემი მბრძოლთა თქვენთა დააცვთების“.
5216 5118  
5217 5119 მოქარავნენი აივსნეს სიხარულითა დიდითა,
5218 5120 თქვეს: „ყმა ვინმეა ჭაბუკი, არა ჩვენებრვე რიდითა,
5219 5121 აქვს თავისაგან იმედი, ვიყვნეთ გულითა მშვიდითა“.
5220 5122 შევიდეს, ჩასხდეს ხომალდსა, გამართეს ზღვისა კიდითა.
5221 5123  
5222 5124 სიამოვნისა დარითა იარეს, არ სიძნელითა.
5223 5125 მათი ბადრაგა ავთანდილ უძღვის გულითა ქველითა.
5224 5126 გამოჩნდა ნავი მეკობრე დროშითა მეტად გრძელითა,
5225 5127 მას ნავსა ნავთა სალეწლად სახნისი ჰგია ძელითა.
5226 5128  
5227 5129 კიოდეს და მოდიოდეს, იზახდეს და ბუკსა ჰკრესა;
5228 5130 შეუშინდა ქარავანი მათ ლაშქართა სიდიდესა;
5229 5131 ყმამან უთხრა: „ნუ იშიშვით თქვენ იმათსა სიალფესა,
5230   ანუ დავხოც იმ ყველასა, ან სიკვდილი ჩემი დღეს-ა.
  5132 ანუ დავხოც იმ ყველასა, ან სიკვდილი ჩემი დღეს- ა.
5231 5133  
5232   უგანგებოდ ვერას მიზმენ, შე-ცა-მებნენ ხმელთა სპანი;
  5134 უგანგებოდ ვერას მიზმენ, შე-ცა-მებნენ ხმელთა სპანი;
5233 5135 განგებაა, არ დავრჩები, ლახვარნია ჩემთვის მზანი;
5234 5136 ვერ დამხსნიან ვერ ციხენი, ვერ მოყვასნი, ვერცა ძმანი.
5235 5137 ვინცა იცის ესე ასრე, ჩემებრვეა გულოვანი.
5236 5138  
5237   თქვენ, ვაჭარნი, ჯაბანნი ხართ, ომისაცა უმეცარნი,
  5139 თქვენ, ვაჭარნი, ჯაბანნი ხართ, ომისაცა უმეცარნი,
5238 5140 შორს ისრითა არ დაგხოცნენ, ჩაიხშენით თანა კარნი;
5239 5141 მარტო მნახეთ, ვით შევება, ვით ვიხმარნე ლომნი მხარნი!
5240   მეკობრისა ნავისანი სისხლნი ნახნეთ მონაღვარნი“.
  5142 მეკობრისა ნავისანი, სისხლნი ნახნეთ მონაღვარნი“.
5241 5143  
5242 5144 ჩაიცვა ტანსა აბჯარი ქცევითა ვეფხებრ მკრჩხალითა.
5243 5145 მას ხელთა კეტი რკინისა ჰქონდა ხელითა ცალითა;
5244   ნავისა თავსა გულითა წადგა შიშშეუვალითა,
  5146 ნავისა თავსა გულითა წადგა შიშ-შეუვალითა,
5245 5147 ვითა მჭვრეტელნი ჭვრეტითა, მტერნი დახოცნა ხრმალითა.
5246 5148  
5247   კიოდეს იგი ლაშქარნი, ხმა მათი არ გაწყდებოდა,
  5149 კიოდეს იგი ლაშქარნი, ხმა მათი არ გაწყდებოდა.
5248 5150 აძგერეს ძელი, რომელსა ზედა სახნისი ჰგებოდა;
5249   ყმა ნავის თავსა უშიშრად ქვე დგა, არ თურ კრთებოდა,
  5151 ყმა ნავის თავსა უშიშრად ქვე დგა, არ თურ კრთებოდა,
5250 5152 კეტი ჰკრა, ძელი მოსტეხა, სხვით არათ არ მოსტყდებოდა.
5251 5153  
5252   ძელი მოსტყდა და ავთანდილ დარჩა ნავდაულეწელი;
  5154 ძელი მოსტყდა და ავთანდილ დარჩა ნავ-დაულეწელი;
5253 5155 შეშინდეს იგი ლაშქარნი, გზა ძებნეს გარდსახვეწელი;
5254 5156 ვეღარ გარდესწრნეს, გარდუხლტა მტერთა მი და მო მლეწელი;
5255 5157 არ დარჩა კაცი ცოცხალი მუნ მისგან დაუფრეწელი.
5256 5158  
5257   მათ ლაშქართა გულუშიშრად ასრე ხოცდა, ვითა თხასა;
  5159 მათ ლაშქართა გულ-უშიშრად ასრე ხოცდა, ვითა თხასა;
5258 5160 ზოგი ნავსა შეანარცხის, ზოგსა ჰყრიდა შიგან ზღვასა;
5259 5161 ერთმანერთსა შემოსტყორცის, რვა ცხრასა და ცხრა ჰკრის რვასა;
5260 5162 დაკოდილნი მკვდართა შუა იმალვიან, მალვენ ხმასა.
5261 5163  
5262 5164 გაუმარჯვდა ომი მათი, ვითა სწადდა მისსა გულსა.
5263 5165 ზოგთა ჰკადრეს ზენაარი: „ნუ დაგვხოცო, შენსა სჯულსა!“
5264 5166 არ დახოცნა, დაიმონნა, დარჩომოდა რაცა წყლულსა.
5265   მართლად იტყვის მოციქული: „შიში შეიქს სიყვარულსა“.
  5167 მართლად იტყვის მოციქული: „შიში შეიქს სიყვარულსა“.
5266 5168  
5267 5169 კაცო, ძალსა ნუ იქადი, ნუცა მოჰკვეხ ვითა მთრვალი!
5268   არას გარგებს ძლიერება, თუ არ შეგწევს ღმთისა ძალი!
  5170 არას გარგებს ძლიერება, თუ არ შეგწევს ღმთისა ძალი!
5269 5171 დიდთა ხეთა მოერევის, მცირე დასწვავს ნაბერწკალი,
5270 5172 ღმერთი გფარავს, სწორად გაჰკვეთს, შეშა ვის ჰკრა, თუნდა ხრმალი.
5271 5173  
5272 5174 მუნ ავთანდილ საჭურჭლენი მათეულნი დიდნი ნახნა,
5273 5175 ნავი ნავსა შეატყუბა, ქარავანსა დაუზახნა.
5274 5176 უსამ ნახა მხიარულმან, – გაეხარნეს, არ იახნა,
5275 5177 ჰკადრა ხოტბა ქებად მისად, სასახავნი დიდნი სახნა.
5276 5178  
5277   ავთანდილის მაქებელთა ათასიცა ენა ენდა,
5278   ვერცა მათ თქვან, ნაომრობა რაგვარ ტურფად დაუშვენდა;
  5179 ავთანდილის მაქებელთა ათასიცა ენა ენდა!
  5180 ვერცა მათ თქვეს, ნაომრობა რაგვარ ტურფად დაუშვენდა;
5279 5181 ქარავანმან იზრიალა, თქვეს: „უფალო, მადლი შენდა!
5280 5182 მზემან შუქნი შემოგვადგნა, ღამე ბნელი გაგვითენდა“.
5281 5183  
5282 5184 მოეგებნეს, აკოცებდეს თავსა, პირსა, ფერხთა, ხელსა;
5283   ჰკადრეს ქება უსაზომო მას ტურფასა საქებელსა,
5284   ისი ჭვრეტა გააშმაგებს კაცსა ბრძენსა, ვითა ხელსა,
5285   შენგან დავრჩით ჩვენ ყველანი ფათერაკსა ეზომ ძნელსა“.
  5185 ჰკადრეს ქება უსაზომო მას ტურფასა საქებელსა:
  5186 ისი ჭვრეტა გააშმაგებს კაცსა ბრძენსა, ვითა ხელსა:
  5187 შენგან დავრჩით ჩვენ ყველანი ფათერაკსა ეზომ ძნელსა“.
5286 5188  
5287 5189 ყმამან უთხრა: „მადლი ღმერთსა, შემოქმედსა, არსთა მხადსა,
5288   ვისგან ძალნი ზეციერნი გააგებენ აქა ქმნადსა,
  5190 ვისგან ძალნი ზეციერნი გააგებენ აქა ქმნადსა,
5289 5191 იგი იქმან ყველაკასა, იდუმალსა, ზოგსა ცხადსა;
5290   ხამს ყოვლისა დაჯერება, ბრძენი ჯერა მოწევნადსა.
  5192 ხამს ყოვლისა დაჯერება, ბრძენი ჯერა მოწევნადსა.
5291 5193  
5292   ღმერთმან სულსა ეგოდენსა თქვენ გათნია სისხლი თქვენი.
5293   მე, გლახ, რა ვარ? მიწა ცუდი; თავით ჩემით რამცა ვქმენი?
  5194 ღმერთმან სულსა ეგოდენსა თქვენ გათნია სისხლი თქვენი.
  5195 მე, გლახ, რა ვარ? მიწა ცუდი;თავით ჩემით რამცა ვქმენი?
5294 5196 აწ დავხოცენ მტერნი თქვენნი, გავასრულენ, რაცა ვთქვენი;
5295   ნავი სრულად საქონლითა მმიღია, ვითა ძღვენი“.
  5197 ნავი სრულად საქონლითა მმიღია, ვითა ძღვენი“.
5296 5198  
5297 5199 ამოა, კარგსა მოყმესა რა ომი გამარჯვებოდეს,
5298   ამხანაგთათვის ეჯობნოს, ვინცა მას თანახლებოდეს,
5299   მიულოცვიდენ, აქებდენ, მათ აგრე მყოფთა სწბებოდეს,
  5200 ამხანაგთათვის ეჯობნოს, ვინცა მას თანა-ხლებოდეს.
  5201 მიულოცვიდენ, აქებდენ, მათ აგრე მყოფთა სწბებოდეს,
5300 5202 შვენოდეს დაკოდილობა, ცოტაი რამე ვნებოდეს.
5301 5203  
5302 5204 იგი ნავი მეკობრეთა მას დღე ნახეს, არ ახვალეს,
5303 5205 მუნ დებულთა საჭურჭლეთა ამარიმცა ვით დათვალეს!
5304 5206 მათსა ნავსა გარდმოიღეს, ნავი სრულად გარდმოცალეს;
5305 5207 დალეწეს და ზოგი დაწვეს, შეშა დრამად არ გაცვალეს.
5306 5208  
5307 5209 ავთანდილს უსამ მოართვა ვაჭართა შემოთვლილობა:
5308   შენგან ვართ გამაგრებულნი, ჩვენ ვიცით ჩვენი რდილობა;
  5210 შენგან ვართ გამაგრებულნი, ჩვენცა გვაქვს ამის რდილობა;
5309 5211 რაცა გვაქვს, იგი შენია, ამას არ უნდა ცილობა,
5310 5212 რასაცა მოგვცემ, გვიბოძე, გვიქნია აქა ყრილობა“.
5311 5213  
5312 5214 ყმამან შესთვალა: „ჰე, ძმანო, წეღანცა მოგისმენია,
5313   ღმერთსა შეესმა, ნაკადი რაცა თქვენ თვალთა გდენია,
  5215 ღმერთსა შეესმა, ნაკადი, რაცა თქვენ თვალთა გდენია,
5314 5216 მან დაგარჩინნა; მე რა ვარ? მე, გლახ, რა მომილხენია!
5315 5217 რა გინდა მომცეთ, რას ვაქნევ? მე ვარ და ჩემი ცხენია!
5316 5218  
5317   მე თუმცა რაცა მინდოდა საჭურჭლე დასადებელი,
  5219 მე თუმცა რაცა მინდოდა საჭურჭლე დასადებელი,
5318 5220 ჩემსაცა მქონდა ურიცხვი, უსახო ლარ-საგებელი;
5319   რას ვაქნევ თქვენსა რას გინდა? ოდენ ვარ თანამხლებელი;
  5221 რას ვაქნევ თქვენსა რას გინდა? ოდენ ვარ თანა-მხლებელი;
5320 5222 სხვაგან რამე მიც სხვა საქმე თავისა წასაგებელი.
5321 5223  
5322   აწ რაცა აქა ვიშოვე საჭურჭლე დაუთვალავი,
  5224 აწ რაცა აქა ვიშოვე საჭურჭლე დაუთვალავი,
5323 5225 რაცა ვის გინდა, წაიღეთ, არვისი ვიყო მლალავი,
5324   ერთსა ვიაჯი, მააჯეთ სააჯო არსაკრძალავი:
5325   საქმე რამე მიც თქვენშიგა თავისა დასამალავი.
  5226 ერთსა ვიაჯი, მააჯეთ სააჯო არ-საკრძალავი:
  5227 საქმე რამე მიც თქვენშიგა თავისა დასამალავი.
5326 5228  
5327   ჟამამდის ჩემსა ნუ იტყვით არ თქვენსა პატრონობასა,
  5229 ჟამამდის ჩემსა ნუ იტყვით არ თქვენსა პატრონობასა,
5328 5230 თვით თავადია ჩვენი-თქვა, ნუ მიხმობთ ჭაბუკობასა.
5329 5231 მე სავაჭროსა ჩავიცვამ, დავიწყებ ჯუბაჩობასა;
5330 5232 თქვენ შემინახეთ ნამუსი, თქვენსა და ჩემსა ძმობასა!“
5331 5233  
5332 5234 ესე საქმე ქარავანსა გაეხარნეს მეტად დია;
5333   მოვიდეს და თაყვანისსცეს, ჰკადრეს: „ჩვენი იმედია,
  5235 მოვიდეს და თაყვანის-სცეს, ჰკადრეს: „ჩვენი იმედია,
5334 5236 რაცა აჯა ჩვენ გვმართებდა, იგი თქვენვე გიაჯია,
5335 5237 მას ვმსახუროთ, ვისი პირი მზისა პირად გაგვიცდია“.
5336 5238  
5337 5239 მუნით წავიდეს, იარეს, არ თურე ხანსა ზმიდიან,
5338 5240 მიხვდეს ტაროსსა ამოსა, ნიადაგ ამოდ ვლიდიან;
5339 5241 შეჰფრფინვიდიან ავთანდილს, ქებასა შეასხმიდიან,
5340 5242 მას მარგალიტსა მას ყმასა, კბილთავე ფერსა, სძღვნიდიან.
5341   ამბავი ავთანდილისაგან ულანშაროს მისლვისა
5342    
  5243 ამბავი ავთანდილისა გულანშაროს მისლვისა
5343 5244 ზღვა გაიარა ავთანდილ, მივა ტანითა მჭევრითა.
5344 5245 ნახეს ქალაქი, მოცული გარე ბაღისა ტევრითა,
5345   გვარად უცხონი ყვავილნი ფერითა ბევრისბევრითა.
5346   მის ქვეყანისა სიტურფე რა გაგაგონო მე რითა!
  5246 გვარად უცხონი ყვავილნი, ფერითა ბევრის ბევრითა.
  5247 მის ქვეყანისა სიტურფე რა გაგაგონო მევ, რითა!
5347 5248  
5348 5249 მათ ბაღთა პირსა დააბეს ნავი საბლითა სამითა;
5349 5250 ავთანდილ ტანსა ჯუბანი ჩაიცვნა, დაჯდა სკამითა;
5350 5251 მოასხნეს კაცნი მზიდავნი, დამიზდებულნი დრამითა;
5351 5252 იგი ყმა ვაჭრობს, თავადობს და თავსა მალავს ამითა.
5352 5253  
5353 5254 მოვიდა მისი მებაღე, ბაღსა ეახლნეს რომელსა,
5354 5255 მას ყმასა უჭვრეტს შეფრფინვით პირსა, ელვათა მკრთომელსა;
5355   ავთანდილ უხმო, ეუბნა კაცსა არ სიტყვამცთომელსა:
5356   ვისნი ხართ, ვინ ხართ, რა ჰქვიან მეფესა აქა მჯდომელსა?
  5256 ავთანდილ უხმო, ეუბნა კაცსა არ სიტყვა-მცთომელსა:
  5257 ვისნი ხართ, ვინ ხართ, რა ჰქვიან მეფესა აქა მჯდომელსა?
5357 5258  
5358   წვრილად მითხარ ყველაკაი, – ყმა მას კაცსა ეუბნების, –
  5259 წვრილად მითხარ ყველაკაი, – ყმა მას კაცსა ეუბნების, –
5359 5260 რა ლარია უფრო ძვირად, ან იეფად რა იხსნების?“
5360 5261 ჰკადრა: „ვხედავ, პირი შენი მზისა პირად მემეცნების;
5361 5262 რაცა ვიცი, მართლად გკადრებ, მრუდი არა არ გემცნების.
5362 5263  
5363   ესეა ზღვათა სამეფო თვისა ათისა სავლითა,
  5264 ესეა ზღვათა სამეფო თვისა ათისა სავლითა,
5364 5265 თვით გულანშაროს ქალაქი, სავსე ტურფითა მრავლითა;
5365   აქ მოდის ტურფა ყველაი ზღვა-ზღვ ნავითა მავლითა;
5366   მელიქ-სურხავი ხელმწიფობს, სრული სვითა და დავლითა.
  5266 აქ მოდის ტურფა ყველაი ნავითა ზღვა-ზღვა მავლითა;
  5267 მელიქ სურხავი ხელმწიფობს, სრული სვითა და დავლითა.
5367 5268  
5368   აქა მოსლითა გაყმდების, კაციცა იყოს ბერები;
5369   სმა, გახარება, თამაშ, ნიადაგ არს სიმღერები,
  5269 აქა მოსლითა გაყმდების, კაციცა იყოს ბერები:
  5270 სმა, გახარება, თამაშ, ნიადაგ არს სიმღერები,
5370 5271 ზამთარ და ზაფხულ სწორად გვაქვს ყვავილი ფერად-ფერები;
5371 5272 ვინცა გვიცნობენ, გვნატრიან, იგიცა, ვინ-ა მტერები.
5372 5273  
5373   დიდვაჭარნი სარგებელსა ამისებრსა ვერ ჰპოვებენ:
  5274 დიდ-ვაჭარნი სარგებელსა ამისებრსა ვერ ჰპოვებენ:
5374 5275 იყიდიან, გაჰყიდიან, მოიგებენ, წააგებენ;
5375   გლახა თვე ერთ გამდიდრდების, სავაჭროსა ყოვლგნით ჰკრებენ;
  5276 გლახა თვე ერთ გამდიდრდების, სავაჭროსა ყოვლგნით ჰკრებენ
5376 5277 უქონელნი წელიწდამდის საქონელსა დაიდებენ.
5377 5278  
5378   მე ვარ მებაღე უსენის, ვაჭართა უხუცესისა;
5379   ესეცა გკადრო ამბავი, საქმე მისისა წესისა,
5380   თვით ესე ბაღი მისია, თქვენი სადგომი დღესისა,
5381   პირველ მას მართებს ჩვენება ყოვლისა უტუფესისა.
  5279 მე ვარ მებაღე უსენის, ვაჭართა უხუცესისა;
  5280 ესეცა გკადრო ამბავი, საქმე მისისა წესისა:
  5281 თვით ესე ბაღი მისია, თქვენი სადგომი დღესისა;
  5282 პირველ მას მართებს ჩვენება ყოვლისა უტუფესისა.
5382 5283  
5383   რა შემოვლენ დიდვაჭარნი, მას ნახვენ და ძღვენსა სძღვნიან,
5384   უჩვენებენ, რაცა ჰქონდეს, სხვაგან ლარსა ვერ გახსნიან;
5385   უტურფესთა სეფედ დასხმენ, ფასსა მუნვე დაუთვლიან,
  5284 რა შემოვლენ დიდ-ვაჭარნი, მას ნახვენ და ძღვენსა სძღვნიან,
  5285 უჩვენებენ, რაცა ჰქონდეს, სხვაგან ლარსა ვერ გახსნიან,
  5286 უტურფესთა სეფედ დასხმენ, ფასსა მუნვე დაუთვლიან;
5386 5287 მათ მაშინვე ააზატებს, ვითა სწადდეს, დაჰყიდიან.
5387 5288  
5388   თქვენებრთა საატიოთა მას მართებს გამოსვენება;
  5289 თქვენებრთა საატიოთა მას მართებს გამოსვენება;
5389 5290 დამყენებელთა უბრძანებს, მართებდეს ვის დაყენება.
5390 5291 აწ იგი აქა არ არის, რას მარგებს მისი ხსენება!
5391 5292 გამოგებვა და წაყვანა მას მართებს, თქვენი ქენება.
5392 5293  
5393   ფატმან ხათუნ შინა არის, ხათუნი და ცოლი მისი,
  5294 ფატმან ხათუნ შინა არის, ხათუნი და ცოლი მისი,
5394 5295 პურად კარგი მასპინძელი, მხიარული, არ თუ მქისი;
5395   მას ვაცნობო მოსლა თქვენი, წაგიყვანოს ვითა თვისი;
  5296 მას ვაცნობო მოსლა თქვენი, წაგიყვანოს ვითა თვისი;
5396 5297 წინა კაცსა მოგაგებებს, ქალაქს შეხვალ ნათლივ, დღისი“.
5397 5298  
5398 5299 ავთანდილ უთხრა: „წადიო, აგრე ქმენ, რაცა გწადიან“.
5399 5300 მებაღე მირბის, იხარებს, ოფლნი ქვე მკრდამდის ჩადიან.
5400 5301 ხათუნსა უთხრა ამბავი: „მე ესე დამიქადიან,
5401   ყმა მოვა, მის მჭვრეტელთა შუქი მზედ გაიცადიან.
  5302 ყმა მოვა, მისთა მჭვრეტელთა შუქი მზედ გაიცადიან.
5402 5303  
5403   ვაჭარნი ვინმე პატრონი არს ქარავნისა დიდისა,
  5304 ,,ვაჭარნი ვინმე პატრონი არს ქარავნისა დიდისა,
5404 5305 საროსა მსგავსი ნაზარდი და მთვარე დღისა შვიდისა;
5405 5306 შვენის ჯუბა და მოხვევა ძოწეულისა რიდისა.
5406 5307 მე მიხმო, მკითხა ამბავი და ნირი ლართა სყიდისა“.
5407 5308  
5408 5309 ფატმან ხათუნს გაეხარნეს, გააგება მონა ათი,
5409 5310 მოუკაზმნა ქარვანსრანი, დააყენა ბარგი მათი.
5410   შემოვიდა ღაწვი ვარდი, ბროლ-ბალახში, მინა-სათი;
  5311 შემოვიდა ღაწვი-ვარდი, ბროლ-ბალახში, მინა-სათი;
5411 5312 მისთა მჭვრეტთა დაუსახეს ვეფხსა ტოტი, ლომსა – თათი.
5412 5313  
5413 5314 ზარი გახდა, შემოაკრბეს ქალაქისა ერნი სრულად,
5414   იქით-აქათ იჯრებოდეს: „უჭვრიტოთო ამას რულად!“
5415   ზოგნი ნდომით შეჰფრფინვიდეს, ზოგნი იყვნეს სულწასრულად;
5416   მათთა ცოლთა მოიძულვნეს, ქმარნი დარჩეს გაბასრულად.
  5315 იქით-აქათ იჯრებოდეს: „უჭვრიტოთო ამას რულად!“
  5316 ზოგნი ნდომით შეჰფრფინვიდეს, ზოგნი იყვნეს სულ-წასრულად;
  5317 მათთა ცოლთა მოიძულვნეს ქმარნი, დარჩეს გაბასრულად.
5417 5318  
5418 5319 ფატმან, ცოლი უსენისი, გაეგება კართა წინა,
5419 5320 მხიარულმან უსალამა, სიხარული დაიჩინა;
5420 5321 ერთმანერთი მოიკითხეს, შევიდეს და დასხდეს შინა;
5421 5322 ფატმან ხათუნს მოსლვა მისი, შე-ვით-ვატყვე, არ ეწყინა.
5422 5323  
5423   ფატმან ხათუნ თვალად მარჯვე, არყმაწვილი, მაგრა მზმელი,
5424   ნაკვთად კარგი, შავგრემანი, პირმსუქანი, არ პირხმელი,
  5324 ფატმან ხათუნ თვალად მარჯვე, არ-ყმაწვილი, მაგრა მზმელი,
  5325 ნაკვთად კარგი, შავ-გრემანი, პირ-მსუქანი, არ პირ-ხმელი,
5425 5326 მუტრიბთა და მომღერალთა მოყვარული, ღვინის მსმელი;
5426 5327 დია ედვა სასალუქო დასაბურავ-ჩასაცმელი.
5427 5328  
5428 5329 მას ღამესა ფატმან ხათუნ უმასპინძლა მეტად კარგა.
5429   ყმამან უღვნა ძღვენი ტურფა, მიმღებელთა თქვეს, თუ: „ვარგა“.
  5330 ყმამან უღვნა ტურფა, მიმღებელთა თქვეს, თუ: „ვარგა“.
5430 5331 ფატმანს მისი მასპინძლობა უღირს, ღმერთო, არ დაკარგა;
5431   სვეს და ჭამეს, დასაწოლად ყმა გავიდა ღამით გარ, გა-.
  5332 სვეს და ჭამეს, დასაწოლად ყმა გავიდა ღამით გარ, გა.
5432 5333  
5433 5334 დილასა ლარი ყველაი უჩვენა, გაახსნევინა,
5434   ტურფანი სეფედ გარდასხნეს, ფასიცა დაათვლევინა.
  5335 ტურფანი სეფედ გარდასხნ, ფასიცა დაათვლევინა.
5435 5336 ვაჭართა უთხრა: „წაიღეთ, – აჰკიდა, გააწევინა, –
5436 5337 თქვენ ვითა გინდა, ვაჭრობდით, ნუ გამამჟღავნებთ, მე ვინა“.
5437 5338  
5438 5339 ყმა ვაჭრულად იმოსების, არ ჩაიცვამს არას მისსა.
5439 5340 ზოგჯერ უხმის ფატმან მისსა, ზოგჯერ იყვის ფატმანისსა;
5440 5341 ერთგან სხდიან, უბნობდიან საუბარსა არა მქისსა;
5441 5342 ფატმანს ჰკლვიდა უმისობა, რამინისი ვითა ვისსა.
5442 5343 ფატმანისაგან ავთანდილის გამიჯნურება
5443    
5444 5344 სჯობს სიშორე დიაცისა, ვისგან ვითა დაითმობის:
5445 5345 გილიზღებს და შეგიკვეთებს, მიგინდობს და მოგენდობის,
5446   მართ ანაზდა გიღალატებს, გაჰკვეთს, რაცა დაესობის,
  5346 მართ ანაზდა გიღალატებს, გაჰკვეთს, რაცა დაესობის,
5447 5347 მით დიაცსა სამალავი არასთანა არ ეთხრობის.
5448 5348  
5449 5349 ფატმან ხათუნს ავთანდილის გულსა ნდომა შეუვიდა,
5450   სიყვარული მეტისმეტი მოემატა, ცეცხლებრ სწვიდა.
  5350 სიყვარული მეტის-მეტი მოემატა, ცეცხლებრ სწვიდა.
5451 5351 დამალვასა ეცდებოდა, მაგრა ჭირთა ვერ მალვიდა,
5452   იტყვის: „რა ვქმნა, რა მერგების!“, აწვიმებდა, ცრემლთა ღვრიდა.
  5352 იტყვის: „რა ვქმნა, რა მერგების!“ აწვიმებდა, ცრემლთა ღვრიდა.
5453 5353  
5454   მიღმა უთხრა, ვა თუ გაწყრეს, შეხედვაცა დამიძვირდეს!
5455   თუ არ უთხრა, რაგვარ გავსძლო, ცეცხლი უფრო გამიხშირდეს.
  5354 მიღმა უთხრა, ვა თუ გაწყრეს, შეხედვაცა დამიძვირდეს;
  5355 თუ არ ვთქვა, რაგვარ გავსძლო, ცეცხლი უფრო გამიხშირდეს.
5456 5356 ვთქვა და მოვკვდე, ანუ დავრჩე, ერთი რამე გამიპირდეს;
5457 5357 მას მკურნალმან რაგვარ ჰკურნოს, თუ არ უთხრას, რაცა სჭირდეს!“
5458 5358 წიგნი ფატმანისა ავთანდილთანა სამიჯნურო
5459    
5460 5359 დაწერა წიგნი საბრალო, მის ყმისა მისართმეველი,
5461 5360 მისისა მიჯნურობისა, მისთა პატიჟთა მცნეველი,
5462   მისთა მსმენელთა გულისა შემძრელი, შემარეველი,
5463   უსტარი შესანახავი, არ ცუდად დასახეველი:
  5361 მისთა მსმენელთა გულისა შემძრელი, შემარეველი,
  5362 უსტარი შესანახავი, არ-ცუდად დასახეველი:
5464 5363  
5465   ჰე, მზეო, ღმერთსა ვინათგან მზედ სწადდი დასაბადებლად,
  5364 ჰე მზეო, ღმერთსა ვინათგან მზედ სწადდი დასაბადებლად,
5466 5365 მით შეგქმნა მოშორვებულთა ჭირთა, არ ლხინთა მწადებლად,
5467 5366 ახლოს შემყრელთა დამწველად, მათად ცეცხლისა მადებლად,
5468 5367 მნათობთა შენი შეხედვა ტკბილად უჩს, დასაქადებლად.
5469 5368  
5470   შენ გტრფიალობენ მჭვრეტელნი, შენთვის საბრალოდ ბნდებიან,
5471   ვარდი ხარ, მიკვირს, ბულბულნი რად არ შენ ზედა კრფებიან!
  5369 შენ გტრფიალობენ მჭვრეტელნი, შენთვის საბრალოდ ბნდებიან,
  5370 ვარდი ხარ, მიკვირს, ბულბულნი რად არ შენზედა კრფებიან!
5472 5371 შენი შვენება ყვავილთა აჭნობს, ჩემნიცა ჭნებიან,
5473   სრულად დამწვარ ვარ, თუ მზისა შუქნი არ მომესწრებიან.
  5372 სრულად დამწვარვარ, თუ მზისა შუქნი არ მომესწრებიან.
5474 5373  
5475   ღმერთი მყავს მოწმად, ვიშიშვი თქვენსა ამისსა თხრობასა,
5476   მაგრა რა ვირგო დღეკრულმან, სრულად გავჰყრივარ თმობასა!
  5374 ღმერთი მყავს მოწმად, ვიშიშვი თქვენსა ამისსა თხრობასა,
  5375 მაგრა რა ვირგო დღე-კრულმან, სრულად გავჰყრივარ თმობასა!
5477 5376 გული ვერ გასძლებს ნიადაგ შავთა წამწამთა სობასა,
5478   თუ რას მეწევი, მეწიე, თვარა მივხდები ცნობასა!
  5377 თუ რას მეწევი, მეწიე, თვარა მივხდები ცნობასა!
5479 5378  
5480   მე ვირე ამა წიგნისა პასუხი მომივიდოდეს,
  5379 მე ვირე ამა წიგნისა პასუხი მომივიდოდეს,
5481 5380 ვცნობდე, გინდოდე საკლავად, ან ჩემი რა გაგვიდოდეს,
5482 5381 მუნამდის გავსძლო სულთა დგმა, გული რაზომცა მტკიოდეს,
5483 5382 სიცოცხლე ანუ სიკვდილი გარდმიწყდეს, ნეტარძი, ოდეს!“
5484 5383  
5485 5384 ფატმან ხათუნ დაწერა და გაუგზავნა წიგნი მისი.
5486 5385 ყმამან ასრე წაიკითხა, და ვინმეა ანუ თვისი;
5487   თქვა: „არ იცის გული ჩემი, ვინ მაშკობს, ვისსა ვისი,
  5386 თქვა: „არ იცის გული ჩემი, ვინ მაშკობს, ვისსა ვისი,
5488 5387 რომე მიმიჩს სამიჯნურო, რათ ვამსგავსო მე მას ისი!“
5489 5388  
5490   თქვა: „ყვავი ვარდსა რას აქნევს, ანუ რა მისი ფერია!
  5389 თქვა: „ყვავი ვარდსა რას აქნევს ანუ რა მისი ფერია!
5491 5390 მაგრა მას ზედა ბულბულსა ჯერთ ტკბილად არ უმღერია.
5492 5391 უმსგავსო საქმე ყოველი მოკლეა, მით ოხერია.
5493 5392 რა უთქვამს, რა მოუჩმახავს, რა წიგნი მოუწერია!“
5494 5393  
5495 5394 ესეგვარი საზრახავი დაუზრახა გულსა შინა;
5496   მერმე იტყვის: „ჩემგან კიდე ჩემი შემწე არავინ-ა;
5497   რასათვისცა გამოჭრილ ვარ, მისი ძებნა რათგან მინა,
5498   რათაცა ვით ვჰპოვებ, მას ვიქ, გულმან სხვამცა რა ისმინა!
  5395 მერმე იტყვის: „ჩემგან კიდე ჩემი შემწე არავინ-ა;
  5396 რასათვისცა გამოჭრილვარ, მისი ძებნა რათგან მინა,
  5397 რათაცა ვით ვჰპოვებ, მას ვიქ, გულმან სხვამცა რა ისმინა!
5499 5398  
5500   ისი დიაცი აქა ზის, კაცთა მნახავი მრავალთა,
  5399 ისი დიაცი აქა ზის, კაცთა მნახავი მრავალთა;
5501 5400 მოსადგურე და მოყვარე მგზავრთა, ყოველგნით მავალთა;
5502 5401 მივჰყვე, მიამბობს ყველასა, რაზომცა ცეცხლი მწვავ ალთა,
5503 5402 ნუთუ რა მარგოს, მე მისი გარდახდა ჩემგან ვცნა ვალთა“.
5504 5403  
5505 5404 თქვა: „დიაცსა ვინცა უყვარს, გაექსვის და მისცემს გულსა,
5506 5405 აუგი და მოყივნება არად შესწონს ყოლა კრულსა;
5507 5406 რაცა იცის, გაუცხადებს, ხვაშიადსა უთხრობს სრულსა,
5508 5407 მიჯობს, მივჰყვე, განღა სადმე ვსცნობ საქმესა დამალულსა“.
5509 5408  
5510   კვლა იტყვის: „ვერვინ ვერას იქს, თუ ეტლი არ მოსთმინდების;
5511   მით, რაცა მინდა, არა მაქვს, რაცა მაქვს, არ მომინდების;
5512   ბინდისგვარია სოფელი, ესე თურ ამად ბინდდების;
  5409 კვლა იტყვის: „ვერვინ ვერას იქს, თუ ეტლი არ მოსთმინდების;
  5410 მით რაცა მინდა, არა მაქვს, რაცა მაქვს, არ მომინდების;
  5411 ბინდის გვარია სოფელი, ესე თურ ამად ბინდდების,
5513 5412 კოკასა შიგან რაცა დგას, იგივე წამოდინდების!“
5514 5413 წიგნი ავთანდილისა ფატმანის პასუხად მიწერილი
5515    
5516 5414 მიუწერა: „წავიკითხე შენი წიგნი, ჩემი ქება.
5517 5415 შენ მომასწარ, თვარა შენგან მე უფრო მჭირს ცეცხლთა დება;
5518   შენცა გინდა, მეცა მინდა გაუწყვედლად შენი ხლება.
  5416 შენცა გინდა, მეცა მინდა გაუწყვედლად შენი ხლება,
5519 5417 შეყრა არის პირიანი, ორთავეა რათგან ნება“.
5520 5418  
5521 5419 ფატმანისსა ვერ გიამბობ, მოემატა რა სიამე!
5522 5420 მიუწერა: „კმარის, რაცა უშენომან ცრემლი ვლამე,
5523   აწ ვიქმნები თავისწინა, აქა მპოვე მარტო სამე,
5524   მომისწრაფე შეყრა შენი, რა შეღამდეს, მოდი ღამე!
  5421 აწ ვიქმნები თავის წინა, აქა მპოვე მარტო სამე,
  5422 მომისწრაფე შეყრა შენი, რა შეღამდეს, მოდი ღამე“.
5525 5423  
5526 5424 მას ღამითვე საწვეველი რა მიართვეს წიგნი ყმასა,
5527   შეღამდა და წა-ცა-ვიდა; სხვა ემთხვია მონა გზასა:
5528   ამას ღამე ნუ მოხვალო, ვერა მპოვებ შენთვის მზასა“.
5529   მას ეწყინა, არ დაბრუნდა, თქვა, თუ: „ჰგავსო ეგე რასა!“
  5425 შეღამდა და წა-ცა-ვიდა, სხვა ემთხვია მონა გზასა:
  5426 ამას ღამე ნუ მოხვალო, ვერა მპოვებ შენთვის მზასა“.
  5427 მას ეწყინა, არ დაბრუნდა, თქვა თუ: „ჰგავსო ეგე რასა!“
5530 5428  
5531   წვეული აღარ დაბრუნდა კვლა ზევე უკუწვევითა.
5532   ფატმან ზის წყენით, შევიდა ავთანდილ მარტოხე ვითა,
5533   დიაცსა წყენა შეატყვა, ნახა შესლვითა, შე, ვითა,
  5429 წვეული აღარ დაბრუნდა, კვლა ზევე უკუწვევითა.
  5430 ფატმან ზის წყენით, შევიდა ავთანდილ მარტო ხე ვითა,
  5431 დიაცსა წყენა შეატყ, ნახა შესლვითა, შე-, ვითა,
5534 5432 ვერ დაიჩინა შიშითა და მისითავე თნევითა.
5535 5433  
5536 5434 ერთგან დასხდეს და დაიწყეს კოცნა, ლაღობა წყლიანი;
5537   შემოდგა კარსა ყმა ვინმე კეკლუცი, ტანნაკვთიანი,
5538   შემოვლო ახლოს, შემოჰყვა მონა ხრმალდარაკიანი;
5539   დაჰკრთა, რა ნახა ავთანდილ: ჰგავსო, თუ გზაა კლდიანი.
  5435 შემოდგა კარსა ყმა ვინმე კეკლუცი, ტან-ნაკვთიანი,
  5436 შემოვლო ახლოს, შემოჰყვა მონა ხრმალ-დარაკიანი,
  5437 დაჰკრთა, რა ნახა ავთანდილ, ჰგავსო თუ გზაა კლდიანი.
5540 5438  
5541 5439 ფატმან რა ნახა, შეშინდა, ძრწის და მიეცა ძრწოლასა.
5542 5440 მან გაკვირვებით უჭვრიტა მათსა ლაღობა-წოლასა;
5543   უთხრა: „არ გიშლი, დიაცო, ფერთა მი და მო კრთოლასა,
  5441 უთხრა: „არ გიშლი, დიაცო, ფერთა მი და მო კრთოლასა.
5544 5442 გამითენდების, განანებ მაგა მოყმისა ყოლასა!
5545 5443  
5546   გამკიცხე, ბოზო დიაცო, და დამდევ გასათრეველად,
  5444 გამკიცხე, ბოზო დიაცო, და დამდევ გასათრეველად,
5547 5445 მაგრა სცნობ ხვალე პასუხსა მაგა საქმისა მზღვეველად:
5548 5446 ვარ შენთა შვილთა შენითა კბილითა დამაჭმეველად,
5549 5447 დავშალო, წვერთა ფუ მიყავ, ხელიღა ვრბოდე მე ველად!“
5550 5448  
5551   ესე თქვა და კაცმან წვერთა მოიზიდნა, გავლნა კარნი;
5552   ფატმან შექმნა თავს ცემა, ღაწვნი ესხნეს ნახოკარნი,
5553   ცრემლთა მისთა შეეყარნეს, წყაროსებრ ისმნეს წკარნი;
  5449 ესე თქვა და კაცმან წვერთა მოიზიდნა, გავლნა კარნი,
  5450 ფატმან შექმნა თავს ცემა, ღაწვნი ესხნეს ნახოკარნი;
  5451 ცრემლთა, მისთა მონაღვართა, წყაროსებრ ისმნეს წკარნი;
5554 5452 თქვა: „დამქოლეთ, მოდით, ქვითა, მომადეგით მომაკარნი!“
5555 5453  
5556   მოსთქვამს: „მოვკალ, ჰაჲჰაჲ, ქმარი, ამოვწყვიდენ წვრილნი შვილნი,
5557   იავარვყავ საქონელი, უსახონი თვალნი თლილნი,
5558   გავეყარე საყვარელთა, ვა, გამზრდელნი, ვაჲ, გაზრდილნი!
5559   ბოლოდ ვექმენ თავსა ჩემსა, სიტყვანია ჩემნი წბილნი“.
  5454 მოსთქვამს: „მოვკალ, ჰა, ქმარი, ამოვწყვიდენ წვრილნი შვილნი,
  5455 იავარ-ვყავ საქონელი, უსახონი თვალნი თლილნი,
  5456 გავეყარე საყვარელთა, ვა, გამზრდელნი, ვა გაზრდილნი!
  5457 ბოლოდ ვექმენ სახლსა ჩემსა, სიტყვანია ჩემნი წბილნი“.
5560 5458  
5561 5459 ამას ყველასა ავთანდილ ისმენდა გაცბუნვებული;
5562 5460 უბრძანა: „რა გჭირს, რას იტყვი, რასთვის ხარ აგრე ვებული?
5563 5461 რას დაგექადა იგი ყმა, რა ნახა შენგან კლებული?
5564 5462 დადუმდი, მითხარ, ვინ იყო ანუ რად საქმედ რებული?“
5565 5463  
5566 5464 დიაცმან უთხრა: „ჰე, ლომო, ხელი ვარ ცრემლთა დენითა,
5567 5465 ნურას ნუ მკითხავ ამბავსა, ვერცა რას გითხრობ ენითა;
5568 5466 დავხოცენ შვილნი ხელითა, მით ვარ აღარას ლხენითა.
5569 5467 თავი მოვიკალ უთმინოდ სიყვარულითა შენითა.
5570 5468  
5571   ესეგვარი დია მიხვდეს სიტყვამცთარსა, ენამეტსა,
5572   ხვაშიადთა ვერმმალავსა, უჭკუოსა, შმაგსა, რეტსა;
  5469 ესეგვარი დია მიხვდეს სიტყვა-მცთარსა, ენა-მეტსა,
  5470 ხვაშიადის ვერ მმალავსა, უჭკუოსა, შმაგსა, რეტსა;
5573 5471 ვაგლახითა მეწიენით, გეტყვი ყოვლსა ჩემსა მჭვრეტსა,
5574 5472 მკურნალმანცა ვერა ჰკურნოს თავისისა სისხლის მხვრეტსა.
5575 5473  
5576   ორისაგან ერთი ქმენით, ამის მეტსა ნურას ლამით:
  5474 ორისაგან ერთი ქმენით, ამის მეტსა ნურას ლამით:
5577 5475 მო-ვითა-ჰკლავ იმა კაცსა, წადი, მოკალ მალვით ღამით,
5578 5476 მე და სრულად სახლი ჩემი დახოცასა დაგვხსენ ამით!
5579   მოხვალ, გითხრობ ყველაკასა, მო-ვით-გითხრა ცრემლთა ლამით.
  5477 მოხვალ, გითხრობ ყველაკასა, მო-ვით-გითხრა ცრემლთა ლამით.
5580 5478  
5581   თვარა ღამითვე ტვირთები შენი წაიღე ვირითა,
5582   დააგდე ჩემი მიდამო, სრულად მიკრიფე, მი-რითა,
  5479 თვარა ღამითვე ტვირთები შენი წაიღე ვირითა,
  5480 დააგდე ჩემი მიდამო, სრულად მიკრიფე, მი-, რითა.
5583 5481 ვეჭვ, რომე ჩემთა ცოდვათა შენცა აგავსონ ჭირითა,
5584 5482 თუ დარბაზს მივა იგი ყმა, შვილთა დამაჭმევს პირითა“.
5585 5483  
5586   რა ესე ესმა ავთანდილს ლაღსა, ბუნებაზიარსა,
5587   გა და ლახტი აიღო, რა ტურფა რამე მხნე არსა!
5588   ამა საქმსა ვერცნობა, – თქვა, – ჩემი სიძუნე არსა“.
5589   ნუ ეჭვ სულდგმულსა მისებრსა, სხვა არცა მისებრი არსა!
  5484 რა ესე ესმა ავთანდილს ლაღსა, ბუნება-ზიარსა,
  5485 გა და ლახტი აიღო, რა ტურფა რამე მხნე არსა!
  5486 ამა საქმსა ვერ-ცნობა, – თქვა, – ჩემი სიძუნე არსა“.
  5487 ნუ ეჭვ სულ-დგმულსა, მისებრსა, სხვა არცა მისებრი არსა!
5590 5488  
5591 5489 ფატმანს უთხრა: „კაცი მომეც მასწავლელად, წინამძღვარად,
5592 5490 გზასა მართლად წამიყვანოს, თვარა მეშვლად მინდა არად;
5593   იმა კაცსა ვერა ვხედავ მეომრად ჩემად დარად,
5594   რაცა უყო, მოგახსენებ, მომიცადე, იყავ წყნარად“.
  5491 იმა კაცსა ვერა ვხედავ მეომრად და ჩემად დარად,
  5492 რაცა უყო, მოგახსენებ, მომიცადე, იყავ წყნარად“.
5595 5493  
5596 5494 მას მისცა მონა დიაცმან წინამძღვრად, წა-ცა-მყვანელად,
5597   კვლავე შეჰყივლა: ვინათგან ცეცხლი აწ ცხელია ნელად,
  5495 კვლავე მიჰყივლა:ვინათგან ცეცხლი ცხელია აწ ნელად,
5598 5496 თუ მო-ვითა-ჰკლა იგი ყმა ჩემად გულისა მფხანელად,
5599 5497 ბეჭედი ჩემი აცვია, მას გვედრებ მოსატანელად“.
5600 5498  
5601 5499 ავთანდილ გავლო ქალაქი მით უებროთა ტანითა;
5602 5500 ზღვის პირსა სახლი ნაგები დგა ქვითა წითელ-მწვანითა,
5603   ქვეშეთკე სრითა ტურფითა, კვლა ზედათ ბანისბანითა,
5604   დიდროვანითა, ტურფითა, მრავლითა, თანისთანითა.
  5501 ქვეშეთკე სრითა ტურფითა, კვლა ზედათ ბანის-ბანითა,
  5502 დიდროვანითა ტურფითა, მრავლითა თანის-თანითა.
5605 5503  
5606   მუნ მიჰყავს პირმზე ავთანდილ მას, მისსა წინამძღომელსა;
5607   ხმამდაბლად ჰკადრებს: „ისია სრა მისი, ეძებ რომელსა“.
  5504 მუნ მიჰყავს პირ-მზე ავთანდილ მას, მისსა წინამძღომელსა;
  5505 ხმა-მდაბლად ჰკადრებს: „ისია სრა მისი, ეძებ რომელსა“.
5608 5506 უჩვენებს, ეტყვის: „ხედაო ბანსა ზე და ქვე მდგომელსა?
5609 5507 იქი წევს ძილად, იცოდი, ანუ ქვე ჰპოვებ მჯდომელსა“.
5610 5508  
5611 5509 კარსა წინა დარაჯანი ორნი უწვეს მას, გლახ, ყმასა.
5612 5510 ყმა გავიდა, გაეპარა, დააგდებდეს ვირე ხმასა,
5613   თითო ხელი ყელსა მიჰყო, მუნვე მისცა სულთა ხდასა,
  5511 ითო ხელი ყელსა მიჰყო, მუნვე მისცა სულთა ხდასა,
5614 5512 თავი თავსა შეუტაკა, გაურია ტვინი თმასა.
5615 5513  
5616 5514 იგი ყმა საწოლს მარტო წვა გულითა ჯავრიანითა;
5617   ხელსისხლიანი ავთანდილ შედგა ტანითა ჯანითა;
5618   ვეღა აესწრა, იდუმალ მოკლა, ვერცა თუ ვცანითა,
  5515 ხელ-სისხლიანი ავთანდილ შედგა ტანითა ჯანითა;
  5516 ვეღა აესწრა, იდუმალ მოკლა, ვერცა თუ ვცანითა,
5619 5517 ხელი მოჰკიდა, მიწასა დაასკვნა, დაკლა დანითა.
5620 5518  
5621 5519 მჭვრეტელთა მზე და მებრძოლთა მხეცი და ვითა ზარია.
5622 5520 ბეჭდითურთ თითი მოჰკვეთა, ქვესკნელს მიწათა გარია,
5623   ზღვათაკენ სარკმლით გასტყორცა, ზღვისა ქვიშათა დარია,
  5521 ზღვისაკენ სარკმლით გასტყორცა, ზღვისა ქვიშათა დარია,
5624 5522 მისთვის არცაღა სამარე, არცა სათხარად ბარია.
5625 5523  
5626 5524 ხმა მათისა დახოცისა არ გაისმა არსით არა.
5627 5525 წამოვიდა ვარდი ტკბილი, რასამცა ვით გაემწარა!
5628   ესე მიკვირს, სისხლი მთი ასრე ვითა მოიპარა!
5629   რომე ეღან წამოევლო, გზა იგივე წაიარა.
  5526 ესე მიკვირს, სისხლი მთი ასრე ვითა მოიპარა!
  5527 რომე პირველ წამოევლო, გზა იგივე წაიარა.
5630 5528  
5631   რა ფატმანისსა შევიდა ლომი, მზე, მოყმე წყლიანი,
  5529 რა ფატმანისსა შევიდა ლომი, მზე, მოყმე წყლიანი,
5632 5530 უბრძანა: „მოვკალ, მან ყმამან დღე ვეღარ ნახოს მზიანი,
5633 5531 თვით მონა შენი მოწმად მყავს, ფიცი აფიცე ღმრთიანი,
5634 5532 აჰა თითი და ბეჭედი, და დანა მაქვს სისხლიანი.
5635 5533  
5636   აწ მითხარ, თუ: რას იტყოდი, რას გაშმაგდი ისრე რეტად?
5637   რას გექადდა ისი კაცი? მესწრაფების მეტისმეტად“.
5638   ფატმან ფერხთა მოეხვია: „არ ღირს ვარო პირსა ჭვრეტად,
  5534 აწ მითხარ, თუ: რას იტყოდი, რას გაშმაგდი ისრე რეტად?
  5535 რას გექადდა ისი კაცი? მესწრაფების მეტის-მეტად“.
  5536 ფატმან ფერხთა მოეხვია: „არ ღირს ვარო პირსა ჭვრეტად,
5639 5537 გამიმრთელდა გული წყლული, აწყა დავჯე ცეცხლთა შრეტად.
5640 5538  
5641   მე და უსენი შვილითურთ აწ ახლად დავიბადენით;
  5539 მე და უსენი შვილითურთ აწ ახლად დავიბადენით;
5642 5540 ლომო, ქებანი შენნიმცა ჩვენ ვითა ვადიადენით!
5643   ვინათგან სისხლთა იმისთა დაღვრევა დავიქადენით,
  5541 ვინათგან სისხლთა იმისთა დაღვრავე დავიქადენით,
5644 5542 თავითგან გითხრობ ყველასა, თქვენ სმენად დაემზადენით“.
5645   აქა ფატმანისაგან ნესტან-დარეჯანის ამბის მბობა
5646    
5647   ამა ქალაქსა წესია, დღესა მას ნავროზობასა
  5543 აქა ფატმანისაგან ნესტან-დარეჯანის ამბის მბობა
  5544 ამა ქალაქსა წესია, დღესა მას ნავროზობასა,
5648 5545 არცა ვინ ვაჭრობს ვაჭარი, არცა ვინ წავა გზობასა;
5649   ყველნი სწორად დავიწყებთ კაზმასა, ლამაზობასა,
  5546 ველნი სწორად დავიწყებთ კაზმასა, ლამაზობასა,
5650 5547 დიდსა შეიქმან მეფენი პურობა-დარბაზობასა.
5651 5548  
5652   ჩვენ, დიდვაჭართა, ზედაგვაც დარბაზს მიღება ძღვენისა,
  5549 ჩვენ, დიდ-ვაჭართა ზედა-გვაც დარბაზს მიღება ძღვენისა,
5653 5550 მათ საბოძვრისა ბოძება მართებს მსგავსისა ჩვენისა;
5654 5551 ათ დღემდის ისმის ყოველგნით ხმა წინწილისა, ებნისა,
5655 5552 მოედანს მღერა, ბურთობა, დგრიალი ცხენთა დგენისა.
5656 5553  
5657   ქმარი ჩემი დიდვაჭართა წაუძღვების, უსენ, წინა,
  5554 ქმარი ჩემი დიდ-ვაჭართა წაუძღვების, უსენ, წინა,
5658 5555 მათთა ცოლთა მე წავასხამ, მაწვეველი არად მინა;
5659   დედოფალსა ძღვენსა უძღვნით, მდიდარი თუ გლახა ვინ-ა,
  5556 დედოფალსა ძღვენსა უძღვნით; მდიდარი თუ გლახა ვინ-ა,
5660 5557 დარბაზს ამოდ გავიხარებთ, მხიარულნი მოვალთ შინა.
5661 5558  
5662   დღე მოვიდა ნავროზობა, დედოფალსა ძღვენი ვსძღვენით;
  5559 დღე მოვიდა ნავროზობა, დედოფალსა ძღვენი ვსძღვენით;
5663 5560 ჩვენ მივართვით, მათ გვიბოძეს, ავავსენით, ავივსენით;
5664 5561 ჟამიერად მხიარულნი წამოვედით ნებით ჩვენით,
5665 5562 კვლა დავსხედით გახარებად, უნებურნი არ ვიყვენით.
5666 5563  
5667   ბაღსა შიგან თამაშობად საღამოსა გავე ჟამსა,
5668   გავიტანე ხათუნები, – მათი ჭმევა ჩემგან ხამსა,
  5564 ბაღსა შიგან თამაშობად საღამოსა გავე ჟამსა,
  5565 გავიტანე ხათუნები, – მათი ჭმევა ჩემგან ხამსა;
5669 5566 მომყვებოდეს მომღერალნი, იტყოდიან ტკბილსა ხმასა,
5670 5567 ვიმღერდი და ვყმაწვილობდი, ვიცვალებდი რიდე-თმასა.
5671 5568  
5672   იქ ბაღსა შიგან ტურფანი სახლნი, ნატიფად გებულნი,
  5569 იქ ბაღსა შიგან ტურფანი სახლნი, ნატიფად გებულნი,
5673 5570 მაღალნი, ყოვლგნით მხედველნი, ზღვას ზედა წაკიდებულნი,
5674   მუნ შევიტანენ ხათუნნი იგი, ჩემთანა ხლებულნი,
  5571 მუნ შევიტანენ ხათუნნი, იგი ჩემთანა ხლებულნი,
5675 5572 კვლა დავიდევით ნადიმი, დავსხედით ამოდ შვებულნი.
5676 5573  
5677   ვაჭრის ცოლთა მხიარულმან უმასპინძლე ამოდ, დურად;
5678   სმასა ზედა უმიზეზოდ გავხე რამე უგემურად,
  5574 ვაჭრის ცოლთა მხიარულმან უმასპინძლე ამოდ, დურად;
  5575 სმასა ზედა უმიზეზოდ გავხე რამე უგემურად,
5679 5576 რა შემატყვეს, გაიყარა, სხდომილ იყო რაცა პურად,
5680 5577 მარტო დავრჩი, სევდა რამე შემომექცა გულსა მურად.
5681 5578  
5682   უკმოვახვენ სარკმელნი და შევაქციე პირი გზასა,
  5579 უკმოვახვენ სარკმელნი და შევაქციე პირი გზასა,
5683 5580 ვიხედვიდი, ვიქარვებდი კაეშნისა ჩემგან ზრდასა;
5684 5581 შორს ამიჩნდა ცოტა რამე, მოცურვიდა შიგან ზღვასა,
5685   მფრინველად ვთქვი ანუ მხეცად, სხვას ვამსგავსე მემცა რასა!
  5582 მფრინველად ვთქვი, ანუ მხეცად, სხვას ვამსგავსე მემცა რასა!
5686 5583  
5687   მაშორვიდა, ვერად ვიცან; მომეახლა, იყო ნავი;
  5584 მაშორვიდა, ვერად ვიცან; მომეახლა, იყო ნავი;
5688 5585 ორთა კაცთა, ტანად შავთა, თვით პირიცა ედგა შავი;
5689 5586 იქით-აქათ მოსდგომოდეს, ახლოს უჩნდა ოდენ თავი,
5690 5587 გამოვიდეს, გამიკვირდა იგი უცხო სანახავი.
5691 5588  
5692   გამოზიდეს იგი ნავი, გამოიღეს ბაღსა წინა,
5693   მიიხედნეს, მოიხედნეს, ვინ გვიჭვრეტსო, სადა ვინ-ა,
5694   ვერა ნახეს სულიერი, ვერცა რამან შეაშინა;
5695   მე იდუმალ ვიხედვიდი, სულღებული ვიყავ შინა.
  5589 გამოზიდეს იგი ნავი, გამოიღეს ბაღსა წინა,
  5590 მიიხედნეს, მოიხედნეს, ვინ გვიჭვრეტსო, სადა, ვინ-ა;
  5591 ვერა ნახეს სულიერი, ვერცა რამან შეაშინა,
  5592 მე იდუმალ ვიხედვიდი, სულ-ღებული ვიყავ შინა.
5696 5593  
5697   მით ნავიდაღმა მათ რომე გარდმოსვეს კიდობანითა,
5698   ხადეს, ქალი გარდმოხდა უცხოთა რამე ტანითა,
  5594 მით ნავიდაღმა მათ რომე გარდმოსვეს კიდობანითა,
  5595 ახადეს, ქალი გარდმოხდა უცხოთა რამე ტანითა,
5699 5596 თავსა რიდითა შავითა, ქვეშეთ მოსილი მწვანითა,
5700 5597 მზესა სიტურფედ ეყოფის, იყოს მისითა გვანითა.
5701 5598  
5702   რა მობრუნდა ქალი ჩემკენ, შემოადგეს სხივნი კლდესა,
5703   ღაწვთა მისთა ელვარება ელვარებდა ხმელთა ზესა;
  5599 რა მობრუნდა ქალი ჩემკენ, შემოადგეს სხივნი კლდესა,
  5600 ღაწვთა მისთა ელვარება ელვარებდა ხმელთა და ზესა;
5704 5601 დავიწუხენ თვალნი, ყოლა ვერ შევადგენ, ვითა მზესა,
5705   უკმოვიხაშ კარი, ჩემგან მათი ჭვრეტა ვერა ცნესა.
  5602 უკმოვიხაშ კარი, ჩემგან, მათი ჭვრეტა ვერა ცნესა.
5706 5603  
5707   მოვიხმენ ოთხნი მონანი, ჩემსა წინაშე მდგომელნი,
5708   უჩვენე: «ხედავთ, ინდოთა ტყვედ ყვანან შუქნი რომელნი?
5709   ჩაეპარენით, ჩაედით წყნარად, ნუ ჩქარად მხლტომელნი,
5710   მოგყიდონ, ფასი მიეცით, რსაცა იყვნენ მნდომელნი.
  5604 მოვიხმენ ოთხნი მონანი. ჩემსა წინაშე მდგომელნი,
  5605 უჩვენე: «ხედავთ, ინდოთა ტყვედ ყვანან შუქნი რომელნი?
  5606 ჩაეპარენით, ჩაედით, წყნარად, ნუ ჩქარად მხლტომელნი
  5607 მოგყიდონ, ფასი მიეცით, რსაცა იყვნენ მნდომელნი.
5711 5608  
5712   თუ არ მოგცენ, ნუღა მისცემთ, წაჰგვარეთ და დახოცენით,
5713   მოიყვანეთ ისი მთვარე, ქმენით კარგად, ეცადენით
  5609 «თუ არ მოგცენ, ნუღა მისცემთ, წაჰგვარეთ და დახოცენით,
  5610 მოიყვანეთ ისი მთვარე, ქმენით კარგად, ეცადენით.“
5714 5611 ჩემნი ყმანი ზედადაღმა ჩაეპარნეს, ვითა ფრენით,
5715 5612 დაევაჭრნეს, არ მოჰყიდეს, შავნი ვნახენ მეტად წყენით.
5716 5613  
5717   მე სარკმელთა გარდავადეგ. რა შევიგენ, არ მოჰყიდეს,
5718   შეუზახენ: «დახოცენით!», დაიპყრნეს და თავსა სჭრიდეს;
  5614 მე სარკმელთა გარდავადეგ. რა შევიგენ, არ მოჰყიდეს,
  5615 შეუზახენ: «დახოცენით!», დაიპყრნეს და თავსა სჭრიდეს;
5719 5616 იგი ზღვასა შეასრივნეს, შემოადგეს ქალსა, სცვიდეს;
5720 5617 ჩავეგებე, გამოვჰგვარე, ზღვის პირს ხანსა არ დაზმიდეს.
5721 5618  
5722   რა გიამბო ქება მისი, რა სიტურფე, რა ნაზობა!
5723   ვფიცავ, რომე იგი მზეა, არა მართებს მზესა მზობა!
  5619 რა გიამბო ქება მისი, რა სიტურფე, რა ნაზობა!
  5620 ვფიცავ, რომე იგი მზეა, არა მართებს მზესა მზობა!
5724 5621 ვინ გაიცდის შუქთა მისთა, ვინმცა ვით ქმნა ნახაზობა!
5725   მე თუ დამწვავს, აჰა, მზა ვარ, აღა უნდა ამას მზობა!“
  5622 მე თუ დამწვავს, აჰა მზა ვარ, აღა უნდა ამას მზობა!“
5726 5623  
5727 5624 ესე სიტყვა დაასრულა, ფატმან იკრნა პირსა ხელნი;
5728 5625 ავთანდილსცა აეტირნეს, გარდმოყარნა ცრემლნი ცხელნი;
5729 5626 ერთმანერთი დაავიწყდა, მისთვის გახდეს ვითა ხელნი,
5730 5627 ღვარმან, ზედათ მონადენმან, გააწყალნა ფიფქნი თხელნი.
5731 5628  
5732   მოიტირეს, ყმამან უთხრა: „ნუღარ გასწყვედ, გაასრულე!
  5629 მოიტირეს, ყმამან უთხრა: „ნუღარ გასწყვედ, გაასრულე“.
5733 5630 ფატმან იტყვის: „მივეგებე, გული მისთვის ვაერთგულე,
5734   გარდუკოცნე ყოვლი ასო, თავი ამად მოვაძულე,
  5631 გარდუკოცნე ყოვლი ასო, თავი ამად მოვაძულე,
5735 5632 ზედა დავსვი ტახტსა ჩემსა, შევეკვეთე, გავესულე.
5736 5633  
5737   ვჰკადრე: «მითხარ, ვინ ხარ, მზეო, ანუ შვილი ვისთა ტომთა?
  5634 ვჰკადრე: «მითხარ, ვინ ხარ, მზეო, ანუ შვილი ვისთა ტომთა?
5738 5635 იმა ზანგთა სით მოჰყვანდი შენ, პატრონი ცისა ხომთა?»
5739 5636 მან პასუხი არა მითხრა მე სიტყვათა ესეზომთა,
5740   ასნაკეცი წყარო ვნახე ცრემლთა, მისთა მონაწთომთა.
  5637 ას-ნაკეცი წყარო ვნახე ცრემლთა, მისთა მონაწთომთა.
5741 5638  
5742   რა მივაჭირვე კითხვითა, მეტითა საუბარითა,
5743   გულამოხვინჩვით ატირდა მით რამე ხმითა წყნარითა;
  5639 რა მივაჭირვე კითხვითა, მეტითა საუბარითა,
  5640 გულ-ამოხვინჩვით ატირდა მით რამე ხმითა წყნარითა;
5744 5641 ბროლ-ლალსა ღვარი ნარგისთათ მოსდის გიშრისა ღარითა;
5745 5642 მისი მჭვრეტელი დავიწვი, გავხე გულითა მკვდარითა.
5746 5643  
5747   მითხრა: «შენ ჩემთვის, დედაო, ხარ უმჯობესი დედისა,
  5644 მითხრა: «შენ ჩემთვის, დედაო, ხარ უმჯობესი დედისა,
5748 5645 რას აქნევ ჩემსა ამბავსა, ზღაპარი არის ყბედისა!
5749 5646 ღარიბი ვინმე, შემსწრობი ვარ უბედოსა ბედისა;
5750 5647 თუ რაცა მკითხო, ძალიმცა გიგმია არსთა მხედისა!»
5751 5648  
5752   ვთქვი: «უჟამოდ არ წესია მოყვანა და მზისა ხმობა:
  5649 ვთქვი: «უჟამოდ არ წესია მოყვანა და მზისა ხმობა;
5753 5650 მომყვანელი გაშმაგდების და წაუვა ერთობ ცნობა;
5754 5651 ხმობა უნდა ჟამიერად, სააჯოსა ყოვლსა თხრობა.
5755 5652 რად არ ვიცი ამა მზისა საუბრისა უჟამობა?»
5756 5653  
5757   ავიყვანე იგი პირმზე, ნაქები და ვერ ვთქვი უქი;
  5654 ავიყვანე იგი პირ-მზე ნაქები და ვერ ვთქვი უქი;
5758 5655 სურვილმან და მზემან მისმან, ძლივ დავმალე მისი შუქი,
5759   ჩამოვჰბურე მრავალკეცი სტავრა მძიმე, არსუბუქი;
  5656 ჩამოვჰბურე მრავალ-კეცი სტავრა მძიმე, არ სუბუქი;
5760 5657 ცრემლსა სეტყვს და ვარდსა აზრობს, წამწამთაგან მოქრის ბუქი.
5761 5658  
5762   მოვიყვანე შინა ჩემსა იგი პირმზე ტანით ალვით,
5763   მოუკაზმე სახლი ერთი, შიგან დავსვი მეტად მალვით;
5764   არვის უთხარ სულიერსა, შევინახე ფარვით, კრძალვით,
5765   ერთი ზანგი ვამსახურე; მე შევიდი, ვნახი ხალვით.
  5659 მოვიყვანე შინა ჩემსა იგი პირ-მზე ტანით ალვით,
  5660 მოუკაზმე სახლი ერთი, შიგან დავსვი მეტად მალვით;
  5661 არვის უთხარ სულიერსა, შევინახე ფარვით, კრძალვით,
  5662 ერთი ზანგი ვამსახურე, მე შევიდი, ვნახი ხალვით.
5766 5663  
5767   ვით გიამბო საკვირველი მე, გლახ, მისი ყოფა-ქცევა.
5768   დღე და ღამე გაუწვედლად ტირილი და ცრემლთა ფრქვევა!
5769   შევეხვეწი: «დადუმდიო», წამ ერთ ჰქონდის ჩემი თნევა.
5770   აწ უმისოდ ვით ცოცხალ ვარ, ჰაჲჰაჲ ჩემთვის, ვაგლახ მე, ვა!
  5664 ვით გიამბო საკვირველი მე, გლახ, მისი ყოფა-ქცევა,
  5665 დღე და ღამე გაუწვედლად ტირილი და ცრემლთა ფრქვევა!
  5666 შევეხვეწი: «დადუმდიო», წამ-ერთ ჰქონდის ჩემი თნევა.
  5667 აწ უმისოდ ვით ცოცხალ ვარ, ჰა ჩემთვის, ვაგლახ მე, ვა!
5771 5668  
5772   შინა შევიდი, მას წინა ედგის ცრემლისა გუბები,
  5669 შინა შევიდი, მას წინა ედგის ცრემლისა გუბები,
5773 5670 შიგან სისხლისა მორევსა ეყრდნის გიშრისა შუბები,
5774 5671 მელნისა ტბათათ იღვრების სავსე სათისა რუბები,
5775   შუა ძოწსა და აყიყსა სჭვრს მარგალიტი ტყუბები.
  5672 შუა ძოწსა და აყიყსა სჭვრს მარგალიტი ტყუბები.
5776 5673  
5777   ჟამი ვერ ვპოვე კითხვისა ნიადაგ ცრემლთა ღვრისაგან,
  5674 ჟამი ვერ ვპოვე კითხვისა ნიადაგ ცრემლთა ღვრისაგან,
5778 5675 თუმცა მეკითხა: «ვინ ხარ და ეგრე გასრული – რისაგან?»
5779 5676 მჩქეფრად სისხლისა ნაკადი მოსდის ალვისა ხისაგან,
5780 5677 მას ხორციელი რა გასძლებს სხვა, კიდეგანი ქვისაგან!
5781 5678  
5782   არად უნდის საბურავი, არცა წოლა საგებლითა,
  5679 არად უნდის საბურავი, არცა წოლა საგებლითა,
5783 5680 მიწყივ იყვის რიდითა და მით ერთითა ყაბაჩითა,
5784 5681 მკლავი მისი სასთაულად მიიდვის და მიწვის მითა,
5785 5682 ძლივ ვაჭამი ცოტა რამე ათასითა შეხვეწითა.
5786 5683  
5787   სხვა გიამბო საკვირველი რიდისა და ყაბაჩისა;
  5684 სხვა გიამბო საკვირველი რიდისა და ყაბაჩისა;
5788 5685 ვარ მნახავი ყოვლისავე უცხოსა და ძვირფასისა,
5789   მაგრა მისი არა ვიცი, ქმნილი იყო რაგვარ რისა:
  5686 მაგრა მისი არა ვიცი, ქმნილი იყო რაგვარ რისა,
5790 5687 სილბო ჰქონდა ნაქსოვისა და სიმტკიცე – ნაჭედისა.
5791 5688  
5792   მან ტურფამან სახლსა ჩემსა ეგრე დაყო ხანი დიდი;
5793   ვერ გავანდვ ქმარსა ჩემსა, შესმენისა მქონდა რიდი;
5794   ვთქვი: «თუ უთხრობ, ვიცი, დარბაზს გამამჟღავნებს ისი ფლიდი».
  5689 მან ტურფამან სახლსა ჩემსა ეგრე დაყო ხანი დიდი;
  5690 ვერ გავანდვ ქმარსა ჩემსა, შესმენისა მქონდა რიდი;
  5691 ვთქვი: «თუ უთხრობ, ვიცი, დარბაზს გამამჟღავნებს,ისი ფლიდი».
5795 5692 ესე მეყო საგონებლად, კვლა შევიდი, კვლა გავიდი.
5796 5693  
5797   ვთქვი: «თუ არ უთხრა, რა უყო, ჩემგან რა მოეგვარების?
  5694 ვთქვი: «თუ არ უთხრა, რა უყო, ჩემგან რა მოეგვარების,
5798 5695 არცა რა ვიცი, რა უნდა, რა ვისგან მოეხმარების;
5799 5696 ქმარი რა მიგრძნობს, მო-ცა-მკლავს, ვეღარა მომეფარების;
5800   ვითა დავმალო ნათელი, ვინ მზესა დაედარების?!
  5697 ვითა დავმალო ნათელი, ვინ მზესა დაედარების.?!
5801 5698  
5802   მე, გლახ, მარტომან რა უყო, მიმატებს ცეცხლთა დებასა!
  5699 მე, გლახ, მარტომან რა უყო, მიმატებს ცეცხლთა დებასა!
5803 5700 მო და გავანდო, ნუ შევალ უსენის შეცოდებასა;
5804 5701 არ გამამჟღავნოს, ვაფიცო, თუ მომცემს იმედებასა,
5805   სულსა ვერ წასწყმედს, ვერა იქს ფიცისა გაცუდებასა».
  5702 სულსა ვერ წასწყმედს, ვერა იქს ფიცისა გაცუდებასა».
5806 5703  
5807   მივე მარტო, ქმარსა ჩემსა ველაღობე, ველაციცე,
5808   მერმე უთხარ: «გითხრობ რასმე, მაგრა პირველ შემომფიცე,
  5704 მივე მარტო, ქმარსა ჩემსა ველაღობე, ველაციცე,
  5705 მერმე უთხარ: «გითხრობ რასმე, მაგრა პირველ შემომფიცე,
5809 5706 არვის უთხრა სულიერსა, საფიცარი მომეც მტკიცე».
5810   ფიცი ფიცა საშინელი: «თავიცაო კლდეთა ვიცე!
  5707 ფიცი ფიცა საშინელი: «თავიცაო კლდეთა ვიცე!»
5811 5708  
5812   რაცა მითხრა, სიკვდილამდის არვის უთხრა სულიერსა,
  5709 «რაცა მითხრა, სიკვდილამდის არვის უთხრა სულიერსა,
5813 5710 არა ბერსა, არა ყმასა, მოყვარესა, არცა მტერსა».
5814   მერე უთხარ ყველაკაი უსენს, კაცსა ლმობიერსა:
5815   «მოდი, მომყევ აქა სადმე, მო, გიჩვენებ მზისა ფერსა».
  5711 მერე უთხარ ყველაკაი უსენს, კაცსა ლმობიერსა:
  5712 «მოდი, მომყევ, აქა სადმე, მო, გიჩვენებ მზისა ფერსა».
5816 5713  
5817   ადგა, ამყვა და წავედით, შევვლენით კარნი სრისანი.
5818   უსენ გაჰკირდა გა-ცა-კრთა, რა შუქნი ნახნა მზისანი;
5819   თქვა: «რა მიჩვენე, რა ვნახე, რანია, ნეტა, რისანი?!
  5714 ადგა, ამყვა და წავედით, შევვლენით კარნი სრისანი.
  5715 უსენ გაჰკირდა, გა-ცა-კრთა, რა შუქნი ნახნა მზისანი;
  5716 თქვა: «რა მიჩვენე, რა ვნახე, რანია, ნეტა, რისანი?!
5820 5717 თუ ხორციელი არისმცა, თვალნიმცა მრისხვენ ღმრთისანი!»
5821 5718  
5822   ვთქვი, თუ: «არცა რა მე ვიცი ამისი ხორციელობა,
  5719 ვთქვი, თუ: «არცა რა მე ვიცი ამისი ხორციელობა,
5823 5720 რაცა არ გითხარ, მის მეტი არა მაქვს მეცნიერობა;
5824   მე და შენ ვკითხოთ, ვინ არის, ვისგან სჭირს ისი ხელობა,
  5721 მე და შენ ვკითხოთ, ვინ არის, ვისგან სჭირს ისი ხელობა,
5825 5722 ნუთუ რა გვითხრას, ვეაჯნეთ, ქმნას დიდი ლმობიერობა».
5826 5723  
5827   მივედით, გვქონდა ორთავე კრძალვა მისისა კრძალისა;
  5724 მივედით, გვქონდა ორთავე კრძალვა მისისა კრძალისა;
5828 5725 ვჰკადრეთ, თუ: «მზეო, სახმილი გვედების შენგან ალისა,
5829   გვითხარ, რა არის წამალი მთვარისა შუქნამკრთალისა?
5830   რას შეუქმნიხრ ზაფრანად შენ, ფერად მსგავსი ლალისა?»
  5726 გვითხარ, რა არის წამალი მთვარისა შუქ-ნამკრთალისა?
  5727 რას შეუქმნიხრ ზაფრანად შენ, ფერად მსგავსი ლალისა?»
5831 5728  
5832   რაცა ვჰკითხეთ, არა ვიცი, ესმა ანუ არ ისმენდა:
  5729 რაცა ვჰკითხეთ, არა ვიცი, ესმა, ანუ არ ისმენდა:
5833 5730 ვარდი ერთგან შეეწება, მარგალიტსა არ აჩენდა;
5834   გველნი მოშლით მოეკეცნეს, ბაღი შეღმა შე-რა-შენდა;
  5731 გველნი მოშლით მოეკეცნეს, ბაღი შეღმა შე-რა-შენდა,
5835 5732 მზე ვეშაპსა დაებნელა, ზედა რადმცა გაგვითენდა!
5836 5733  
5837   ვერა დავჰყარეთ პასუხი ჩვენ საუბრითა ჩვენითა:
5838   ვეფხი-ავაზა პირქუშად ზის, წყრომა ვერ უგრძენითა.
  5734 ვერა დავჰყარეთ პასუხი ჩვენ საუბრითა ჩვენითა:
  5735 ვეფხი-ავაზა პირ-ქუშად ზის, წყრომა ვერ უგრძენითა.
5839 5736 კვლაცა ვაწყინეთ, ატირდა მჩქეფრად ცრემლისა დენითა,
5840   «არა, ვიციო, მიმიშვით!», ეს ოდენ გვითხრა ენითა.
  5737 «არა ვიციო, მიმიშვით!», ეს ოდენ გვითხრა ენითა.
5841 5738  
5842   დავსხედით და მას თანავე ვიტირეთ და ცრემლი ვლამეთ,
  5739 დავსხედით და მას თანავე ვიტირეთ და ცრემლი ვლამეთ,
5843 5740 რაცა გვეთქვა, შევინანეთ, სხვამცა რაღა შევიწამეთ!
5844   ძლივ ვაჯეთ დადუმება, დავადუმეთ, დავაამეთ,
  5741 ძლივ ვაჯეთ დადუმება, დავადუმეთ, დავაამეთ,
5845 5742 ჩვენ მივართვით ხილი რამე, მაგრა ვერა ვერ ვაჭამეთ.
5846 5743  
5847   უსენ იტყვის: «ბევრათასნი ჭირნი ამან ამიხოცნეს;
  5744 უსენ იტყვის: «ბევრ-ათასნი ჭირნი ამან ამიხოცნეს;
5848 5745 ესე ღაწვნი მზისად ხმანან, კაცთაგანმცა ვით იკოცნეს!
5849   უმართლეა, ვერმჭვრეტელმან თუ პატიჟნი იასოცნეს,
  5746 უმართლეა, ვერ-მჭვრეტელმან თუ პატიჟნი იასოცნეს,
5850 5747 მე თუ შვილნი მირჩევნიან, ღმერთმან იგი დამიხოცნეს!»
5851 5748  
5852   მას უჭვრიტეთ დიდი ხანი, წამოვედით სულთქმით, ახით.
  5749 მას უჭვრიტეთ დიდი ხანი, წამოვედით სულთქმით, ახით.
5853 5750 შეყრა გვიჩნდის სიხარულად, გაყრა დიდად ვივაგლახით.
5854 5751 ვაჭრობისა საქმისაგან მოვიცალით, იგი ვნახით,
5855 5752 გულნი ჩვენნი გაუშვებლად დაეტყვევნეს მისით მახით.
5856 5753  
5857   რა გარდახდა ხანი რამე, გამოვიდეს ღამე-დღენი,
  5754 რა გამოხდა ხანი რამე, გამოვიდეს ღამე-დღენი,
5858 5755 უსენ მითხრა: «არ მინახავს ძოღანდითგან მეფე ჩვენი.
5859   მივაზირებ, წავალ, ვნახავ, უდარბაზო, უძღვნა ძღვენი».
5860   მოვახსენე: «დია ღმერთო, ბრძანებაა ეგე თქვენი!»
  5756 მივაზირებ, წავალ, ვნახავ, უდარბაზო, უძღვნა ძღვენი».
  5757 მოვახსენე: «დია, ღმერთო, ბრძანებაა ეგე თქვენი!»
5861 5758  
5862   უსენ ტაბაკსა დააწყო მარგალიტი და თვალები.
  5759 უსენ ტაბაკსა დააწყო მარგალიტი და თვალები.
5863 5760 დავვედრე: «დარბაზს დაგხვდების დარბაზის ერი მთრვალები;
5864 5761 ამა ქალისა ამბავსა, მომკალ, თუ არ ეკრძალები».
5865 5762 კვლა შემომფიცა: «არ ვიტყვი, თავსაცა მეცეს ხრმალები!»
5866 5763  
5867   უსენ მივიდა, ხელმწიფე დახვდა ნადიმად მჯდომელი,
5868   უსენ არიფი მეფისა, მეფეცა მისი მნდომელი,
5869   წინა მიისვა, შეიძღვნა, ძღვენი მიართვა რომელი.
  5764 უსენ მივიდა, ხელმწიფე დახვდა ნადიმად მჯდომელი,
  5765 უსენ, არიფი მეფისა, მეფეცა მისი მნდომელი,
  5766 წინა მიისვა, შეიძღვნა, ძღვენი მიართვა რომელი,
5870 5767 აწ ნახო მთრვალი ვაჭარი, ცქაფი, უწრფელი, მსწრომელი.
5871 5768  
5872   რა მეფემან უსენს წინა სვა მრავალი დოსტაქანი,
5873   კვლა შესვეს და კვლა ავსნეს სხვა ფარჩნი და სხვა ჭიქანი.
  5769 რა მეფემან უსენს წინა სვა მრავალი დოსტაქანი,
  5770 კვლა შესვეს და კვლა ავსნეს სხვა ფარჩნი და სხვა ჭიქანი.
5874 5771 დაავიწყდეს იგი ფიცნი, რა მუსაფნი, რა მაქანი!
5875   მართლად თქმულა: «არა მართებს ყვავსა ვარდი, ვირსა რქანი».
  5772 მართლად თქმულა: «არა მართებს ყვავსა ვარდი, ვირსა რქანი ».
5876 5773  
5877   უთხრა დიდმან ხელმწიფემან უჭკუოსა უსენს, მთრვალსა:
  5774 უთხრა დიდმან ხელმწიფემან უჭკუოსა უსენს, მთრვალსა:
5878 5775 «დია მიკვირს, საძღვნოდ ჩვენად სით მოიღებ ამა თვალსა,
5879 5776 მარგალიტსა დიდროვანსა, უმსგავსოსა ჰპოვებ ლალსა?
5880 5777 ვერ გარდვიხდი, თავმან ჩემმან, ძღვენთა შენთა ნაათალსა».
5881 5778  
5882   თაყვანისცა უსენ, ჰკადრა: «ჰე, მაღალო ხელმწიფეო,
  5779 თაყვანი-სცა უსენ, ჰკადრა: «ჰე მაღალო ხელმწიფეო,
5883 5780 ზეცით შუქთა მომფენელო, მარჩენელო არსთა, მზეო!
5884   რაცა სხვა მაქვს, ვისი არის ოქრო, თუნდა საჭურჭლეო?
  5781 რაცა სხვა მაქვს, ვისი არის? ოქრო თუნდა საჭურჭლეო,
5885 5782 დედის მუცლით რა გამომყვა? მბოძებია თქვენგან მეო.
5886 5783  
5887   ამას გკადრებ, თავმან თქვენმან, არა გმართებს მადლი ძღვნისა;
5888   სხვა რამე მითქს საძღვნო თქვენად შესართავი თქვენის ძისა,
  5784 «ამას გკადრებ, თავმან თქვენმან, არა გმართებს მადლი ძღვნისა;
  5785 სხვა რამე მითქს საძღვნო თქვენი, შესართავი თქვენის ძისა;
5889 5786 მას უცილოდ დამიმადლებთ, ოდეს ნახოთ მსგავსი მზისა,
5890 5787 მაშინ მეტად გაამრავლოთ თქვენ ბრძანება ნეტარძისა».
5891 5788  
5892   რას ვაგრძელებდე! გატეხა ფიცი, სიმტკიცე სჯულისა,
  5789 რას ვაგრძელებდე! გატეხა ფიცი, სიმტკიცე სჯულისა,
5893 5790 უამბო პოვნა ქალისა, მჭვრეტთაგან მზედ სახულისა.
5894 5791 მეფესა მეტად ეამა, მიეცა ლხინი გულისა,
5895   უბრძანა დარბაზს მოყვანა, სრულქმნა უსენის თქმულისა.
  5792 უბრძანა დარბაზს მოყვანა, სრულ-ქმნა უსენის თქმულისა.
5896 5793  
5897   მე აქა ჩემსა ამოდ ვჯე, მუნამდის არ მიკვნესია.
  5794 მე აქა ჩემსა ამოდ ვჯე, მუნამდის არ მიკვნესია.
5898 5795 შემოდგა კარსა მეფისა მონათა უხუცესია,
5899 5796 თანა ჰყვა მონა სამოცი, ვით ხელმწიფეთა წესია,
5900   მოვიდეს; მეტად გავჰკვირდი, ვთქვი: «რამე საქმე ზესია».
  5797 მოვიდეს; დი გავჰკვირდი, ვთქვი: «რამე საქმე ზესია».
5901 5798  
5902   მისალამეს, «ფატმან, – მითხრეს, – ბრძანებაა ღმრთისა სწორთა,
  5799 მისალამეს, «ფატმან, – მითხრეს, – «ბრძანებაა ღმრთისა სწორთა:
5903 5800 დღეს რომელი უსენ შესძღვნა ქალი, მსგავსი მზეთა ორთა,
5904 5801 აწ მოგვგვარე, წავიყვანოთ, ვლა არ გვინდა გზათა შორთა».
5905 5802 ესე მესმა, დამტყდეს ცანი, რისხვა ღმრთისა ეცა გორთა.
5906 5803  
5907   მე გაკვირვებით კვლა ვჰკითხე: «რა ქალი გინდა, რომელი?»
5908   მათ მითხრეს: «უსენ შემოსძღვნა პირი ელვათა მკრთომელი».
  5804 მე გაკვირვებით კვლა ვჰკითხე: «რა ქალი გინდა, რომელი?»
  5805 მათ მითხრეს: «უსენ შემოსძღვნა პირი ელვათა მკრთომელი»
5909 5806 არას მარგებდა, დაესკვნა დღე ჩემი სულთა მხდომელი,
5910 5807 ავთრთოლდი, ავდეგ ვეღარა, ვერცა ქვე ვიყავ მჯდომელი.
5911 5808  
5912   შევე, ვნახე იგი ტურფა მტირალად და ცრემლდასხმულად,
  5809 შევე, ვნახე იგი ტურფა მტირალად და ცრემლ-დასხმულად,
5913 5810 ვჰკადრე: «მზეო, ბედმან შავმან ვით მიმუხთლა, ხედავ, რულად!
5914   ცა მობრუნდა რისხვით ჩემკენ, იავარმყო, ამფხვრა სრულად,
5915   შემასმინეს, მეფე გითხოვს, ვარ ამისთვის გულმოკლულად».
  5811 ცა მობრუნდა რისხვით ჩემკენ, იავარ-მყო, ამფხვრა სრულად,
  5812 შემასმინეს, მეფე გითხოვს, ვარ ამისთვის გულ-მოკლულად».
5916 5813  
5917   მან მითხრა: «დაო, ნუ გიკვირს, ეგე რაზომცა ძნელია!
  5814 მან მითხრა: «დაო, ნუ გიკვირს, ეგე რაზომცა ძნელია!
5918 5815 ბედი უბედო ჩემზედა მიწყივ ავისა მქმნელია.
5919   კარგი რა მჭირდეს, გიკვირდეს, ავი რა საკვირველია!
5920   სხვადასხვა ჭირი ჩემ ზედა არ ახალია, ძველია».
  5816 კარგი რამ ჭირდეს, გიკვირდეს, ავი რა საკვირველია!
  5817 სხვა-და-სხვა ჭირი ჩემზედა არ-ახალია, ძველია».
5921 5818  
5922   თვალთათ, ვითა მარგალიტი, გარდმოყარა ცრემლი ხშირი,
5923   ადგა ასე გულუშიშრად, ვეფხი იყო ანუ გმირი,
  5819 თვალთათ, ვითა მარგალიტი გარდმოყარა ცრემლი ხშირი,
  5820 ადგა ასე გულ-უშიშრად, ვეფხი იყო, ანუ გმირი,
5924 5821 ლხინი ლხინად არად უჩნდა, მართ აგრევე ჭირად ჭირი.
5925 5822 მთხოვა, გარე აჯიღითა მოიბურა ტანი, პირი.
5926 5823  
5927   შევე საჭურჭლეს, რომელსა ფასი არ დადებოდა,
  5824 შევე საჭურჭლეს, რომელსა ფასი არ დადებოდა,
5928 5825 თვალ-მარგალიტი ავიღე, რაც ოდენ ამეღებოდა,
5929   თითო და თითო თითოსა ქალაქსა ეფასებოდა,
5930   მივე, მას წელთა შევარტყი, შავგული ვისთვის კვდებოდა.
  5826 ითო და თითო თითოსა ქალაქსა ეფასებოდა,
  5827 მივე, მას წელთა შევარტყი, შავ-გული ვისთვის კვდებოდა.
5931 5828  
5932   ვარქვი: «ჩემო, განღა სადმე გეხმარების ესეგვარი».
5933   მათ მონათა ხელთა მივეც იგი პირი, მზისა დარი.
5934   ცნა მეფემან, მოეგება; ჰკრეს ტაბლასა, გახდა ზარი;
5935   იგი მივა თავმოდრეკით წყნარი, არას მოუბარი.
  5829 ვარქვი: «ჩემო, განღა სადმე გეხმარების ესე გვარი».
  5830 მათ მონათა ხელთა მივეც იგი პირი მზისა დარი.
  5831 ცნა მეფემან, მოეგება, ჰკრეს ტაბლასა, გახდა ზარი,
  5832 იგი მივა თავ-მოდრეკით წყნარი, არას მოუბარი.
5936 5833  
5937   ზედა მოატყდა მჭვრეტელი, გახდა ზათქი და ზარები,
5938   ვერ იჭირვიდეს სარანგნი, მუნ იყო არსიწყნარები;
  5834 ზედა მოატყდა მჭვრეტელი, გახდა ზათქი და ზარები,
  5835 ვერ იჭირვიდეს სარანგნი, მუნ იყო არ-სიწყნარები;
5939 5836 იგი რა ნახა მეფემან, საროსა მსგავსი ნარები,
5940 5837 გაკრთომით უთხრა: «ჰე, მზეო, აქა ვით მოიგვარები?»
5941 5838  
5942   ვით მზემან, მისნი მჭვრეტელნი შექმნნა თვალისა მფახველად;
  5839 ვით მზემან, მისნი მჭვრეტელნი შექმნნა თვალისა მფახველად;
5943 5840 მეფემან ბრძანა: «გამხადა ნახული მე უნახველად,
5944 5841 ღმრთისაგან კიდე ვინმც იყო კაცი ამისად მსახველად!
5945 5842 მართებს ამისსა მიჯნურსა, ხელი თუ რბოდეს, ახ, ველად!»
5946 5843  
5947   გვერდსა დაისვა, ეუბნა ტკბილითა საუბარითა:
5948   «მითხარო, ვინ ხარ, ვისი ხარ, მოსრული ვისთ გვარითა?»
  5844 გვერდსა დაისვა, ეუბნა ტკბილითა საუბარითა:
  5845 «მითხარო, ვინ ხარ, ვისი ხარ, მოსრული ვისთ გვარითა?»
5949 5846 მან არა გასცა პასუხი პირითა, მზისა დარითა;
5950   თავმოდრეკილი დაღრეჯით ქვე ზის ცნობითა წყნარითა.
  5847 თავ-მოდრეკილი დაღრეჯით ქვე ზის ცნობითა წყნარითა.
5951 5848  
5952   არ ისმენდა მეფისასა, რასა გინდა უბრძანებდა,
  5849 არ ისმენდა მეფისასა, რასა გინდა უბრძანებდა,
5953 5850 სხვაგან იყო გული მისი, სხვასა რასმე იგონებდა;
5954 5851 ვარდი ერთგან შეეწება, მარგალიტსა არ აღებდა,
5955 5852 მჭვრეტნი მისნი გააკვირვნა, რასამცა ვინ იაზრებდა!
5956 5853  
5957   მეფე ბრძანებს: «რა შევიგნათ, გული ჩვენი რთ იხსნების?
5958   ამა ორთა კიდეგან აზრი არა არ იქმნების:
  5854 მეფე ბრძანებს: «რა შევიგნათ, გული ჩვენი რთ იხსნების?
  5855 ამა ორთა კიდეგანთა აზრი არა არ იქმნების:
5959 5856 ან ვისიმე მიჯნურია, საყვარელი ეგონების,
5960   მისგან კიდე არვისად სცალს, ვეღარცა ვის ეუბნების,
  5857 მისგან კიდე არვისად სცალს, ვეღარცა ვის ეუბნების.
5961 5858  
5962   ანუ არის ბრძენი ვინმე, მაღალი და მაღლად მხედი,
5963   არცა ლხინი ლხინად უჩანს, არცა ჭირი ზედაზედი;
  5859 «ანუ არის ბრძენი ვინმე, მაღალი და მაღლად მხედი,
  5860 არცა ლხინი ლხინად უჩანს, არცა ჭირი ზედა-ზედი;
5964 5861 ვით ზღაპარი, ასრე ესმის უბედობა, თუნდა ბედი,
5965   სხვაგან არის, სხვაგან ფრინავს, გონება უც ვითა ტრედი.
  5862 სხვაგან არის, სხვაგან ფრინავს, გონება უც, ვითა ტრედი.
5966 5863  
5967   ღმერთმან ქმნას, შინა მოვიდეს ძე ჩემი გამარჯვებული,
5968   მე დავახვედრო ესე მზე და მისთვის დამზადებული;
  5864 ღმერთმან ქმნას, შინა მოვიდეს ძე ჩემი გამარჯვებული,
  5865 მე დავახვედრო ესე მზე, და-, მისთვის დამზადებული;
5969 5866 მან ათქმევინოს ნუთუ რა, ჩვენცა ვცნათ გაცხადებული,
5970   მუნამდის მთვარე შუქკრთომით ჯდეს, მზისა მოშორვებული».
  5867 მუნამდის მთვარე შუქ-კრთომით ჯდეს, მზისა მოშორვებული».
5971 5868  
5972   ხელმწიფისა შვილსა გითხრობ კარგსა ყმასა, გულოვანსა,
  5869 ხელმწიფისა შვილსა გითხრობ კარგსა ყმასა, გულოვანსა,
5973 5870 უებროსა ზნედ და თვალად, შვენიერსა პირსა, ტანსა;
5974 5871 მაშინ ლაშქარს წასრულ იყო, მუნ დაჰყოფდა დიდსა ხანსა,
5975 5872 მამა მისთვის ამზადებდა მას, მნათობთა დასაგვანსა.
5976 5873  
5977   მოიღეს, ტანსა ჩააცვეს შესამოსელი ქალისა,
  5874 მოიღეს, ტანსა ჩააცვეს შესამოსელი ქალისა,
5978 5875 მას ზედა შუქი მრავალი ჩნდა მნათობისა თვალისა,
5979 5876 დაადგეს თავსა გვირგვინი ერთობილისა ლალისა,
5980 5877 მუნ ვარდსა ფერი აშვენებს ბროლისა გამჭვირვალისა.
5981 5878  
5982   მეფემან ბრძანა: «მოკაზმეთ საწოლი უფლისწულისა!»
  5879 მეფემან ბრძანა: «მოკაზმეთ საწოლი უფლის-წულისა!»
5983 5880 დაუდგეს ტახტი ოქროსა, წითლისა მაღრიბულისა;
5984 5881 ადგა თვით დიდი ხელმწიფე, პატრონი სრისა სრულისა,
5985 5882 მას ზედა დასვა იგი მზე, ლხინი მჭვრეტელთა გულისა.
5986 5883  
5987   უბრძანა ცხრათა ხადუმთა დადგომა მცველად კარისად;
  5884 უბრძანა ცხრათა ხადუმთა დადგომა მცველად კარისად;
5988 5885 ხელმწიფე დაჯდა ნადიმად, მსგავსად მათისა გვარისად;
5989 5886 უბოძა უსენს უზომო მუქფად მის მზისა დარისად.
5990   სცემენ ბუკსა და ტაბლაკსა მოსამატებლად ზარისად.
  5887 სცემდეს ბუკსა და ტაბლაკსა მოსამატებლად ზარისად.
5991 5888  
5992   გააგრძელეს ნადიმობა, სმა შეიქმნა მეტად გრძელი;
5993   ქალი პირმზე ბედსა ეტყვის: «რა ბედი მიც ჩემი მკლველი!
5994   სადაური სად მოსულ ვარ, ვის მივხვდები ვისთვის ხელი,
  5889 გააგრძელეს ნადიმობა, სმა შეიქმნა მეტად გრძელი,
  5890 ქალი პირ-მზე ბედსა ეტყვის: «რა ბედი მიც ჩემი მკლველი!
  5891 სადაური სად მოსულვარ, ვის მივხვდები, ვისთვის ხელი,
5995 5892 რა ვქმნა, რა ვყო, რა მერგების, სიცოცხლე მჭირს მეტად ძნელი!»
5996 5893  
5997   კვლაცა იტყვის: «ნუ დავაჭნობ შვენებასა ვარდთა ფერსა,
5998   ვეცადო რას, ნუთუ ღმერთმან მომარიოს ჩემსა მტერსა!
  5894 კვლაცა იტყვის: «ნუ დავაჭნობ შვენებასა ვარდთა ფერსა;
  5895 ვეცადო რას, ნუთუ ღმერთმან მომარიოს ჩემსა მტერსა;
5999 5896 სიკვდილამდის ვის მოუკლავს თავი კაცსა მეცნიერსა?
6000 5897 რა მისჭირდეს, მაშინ უნდან გონებანი გონიერსა!»
6001 5898  
6002   ხადუმნი უხმნა, უბრძანა: «ისმინეთ, მოდით ცნობასა!
6003   მოღორებულ ხართ, დამცთარ ხართ თქვენ ჩემსა პატრონობასა,
  5899 ხადუმნი უხმნა, უბრძანა: «ისმინეთ, მოდით ცნობასა!
  5900 მოღორებულხართ, დამცთარხართ თქვენ ჩემსა პატრონობასა,
6004 5901 დამცთარა თქვენი პატრონი, ჩემსა თუ ლამის სძლობასა,
6005 5902 ჩემთვის ბუკსა და ტაბლაკსა ცუდად, გლახ, იცემს, ნობასა.
6006 5903  
6007   არ ვარგ ვარ თქვენად დედოფლად, ჩემი გზა კიდეგანია;
6008   მაშოროს ღმერთმან მამაცი, პირად მზე, საროტანია!
6009   სხვასა რას მნუკევთ საქმესა, ჩემნი საქმენი სხვანია!
6010   თქვენ თანა ჩემი სიცოცხლე არ ჩემი შესაგვანია.
  5904 «არ ვარგვარ თქვენად დედოფლად, ჩემი გზა კიდეგანია;
  5905 მაშოროს ღმერთმან მამაცი, პირად მზე, სარო ტანია!
  5906 სხვასა რას მნუკევთ საქმესა, ჩემნი საქმენი სხვანია,
  5907 თქვენთანა ჩემი სიცოცხლე არ ჩემი შესაგვანია!
6011 5908  
6012   უცილოდ თავსა მოვიკლავ, გულსა დავიცემ დანასა,
  5909 «უცილოდ თავსა მოვიკლავ, გულსა დავიცემ დანასა,
6013 5910 თქვენ დაგხოცს თქვენი პატრონი, სოფელს ვერ დაჰყოფთ ხანასა;
6014   ესე სჯობს: მოგცე საჭურჭლე, მძიმე მარტყია ტანასა,
6015   მე გამაპარეთ, გამიშვით, თვარა დაიწყებთ ნანასა».
  5911 ესე სჯობს, მოგცე საჭურჭლე, მძიმე მარტყია ტანასა,
  5912 მე გამაპარეთ, გამიშვით, თვარა დაიწყებთ ნანასა».
6016 5913  
6017   შემოიხსნა მარგალიტი, შემოერტყა რაცა თვალი,
  5914 შემოიხსნა მარგალიტი, შემოერტყა რაცა თვალი,
6018 5915 მოიხადა გვირგვინიცა გამჭვირვალი, ერთობ ლალი;
6019   მისცა, უთხრა: «გამომიღეთ, გეაჯები გულმხურვალი,
6020   მე გამიშვით, ღმერთსა თქვენსა მიავალეთ თქვენი ვალი».
  5916 მისცა, უთხრა: «გამომიღეთ, გეაჯები გულ-მხურვალი,
  5917 მე გამიშვით, ღმერთსა თქვენსა მიავალეთ დიდი ვალი».
6021 5918  
6022   მონათა მიხვდა სიხარბე მის საჭურჭლისა ძვირისა,
6023   დავიწყდა შიში მეფისა, ვითა ერთისა გზირისა,
  5919 მონათა მიხვდა სიხარბე მის საჭურჭლისა ძვირისა,
  5920 დავიწყდა შიში მეფისა, ვითა ერთისა გზირისა,
6024 5921 გამოპარება დაასკვნეს მის უებროსა პირისა.
6025   ნახეთ, თუ ოქრო რასა იქს, კვერთხი ეშმაკთა ძირისა!
  5922 ნახეთ, თუ ოქრო რასა იქს, კვერთხი ეშმაკთა ძირისა!
6026 5923  
6027   ვა, ოქრო მისთა მოყვასთა აროდეს მისცემს ლხენასა,
6028   დღე სიკვდილამდის სიხარბე შეაქნევს კბილთა ღრჭენასა,
  5924 ვა, ოქრო მისთა მოყვასთა აროდეს მისცემს ლხენასა,
  5925 დღე სიკვდილამდ სიხარბე შეაქნევს კბილთა ღრჭენასა:
6029 5926 შესდის და გასდის, აკლია, ემდურვის ეტლთა რბენასა,
6030 5927 კვლა აქა სულსა დაუბამს, დაუშლის აღმაფრენასა.
6031 5928  
6032   რა ხადუმთა აუსრულეს საქმე მისი საწადელი,
  5929 რა ხადუმთა აუსრულეს საქმე მისი საწადელი,
6033 5930 ერთმან ტანსა აიხადა, მისცა მისი ჩასაცმელი,
6034 5931 სხვანი კარნი გამოარნეს, იჯრებოდა დარბაზს მსმელი.
6035   დარჩა მთვარე გლისაგან, გავსებული, ჩაუნთქმელი.
  5932 დარჩა მთვარე გავსებული, გლისაგან ჩაუნთქმელი.
6036 5933  
6037   მონანიცა გარდიხვეწნეს, გაიპარნეს მასვე თანა.
  5934 მონანიცა გარდიხვეწნეს, გაიპარნეს მასვე თანა.
6038 5935 ქალმან კარსა დამირეკა, ფატმანობა ჩემი ბრძანა.
6039   გავე, ვიცან, მოვეხვიე, გამიკვირდა მეცა განა!
6040   შინა ყოლა არ შემომყვა: «რად მაწვეო!» შემანანა.
  5936 გავე, ვიცან, მოვეხვიე, გამიკვირდა, მეცა განა!
  5937 შინა ყოლა არ შემომყვა: «რად მაწვეო?» შემანანა.
6041 5938  
6042   მიბრძანა: «თავი ვიყიდე მოცემულითა შენითა,
  5939 მიბრძანა: «თავი ვიყიდე მოცემულითა შენითა;
6043 5940 მუქაფა ღმერთმან შემოგზღოს მოწყალებითა ზენითა!
6044   ვეღარ დამმალავ, გამიშვი, ფიცხლა გამგზავნე ცხენითა,
  5941 ვეღარ დამმალავ, გამიშვი, ფიცხლა გამგზავნე ცხენითა,
6045 5942 სადამდის სცნობდეს ხელმწიფე, კაცთა მომწევდეს რბენითა».
6046 5943  
6047   შევე ფიცხლად საჯინიბოს, ავხსენ ცხენი უკეთესი,
6048   შეუკაზმე, ზედა შევსვი მხიარული, არ მოკვნესი;
6049   ჰგვანდა, ოდეს ლომსა შეჯდეს მზე, მნათობთა უკეთესი.
6050   წახდა ჩემი ჭირნახული, ვერ მოვიმკე, რაცა ვსთესი.
  5944 შევე ფიცხლად საჯინიბოს, ავხსენ ცხენი უკეთესი,
  5945 შეუკაზმე, ზედა შევსვი მხიარული, არ-მოკვნესი.
  5946 ჰგვანდა, ოდეს ლომსა შეჯდეს მზე, მნათობთა უკეთესი,
  5947 წახდა ჩემი ჭირნახული; ვერ მოვიმკე, რაცა ვსთესი.
6051 5948  
6052   დღე მიიყარა, ხმა გახდა, მოვიდა მისი მდევარი,
  5949 დღე მიიყარა, ხმა გახდა, მოვიდა მისი მდევარი,
6053 5950 მოიცვეს შიგან ქალაქი, შეიქმნა მოსაწევარი;
6054 5951 მე მკითხეს, ვარქვი: «თუ ჰპოვოთ მუნ სახლსა, სადა მე ვარი,
6055   მეფეთა ვიყო შემცოდე და მათ სისხლთა მზღვევარი!»
  5952 მეფეთა ვიყო შემცოდე და მათთა სისხლთა მზღვევარი!»
6056 5953  
6057   მონახეს, ვერა შეიგნეს, შეიქცეს დაწბილებულნი;
  5954 მონახეს, ვერა შეიგნეს, შეიქცეს დაწბილებულნი,
6058 5955 მას აქათ იგლოვს ხელმწიფე და ყოვლნი მისნი ხლებულნი.
6059   დახედენ დარბაზის ერთა: შევლენ ისფრითა ღებულნი!
6060   მზე მოგვეშორვა, მას აქათ ჩვენ ვართ სინათლეკლებულნი.
  5956 დახედენ დარბაზის ერთა, შევლენ ისფრითა ღებულნი,
  5957 მზე მოგვეშორვა, მას აქათ ჩვენ ვართ სინათლე-კლებულნი.
6061 5958  
6062   მის მთვარისა სადაობა კვლა გიამბო, საქმე კვლაცი;
  5959 მის მთვარისა სადაობა კვლა გიამბო, საქმე კვლაცი;
6063 5960 აწ უწინა ესე გითხრა, რას მექადდა ისი კაცი:
6064 5961 მე, გლახ, ვიყავ მისი ნეზვი, იგი იყო ჩემი ვაცი.
6065 5962 კაცსა დასვრის უგულობა და დიაცსა ბოზი ნაცი.
6066 5963  
6067   მით არ ჯერ ვარ ქმარსა ჩემსა, მჭლე არის და თვალად ნასი,
  5964 მით არ ჯერ ვარ ქმარსა ჩემსა, მჭლე არის და თვალად ნასი.
6068 5965 ისი კაცი ჭაშნაგირი დარბაზს იყო მეტად ხასი;
6069 5966 ჩვენ გვიყვარდა ერთმანერთი, არ მაცვია თუცა ფლასი,
6070 5967 ნეტარძი ვინ სისხლი მისი შემახვრიტა ერთი თასი!
6071 5968  
6072   ესე ამბავი მას თანა ვთქვი დიაცურად, ხელურად:
  5969 ესე ამბავი მასთანა ვთქვი დიაცურად, ხელურად:
6073 5970 ჩემსავე მოსლვა მის მზისა და გაპარება მელურად.
6074   გამჟღავნებასა მექადდა არმოყვარულად, მტერულად;
  5971 გამჟღავნებასა მექადდა არ მოყვარულად, მტერულად,
6075 5972 აწ ისრე მკვდარსა ვიგონებ, იშ, თავი ვიხსენ მე რულად!
6076 5973  
6077   დამექადის, რაზომჯერცა წავიკიდნით თავისწინა.
  5974 დამექადის, რაზომჯერცა წავიკიდნით თავის წინა.
6078 5975 ოდეს მეხმე, არ მეგონა მე იმისი ყოფა შინა;
6079 5976 მოსრულ იყო, მოსლვა ეთქვა; შენცა მოხვე, შემეშინა,
6080 5977 ამად გკადრე: «ნუ მოხვალო», მოგაგებე მონა წინა.
6081 5978  
6082   აღარ დაჰბრუნდით, მოხვედით, შუქნი თქვენ ჩემთვის არენით;
  5979 აღარ დაჰბრუნდით, მოხვედით, შუქნი თქვენ ჩემთვის არენით;
6083 5980 შეიყარენით ორნივე, ჩემ ზედა დაიჯარენით;
6084 5981 ამად შევშინდი, ღონენი ვეღარა მოვაგვარენით,
6085 5982 იმას, გლახ, ჩემი სიკვდილი გულითა სწადდა, არ ენით.
6086 5983  
6087   თუმცა ისი არ მოგეკლა, მისრულ იყო დარბაზს ვითა,
  5984 თუმცა ისი არ მოგეკლა, მისრულიყო დარბაზს ვითა,
6088 5985 შემასმენდა ჯავრიანი, გული ედვა ცეცხლებრ წვითა;
6089 5986 მეფე მწყრალი გარდასწმედდა სახლსა ჩემსა გარდაგვითა,
6090 5987 შვილთა, ღმერთო, დამაჭმევდა, დამქოლვიდა მერმე ქვითა!
6091 5988  
6092   მუქაფა ღმერთმან შემოგზღოს, – მადლსა გკადრებდე მე რასა,
  5989 მუქაფა ღმერთმან შემოგზღოს! – მადლსა გკადრებდე მე რასა,
6093 5990 რომელმან დამხსენ მშვიდობით იმა გველისა მზერასა!
6094 5991 აწ ამას იქით ვნატრიდე ჩემსა ეტლსა და წერასა,
6095   აღარ ვიშიშვი სიკვდილსა, ჰაჲჰაჲ, ჩავიჭერ ქვე რასა!“
  5992 აღარ ვიშიშვი სიკვდილსა, ჰა, ჩავიჭერ ე რასა!“
6096 5993  
6097 5994 ავთანდილ უთხრა: „ნუ გეშის, წიგნსაცა აგრე სწერია:
6098   მოყვარე მტერი ყოვლისა მტრისაგან უფრო მტერია;
6099   არ მიენდობის გულითა, თუ კაცი მეცნიერია.
  5995 მოყვარე მტერი ყოვლისა მტრისაგან უფრო მტერია.
  5996 არ მიენდობის გულითა, თუ კაცი მეცნიერია,
6100 5997 ნუღარ იშიშვი იმისგან, აწ იგი მკვდართა ფერია.
6101 5998  
6102   იგივე მითხარ, მას აქათ, ქალი გაჰზავნე შენ ოდეს,
6103   რაღაცა გეცნას ამბავი, ანუ რა მისი გსმენოდეს“.
  5999 იგივე მითხარ, მას აქათ, ქალი გაჰზავნე შენ ოდეს,
  6000 რაცაღა გეცნას ამბავი, ანუ რა მისი გსმენოდეს“.
6104 6001 კვლა იტყვის ფატმან ტირილით, კვლა თვალთა ცრემლი სდენოდეს:
6105   წახდესო შუქნი, რომელნი მზისაებრ ველთა ჰფენოდეს!“
6106   ამბავი ნესტან-დარეჯანისა ქაჯთაგან შეპყრობისა
6107    
6108   ვა, საწუთროო, სიცრუით თავი სატანას ადარე!
  6002 წახდესო შუქნი, რომელნი მზისაებრ ველთა ჰფენოდეს!“
  6003 ამბავი ნესტან-დარეჯანისა ქაჯთაგან შეპყრობისა.
  6004 ვა, საწუთროო, სიცრუით თავი სატანას ადარე
6109 6005 შენი ვერავინ ვერა ცნას, შენი სიმუხთლე სად არე;
6110   პირი მზისაებრ საჩინო სად უჩინო ჰყავ, სად არე?
  6006 პირი მზისაებრ საჩინო სად უჩინო ჰყავ, სად არე?
6111 6007 მით ვხედავ, ბოლოდ სოფელსა ოხრად ჩანს ყოვლი, სად არე!
6112 6008  
6113   ფატმან იტყვის: „მომეშორვა მზე, მნათობი სრულად ხმელთა,
6114   სიცოცხლე და სულდგმულობა, მონაგები ჩემთა ხელთა;
  6009 ფატმან იტყვის: „მომეშორვა მზე, მნათობი სრულად ხმელთა.
  6010 სიცოცხლე და სულ-დგმულობა, მონაგები ჩემთა ხელთა;
6115 6011 მას უკანით გაუწყვედლად დება მჭირდის ცეცხლთა ცხელთა,
6116 6012 ვერ გავახმე წყარო ცრემლთა, თვალთა ჩემთა გადმომღვრელთა.
6117 6013  
6118   სახლი და შვილი მომძულდეს, ვჯდი უგულოთა გულითა,
6119   მას ვიგონებდი მღვიძარე, რა მიმელულის ლულითა;
  6014 სახლი და შვილი მომძულდ, ვჯდი უგულოთა გულითა,
  6015 მას ვიგონებდი მღვიძარე, რა მიმეძინის ლულითა;
6120 6016 უსენ, გამტეხი ფიცისა, მიჩს უსჯულოთა სჯულითა,
6121 6017 ვერ მიმიახლოს საახლოდ კრულმან პირითა კრულითა.
6122 6018  
6123   დღესა ერთსა, საღამოჟამ, ჩასლვა იყო ოდენ მზისა,
  6019 დღესა ერთსა, საღამო-ჟამ, ჩასლვა იყო ოდენ მზისა,
6124 6020 წავდეგ წინა დარიჯაგთა, კარი მიჩნდა ხანაგისა;
6125 6021 ვიგონებდი, სევდა მკლვიდა მისისავე გონებისა,
6126 6022 ვთქვი: «კრულია ზენაარი ყოვლისამცა მამაცისა».
6127 6023  
6128   მო-სითმე-ვიდა ღარიბი მონა მოყვსითა სამითა,
6129   მონა მონურად მოსილი, სხვანი მგზავრულად ხამითა;
  6024 მოვიდა სითმე ღარიბი, მონა მოყვსითა სამითა,
  6025 მონა მონურად მოსილი, სხვანი მგზავრულად ხამითა;
6130 6026 სასმელ-საჭმელი მოიღეს, ქალაქს ნასყიდი დრამითა,
6131 6027 სმიდეს, ჭამდეს და უბნობდეს, სხდეს მხიარულნი ამითა.
6132 6028  
6133   მე უყურებდი, უჭვრეტდი; თქვეს: «ამოდ გავიხარენით,
  6029 მე უყურებდი, უჭვრეტდი; თქვეს: «ამოდ გავიხარენით
6134 6030 მაგრა ჩვენ აქა მოყვასნი უცხონი შევიყარენით,
6135   არცა რა ვიცით, ვინ ვინ ვართ, ანუ სით მოვიარენით,
6136   ხამს ერთმანერთსა ამბავი ჩვენიცა უთხრთ ბარ ენით».
  6031 არცა რა ვიცით, ვინ ვინ ვართ, ანუ სით მოვიარენით,
  6032 ხამს, ერთმანერთსა ამბავი ჩვენიცა უთხრთ ბარ ენით».
6137 6033  
6138   მათ სხვათა მათი ამბავი თქვეს, ვითა მგზავრთა წესია;
  6034 მათ სხვათა მათი ამბავი თქვეს, ვითა მგზავრთა წესია;
6139 6035 მონამან უთხრა: «ჰე, ძმანო, განგება რამე ზესია:
6140 6036 მე მარგალიტსა მოგიმკი, თქვენ ქვრიმი დაგითესია,
6141 6037 ჩემი ამბავი ამბავთა თქვენთაგან უკეთესია.
6142 6038  
6143   მე ვარო მონა მეფისა მაღლისა, ქაჯთა მფლობლისა;
  6039 «მე ვარო მონა მეფისა მაღლისა, ქაჯთა მფლობლისა;
6144 6040 მათ მიხვდა ცემა სენისა, მათისა დამამხობლისა:
6145 6041 მოგვიკვდა შემწე ქვრივისა, შემწყნარებელი ობლისა,
6146 6042 აწ შვილთა მისთა და მისი ზრდის, უკეთესი მშობლისა.
6147 6043  
6148   დულარდუხტ არის დიაცი, მაგრა კლდე, ვითა ლოდია,
6149   ვისცა არ დაჰკდს, ყმა მისი ვერავის დაუკოდია;
6150   მას უსხენ წვრილნი ძმისწულნი: როსან და ერთი როდია, –
  6044 «დულარდუხტ არის დიაცი, მაგრა კლდე, ვითა ლოდია,
  6045 ვისცა არ დაჰკდს, ყმა მისი ვერავის დაუკოდია;
  6046 მას უსხენ წვრილნი ძმის-წულნი: როსან და ერთი როდია, –
6151 6047 აწ იგი ქაჯეთს ხელმწიფედ ქვე ზის, მორჭმული სწოდია.
6152 6048  
6153   გვესმა ამბავი, ზღვათ იქით სიკვდილი დისა მათისა,
  6049 «გვესმა ამბავი, ზღვათ იქით სიკვდილი დისა მათისა,
6154 6050 შეიჭირვებდეს ვაზირნი, დაშალეს ქმნა ხალვათისა,
6155   ვითა ვჰკადროთო დავსება პირისა, ხმელთა მნათისა?!
6156   როშაქ მონაა, თავადი მონისა ბევრათასისა.
  6051 ვითა ვჰკადროთო დავსება პირისა, ხმელთა მნათისა?
  6052 როშაქ მონაა, თავადი მონისა ბევრ-ათასისა.
6157 6053  
6158   როშაქ ბრძანა: «მო-ცა-ვინ-მკლას, მე ტირილსა არ დავხვდები.
  6054 «როშაქ ბრძანა: მო-ცა-ვინ-მკლას, მე ტირილსა არ დავხვდები.
6159 6055 მინდორს წავალ, ვიმეკობრებ, ალაფითა ავივსები,
6160   შინა მოვალ შოებული, ადრე ზედამოვესწრები,
  6056 შინა მოვალ შოებული, ადრე ზედა მოვესწრები,
6161 6057 მეფე დისა დატირებად წავიდოდეს, წა-ცა-ვჰყვები».
6162 6058  
6163   გვითხრა მისთა ხელისათა: «წავალ, თან წამომყევით!»
  6059 « გვითხრა მისთა ხელისათა: წავალ, თან წამომყევით!»
6164 6060 წაგვიტანა მონა ასი, ყველაკაი მისგან რჩევით.
6165 6061 დღისით, მზისით ვმეკობრობდით, ღამეთაცა ვიყვნით თევით;
6166   დია ვლეწეთ ქარავანი, ლარი ჩვენკე გარდმოვდევით.
  6062 დია ვლეწეთ ქარავანი, ლარი ჩვენკე გარდმოვდევით.
6167 6063  
6168   მინდორ-მინდორ მოვიოდით ჩვენ ღამესა დია ბნელსა,
  6064 «მინდორ-მინდორ მოვიოდით ჩვენ ღამესა დია ბნელსა,»
6169 6065 დიდნი რამე სინათლენი გამოგვიჩნდეს შუა ველსა;
6170 6066 ვთქვით, თუ: მზეა ნუთუ ზეცით ჩამოჭრილი ზედა ხმელსა!
6171 6067 დაბნეულნი მივეცენით გონებასა ჩვენსა მსჯელსა.
6172 6068  
6173   ზოგთა ვთქვით: «არის ცისკარი», ზოგთა თქვეს: «არის მთვარეო»;
  6069 «ზოგთა ვთქვით: არის ცისკარი; ზოგთა თქვეს: არის მთვარეო;
6174 6070 მას დარაზმულთა მივმართეთ, ახლოსმცა ვნახეთ ბარეო!
6175   შორს მოუარეთ, მივედით, შემოვადეგით გარეო;
  6071 შორს მოუარეთ, მივედით, შემოვადეგით გარეო;
6176 6072 მით ნათლიდაღმა გამოხდა ხმა, ჩვენი მოუბარეო.
6177 6073  
6178   გვითხრა: «ვინ ხართ, ცხენოსანნო? თქვენ სახელნი თქვენნი თქვენით;
6179   გულანშაროთ მოციქული ქაჯეთს მივალ, მერიდენით!»
6180   ესე გვესმა, მოვადეგით, ალყად გარემოვერტყენით,
6181   პირმზე რამე ცხენოსანი გავიცადეთ თვალით ჩვენით.
  6074 «გვითხრა: ვინ ხართ ცხენოსანნო? თქვენ სახელნი თქვენნი თქვენით;
  6075 გულანშაროთ მოციქული ქაჯეთს მივალ, მერიდენით».
  6076 ესე გვესმა, მოვადეგით, ალყად გარე მოვერტყენით,
  6077 პირ-მზე რამე ცხენოსანი გავიცადეთ თვალით ჩვენით.
6182 6078  
6183   უჭვრიტეთ პირსა მნათობსა, ელვათა მაელვარებსა;
  6079 «ვუჭვრიტეთ პირსა მნათობსა, ელვათა მაელვარებსა;
6184 6080 მისი ციმციმი მზისაებრ ეფინებოდა არებსა;
6185 6081 ძვირ-ძვირად გვეუბნებოდა სიტყვასა რასმე წყნარებსა,
6186 6082 კბილთაგან შუქი შეადგა ზედან გიშრისა სარებსა.
6187 6083  
6188   კვლა ვეუბენით მას მზესა ტკბილმოუბრითა ენითა.
  6084 «კვლა ვეუბენით მას მზესა ტკბილ-მოუბრითა ენითა.
6189 6085 არ მონა იყო, ტყუოდა, ჩვენ ესე შევიგენითა;
6190   როშაქ შეატყო ქალობა, გვერდსა წაუდგა ცხენითა;
6191   აღარ გაუშვით, დაჭირვა ვჰკადრეთ ხელითა ჩვენითა.
  6086 როშაქ შეატყო ქალობა, გვერდსა წაუდგა ცხენითა,
  6087 აღარ გაუშვით, დაჭირვა ვჰკადრეთ ხელითა ჩვენითა.
6192 6088  
6193   კვლა ვჰკითხეთ: «გვითხარ მართალი, საქმე შენ მზებრ ნათელისა,
  6089 «კვლა ვჰკითხეთ: გვითხარ მართალი საქმე შენ მზებრ ნათელისა,
6194 6090 ვისი ხარ, ვინ ხარ, სით მოხვალ მანათობელი ბნელისა?»
6195 6091 მან არა გვითხრა, გაუშვა წყარო ცრემლისა ცხელისა.
6196   რა საბრალოა გავსილი მთვარე, ჩანთქმული გველისა!
  6092 რა საბრალოა გავსილი მთვარე, ჩანთქმული გველისა.
6197 6093  
6198   არცა რა ცხადი ამბავი, არცა რა დასამალავი,
6199   არა არ გვითხრა, ვინ იყო ან ვისგან ნამუხთალავი;
6200   ქუშ-ქუშად გვეუბნებოდა კუშტი, თავისა მკრძალავი,
  6094 «არცა რა ცხადი ამბავი, არცა რა დასამალავი,
  6095 არა არ გვითხრა, ვინ იყო, ან ვისგან ნამუხთალავი;
  6096 ქუშ-ქუშად გვეუბნებოდა, კუშტი, თავისა მკრძალავი,
6201 6097 ვითა ასპიტი, მჭვრეტელთა მისთა თვალითა მლალავი.
6202 6098  
6203   როშაქ გვიბრძანა: «ნუ ჰკითხავთ, აწ თურე არსათქმელია,
  6099 «როშაქ გვიბრძანა: «ნუ ჰკითხავთ, აწ თურე არ-სათქმელია,
6204 6100 ამისი საქმე უცხოა, საამბობლადცა ძნელია;
6205 6101 ბედი მეფისა ჩვენისა არსთაგან სანატრელია,
6206 6102 მით რომე ღმერთი მას მისცემს, რაც უფრო საკვირველია.
6207 6103  
6208   ესე ღმერთსა მისაგვრელად მისად ჩვენთვის მოუცია,
6209   მიუტანოთ არმაღანად, დაგვიმადლებს მეტად დია.
  6104 «ესე ღმერთსა მისაგვრელად მისად ჩვენთვის მოუცია,
  6105 მიუტანოთ არმაღანად, დაგვიმადლებს მეტად დია.
6210 6106 თუ დავმალავთ, დავმჟღავნდებით, მეფე ჩვენი ამაყია,
6211 6107 პირველ – მათი შეცოდება, მერმე დიდი აუგია».
6212 6108  
6213   მივემოწმენით, თათბირნი არ კიდე გავაკიდენით;
6214   დავბრუნდით, ქაჯეთს მივმართეთ, მას წინა მოვეკიდენით,
  6109 «მივემოწმენით, თათბირნი არ კიდე გავაკიდენით;
  6110 დავბრუნდით, ქაჯეთს მივმართეთ, მას წინა მოვეკიდენით;
6215 6111 არცა რა ვჰკადრეთ ხელდახელ, არცა თუ წავეკიდენით;
6216   იგი ტირს, ღაწვსა გულმდუღრად ჩარცხის ცრემლისა კი დენით.
  6112 იგი ტირს, ღაწვსა გულ-მდუღრად ჩარცხის ცრემლისა კი დენით.
6217 6113  
6218   მე როშაქს ვჰკადრე: «გამიშვი კვლა ადრე თქვენი მხლებელი;
6219   აწ გულანშაროს ქალაქსა ვარ საქმის რასმე მდებელი».
6220   მან გამომიშვა, აქ სადმე ლარი მიც წასაღებელი;
6221   თანა წავიტან, წა-ცა-ვალ მე მათი ზედამსწრებელი».
  6114 «მე როშაქს ვჰკადრე: «გამიშვი კვლა ადრე თქვენი მხლებელი;
  6115 აწ გულანშაროს ქალაქსა ვარ საქმის რასმე მდებელი ».
  6116 მან გამომიშვა, აქ სადმე ლარი მიც წასაღებელი,
  6117 თანა წავიტან, წა-ცა-ვალ მე მათი ზედა-მსწრებელი».
6222 6118  
6223   მათ კაცთა დია ეამა ესე ამბავი მონისა.
  6119 მათ კაცთა დია ეამა ესე ამბავი მონისა.
6224 6120 მე გავიგონე, შე-რე-მშრა ნაკადი ცრემლთა ფონისა,
6225 6121 მენიშნა, ყოვლი ნიშანი ვიცან ჩემისა ღონისა,
6226 6122 ცოტაი ლხინი მომეცა, მსგავსი დრამისა წონისა.
6227 6123  
6228   მოვიყვანე იგი მონა, ახლოს დავსვი ჩემსა წინა,
6229   ვჰკითხე: «მითხარ, რას იტყოდი? გაგონება მეც მინა».
  6124 მოვიყვანე იგი მონა, ახლოს დავსვი ჩემსა წინა,
  6125 ვჰკითხე: «მითხარ, რას იტყოდი, გაგონება მეც მინა?»
6230 6126 მან იგივე კვლა მიამბო, რაცა მუნით მომესმინა,
6231   ამ ამბავმან გამაცოცხლა, სულმობრძავი დამარჩინა.
  6127 ამ ამბავმან გამაცოცხლა, სულ-მობრძავი დამარჩინა.
6232 6128  
6233   მე ორნი შავნი მონანი მყვანან სავსენი გრძნებითა:
  6129 მე ორნი შავნი მონანი მყვანან სავსენი გრძნებითა:
6234 6130 უჩინოდ მივლენ-წამოვლენ მათითა ხელოვნებითა;
6235 6131 მოვასხენ, ქაჯეთს გავგზავნენ, ვარქვი, თუ: «ნუ დასდგებითა,
6236 6132 მაცნობეთ მისი ამბავი თქვენითა მოქმედებითა».
6237 6133  
6238   სამ დღე მოვიდეს, მიამბეს, ფიცხლა ებიჯა გზისადა,
6239   მიუგვრიაო მეფისა, ზღვას იქით წამავლისადა,
6240   ვერვის შეუდგმან საჭვრეტად თვალნი, მართ ვითა მზისადა,
  6134 სამ დღე მოვიდეს, მიამბეს, ფიცხლა ებიჯა გზისადა:
  6135 «მიუგვრიაო მეფისა, ზღვას იქით წამავლისადა,
  6136 ვერვის შეუდგმან საჭვრეტად თვალნი, მართ ვითა მზისადა,
6241 6137 ქვე დაუწინდავს საცოლედ როსან ცოტასა ყმისადა.
6242 6138  
6243   «როსანს შევრთოთო, – დულარდუხტს მეფესა უბრძანებია, –
6244   ჯერ ქორწინებად არა მცალს, აწ გული ცეცხლნადებია;
  6139 «როსანს შევრთოთო», – დულარდუხტს მეფესა უბრძანებია, –
  6140 «ჯერ ქორწინებად არა მცალს, აწ გული ცეცხლ-ნადებია;
6245 6141 შემოვიქცევი, შევისძლობ, ვინ ცისა მზედ ნაქებია».
6246 6142 ციხეს დაუსვამს, ხადუმი ერთაი უახლებია.
6247 6143  
6248   ყოვლი მცოდნელი გრძნებისა მას თანაწაუტანია,
  6144 ყოვლი მცოდნელი გრძნებისა მას თანა წაუტანია,
6249 6145 მით რომე გზაა საჭირო, მტერნი საომრად მზანია;
6250   ქვე დაუყრია მოყმეი, ვინც უფრო გულოვანია,
6251   დაეყოვნების: წასრულა, ჯერეთ ცოტაი ხანია.
  6146 ქვე დაუყრია მოყმეი, ვინც უფრო გულოვანია,
  6147 დაეყოვნების; წასრულა, ჯერეთ ცოტაი ხანია.
6252 6148  
6253   ქაჯთა ქალაქი აქამდის მტერთაგან უბრძოლველია:
6254   ქალაქსა შიგან მაგარი კლდე მაღალი და გრძელია;
  6149 ქაჯთა ქალაქი აქამდის მტერთაგან უბრძოლველია:
  6150 ქალაქსა შიგან მაგარი კლდე მაღალი და გრძელია,
6255 6151 მას კლდესა შუა გვირაბი, ასაძრომელი ხვრელია,
6256 6152 მუნ არის მარტო მნათობი, მისთა შემყრელთა მწველია.
6257 6153  
6258   გვირაბის კარსა ნიადაგ მოყმე სცავს არპირნასები,
  6154 გვირაბის კარსა ნიადაგ მოყმე სცავს არ პირ-ნასები,
6259 6155 ათი ათასი ჭაბუკი დგას, ყველაკაი ხასები,
6260   ქალაქის კართა სამთავე – სამათას სამათასები.
6261   გულო, გაგსაჯა სოფელმან, არ ვიცი, და გლახ, რას ები!
  6156 ქალაქის კართა სამთავე – სამათას-სამათასები.
  6157 გულო, გაგსაჯა სოფელმან, არ ვიცი და, გლახ, რას ები!»
6262 6158  
6263   ესე ამბავი ავთანდილ პირმზემან, მაგარვადამან,
  6159 ესე ამბავი ავთანდილ პირ-მზემან, მაგარ-ვადამან,
6264 6160 რა მოისმინა, ეამა, სხვად არა გაუცხადა მან,
6265 6161 შესწირა ღმერთსა მადლობა ტურფამან დანაბადამან:
6266   ამბავი ჩემი სალხინო მითხრო ვისმანღა დამან!“
  6162 ამბავი ჩემი სალხინო მითხრო ვისმანღა დამან!“
6267 6163  
6268   ფატმანს უთხრა: „საყვარელო, კმა ხარ ჩემგან სასურველად!
6269   მე ამბავი სანატრელი მომასმინე არ პირბნელად,
6270   მაგრა საქმე ქაჯეთისა გამაგონე უფრო მრთელად:
6271   ქაჯი ყველა უხორცოა, რამან შექმნა ხორციელად?
  6164 ფატმანს უთხრა: „საყვარელო, კმა ხარ ჩემგან სასურველად,
  6165 მე ამბავი სანატრელი მომასმინე არ პირ-ბნელად,
  6166 მაგრა საქმე ქაჯეთისა გამაგონე უფრო მრთელად,
  6167 ქაჯი ყველა უხორცოა, რამან შექმნა ხორციელად?
6272 6168  
6273   მის ქალისა სიბრალული ამანთებს და მიდებს ალსა,
6274   მაგრა ქაჯნი უხორცონი რას აქნევენ, მიკვირს, ქალსა?!
  6169 მის ქალისა სიბრალული ამანთებს და მიდებს ალსა,
  6170 მაგრა ქაჯნი უხორცონი რას აქნევენ, მიკვირს ქალსა?“
6275 6171 ფატმან უთხრა: „მომისმინე, მართლად გხედავ მანდა მკრთალსა,
6276   არ ქაჯნია, კაცნიაო, მინდობიან კლდესა სალსა.
  6172 არ ქაჯნია, კაცნიაო, მინდობიან კლდესა სალსა.
6277 6173  
6278   ქაჯნი სახელად მით ჰქვიან, არიან ერთად კრებულნი
6279   კაცნი გრძნებისა მცოდნელნი, ზედა გახელოვნებულნი,
  6174 ქაჯნი სახელად მით ჰქვიან, არიან ერთად კრებულნი,
  6175 კაცნი, გრძნებისა მცოდნელნი, ზედა გახელოვნებულნი,
6280 6176 ყოველთა კაცთა მავნენი, იგი ვერვისგან ვნებულნი;
6281 6177 მათნი შემბმელნი წამოვლენ დამბრმალნი, დაწბილებულნი.
6282 6178  
6283   იქმნ რასმე საკვირველსა, მტერსა თვალსა დაუბრმობენ,
  6179 იქმნ რასმე საკვირველსა, მტერსა თვალსა დაუბრმობენ,
6284 6180 ქართა აღსძრვენ საშინელთა, ნავსა ზღვა-ზღვა დაამხობენ,
6285 6181 ვითა ხმელსა გაირბენენ, წყალსა წმიდად დააშრობენ,
6286   სწადეს – დღესა ბნელად იქმან, სწადდეს – ბნელსა ანათობენ.
  6182 სწადეს – დღესა ბნელად იქმან, სწადდეს – ბნელსა ანათობენ.
6287 6183  
6288   ამისთვის ქაჯად უხმობენ გარეშემონი ყველანი,
  6184 ამისთვის ქაჯად უხმობენ გარეშემონი ყველანი,
6289 6185 თვარა იგიცა კაცნია ჩვენებრვე ხორციელანი“.
6290   ავთანდილ მადლი უბრძანა: „ცეცხლნი დამივსენ ცხელანი.
  6186 ავთანდილ მადლი უბრძანა: „ცეცხლნი დამივსენ ცხელანი,
6291 6187 დიდად მეამნეს ამბავნი, სიტყვანი აწინდელანი“.
6292 6188  
6293 6189 გულითა ღმერთსა ადიდებს ავთანდილ ცრემლთა მდენელი;
6294   თქვა: „ღმერთო, გმადლობ, რომელი ხარ ჭირთა მომალხენელი,
  6190 თქვა: „ღმერთო, გმადლობ, რომელი ხარ ჭირთა მომალხენელი;
6295 6191 ყოფილი, მყოფი, უთქმელი, ყურთაგან მოუსმენელი,
6296   წყალობა ენი იჩქითად არს ჩვენი გარდმომფენელი!“
  6192 წყალობა თქვენი იჩქითად არს ჩვენი გარდმომფენელი!“
6297 6193  
6298   მის ამბისა ცნობისათვის ცრემლით ღმერთსა ადიდებდა.
  6194 მის ამბისა ცნობისათვის ცრემლით ღმერთსა ადიდებდა.
6299 6195 ფატმან ეჭვდა თავისათვის, ამად ცეცხლსა კვლა იდებდა;
6300   ყმა ნამუსსა ინახვდა, სიყვარულსა იფერებდა;
  6196 ყმა ნამუსსა ინახვდა, სიყვარულსა იფერებდა;
6301 6197 ფატმან ყელსა ეხვეოდა, პირსა მზესა აკოცებდა.
6302 6198  
6303   მას ღამე ფატმან იამა ავთანდილ თანა წოლითა;
6304   ყმა უნდოგვარად ეხვევის ყელსა ყელითა ბროლითა,
  6199 მას ღამე ფატმან იამა ავთანდილთანა წოლითა;
  6200 ყმა უნდო-გვარად ეხვევის ყელსა ყელითა ბროლითა,
6305 6201 ჰკლავს თინათინის გონება, ძრწის იდუმლითა ძრწოლითა,
6306   გული მხეცქმნილი გასჭრია მხეცთავე თანა რბოლითა.
  6202 გული მხეც-ქმნილი გასჭრია, მხეცთავე თანა რბოლითა.
6307 6203  
6308   ავთანდილ მალვით ცრემლსა სწვიმს, სდის ზღვათა შესართავისად.
6309   შიგან მელნისა მორევსა ცურავს გიშრისა ნავი სად;
6310   იტყვის, თუ: „მნახეთ, მიჯნურნო, იგი, ვინ ვარდია, ვისად,
  6204 ავთანდილ მალვით ცრემლსა სწვიმს, სდის ზღვათა შესართავისად,
  6205 შიგან მელნისა მორევსა, ცურავს გიშრისა ნავი სად;
  6206 იტყვის, თუ: „მნახეთ, მიჯნურნო,იგი, ვინ ვარდია ვისად,
6311 6207 უმისოდ ნეხვთა ზედა ვზი ბულბული მსგავსად ყვავისად!“
6312 6208  
6313   მუნ ცრემლნი, მისგან ნადენნი, ქვისაცა დასალბონია;
  6209 მუნ ცრემლნი, მისგან ნადენნი, ქვათაცა დასალბონია;
6314 6210 გიშრისა ტევრი აგუბებს, ვარდისა ველსა ფონია;
6315   ფატმან მას ზედა იხარებს მართ ვითა იადონია.
6316   თუ ყვავი ვარდსა იშოვებს, თავი ბულბული ჰგონია.
  6211 ფატმან მას ზედა იხარებს, მართ ვითა იადონია.
  6212 თუ ყვავი ვარდსა იშოვნის, თავი ბულბული ჰგონია.
6317 6213  
6318   გათენდა. ბანად წავიდა მზე, სოფელს შუქნაკიდები;
6319   დაცმან უძღვნა მრავალი კაბა, ყაბაჩა, რიდები,
6320   მრავალი ფერი სურნელი, ტურფა პერანგი, წმიდები:
6321   რაც გწადდესო, ჩაიცვი, მე ნურას ნუ მერიდები!
  6214 გათენდა, ბანად წავიდა მზე, სოფელს შუქ-ნაკიდები;
  6215 აცმან უძღვნა მრავალი კაბა, ყაბაჩა, რიდები,
  6216 მრავალი ფერი სურნელი, ტურფა პერანგი, წმიდები;
  6217 და“რაც გწადდესო, ჩაიცვი, მე ნურას ნუ მერიდები“.
6322 6218  
6323 6219 ავთანდილ თქვა: „საქმე ჩემი გავაცხადო ამა დღესა!“
6324 6220 სამოსისა ვაჭრულისა ცმა აქამდის დაეწესა;
6325 6221 მას დღე ყოვლი საჭაბუკო შეიმოსა ტანსა მხნესა,
6326   მომატა დაშვენება, დაემსგავსა ლომი მზესა.
  6222 მომატა დაშვენება, დაემსგავსა ლომი მზესა.
6327 6223  
6328 6224 ფატმანს პური შეეკაზმა ავთანდილის საწვეველად;
6329   ყმა შევიდა მხიარული მხიარულად, არ პირბნელად;
  6225 ყმა შევიდა მოკაზმული მხიარულად, არ პირ-ბნელად;
6330 6226 ფატმან ნახა, გაუკვირდა ვაჭრულისა უმოსელად,
6331 6227 შემოსცინნა: „აგრე სჯობსო შენთვის ხელთა სასურველად“.
6332 6228  
6333   ფატმან მისსა შვენებასა მეტისმეტად ჰკვირდებოდა.
6334   მან პასუხი არა გასცა, თავისწინა ღიმდებოდა:
6335   შეეტყვების, არ მიცნობსო, რა რეგვნად და რაგვა ჰხმოდა!
  6229 ფატმან მისსა შვენებასა მეტის-მეტად ჰკვირდებოდა.
  6230 მან პასუხი არა გასცა, თავის წინა ღიმდებოდა:
  6231 შეეტყვების, არ მიცნობსო, ეგრე ვითოვნდებოდა!
6336 6232 თუცა რასმე იფერებდა, მეტი არა გაჰვიდოდა.
6337 6233  
6338 6234 პური ჭამეს, გაიყარნეს, ყმა მივიდა მისსა შინა,
6339   ღვინოსმული, მხიარული დაწვა, ამოდ დაიძინა;
6340   საღამოჟამ გაიღვიძა, შუქი ველთა მოაფინა,
6341   ფატმან უხმო: „მოდი, მნახე, მარტო ვარო, თავისწინა“.
  6235 ღვინო-სმული, მხიარული დაწვა, ამოდ დაიძინა;
  6236 საღამო-ჟამ გაიღვიძა, შუქი ველთა მოაფინა,
  6237 ფატმან უხმო: „მოდი, მნახე, მარტო ვარო, თავის-წინა“
6342 6238  
6343   ფატმან მივიდა, ავთანდილს ხმა ესმა მისგან ოხისა;
  6239 ფატმან მივიდა, ავთანდილს ხმა ესმა მისგან ოხისა
6344 6240 იტყოდა: „მომკლავს უცილოდ ტანი ალვისა, მო-, ხისა!“
6345 6241 გვერდსა დაისვა, ბალიში მისცა მისისა ნოხისა,
6346 6242 ვარდისა ბაღსა უჩრდილობს ჩრდილი წამწამთა ქოხისა.
6347 6243  
6348   ავთანდილ ბრძანა: „ჰე, ფატმან, ვიცი ეს საქმე შენია,
6349   დაჰკრთები ამა ამბავსა, მართ ვითა გველნაკბენია,
  6244 ავთანდილ ბრძანა: „ჰე ფატმან, ვიცი ეს საქმე, შენია
  6245 დაჰკრთები ამა ამბავსა, მართ ვითა გველ-ნაკბენია,
6350 6246 მაგრა აქამდის მართალი შენ ჩემი არა გსმენია,
6351   ჩემნი მომკლველნი წამწამნი შავნი გიშრისა ჩხნდენია.
  6247 ჩემნი მომკლველნი წამწამნი შავნი გიშრისა ენია.
6352 6248  
6353   გგონივარ ვინმე ვაჭარი, პატრონი ქარავანისა;
  6249 გგონივარ ვინმე ვაჭარი, პატრონი ქარავანისა;
6354 6250 მე ვარ სპასპეტი მაღლისა მეფისა როსტევანისა,
6355   თავადი სპისა დიდისა, მათისა შესაგვანისა,
  6251 თავადი სპისა დიდისა, მათისა შესაგვანისა.
6356 6252 მაქვს პატრონობა მრავლისა საჭურჭლე-ზარადხანისა.
6357 6253  
6358   შენ გიცი კარგი მოყვარე, ერთგული, მისანდობელი.
  6254 შენ გიცი კარგი მოყვარე, ერთგული, მისანდობელი,
6359 6255 მათ უვის ერთი ასული, მზე ხმელთა მანათობელი,
6360 6256 იგია ჩემი დამწველი და ჩემი დამადნობელი,
6361 6257 მან გამომგზავნა, დავაგდე პატრონი, მათი მშობელი.
6362 6258  
6363   რომე შენ ქალი გყოლია, მე ძებნად მისვე ქალისად
  6259 რომე შენ ქალი გყოლია, მე ძებნად მისვე ქალისად
6364 6260 მივლია ყოვლი ქვეყანა, მის მზისა მონაცვალისად;
6365   მისთვის გაჭრილი მინახავს, წევს ლომი ფერნამკრთალი სად,
  6261 მისთვის გაჭრილი მინახავს, წევს ლომი ფერ-ნამკრთალი სად,
6366 6262 გამცუდებელად თავისად, მის გულისა და ძალისად“.
6367 6263  
6368 6264 ავთანდილ ფატმანს ყოველი უთხრა ამბავი თავისა,
6369 6265 ამბავი ტარიელისა, შემოსა ვეფხის ტყავისა;
6370   უბრძანა: „შენ ხარ წამალი ჯერთ შენგან უნახავისა,
  6266 უბრძანა: „ შენ ხარ წამალი ჯერთ შენგან უნახავისა,
6371 6267 ღონე წამწმისა ხშირისა, ყორნის ფრთებრ ნაფუშავისა.
6372 6268  
6373   მოდი და, ფატმან, მეწიე, ვეცადნეთ მათსა რგებასა,
6374   უშველოთ, იგი მნათობნი ნუთუ მიეცნენ შვებასა;
  6269 მოდი და, ფატმან, მეწიე, ვეცადნეთ მათსა რგებასა,
  6270 უშველოთ, იგი მნათობნი ნუთუ მიეცნენ შვებასა;
6375 6271 ვინცა სცნობს კაცი, ყველაი ჩვენსა დაიწყებს ქებასა,
6376 6272 ნუთუ კვლა მიხვდენ მიჯნურნი ერთმანერთისა ხლებასა.
6377 6273  
6378   მომგვარე, ქაჯეთს გავგზავნოთ იგივე მონა გრძნეული,
  6274 მომგვარე, ქაჯეთს გავგზავნოთ იგივე მონა გრძნეული,
6379 6275 ქალსა ვაცნობოთ ყველაი, ამბავი ჩვენგან ცნეული;
6380 6276 მანცა გვაცნობოს მართალი, ვქმნათ მისი გამორჩეული,
6381 6277 ღმერთმან ქმნას, ქაჯთა სამეფო მოგესმას ჩვენგან ძლეული!“
6382 6278  
6383   ფატმან თქვა: „ღმერთსა დიდება, საქმენი მომხვდეს, მო-, რანი,
  6279 ფატმან თქვა: „ ღმერთსა დიდება, საქმენი მომხვდეს, მო-, რანი,
6384 6280 დღეს რომე მესმნეს ამბავნი, უკვდავებისა სწორანი!“
6385   მოჰგვარა მონა გრძნეული, შავი მართ ვითა ყორანი;
6386   უბრძანა: „ქაჯეთს გაგგზავნი, წა, გზანი გისხენ შორანი!
  6281 მოჰგვარა მონა გრძნეული, შავი, მართ ვითა ყორანი;
  6282 უბრძანა: „ ქაჯეთს გაგგზავნი, წა, გზანი გისხენ შორანი!
6387 6283  
6388   აწ გამოჩნდების სახმრობა ჩემთვის შენისა გრძნებისა,
  6284 აწ გამოჩნდების სახმრობა ჩემთვის შენისა გრძნებისა,
6389 6285 ფიცხლა დამივსე სახმილი შენ ჩემთა ცეცხლთა გზნებისა,
6390 6286 მას მზესა ჰკადრე მიზეზი მისისა განკურნებისა“.
6391   მან უთხრა: „ხვალე მოგართვა ყოვლი ამბავი ნებისა“.
  6287 მან უთხრა: „ხვალე მოგართვა ყოვლი ამბავი ნებისა“.
6392 6288 წიგნი ფატმანისა ნესტან-დარეჯანის წინაშე მიწერილი
6393    
6394   ფატმან სწერს: „აჰა, მნათობო, სოფლისა მზეო ზენაო,
  6289 ფატმან სწერს: „ აჰა, მნათობო, სოფლისა მზეო ზენაო,
6395 6290 შენთა შორს მყოფთა ყოველთა დამწველო, ამაზრზენაო,
6396   სიტყვამჭევრო და წყლიანო, ტურფაო, ლამაზენაო,
  6291 სიტყვა-მჭევრო და წყლიანო, ტურფაო, ლამაზ-ენაო,
6397 6292 ბროლო და ლალო – ოროვე კვლა ერთგან შენათხზენაო!
6398 6293  
6399   თუცა თუ შენი ამბავი შენ არა მომასმენიე,
  6294 თუცა თუ შენი ამბავი შენ არა მომასმენიე,
6400 6295 მე ეგრეცა ვცან მართალი, მით გულსა მოვალხენიე;
6401   შენთვის ხელქმნილსა ტარიელს ამბითა მოალხენიე,
6402   ორნივე მიხვდეთ წადილსა, იგი ვარდობდეს, შენ იე.
  6296 შენთვის ხელ-ქმნილსა ტარიელს ამბითა მოალხენიე,
  6297 ორნივე მიხვდეთ წადილსა, იგი ვარდობდეს,შენ იე.
6403 6298  
6404   მოსრულა შენად საძებრად მისი ძმადშეფიცებული,
  6299 მოსრულა შენად საძებრად მისი ძმად-შეფიცებული,
6405 6300 ავთანდილ, მოყმე არაბი, არაბეთს შიგან ქებული,
6406   სპასპეტი როსტნ მეფისა, ვერვისგან დაწუნებული;
6407   შენ სწერდი შნსა ამბავსა, ლაღი, ბრძნად გაგონებული.
  6301 სპასპეტი როსტნ მეფისა, ვერვისგან დაწუნებული;
  6302 შენ სწერდი შნსა ამბავსა, ლაღი, ბრძნად გაგონებული.
6408 6303  
6409   ჩვენ ამისთვის ესე მონა გამოვგზავნეთ თქვენსა წინა,
  6304 ჩვენ ამისთვის ესე მონა გამოვგზავნეთ თქვენსა წინა,
6410 6305 ვცნათ ამბავი ქაჯეთისა, მოსრულანცა ქაჯნი შინა?
6411 6306 მანდაურთა მეომართა ანგარიში წვრილად გვინა:
6412   ვინ არიან მცველნი შენნი, ან თავადი მათი ვინა?
  6307 ვინ არიან მცველნი შენნი, ან თავადი მათი ვინ-ა?
6413 6308  
6414   რაცა იცი მანდაური, მოგვიწერე, გაამჟღავნე;
6415   მერმე შენსა საყვარელსა ნიშანი რა გაუგზავნე!
6416   შენი ყველა აქამდის ჭირი ლხინსა გაათავნე,
6417   ღმერთსა უნდეს, მოყვარენი შესაფერნი შეგაზავნე!
  6309 რაცა იცი მანდაური, მოგვიწერე, გაამჟღავნე;
  6310 მერმე შენსა საყვარელსა ნიშანი რა გაუგზავნე!
  6311 შენი ყველა აქამდის ჭირი ლხინსა გაათავნე,
  6312 ღმერთსა უნდეს,მოყვარენი შესაფერნი შეგაზავნე!
6418 6313  
6419   ფატმან მისცა დაწერილი მას გრძნეულსა ხელოვანსა:
6420   ესე წიგნი მიართვიო ქალსა, მზისა დასაგვანსა!“
  6314 ფატმან მისცა დაწერილი მას გრძნეულსა ხელოვანსა;
  6315 ესე წიგნი მიართვიო ქალსა, მზისა დასაგვანსა!“
6421 6316 მან გრძნეულმან მოლი რამე წამოისხა ზედა ტანსა,
6422   მასვე წამსა დაიკარგა, გარდაფრინდა ბანისბანსა.
  6317 მასვე წამსა დაიკარგა, გარდაფრინდა ბანის-ბანსა.
6423 6318  
6424   წავიდა ვითა ისარი კაცისა მშვილდფიცხელისა.
  6319 წავიდა, ვითა ისარი კაცისა მშვილდ-ფიცხელისა.
6425 6320 რა ქაჯეთს შეხდა, ქმნილ იყო ოდენ ბინდ-ბანდი ბნელისა.
6426 6321 უჩინოდ შევლო სიმრავლე მოყმისა, კართა მცველისა,
6427 6322 მას მზესა ჰკადრა ამბავი მისისა სასურველისა.
6428 6323  
6429 6324 ციხისა კარნი დახშულნი შევლნა მართ ვითა ღიანი,
6430   შევიდა ზანგი პირშავი, თმაგრძელი, ტანნაბდიანი;
6431   იგი მზე დაჰკრთა, ეგონა სამისო რამე ზიანი,
6432   შეცვალა ვარდი ზაფრანად, ლაჟვარდისფერად – იანი.
  6325 შევიდა ზანგი პირ-შავი, თმა-გრძელი, ტან-ნაბდიანი;
  6326 იგი მზე დაჰკრთა, ეგონა სამოსი რამე ზიანი,
  6327 შეცვალა ვარდი ზაფრანად, ლაჟვარდის-ფერად – იანი.
6433 6328  
6434   ქაჯმან უთხრა: „ვინ გგონივარ, ანუ აგრე რად დაჰბნდები?
6435   მე ვარ მონა ფატმანისა, თქვენს წინაშე ნამგზავრები;
  6329 ზანგმან უთხრა: „ვინ გგონივარ, ანუ აგრე რად დაჰბნდები?
  6330 მე ვარ ფატმანისა, თქვენს წინაშე ნამგზავრები;
6436 6331 ამა წიგნმან გამამართლოს, არ ტყუილად გეუბნები,
6437 6332 მზისა შუქნი მოიცადენ, ვარდო, ადრე ნუ დასჭნები!“
6438 6333  
6439   პირმზე გაჰკვირდა ფატმანის ამბითა საკვირველითა,
  6334 პირ-მზე გაჰკვირდა ფატმანის ამბითა საკვირველითა,
6440 6335 ნუშნი გააპნა, შეიძრნეს სათნი გიშრისა წნელითა.
6441   მა იგი წიგნი მონამან მისცა თავისა ხელითა;
6442   სულთქვამს, იკითხავს უსტარსა, ალტობს ცრემლითა ცხელითა.
  6336 მა იგი წიგნი მონამან მისცა თავისა ხელითა;
  6337 სულთქვამს,იკითხავს უსტარსა ალტობს ცრემლითა ცხელითა.
6443 6338  
6444   მონასა ჰკითხა: „მიამბე, ვინ არის ჩემი მძებნელი,
  6339 მონასა ჰკითხა: „მიამბე, ვინ არის ჩემი მძებნელი?
6445 6340 ანუ ვინ მიცის ცოცხალი, მიწასა ზედა მტკებნელი?“
6446   მან მოახსენა: „ვიკადრებ, რასცა ოდენ ვარ მცებელი,
6447   რა წამოსრულ ხარ, მას აქთ შენგან ჩვენია მზე ბნელი.
  6341 მან მოახსენა: „ვიკადრებ, რასცა ოდენ ვარ მცებელი,
  6342 რა წამოსრულ ხარ, მას აქთ შენგან ჩვენია მზე ბნელი.
6448 6343  
6449   ფატმანის გული მას აქათ ლახვართა შენახევია;
  6344 ფატმანის გული მას აქათ ლახვართა შენახევია;
6450 6345 მას რომე ცრემლი სდენია, ზღვათაცა შენართევია;
6451 6346 მე ერთხელ შენი ამბავი მისთვის კვლა მიმირთმევია,
6452 6347 ღმერთსა ვიმოწმებ, მას აქათ ტირილი არ დალევია.
6453 6348  
6454   აწ ვინმე მოყმე მოვიდა შვენიერითა პირითა,
  6349 აწ ვინმე მოყმე მოვიდა შვენიერითა პირითა,
6455 6350 მან უთხრა წვრილად ყველაი, თქვენ ხართ რათაცა ჭირითა.
6456   იგია შენი მძებნელი მკლავითა ვითა გმირითა;
  6351 იგია შენი მძებნელი მკლავითა, ვითა გმირითა;
6457 6352 მე გამომგზავნეს, დამვედრეს სწრაფა სწრაფითა ხშირითა“.
6458 6353  
6459   ქალმან უთხრა: „მემართლების, ყმაო, შენი ნაუბარი!
6460   ფატმან ჩემი რა იცოდა, ვიყავ ვისი წნაგვარი?
  6354 ქალმან უთხრა: „მემართლების, ყმაო, შენი ნაუბარი!
  6355 ფატმან ჩემი რა იცოდა, ვიყავ ვისი წნაგვარი?
6461 6356 უღონიოდ არის სადმე ჩემი ცეცხლთა მომდებარი,
6462   მე მიუწერ, შენცა ჰკადრე, ვარ ვითაცა გულმდუღარი“.
6463   წიგნი ნესტან-დარეჯანისა ფატმანთან
6464    
6465   პირმზე სწერს: „აჰა, ხათუნო, დედისა მჯობო დედაო!
6466   მისგან ტყვექმნილსა სოფელმან რა მიყო, ამას ხედაო?
  6357 მე მიუწერ, შენცა ჰკადრე, ვარ ვითაცა გულ-მდუღარი“.
  6358 წიგნი ნესტან-დარეჯანისა ფატმანთან
  6359 პირ-მზე სწერს: „აჰა, ხათუნო, დედისა მჯობო დედაო!
  6360 მისგან ტყვე-ქმნილსა სოფელმან რა მიყო, ამას ხედაო?
6467 6361 მე, გლახ, მათ ჩემთა პატიჟთა სხვაცა დამერთო ზედაო,
6468 6362 აწ ვნახე შენი უსტარი, მე დიდად მეიმედაო.
6469 6363  
6470   შენ ორთა დამხსენ გრძნეულთა, გამიადვილე ჭირები,
  6364 შენ ორთა დამხსენ გრძნეულთა, გამიადვილე ჭირები,
6471 6365 აწ აქა სრულთა ქაჯთაგან ვარ ასრე დანამჭირები:
6472   ერთსა მცავს ერთი სამეფო, ბევრჯე ათასი გმირები,
  6366 ერთსა მცავს ერთი სამეფო, ბევრჯე ათასი გმირები,
6473 6367 ავად მომიხდა თათბირი და ჩემი დანაპირები!
6474 6368  
6475   სხვად ამბავი აქაური მეტი რამცა მოგიწერე:
6476   ქაჯთა მეფე არ მოსრულა, არცა მოვლენ ქაჯნი ჯერე,
6477   მაგრა სპანი უთვალავნი მცვენ და მათი სიალფე-რე,
  6369 სხვად ამბავი აქაური მეტი რამცა მოგიწერე:
  6370 ქაჯთა მეფე, არ მოსრულა, არცა მოვლენ ქაჯნი ჯერე,
  6371 მაგრა სპანი უთვალავნი მცვენ და მათი სიალფე-რე,
6478 6372 რასა ჰქვიან ძებნა ჩემი? არ ეგების, დაიჯერე!
6479 6373  
6480   ვინცაღა ჩემი მძებნელი მოსრულა, ცუდმაშვრალია,
6481   იჭირვის, იწვის, ენთების, ჩემი სწვავს ცეცხლებ ალია,
6482   მაგრა მას ვნატრი, უნახავს მზე, ამად არდამზრალია,
6483   უმისოდ ჩემი სიცოცხლე, ვამე, რა დიდი ბრალია!
  6374 ვინცაღა ჩემი მძებნელი მოსრულა, ცუდ-მაშვრალია,
  6375 იჭირვის, იწვის, ენთების, ჩემი სწვავს ცეცხლებ ალია;
  6376 მაგრა მას ვნატრი, უნახავს მზე, ამად არ-დამზრალია,
  6377 უმისოდ ჩემი სიცოცხლე, ვამე, რა დიდი ბრალია!
6484 6378  
6485   შენ ამბავი არ გიამბე, მაშინ ამად დაგიმალე,
  6379 შენ ამბავი არ გიამბე, მაშინ ამად დაგიმალე,
6486 6380 ვერ იტყოდა ენა ჩემი, თავი ჭირთა გავაკრძალე;
6487   გეხვეწები, საყვარელსა შემახვეწე, შემაბრალე,
6488   ნუ წამოვა ძებნად ჩემად, მიუწერე, შე-ცა-სთვალე!
  6381 გეაჯები, საყვარელსა შემახვეწე, შემაბრალე,
  6382 ნუ წამოვა ძებნად ჩემად, მიუწერე, შე-ცა-სთვალე.
6489 6383  
6490   მე რომ მჭირს, კმარის, ნუ მომკლავს ამისითავე სწორითა:
  6384 მე რომ მჭირს, კმარის, ნუ მომკლავს ამისითავე სწორითა:
6491 6385 მას მკვდარსა ვნახავ, მოვკვდები მე სიკვდილითა ორითა.
6492 6386 ვერას ვინ მარგებს, დასტურად ვიცი, არ რამე ჭორითა,
6493   არ დაგმორჩილდეს, დამქოლე შავისა ქვისა ყორითა!
  6387 არ დაგმორჩილდეს, დამქოლე შავისა ქვისა ყორითა.
6494 6388  
6495   გეთქვა ნიშნისა გაგზავნა, აწ ესე განამჟღავნია,
  6389 გეთქვა ნიშნისა გაგზავნა, აწ ესე განამჟღავნია,
6496 6390 მისეულთავე რიდეთა ნაკვეთი გამიგზავნია;
6497 6391 ესენი ჩემთვის მის გამო ტურფანი სანახავნია,
6498 6392 თუცა თუ ფერად ბედისა ჩემისა მსგავსად შავნია“.
6499   წიგნი ნესტან-დარეჯანისა საყვარელთან მიწერილი
6500    
6501   აწ საყვარელსა მიუწერს გულამოსკვნილი, მტირალი,
6502   მისმანვე ცრემლმან დაუვსის, ვის ედებოდის ვი ალი.
  6393 წიგნი ნესტან-დარეჯანისა საყვარელთან მიწერილი
  6394 აწ საყვარელსა მიუწერს გულ-ამოსკვნილი მტირალი
  6395 მისმანვე ცრემლმან დაუვსის ვის ედებოდ ვი ალი!
6503 6396 დაწერა წიგნი, მსმენელთა გულისა გასაგმირალი,
6504   ვარდი გააპის, გამოჩნდის მუნ ბროლი გამომჭვირალი.
  6397 ვარდი გააპის, გამოჩნდის მუნ ბროლი გამომჭვირალი
6505 6398  
6506   ჰე, ჩემო, ესე უსტარი არს ჩემგან მონაღვაწები,
6507   ტანი კალმად მაქვს, კალამი – ნაველსა ამონაწები,
  6399 ჰე, ჩემო, ესე უსტარი არს ჩემგან მონაღვაწები,
  6400 ტანი კალმად მაქვს, კალამი – ნაველსა ამონაწები,
6508 6401 მე გული შენი ქაღალდად გულსავე ჩემსა ვაწები,
6509   გულო, შავგულო, დაბმულ ხარ, ნუ აეხსნები, აწ ები!
  6402 გულო, შავ-გულო, დაბმულხარ, ნუ აეხსნები, აწ ები!
6510 6403  
6511   ხედავცა, ჩემო, სოფელი რათა საქმეთა მქმნელია?
6512   რაზომცა ნათობს სინათლე, ჩემთვის ეგრეცა ბნელია.
6513   ბრძენნი იცნობენ, სწუნობენ, მით მათგან საწუნელია;
6514   უშენოდ ჩემი სიცოცხლე, ვამე, რა დიდი ძნელია!
  6404 ხედავცა, ჩემო, სოფელი რათა საქმეთა მქმნელია!
  6405 რაზომცა ნათობს სინათლე, ჩემთვის ეგრეცა ბნელია.
  6406 ბრძენნი იცნობენ, სწუნობენ მით, მათგან საწუნელია;
  6407 უშენოდ ჩემი სიცოცხლე, ვამე, რა დიდი ძნელია!
6515 6408  
6516   ხედავ, ჩემო, ვით გაგვყარნა სოფელმან და ჟამმან კრულმან:
  6409 ხედავ, ჩემო, ვით გაგვყარნა სოფელმან და ჟამმან კრულმან,
6517 6410 ვეღარ გნახე საყვარელი მხიარული მხიარულმან,
6518   ნეტარ, რა ქმნას უშენომან გულმან, შენგან დალახვრულმან!
  6411 ნეტარ, რა ქმნას უშენომან, გულმან, შენგან დალახვრულმან!
6519 6412 გაგიცხადა დამალული გონებამან დაფარულმან.
6520 6413  
6521   შენმან მზემან, აქანამდის შენ ცოცხალ არ მეგონე;
6522   ჩემი მეთქვა: «გარდასრულდა სიცოცხლე და ყოვლი ღონე»;
  6414 შენმან მზემან, აქანამდის შენ ცოცხალ არ მეგონე;
  6415 ჩემი მეთქვა, გარდასრულდა სიცოცხლე და ყოვლი ღონე;
6523 6416 აწ რა მესმა, შემოქმედი ვადიდე და ღმერთსა ვმონე,
6524   ჩემი ყველა აქამდის ჭირი ლხინსა შევაწონე.
  6417 ჩემი ყველა აქამდის ჭირი ლხინსა შევაწონე.
6525 6418  
6526   შენი სიცოცხლე მეყოფის ჩემად იმედად გულისად,
6527   გულისა ერთობ წყლულისა და ასრე დადაგულისად!
6528   მომიგონებდ, გახსოვდე მე შენთვის დაკარგული სად;
6529   ვზი მზრდელად სიყვარულისა, მის ჩემგან დანერგულისად.
  6419 შენი სიცოცხლე მეყოფის ჩემად იმედად გულისად,
  6420 გულისა ერთობ წყლულისა და ასრე დადაგულისად.
  6421 მომიგონებდ, გახსოვდე მე, შენთვის დაკარგული სად;
  6422 ვზი მზრდელად სიყვარულისა მის, ჩემგან დანერგულისად.
6530 6423  
6531   სხვად, ჩემო, ჩემი ამბავი ჩემგან არ მოგეწერების:
  6424 სხვად, ჩემო, ჩემი ამბავი ჩემგან არ მოგეწერების:
6532 6425 ენა დაშვრების, მოსმენით არვისგან დაიჯერების.
6533 6426 ფატმან წამგვარა გრძნეულთა, ღმერთიმცა მას ეტერების!
6534 6427 აწ კვლა ქმნა იგი სოფელმან, რაცა მას შეეფერების.
6535 6428  
6536   აწ სოფელმან უარესი ჭირი ჭირსა დამისართა,
6537   არ დასჯერდა ბედი ჩემი მა პატიჟთა მრავალგვართა,
  6429 აწ სოფელმან უარესი ჭირი ჭირსა მომისართა,
  6430 არ დასჯერდა ბედი ჩემი მა პატიჟთა მრავალ-გვართა,
6538 6431 კვლაცა მიმცა შესაპყრობლად ქაჯთა, ძნელად საომართა;
6539 6432 ბედმან გვიყო ყველაკაი, ჩემო, რაცა დაგვემართა!
6540 6433  
6541   ციხეს ვზი ეზომ მაღალსა, თვალნი ძლივ შემოსწვდებიან,
  6434 ციხეს ვზი ეზომ მაღალსა, თვალნი ძლივ გარდასწვდებიან,
6542 6435 გზა გვირაბითა შემოვა, მცველნი მუნ ზედა დგებიან,
6543 6436 დღისით და ღამით მოყმენი ნობათსა არ დასცდებიან,
6544   მათთა შემბმელთა დახოცენ, მართ ცეცხლად მოედებიან.
  6437 მათთა შემბმელთა დახოცენ, მართ ცეცხლად მოედებიან.
6545 6438  
6546   ნუთუ ესენი გეგონნენ სხვათა მებრძოლთა წესითა?!
  6439 ნუთუ ესენი გეგონნენ სხვათა მებრძოლთა წესითა?!
6547 6440 ნუცა მე მომკლავ ჭირითა, ამისგან უარესითა;
6548 6441 შენ მკვდარსა გნახავ, დავიწვი, ვითა აბედი კვესითა;
6549   მოგშორდი, დამთმე გულითა, კლდისაცა უმაგრესითა!
  6442 მოგშორდი, დამთმე გულითა, კლდისაცა უმაგრესითა.
6550 6443  
6551   შენ, საყვარელო, ნუ სჭმუნავ ჭმუნვითა ამისთანითა,
6552   ჩემი სთქვა: «სხვათა მიხვდაო იგი ალვისა ტანითა»;
  6444 შენ, საყვარელო, ნუ სჭმუნავ ჭმუნვითა ამისთანითა;
  6445 ჩემი სთქვა, სხვათა მიხვდაო იგი ალვისა ტანითა;
6553 6446 არამ სიცოცხლე უშენოდ! ვარ აქამდისცა ნანითა;
6554 6447 ან თავსა კლდეთა ჩავიქცევ, ანუ მოვიკლავ დანითა.
6555 6448  
6556   შენმან მზემან, უშენოსა არვის მიხვდეს მთვარე შენი,
6557   შენმან მზემან, ვერვის მიხვდეს, მო-ცა-ვიდენ სამნი მზენი!
  6449 შენმან მზემან, უშენოსა არვის მიხვდეს მთვარე შენი,
  6450 შენმან მზემან, ვერვის მიხვდეს, მო-ცა-ვიდენ სამნი მზენი;
6558 6451 აქათ თავსა გარდავიქცევ, ახლოს მახლვან დიდნი კლდენი,
6559 6452 სული ჩემი შეივედრე, ზეცით მომხვდენ ნუთუ ფრთენი.
6560 6453  
6561   ღმერთსა შემვედრე, ნუთუ კვლა დამხსნას სოფლისა შრომასა,
  6454 ღმერთსა შემვედრე, ნუთუ კვლა დამხსნას სოფლისა შრომასა,
6562 6455 ცეცხლსა, წყალსა და მიწასა, ჰაერთა თანა ძრომასა;
6563 6456 მომცნეს ფრთენი და ავფრინდე, მივხვდე მას ჩემსა ნდომასა,
6564 6457 დღისით და ღამით ვხედვიდე მზისა ელვათა კრთომასა.
6565 6458  
6566   მზე უშენოდ ვერ იქნების, რათგან შენ ხარ მისი წილი,
6567   განაღამცა მას ეახლ მისი ეტლი, არ თუ წბილი!
6568   მუნა გნახო, მანდვე გსახო, გამინათლო გული ჩრდილი;
6569   თუ სიცოცხლე მწარე მქონდა, სიკვდილიმცა მქონდა ტკბილი!
  6459 მზე უშენოდ ვერ იქნების, რათგან შენ ხარ მისი წილი,
  6460 განაღამცა მას ეახლ მისი ეტლი, არ თუ წბილი!
  6461 მუნა გნახო, მანდვე გსახო, გამინათლო გული ჩრდილი,
  6462 თუ სიცოცხლე მწარე მქონდა, სიკვდილიმცა მქონდა ტკბილი.
6570 6463  
6571   მე სიკვდილი აღარ მიმძიმს, შემოგვედრებ რათგან სულსა,
  6464 მე სიკვდილი აღარ მიმძიმს, შემოგვედრებ რათგან სულსა,
6572 6465 მაგრა შენი სიყვარული ჩავიტანე, ჩამრჩა გულსა;
6573 6466 მომეგონოს მოშორვება, მემატების წყლული წყლულსა;
6574   ნუცა მტირ და ნუცა მიგლოვ, ჩემო, ჩემსა სიყვარულსა!
  6467 ნუცა მტირ და ნუცა მიგლოვ, ჩემო,ენთვის სიყვარულსა.
6575 6468  
6576   წადი, ინდოეთს მიმართე, არგე რა ჩემსა მშობელსა,
6577   მტერთაგან შეიწრებულსა, ყოვლგნით ხელაუპყრობელსა,
  6469 წადი, ინდოეთს მიმართე, არგე რა ჩემსა მშობელსა,
  6470 მტერთაგან შეიწრებულსა, ყოვლგნით ხელ-აუპყრობელსა,
6578 6471 გულსა ალხინე ჩემისა მოშორვებისა მთმობელსა,
6579   მომიგონებდი მტირალსა, შენთვის ცრემლშეუშრობელსა!
  6472 მომიგონებდი მტირალსა, შენთვის ცრემლ-შეუშრობელსა!
6580 6473  
6581   რაცა ვიჩივლე ბედისა ჩემისა, კმა საჩივარად;
  6474 რაცა ვიჩივლე ბედისა ჩემისა, კმა საჩივარად;
6582 6475 ცან, სამართალი მართალი გულისა გულსა მივა რად.
6583   შენთვის მოვკვდები, გავხდები ყორანთა დასაივარად.
6584   ვირე ცოცხალ ვარ, ეყოფი სატირლად და სატკივარად.
  6476 შენთვის მოვკვდები, გავხდები ყორანთა დასაივარად,
  6477 ვირე ცოცხალ ვარ, ეყოფი სატირლად და სატკივარად.
6585 6478  
6586   აჰა, ინიშნე ნიშანი შენეულისა რიდისა!
  6479 აჰა, ინიშნე ნიშანი შენეულისა რიდისა,
6587 6480 გარდმიკვეთია ალამი, ჩემო, ერთისა კიდისა,
6588   ესეღა დაგრჩეს სანაცვლოდ მის იმედისა დიდისა.
6589   რისხვით მობრუნდა ბორბალი ჩვენ ზედა ცისა შვიდისა.
  6481 ესეღა დაგრჩეს სანაცვლოდ მის იმედისა დიდისა,
  6482 რისხვით მობრუნდა ბორბალი ჩვენზედა ცისა შვიდისა.
6590 6483  
6591 6484 ესე წიგნი, საყვარელსა მისსა თანა მინაწერი,
6592 6485 რა დაწერა, გარდაჰკვეთა მათ რიდეთა ერთი წვერი.
6593   თავმოხდილსა დაუშვენდა სისხო, სიგრძე, თმათა ფერი,
  6486 თავ-მოხდილსა დაუშვენდა სისხო, სიგრძე, თმათა ფერი.
6594 6487 ალვისაგან სული მოქრის, ყორნის ფრთათათ მონაბერი.
6595 6488  
6596 6489 იგი მონა წამოვიდა, გულანშაროს მიმავალი,
6597   წამ ერთ მიხდა ფატმანისს, დღე იარა არმრავალი.
  6490 წამ-ერთ მიხდა ფატმანისს, დღე იარა არ-მრავალი.
6598 6491 რა ავთანდილს გაუსრულდა საქმე მისი სასურვალი,
6599   ხელაპყრობით ღმერთსა მადლობს ცნობასრული, არა მთრვალი.
  6492 ხელ-აპყრობით ღმერთსა მადლობს ცნობა-სრული, არა მთრვალი.
6600 6493  
6601 6494 ფატმანს უთხრა: „გამისრულდა ჟამად საქმე საწადელი,
6602 6495 დიდი შენი მოჭირვება ჩემგან არის გარდუხდელი,
6603 6496 წავალ, დგომად აღარა მცალს, დრო მოსრულა შარშანდელი,
6604   ფიცხლა ქაჯეთს მოვიყვანო მათი მოსპობ-ამწყვედელი“.
  6497 ფიცხლა ქაჯეთს მოვიყვანო მათი მოსპობ-ამწყვედელი“.
6605 6498  
6606   ხათუნმან უთხრა: „ჰე, ლომო, ცეცხლი აწ უფრო ცხელდების,
  6499 ხათუნმან უთხრა: „ჰე, ლომო, ცეცხლი აწ უფრო ცხელდების;
6607 6500 მოეშორვების ნათელსა, გული ამისთვის ბნელდების;
6608 6501 ისწრაფე, ჩემი ნუ გაგვა, ხელი ეგრეცა ხელდების,
6609 6502 თუ ქაჯნი მოგესწრებიან, მუნ მისლვა გაგიძნელდების“.
6610 6503  
6611   ყმამან ფრიდონის მონანი უხმნა, მას თანა ხლებულნი,
6612   უბრძანა: „მკვდარნი აქამდის აწყა ვართ დაცოცხლებულნი,
6613   რაცა გვინდოდა, მისითა სმენითა გაახლებულნი,
6614   ჩვენთა მტერთანი გიჩვენნე წყლულნი მით, ვაგლახ, ლებულნი.
  6504 ყმამან ფრიდონის მონანი უხმნა, მასთანა ხლებულნი;
  6505 უბრძანა: „მკვდარნი აქამდის, აწყა ვართ დაცოცხლებულნი,
  6506 რაცა გვინდოდა, მისითა სმენითა გახარებულნი,
  6507 ჩვენთა მტერთანი გიჩვენნე წყლულნი მით ვაგლახ, ლებულნი!
6615 6508  
6616   მიდით და ფრიდონს უამბეთ ამბავი არნაცქაფავი;
  6509 მიდით და ფრიდონს უამბეთ ამბავი არ-ნაცქაფავი;
6617 6510 მე ვერა ვნახავ, ვისწრაფი, გზა ჩემი არს ნასწრაფავი.
6618 6511 მან გაახაფოს ხმა ხაფი, კვლა უფრო გასახაფავი,
6619 6512 თქვენ მოგცე ლარი ყველაი მე, ჩემი ნაალაფავი.
6620 6513  
6621   ჩემსა ზედა დიდი არის ვალი, თქვენგან დანადები;
  6514 ჩემსა ზედა დიდი არის ვალი, თქვენგან დანადები;
6622 6515 მადლსა სხვაებრ გარდავიხდი, თუღა ფრიდონს შევეყრები;
6623 6516 აწ წაიღეთ ყველაკაი, მეკობრეთა წანაღები,
6624   ამის მეტსა ვერას მოგცემ, ვიცი, ამად გეძუნწები.
  6517 ამის მეტსა ვერას მოგცემ, ვიცი ამად გეძუნწები.
6625 6518  
6626   სახლი არ მახლავს, არ ძალმაქვს გაცემა საბოძვარისა“.
6627   მისცა მართ სავსე ხომალდი, რიცხვი ტურფათა ჯარისა,
  6519 სახლი არ მახლავს, არ ძალ-მაქვს გაცემა საბოძვარისა“
  6520 მისცა მართ სავსე ხომალდი, რიცხვი ტურფათა ჯარისა.
6628 6521 უბრძანა: „წადით, წაიღეთ, გზა წავლეთ მისვე არისა,
6629   ფრიდონს მიართვით უსტარი ჩემგან, ძმადნაფიცარისა“.
  6522 ფრიდონს მიართვით უსტარი ჩემგან, ძმად-ნაფიცარისა“.
6630 6523 წიგნი ავთანდილისა ფრიდონთანა მიწერილი
6631    
6632   დაწერა: „ფრიდონ მაღალო, სვესრულო მეფეთმეფეო,
6633   ლომისა მსგავსო ძალ-გულად, მზეო შუქმოიეფეო,
  6524 დაწერა: „ფრიდონ მაღალო, სვე-სრულო მეფეთ-მეფეო,
  6525 ლომისა მსგავსო ძალ-გულად, მზეო შუქ-მოიეფეო,
6634 6526 მოვლენილო და მორჭმულო, მტერთა სისხლისა მჩქეფეო,
6635   უმცროსმან ძმამან შორიშორ სალამი დავიყეფეო!
  6527 უმცროსმან ძმამან შორი-შორ სალამი დავიყეფეო!
6636 6528  
6637   ჭირნი ვნახენ და მო-ცა-მხვდა ნაცვალი ჭირნახულისა,
  6529 ჭირნი ვნახენ და მო-ცა-მხვდა ნაცვალი ჭირ-ნახულისა,
6638 6530 კარგა მოხდომა საქმისა ჩემისა გაზრახულისა;
6639 6531 მიცნია მართლად ამბავი პირისა მზედ სახულისა,
6640   დამარჩენელი ლომისა, მის ქვესკნელს დამარხულისა.
  6532 დამარჩენელი ლომისა მის, ქვესკნელს დამარხულისა.
6641 6533  
6642   იგი მზე ქაჯთა მეფესა ჰყავს, ქაჯეთს პატიმარია.
6643   მუნ მისლვა მიჩანს თამაშად, თუცა გზა საომარია.
  6534 იგი მზე ქაჯთა მეფესა ჰყავს, ქაჯეთს პატიმარია.
  6535 მუნ მისლვა მიჩანს თამაშად, თუცა გზა საომარია.
6644 6536 ნარგისთათ წვიმა ბროლისა წვიმს, ვარდი ნაწვიმარია,
6645 6537 ჯერთ ქალსა ქაჯნი არ ახლვან, მაგრა სპა უამარია.
6646 6538  
6647   გულმხიარული ვიხარებ, ამად არ ცრემლი მმილდების,
6648   სადაცა შენ და შენი ძმა ხართ, ძნელი გაადვილდების;
6649   რაცა მოგინდეს, უცილოდ იქთ, იგი არ აგცილდების,
6650   არ თურე კაცმან დაგიდგნს, ვეჭვ, კლდეცა გაგიცვილდების.
  6539 გულ-მხიარული ვიხარებ, ამად არ ცრემლი მმილდების,
  6540 სადაცა შენ და შენი ძმა ხართ ძნელი გაადვილდების;
  6541 რაცა მოგინდეს, უცილოდ იქთ, იგი არ აგცილდების,
  6542 არ თურე კაცმან დაგიდგნს, ვეჭვ, კლდეცა გაგილბილდების.
6651 6543  
6652   აწ შემინდვ, ვერა გნახე, შორს ამისთვის წაგიარე,
6653   გზა-გზა ყოვნა აღარა მცალს, პატიმრად-ა იგი მთვარე;
  6544 აწ შემინდვ, ვერა გნახე, შორს ამისთვის წაგიარე,
  6545 გზა-გზა ყოვნა აღარა მცალს, პატიმრად-ა იგი მთვარე;
6654 6546 ადრე მოვალთ მხიარულნი, ჩვენი ნახვა გაიხარე,
6655   ამის მეტი რაღა გკადრო, ძმასა ძმურად მოეხმარე.
  6547 ამის მეტი რაღა გკადრო, ძმასა ძმურად მოეხმარე.
6656 6548  
6657   ამა მონათა ჩემ ზედა გარდაუხდელი გულია:
6658   ამოდ მმსახურეს, თქვენიმცა გული ამათთვის სრულია!
6659   ქება რად უნდა მას, ვინცა თქვენ თანა ხანდაზმულია?
6660   მსგავსი ყველაი მსგავსსა შობს, ესე ბრძენთაგან თქმულია“.
  6549 ამა მონათა ჩემზედა გარდაუხდელი გულია.
  6550 ამოდ მმსახურეს, თქვენიმცა გული ამათთვის სრულია.
  6551 ქება რად უნდა მას, ვინცა თქვენთანა ხან-დაზმულია?
  6552 მსგავსი ყველაი მსგავსსა შობს, ესე ბრძენთაგან თქმულია.
6661 6553  
6662 6554 ესე უსტარი დაწერა, შეკრა და წა-ცა-ხვია მან,
6663   მისცა ფრიდონის მონათა ვარდმან და თმითა იამან;
6664   შესთვალა ზეპირ, რაცა ხმდა, სრულად, მართ ვითა ჰგია, მან,
6665   მათ მრგალიტი უჩვენის ძოწისა კარმან ღიამან.
  6555 მისცა ფრიდონის მონათა ვარდმან და ითა იამან;
  6556 შესთვალა ზეპირ, რაცა ხმდა სრულად, მართ ვითა ჰგია, მან,
  6557 მათ მრგალიტი უჩვენის ძოწისა კარმან ღიამან.
6666 6558  
6667   მოქარავნეთა უბრძანა: „საქმე მიც, გითხრა განაო,
6668   კარგად მომიხდა, მოყვრობა მე თქვენი მესვიანაო,
6669   რაცა მინდოდა, ყველაი ვქმენ, ღმერთმან მაგულვანაო,
6670   აწ აღარა მცალს, ბადრაგა სხვა წაიტანეთ თანაო“.
6671    
6672 6559 მონახა, პოვა ავთანდილ ნავი მისისა მხარისა,
6673   გამოემართა იგი მზე პირითა მსგავს მთვარისა,
6674   მაგრა დაგდება უმძიმდა ფატმანის გულმწუხარისა;
  6560 გამოემართა იგი მზე პირითა ავს მთვარისა;
  6561 მაგრა დაგდება უმძიმდა ფატმანის გულ-მწუხარისა,
6675 6562 მისთა გამყრელთა ნაკადი ჩასდის სისხლისა ღვარისა.
6676 6563  
6677   ფატმან, უსამ და მონანი ტირან ცრემლითა ცხელითა,
  6564 ფატმან, უსამ და მონანი ტირან ცრემლითა ცხელითა;
6678 6565 იტყვიან: „მზეო, რა გვიყავ? დაგვწვენ ცეცხლითა მწველითა!
6679 6566 რად დაგვაბნელენ შენისა მოშორვებისა ბნელითა!
6680   და-ცა-გვმარხენო ხელითა, ჩვენითა დამმარხველითა!“
6681   წასლა ავთანდილისა გულანშაროთ და ტარიელის შეყრა
6682    
6683   გამოვლნა ზღვანი ავთანდილ მგზავრითა რთმე ნავითა,
6684   პირმხიარული აცორვებს მართ ოდენ მარტო თავითა;
  6567 და-ცა-გვმარხენო ხელითა ჩვენითა დამმარხველითა!“
  6568 წასლა ავთანდილისა გულანშაროთ და ტარიელის შეყრა
  6569 გამოვლნა ზღვანი ავთანდილ მგზავრითა რთმე ნავითა,
  6570 პირ-მხიარული აცორვებს მართ ოდენ მარტო თავითა;
6685 6571 მას შეყრა ტარიელისა უხარის მით ამბავითა,
6686   ხელგანპყრობილი გულითა არს ღმრთისა საესავითა.
  6572 ხელ-განპყრობილი გულითა არს ღმრთისა საესავითა.
6687 6573  
6688   მოწურვილ იყო ზაფხული, ქვეყნით ამოსლა მწვანისა,
  6574 მოწურვილ იყო ზაფხული, ქვეყნით ამოსლა მწვანისა,
6689 6575 ვარდის ფურცლობის ნიშანი, დრო მათის პაემანისა,
6690   ეტლის ცვალება მზისაგან, შეჯდომა სარატანისა.
  6576 ეტლის ცვალება მზისაგან, შეჯდომა სარატანისა,
6691 6577 სულთქვნა, რა ნახა ყვავილი მან, უნახავმან ხანისა.
6692 6578  
6693   აგრგვინდა ცა და ღრუბელნი ცროდეს ბროლისა ცვარითა;
6694   ვარდთა აკოცა ბაგითა, მით ვარდისავე დარითა;
6695   უბრძანა: „გიჭვრეტ თვალითა, გულტკბილად შემხედვარითა,
6696   მისად სანაცვლოდ მოვილხენ თქვენ თანა საუბარითა“.
  6579 აგრგვინდა ცა და ღრუბელნი, ცროდეს ბროლისა ცვარითა;
  6580 ვარდთა აკოცა ბაგითა, მითვ არდისა დარითა;
  6581 უბრძანა: „გიჭვრეტ თვალითა, გულ-ტკბილად შემხედვარითა;
  6582 მისად სანაცვლოდ მოვილხენ თქვენთანა საუბარითა“.
6697 6583  
6698   რა მოეგონის მოყვარე, სდინდიან ცრემლნი მწარენი.
  6584 რა მოეგონის მოყვარე, სდინდიან ცრემლნი მწარენი,
6699 6585 ტარიელისკენ იარნა მან გზანი საწყინარენი,
6700   უდაბურნი და უგზონი, უცხონი რამე არენი;
  6586 უდაბურნი და უგზონი, უცხონი რამე არენი,
6701 6587 სადაცა ნახნის, დახოცნის ლომ-ვეფხნი მოშამბნარენი.
6702 6588  
6703 6589 ქვაბნი გამოჩნდეს, ეამა, იცნა, თქვა: „იგი კლდენია,
6704   სადაა ჩემი მოყვარე და ვისთვის ცრემლი მდენია;
6705   ღირს ვარმცა, ვნახო პირისპირ, უამბო, რაცა მსმენია,
6706   არ მოსრულ იყოს, რაღა ვქმნა, ცუდ ჩემი განავლენია!
  6590 სადაა, ჩემი მოყვარე და ვისთვის ცრემლი მდენია;
  6591 ღირს ვარმცა, ვნახო პირის-პირ, უამბო რაცა მსმენია,
  6592 არ მოსრულ იყოს, რაღა ვქმნა, ცუდ ჩემი განავლენია!
6707 6593  
6708   თუ მოსრულა, უღონიოდ შინა ხანსა არ დაზმიდა,
  6594 თუ მოსრულა, უღონიოდ შინა ხანსა არ დაზმიდა,
6709 6595 მინდორს სადმე წავიდოდა, მხეცისაებრ ველთა ვლიდა;
6710 6596 სჯობს, თუ შამბ-შამბ წავიარო“, – იგონებდა, იხედვიდა,
6711   ესე თქვა და მიუქცია, მინდორთაკე წამოვიდა.
  6597 ესე თქვა და მიუქცია, მინდორთაკე წამოვიდა.
6712 6598  
6713 6599 მიაცორვებს და იმღერის მხიარულითა გულითა,
6714   მართ სახელდებით უყივის ხმითა მით სხარულითა.
  6600 მართ სახელ-დებით უყივის ხმითა მით სხარულითა.
6715 6601 ცოტაი წავლო, გამოჩნდა მზე სინათლითა სრულითა:
6716 6602 შამბისა პირსა ტარიელ დგა ხრმლითა მომახულითა.
6717 6603  
6718 6604 ტარიელს ლომი მოეკლა, მით ხრმალსა სისხლი სცხებოდა;
6719 6605 შამბისა პირსა ქვეითი დგა, ცხენი არა ხლებოდა;
6720 6606 ყივილი ავთანდილისა ესმოდა, ეოცებოდა,
6721   შეხედნა, იცნა, გაიქცა, მისკე მირბოდა, ხლტებოდა.
  6607 შეხედნა, იცნა, გაიქცა, მისკე მირბოდა, ხლტებოდა.
6722 6608  
6723   ხრმალი გატყორცა ტარიელ, მიმართა მისსა ძმობილსა.
  6609 ხრმალი გატყორცა ტარიელ, მიმართა მისსა ძმობილსა.
6724 6610 ყმა ცხენისაგან გარდიჭრა, ჰგვანდა ეტლისა სწრობილსა.
6725   მათ ერთმანერთსა აკოცეს, ჰგვანან ყელგარდაჭდობილსა,
6726   ხმა შაქრისფერად გაუხდა ვარდსა, ხშირ-ხშირად პობილსა.
  6611 მათ ერთმანერთსა აკოცეს, ჰგვანან ყელ-გარდაჭდობილსა,
  6612 ხმა შაქრის-ფერად გაუხდა ვარდსა, ხშირ-ხშირად პობილსა.
6727 6613  
6728 6614 ტარიელ მოთქვა ტირილით სიტყვა ნატიფი, მჭევრები:
6729   – სისხლისა ღვარმან შეღება წითლად გიშრისა ტევრები,
  6615 – სისხლისა ღვარმან შეღება წითლად გიშრისა ტევრები,
6730 6616 ალვასა წყარო ცრემლისა მორწყავს, ნაკადი ბევრები, –
6731   რათგან შენ გნახე, რა მგამა, პატიჟი მჭირდეს მე რები!“
  6617 რათგან შენ გნახე, რა მგამა, პატიჟი მჭირდეს მე რები!“
6732 6618  
6733 6619 ტარიელ ტირს და ავთანდილ სიცილით ეუბნებოდა;
6734 6620 გაღიმდის, ძოწი გააპის, კბილთაგან ელვა ჰკრთებოდა;
6735 6621 ეტყოდა: „ვცანო ამბავი, შენ რომე გეამებოდა,
6736 6622 აწ გაახლდების ყვავილი, ვარდი აქამდის ჭნებოდა“.
6737 6623  
6738   ტარიელ უთხრა „ჰე, ძმაო, კმარს, დღეს რაცა მლხენია,
  6624 ტარიელ უთხრა: „ჰე ძმაო, კმა რს, დღეს რაცა მლხენია,
6739 6625 ყოველი ჩემი სალხინო მინახავს, – ნახვა შენია;
6740   სხვად ნუ ყოს ღმერთმან წამალი, არცა რა მოგისმენია;
6741   კაცმანმცა სოფელს ვით პოვა, რაცა რა საქმე ზენია!“
  6626 სხვად ნუ ყოს ღმერთმან წამალი, არცა რა მოგისმენია:
  6627 კაცმანმცა სოფელს ვით პოვა, რაც არა საქმე ზენია!“
6742 6628  
6743   რა ტარიელ არ შესჯერდა, ავთანდილცა არ დაწყნარდა,
6744   მის ამბისა დაყოვნება ვეღარ გასძლო, აუჩქარდა,
6745   გამოიღო რიდე მისი, ვინ ბაგეთა ვარდი ვარდა.
  6629 რა ტარიელ არ შესჯერდა, ავთანდილცა არ დაწყნარდა,
  6630 მის ამბისა დაყოვნება ვეღარ გასძლო, აუჩქარდა,
  6631 გამოიღო რიდე მისი, ვინ ბაგეთა ვარდი ვარდა,
6746 6632 რა ტარიელ ნახა, იცნა, გამოუღო, შემოვარდა.
6747 6633  
6748 6634 წიგნი და კიდე რიდისა იცნა და გა-ცა-შალა მან,
6749 6635 პირსა დაიდვა, დაეცა, ვარდმან ფერითა მკრთალამან,
6750   სულნი გაქცეს, მოდრიკა თავი გიშრისა ტალამან.
  6636 სულნი გაქცეს, მოდრიკა თავი გიშრისა ტალამან.
6751 6637 მისნი ვერ გასძლნეს პატიჟნი ვერ კაენ, ვერცა სალამან.
6752 6638  
6753   ავთანდილ უჭვრეტს ტარიელს, უსულოდ ქვემდებარესა,
6754   შეფრინდა, შველად მიმართა მას, ტკბილად მოუბარესა,
6755   ვერა ვერ არგო დამწვარსა, სრულად ცეცხლნადებარესა;
  6639 ავთანდილ უჭვრეტს ტარიელს, უსულოდ ქვე-მდებარესა,
  6640 შეფრინდა, შველად მიმართა მას, ტკბილად მოუბარესა;
  6641 ვერა, ვერ არგო დამწვარსა, სრულად ცეცხლ-ნადებარესა,
6756 6642 მისთა ნიშანთა სიცოცხლე მართ მისი მიიბარესა.
6757 6643  
6758 6644 ავთანდილ დაჯდა ტირილად, ტირს ხმითა შვენიერითა,
6759 6645 ყორანსა გაჰგლეჯს ხშირ-ხშირად, აფრთხობს ბროლისა ჭერითა;
6760 6646 გახეთქა ლალი გათლილი ანდამატისა კვერითა,
6761 6647 მუნით წყარონი გამოხდეს, ძოწსა ვამსგავსენ ფერითა.
6762 6648  
6763 6649 პირსა იხოკს, ღაწვთა სისხლი ჩასდიოდა მისსა მჭვრეტსა:
6764   რაცა ვქმენო, არ უქნია არცა შმაგსა, არცა რეტსა;
  6650 რაცა ვქმენო, არ უქნია არცა შმაგსა, არცა რეტსა;
6765 6651 წყალი სწრაფით რად დავასხი ცეცხლსა, ძნელად დასაშრეტსა!
6766   ჩქარად ეცეს, ვერ გაუძლებს გული ლხინსა მეტისმეტსა.
  6652 ჩქარად ეცეს, ვერ გაუძლებს გული ლხინსა მეტის-მეტსა.
6767 6653  
6768   მე მოვკალ ჩემი მოყვარე; რა მმართებს გაწბილებულსა?
  6654 მე მოვკალ ჩემი მოყვარე, რა მმართებს გაწბილებულსა?
6769 6655 თავსა ვაბრალობ საქმესა, არ დასმით გაგონებულსა!
6770   ცრუ კაცი კარგად ვერა იქს საქმესა გაძნელებულსა,
6771   თქმულა: «სიწყნარე გმობილი სჯობს სიჩქარესა ქებულსა!»
  6656 ცრუ კაცი კარგად ვერა იქს საქმესა გაძნელებულსა,
  6657 თქმულა: «სიწყნარე გმობილი სჯობს სიჩქარესა ქებულსა»“.
6772 6658  
6773   უცნობოქმნილი ტარიელ ძეს მსგავსად ნატუსალისად.
  6659 უცნობო-ქმნილი ტარიელ ძეს მსგავსად ნატუსალისად
6774 6660 ავთანდილ ადგა, გამოვლნა შამბნი საძებრად წყალისად,
6775   მან პოვა სისხლი ლომისა, მოაქვს სავსებლად ალისად,
  6661 მან პოვა სისხლი ლომისა, მოაქვს სავსებლად ალისად,
6776 6662 მკერდსა დაასხა, გა-ვე-ხდა ლაჟვარდი ფერად ლალისად.
6777 6663  
6778 6664 ავთანდილ მკერდსა დაასხა მას ლომსა სისხლი ლომისა;
6779   ტარიელ შეკრთა, შეიძრა რაზმი ინდოთა ტომისა,
6780   თვალნი აახვნა, მიეცა ძალი ზე წამოჯდომისა.
6781   ლურჯად ჩანს შუქი მთვარისა, მზისაგან შუქნაკრთომისა.
  6665 ტარიელ შეკრთა, შეიძრა რაზმი ინდოთა ტომისა;
  6666 თვალნი აახვნა, მიეცა ძალი ზე წამოჯდომისა,
  6667 ლურჯად ჩანს შუქი მთვარისა, მზისაგან შუქ-ნაკრთომისა.
6782 6668  
6783   ზამთარი ვარდა გაახმობს, ფურცელნი ჩამოსცვივიან,
6784   ზაფხულის მზისა სიახლე დასწვავს, გვალვასა ჩივიან,
6785   მაგრა მას ზედა ბულბულნი ტურფასა ხმასა ყივიან, –
  6669 ზამთარი ვარდა გაახმობს, ფურცელნი ჩამოსცვივიან,
  6670 ზაფხულის მზისა სიახლე დასწვავს, გვალვასა ჩივიან.
  6671 მაგრა მას ზედა ბულბულნი ტურფასა ხმასა ყივიან, –
6786 6672 სიცხე სწვავს, ყინვა დააზრობს, წყლულნი ორჯელვე სტკივიან.
6787 6673  
6788 6674 აგრევე გული კაცისა მოსაგვარებლად ძნელია,
6789   ჭირსა და ლხინსა ორსავე ზედა მართ ვითა ხელია,
  6675 ჭირსა და ლხინსა ორსავე ზედა, მართ ვითა ხელია,
6790 6676 მიწყივ წყლულდების, საწუთრო მისი აროდეს მრთელია.
6791   იგი მიენდოს სოფელსა, ვინცა თავისა მტერია!
  6677 იგი მიენდოს სოფელსა ვინცა თავისა მტერია!
6792 6678  
6793   ტარიელ ნახა ნაწერი კვლაცა მკლელისა მისისა,
  6679 ტარიელ ნახა ნაწერი კვლაცა მკლელისა მისისა;
6794 6680 იკითხავს, თუცა აშეთებს კითხვა წიგნისა მისისა;
6795   დაუყვის ცრემლმან სინათლე, ბნელად ჩანს შუქი დღისისა.
6796   ავთანდილ ადგა, დაუწყო თხრობა სიტყვისა მქისისა.
  6681 დაუყვის ცრემლმან სინათლე, ბნელად ჩანს შუქი დღისისა,
  6682 ავთანდილ ადგა, დაუწყო, თხრობა სიტყვისა მქისისა.
6797 6683  
6798   იტყვის, თუ: „ნაქმრად არ ვარგა კაცისა გასწავლილისად,
6799   აწ რადღა გვმართებს ტირილი? ხამს, დავსხდეთ ქმნად ღიმილისად;
  6684 იტყვის თუ: „ნაქმრად არ ვარგა კაცისა გასწავლილისად,
  6685 აწ რადღა გვმართებს ტირილი, ხამს დავსხდეთ ქმნად ღიმილისად,
6800 6686 ადეგ, წავიდეთ საძებრად მის მზისა წახდომილისად!
6801   ადრე მიგიყვან, მიყვანა არს შენგან მონდომილი სად.
  6687 ადრე მიგიყვან, მიყვანა არს შენგან მონდომილისად.
6802 6688  
6803   ვითა გვმართებს გახარება, პირველ აგრე გავიხარნეთ,
  6689 ვითა გვმართებს გახარება, პირველ აგრე გავიხარნეთ,
6804 6690 მერმე შევსხდეთ, გავემართნეთ, ქაჯეთისკენ თავნი ვარნეთ,
6805 6691 ხრმალნი ჩვენნი ვიწინამძღვრნეთ, მათნი ზურგით დავიყარნეთ,
6806 6692 უჭირველნი შემოვიქცეთ, იგი მძორთა დავადარნეთ“.
6807 6693  
6808 6694 მერმე ტარიელ ამბავსა ჰკითხავს, აღარა ბნდებოდა.
6809 6695 შეხედნის, თვალნი ამართნის, შავ-თეთრი ელვა ჰკრთებოდა,
6810   მართ ვითა ლალსა მზისაგან, მას ფერი ეზარდებოდა;
6811   ვინ ღირსა, თუმცა წყალობით ცა მიწყივ მობრუნდებოდა!
  6696 მართ ვითა ლალსა მზისაგან მას ფერი ეზარდებოდა,
  6697 ვინ ღირს-ა, თუმცა წყალობით ცა მიწყივ მობრუნდებოდა!
6812 6698  
6813 6699 ავთანდილს მადლი უბრძანა, ქმნა უყო საუბარისა:
6814   მე შენი ქება ვითა ვთქვა, ბრძენთაგან საქებარისა!
6815   ვითა ზემთისა წყარომან, მორწყე ყვავილი ბარისა,
6816   დამწყვიდე დენა ცრემლისა, ნარგისთა ნაგუბარისა.
  6700 მე შენი ქება ვითა ვთქვა, ბრძენთაგან საქებარისა!
  6701 ვითა ზე-მთისა წყარომან, მორწყე ყვავილი ბარისა,
  6702 დამწყვიდე დენა ცრემლისა, ნარგისთა ნაგუბარისა.
6817 6703  
6818   მე ვერა გიყო, ნაცვალსა ღმერთი გარდიხდის ციერი,
6819   ზეგარდმო მისით შემოგზღოს მუქაფა ჩემმაგიერი!“
  6704 მე ვერა გიყო, ნაცვალსა, ღმერთი გარდიხდის ციერი,
  6705 ზეგარდმო მისით შემოგზღოს მუქაფა ჩემ-მაგიერი!“
6820 6706 შესხდეს და შინა წავიდეს, მათ ლხინი ჰქონდა ძლიერი;
6821   აწ გა-ვე-აძღო სოფელმან ასმათ, ადრითგან მშიერი.
  6707 აწ გა-ვე-აძღო სოფელმან ასმათ, ადრითგან მშიერი.
6822 6708  
6823   ქვაბისა კარსა ასმათი მარტო ზის, არბარგოსანი.
6824   შეხედნა, იცნა ტარიელ, თანა ყმა ჭარმაგოსანი,
6825   ორნივე ტურფად იმღერდეს, ვით იადონი მგოსანი,
  6709 ქვაბისა კარსა ასმათი მარტო ზის, არ-ბარგოსანი.
  6710 შეხედნა, იცნა ტარიელ, თანა ყმა ჭარმაგოსანი.
  6711 ორნივე ტურფად იმღერდეს, ვით იადონი მგოსანი,
6826 6712 მაშინვე იცნა, ავარდა მოშლილი, პერანგოსანი.
6827 6713  
6828 6714 აქამდის მიწყივ ენახა ქვაბს მისლვა მოტირალისა,
6829 6715 აწ გაუკვირდა დანახვა სიცილით მომღერალისა.
6830   ზარაღებული ავარდა, ცნობა უც ვითა მთრვალისა,
6831   არ იცის სმენა ამბისა ჯერთ მისგან სასურვალისა.
  6716 ზარ-აღებული ავარდა, ცნობა უც, ვითა მთრვალისა,
  6717 არ იცის სმენა ამბისა ჯერთ მისგან სასურვალისა.
6832 6718  
6833   მათ რა ნახეს, შემოჰყივლეს სიცილით და კბილთა ჩენით:
6834   ჰე, ასმათო, მოგვივიდა მოწყალება ღმრთისა ზენით;
6835   ვპოვეთ მთვარე დაკარგული, რაცა გწადდა, იგი ვქმენით,
  6719 მათ რა ნახეს, შემოჰყივლეს სიცილით და კბილთა ჩენით;
  6720 ჰე, ასმათო, მოგვივიდა მოწყალება ღმრთისა ზენით;
  6721 ვპოვეთ მთვარე დაკარგული, რაცა გწადდა, იგი ვქმენით;
6836 6722 აწ გავხედით ბედისაგან ცეცხლთა შრეტით, ჭირთა ლხენით!“
6837 6723  
6838   ავთანდილ ცხენსა გარდახდა ასმათის მოსახვევლად;
6839   მან მიჰყო ხელი ალვასა, შტო მოჰყვა მოსარხევლად,
6840   ყელსა და პირსა აკოცებს, არის ცრემლისა მფრქვეველად:
6841   რა სცანო, რა ჰქმენ, მიამბე, ვტირ შენი მოაჯე ველად“.
  6724 ავთანდილ ცხენსა გარდახდა ასმათის მოსახვევლად.
  6725 მან მიჰყო ხელი ალვასა, შტო მოჰყვა მოსარხევლად,
  6726 ყელსა და პირსა აკოცებს, არის ცრემლისა მფრქვეველად;
  6727 რა სცანო. რა ჰქმნეს, მიამბე, ვტირ შენი მოაჯე ველად“.
6842 6728  
6843 6729 ავთანდილ ასმათს უსტარი მისცა მისისა ზრდილისა,
6844   ალვისა შტოდამჭნარისა, მთვარისა ფერმიხდილისა;
6845   უთხრა, თუ: „ნახე ნაწერი მის პატიჟგარდახდილისა;
  6730 ალვისა შტო-დამჭნარისა, მთვარისა ფერ-მიხდილისა;
  6731 უთხრა თუ: „ნახე ნაწერი მის პატიჟ-გარდახდილისა;
6846 6732 მზე მოგვეახლა, მოგვეცა ჩვენ მოშორვება ჩრდილისა“.
6847 6733  
6848 6734 ასმათ რა ნახა უსტარი, ცნა მისი დანაწერობა,
6849   გაკვირდა, ზარმან აიღო, ათრთოლებს, ვითა ხელობა,
  6735 გაკვირდა, ზარმან აიღო, ათრთოლებს, ვითა ხელობა,
6850 6736 ტერფით თხემამდის გაუხდა მას მეტი საკვირველობა;
6851   იტყვის: „რა ვნახე, რა მესმის, არსმცა ამისი მრთელობა?!“
  6737 იტყვის: „ რა ვნახე, რა მესმის, არსმცა ამისი მრთელობა?!“
6852 6738  
6853 6739 ავთანდილ უთხრა: „ნუ გეშის, ეგე ამბავი მრთელია;
6854 6740 ლხინი მოგვეცა, მოგვშორდა ყოველი ჭირი ძნელია,
6855   მზე მოგვეახლა, უკუნი ჩვენთვის აღარა ბნელია,
6856   ბოროტსა სძლია კეთილმან, არსება მისი გრძელია!“
  6741 მზე მოგვეახლა,უკუნი ჩვენთვის აღარა ბნელია,
  6742 ბოროტსა სძლია კეთილმან, არსება მისი გრძელია!“
6857 6743  
6858 6744 ინდოთ მეფე მხიარული ასმათს რასმე უბრძანებდა;
6859 6745 ერთმანერთსა ეხვეოდეს, სიხარული ატირებდა;
6860 6746 ვარდსა ზედა ყორნის ბოლო ნამსა თხელსა აპკურებდა.
6861   კაცსა ღმერთი არ გასწირავს, თუცა კაცი შეიგებდა.
  6747 კაცსა ღმერთი არ გასწირავს, თუცა კაცი შეიგებდა.
6862 6748  
6863   ღმერთსა მისცეს დიდი მადლი, თქვეს: „გვიყოო, რაცა სჯობდა“.
6864   აწყა ვცანით, უარესსა პირი თქვენი არ გაბრჭობდა“,
6865   ინდოთ მეფე მხიარული ხელგანპყრობით ამას ხმობდა.
6866   ქვაბს შევიდეს მხიარული, ასმათ რასმე მასპინძლობდა.
  6749 ღმერთსა მისცეს დიდი მადლი, თქვეს: „ გვიყოო, რაცა სჯობდა;
  6750 აწყა ვცანით, უარესსა პირი თქვენი არ გაბრჭობდა“.
  6751 ინდოთ მეფე მხიარული ხელ-განპყრობით ამას ხმობდა.
  6752 ქვაბს შევიდეს მხიარული, ასმათ რასმე მასპინძლობდა.
6867 6753  
6868   ტარიელ ეტყვის: ავთანდილ, ისმინე სიტყვა ასები,
6869   გიამბობ რასმე ამბავსა, მოამბედ ნუ გენასები:
6870   მე ოდეს ქვაბნი წაუხვენ, დავხოცე დევთა დასები,
6871   მას აქათ მათი აქა ძეს საჭურჭლე ძვირნაფასები.
  6754 ტარიელ ეტყვის ავთანდილს: ისმინე სიტყვა ასები,
  6755 გიამბობ რასმე ამბავსა, მოამბედ ნუ გენასები:
  6756 მე ოდეს ქვაბნი წაუხვენ, დავხოცე დევთა დასები,
  6757 მას აქათ მათი აქა ძეს საჭურჭლე ძვირ-ნაფასები.
6872 6758  
6873   მე აგრე არა მინახავს, მართ ვითა არა მნდომია;
  6759 მე აგრე არა მინახავს, მართ ვითა არა მნდომია;
6874 6760 მოდი და გავხსნათ, შევიგნეთ, საჭურჭლე თუ რა ზომია“.
6875 6761 ეამა, ადგეს ორნივე, არცა ქვე ასმათ მჯდომია,
6876 6762 დალეწეს კარი ორმოცი, მათგან არ ზედა ომია.
6877 6763  
6878 6764 პოვეს საჭურჭლე უსახო, კვლა უნახავი თვალისა,
6879   მუნ იდვა რიყე თვალისა, ხელწმიდად განათალისა,
6880   ჩნდის მარგალიტი, ოდენი ბურთისა საბურთალისა;
6881   ვინმცა ქმნა რიცხვი ოქროსა, ვერვისგან დანათვალისა!
  6765 მუნ იდვა რიყე თვალისა, ხელ-წმიდად განათალისა,
  6766 ჩნდის მარგალიტი ოდენი ბურთისა საბურთალისა;
  6767 ვინმცა ქმნა რიცხვი ოქროსა, ვერვისგან დანათვალისა?!
6882 6768  
6883 6769 იგი სახლი ორმოცივე შიგან იყო გატენილი.
6884   პოვეს ერთი ზარახანა, აბჯრისათვის სახლად ქმნილი;
6885   მუნ აბჯარი ყოვლიფერი ასრე იდვა, ვითა მწნილი,
6886   შიგან ერთი კიდობანი დაბეჭდული, არგახსნილი.
  6770 პოვეს ერთი ზარახანა, აბჯრისათვის სახლად ქმნილი;
  6771 მუნ აბჯარი ყოვლი-ფერი ასრე იდვა, ვითა მწნილი,
  6772 შიგან ერთი კიდობანი დაბეჭდული, არ-გახსნილი.
6887 6773  
6888 6774 ზედა ეწერა: „აქა ძეს აბჯარი საკვირველიო,
6889   ჯაჭვ-მუზარადი ალმასი, ხრმალი ბასრისა მჭრელიო;
6890   თუ ქაჯნი დევთა შეებნენ, იყოს დღე იგი ძნელიო!
  6775 ჯაჭვ-მუზარადი, ალმასი, ხრმალი ბასრისა, მჭრელიო;
  6776 თუ ქაჯნი დევთა შეებნენ, იყოს დღე იგი ძნელიო;
6891 6777 უმისჟამისოდ ვინც გახსნას, არის მეფეთა მკლველიო“.
6892 6778  
6893 6779 კიდობანი გახსნეს, პოვეს მუნ აბჯარი სამი ტანი,
6894   რასაცა ვი შეიმოსენ მეომარნი სამნი ყმანი:
6895   ჯაჭვი, ხრმალი, მუზარადი, საბარკული მათი გვანი, –
  6780 რასაცა ვი შეიმოსენ მეომარნი სამნი ყმანი,
  6781 ჯაჭვი, ხრმალი, მუზარადი, საბარკული მათი გვანი, –
6896 6782 ზურმუხტისა ბუდებითა იყვნეს ვითა ლუსკუმანი.
6897 6783  
6898   თითომან თითო ჩაიცვეს, თავის-თავ გამოსცდიდიან,
6899   ჯაჭვ-მუზარადსა აბჯარ მართ ვერა ვერ მოჰკიდიან;
  6784 ითომან თითო ჩაიცვეს, თავის თავ გამოსცდიდიან,
  6785 ჯაჭვ-მუზარადსა, აბჯარსა მართ ვერა ვერ მოჰკიდიან;
6900 6786 ხრმალი რკინასა მოჰკრიან, ვით ბამბის მკედსა სჭრიდიან,
6901 6787 მათ უღირს ყოვლად ქვეყანად, შევატყვე, არ გაჰყიდიან.
6902 6788  
6903 6789 თქვეს: „ესე ნიშნად გვეყოფის, ვართო კარგითა ბედითა;
6904 6790 ღმერთმან მოგვხედნა თვალითა, ზეგარდმო მონახედითა“.
6905 6791 აიღეს იგი აბჯარი თავის-თავისა ქედითა,
6906   თითო მათ, ერთი ფრიდონის საძღვნობლად შეკრეს ღვედითა.
  6792 ითო მათ, ერთი ფრიდონის საძღვნობლად შეკრეს ღვედითა.
6907 6793  
6908 6794 ოქროც რამე წაიტანეს, მარგალიტი ღარიბები;
6909 6795 გამოვიდეს, გამობეჭდეს ორმოცივე საჭურჭლები.
6910   ავთანდილ თქვა: „ამას იქით დავამაგრო ხრმალა ნები,
  6796 ავთანდილ თქვა: „ამას იქით დავამაგრო ხრმალა ნები,
6911 6797 ამას ღამე არსად წავალ, რა გათენდეს, არ დავდგები“.
6912   ტარიელისა და ავთანდილისაგან წასლვა ფრიდონისასა
6913    
  6798 ტარიელისა და ავთანდილისაგან წასლვა ფრიდონისა
6914 6799 რა გათენდა, გაემართნეს, წაიტანეს ასმათ თანა,
6915 6800 ნურადინის ქვეყანამდის შეისვიან მათ უკანა;
6916   მუნ ვაჭარმან ოქროს ფასად ცხენი მისცა, არ უძღვანა;
  6801 მუნ ვაჭარმან ოქროს ფასად ცხენი მისცა, არ უძღვანა,
6917 6802 ავთანდილ კმა ყოლაუზად, სხვამცა ვინღა წაიტანა!
6918 6803  
6919   იარეს და ზედა შეჰხდეს ნურადინის მეჯოგეთა;
6920   ჯოგი ნახეს, მოეწონა, ფრიდონისთვის ეაგეთა.
  6804 იარეს და ზედა შეჰხდეს ნურადინის მეჯოგეთა;
  6805 ჯოგი ნახეს, მოეწონა ფრიდონისთვის ეაგეთა.
6921 6806 მუნ ავთანდილს ინდო ეტყვის: „გაქნევ კარგთა სიშმაგეთა,
6922 6807 მოდი, ფრიდონს ველაღობნეთ, ჯოგსა მისსა მოვადგეთა!
6923 6808  
6924   ჯოგი წაუღოთ, მოსრულნი ვესმით ჯოგისა წაღებად,
6925   გამოემართვის საომრად, ველთა სისხლია დაღებად,
6926   ანაზდა გვიცნობს, გაკრთების, გულსა შელამის დაღებად, –
6927   ამოა კარგი ლაღობა, ლაღსა შე-ვე-იქს ლაღებად“.
  6809 ჯოგი წაუღოთ, მოსრულნი ვესმით ჯოგისა წაღებად,
  6810 გამოემართვის საომრად, ველთა სისხლია დაღებად,
  6811 ანაზდა გვიცნობს, გაკრთების, გულსა შელამის დაღებად, –
  6812 ამოა კარგი ლაღობა, ლაღსა შე-ვე-იქს ლაღებად“.
6928 6813  
6929 6814 დაუწყეს პყრობა ტაიჭთა ფრიდონის უკეთესებსა.
6930 6815 მუნ მეჯოგეთა ფანოსი შეექმნა, ეკრა კვესებსა;
6931   უყივლეს: „ვინ ხართ, მოყმენო, ვინ იქთ საქმესა ზესებსა?
  6816 უყივლეს: „ვინ ხართ, მოყმენო, ვინ იქთ საქმესა ზესებსა?
6932 6817 ჯოგი მისია, ვინ მტერსა ჰკრავს ხრმალსა, არ აკვნესებსა“.
6933 6818  
6934 6819 მათ მშვილდები დაიწვადეს, მეჯოგეთა გაეკიდნეს.
6935 6820 მეჯოგენი მიიზახდეს, ხმანი მათნი გაადიდნეს:
6936   გვიშველეთო, გვიშველეთო, მეკობრეთა ამოგვწყვიდნეს!“
  6821 გვიშველეთო, გვიშველეთო, მეკობრეთა ამოგვწყვიდნეს!“
6937 6822 ხმა შეიქმნა, შეიყარნეს, ფრიდონს ჰკადრეს, არ დარიდნეს.
6938 6823  
6939 6824 შეეკაზმა ფრიდონ, შეჯდა, შეკაზმული გამოვიდა.
6940 6825 ხმა შეიქმნა, შეიყარნეს, რაზმი ველთა დაჰფარვიდა.
6941 6826 იგი მზენი მოეგებნეს, ვის ზამთარი ვერ დაზრვიდა;
6942 6827 დაეხურა ზარადები, პირსა მათსა უფარვიდა.
6943 6828  
6944 6829 რა ტარიელ ფრიდონ იცნა, თქვა: „ვნახეო, ვინცა მინა“.
6945   მუზარადი მოიხადა, გაიღიმა, გაიცინა;
  6830 მუზარადი მოიხადა, გაიღიმა, გაიცინა;
6946 6831 ფრიდონს უთხრა: „რასა ლამი, ჩვენი მოსლვა რას გეწყინა?
6947 6832 პურად ავი მასპინძელი მოგვეგებვი ომად წინა!“
6948 6833  
6949   ფრიდონ ფიცხლა გარდაიჭრა, დავარდა და თაყვანისცა, –
  6834 ფრიდონ ფიცხლა გარდაიჭრა, დავარდა და თაყვანი-სცა, –
6950 6835 იგინიცა გარდაუხდეს, მოეხვივნეს, – აკოცისცა.
6951   ფრიდონ ღმერთსა ხელპყრობით უსაზომო მადლი მისცა;
  6836 ფრიდონ ღმერთსა ხელ-აღპყრობით უსაზომო მადლი მისცა;
6952 6837 დიდებულნი აკოცებდეს, იცნობდიან იგი ვისცა.
6953 6838  
6954 6839 ფრიდონ უთხრა: „რასა სდეგით? მოგელოდი უწინარე,
6955 6840 მე მზა ვარო, სამსახური თქვენი რამცა დავიზარე!“
6956   ჰგვანდა, თუცა შეყრილ იყვნეს ორნი მზენი, ერთი მთვარე,
  6841 ჰგვანდა, თუცა შეყრილ იყვნეს ორნი მზენი, ერთი მთვარე,
6957 6842 ერთმანერთი დააშვენეს, გაემართნეს, იქცეს გარე.
6958 6843  
6959 6844 ფრიდონის სახლსა გარდახდეს ორნივე, ტურფად გებულსა.
6960   ტარიელ დაჯდ აჯდოოქსინოგარდაგებულსა;
6961   ლოს დასვამს ავთანდილს, ისს ძმადშეფიცებულსა;
  6845 ახლოს დაისვამს ავთანდილს, ისსძმდ-შეფიცებულსა:
  6846 რიელ დაჯდა აჯდომს, ოქსინო-გარდაგბულსა:
6962 6847 მათ უძღვნეს იგი აბჯარი ფრიდონს, ჭაბუკად ქებულსა.
6963 6848  
6964 6849 უთხრეს: „ჯერთ ჟამად არა გვაქვს სხვა შენთვის არმაღანია,
6965 6850 მაგრა ტურფანი მრავალნი ქვე სამე გვისხენ სხვანია“.
6966 6851 მან დასდვა პირი მიწასა, არ დაიყოვნა ხანია:
6967   ჩემთვის ამისი ბოძება არს თქვენი შესაგვანია“.
  6852 ჩემთვის ამისი ბოძება არს თქვენი შესაგვანია“.
6968 6853  
6969 6854 გამოისვენეს მას ღამით ფრიდონის მასპინძლობითა;
6970 6855 აბანოს ბანნა, აავსნა შესამოსლისა ძღვნობითა,
6971 6856 დამოსნა ტურფა-ტურფითა, ერთმანერთისა მჯობითა,
6972 6857 თვალ-მარგალიტი ღარიბი უძღვნა ოქროსა გობითა.
6973 6858  
6974   უთხრა: თუ: „ესე სიტყვაა ავისა მასპინძელისა,
  6859 უთხრა, თუ: „ესე სიტყვაა ავისა მასპინძელისა,
6975 6860 ჰგავს, მომწყენოდეს სტუმრობა თქვენ ბრძნისა, ვითა ხელისა,
6976 6861 მაგრა აწ ყოვნა არ ვარგა, წავლა სჯობს გზისა გრძელისა,
6977   თუ ქაჯნი მოგვესწრებიან, საეჭვი არს სიძნელისა.
  6862 თუ ქაჯნი მოგვესწრებიან, საეჭვი არს სიძნელისა.
6978 6863  
6979   დიდთა რას ვაქნევთ ლაშქართა? კარგნი გვინდან და ცოტანი;
  6864 დიდთა რას ვაქნევთ ლაშქართა? კარგნი გვინდან და ცოტანი;
6980 6865 სამასი კაცი გვეყოფის, წავიდეთ მართ მეოტანი;
6981 6866 ჩვენ ქაჯეთს ქაჯთა საომრად დავაგნეთ ხრმალთა კოტანი,
6982 6867 მას ადრე ვჰპოვებთ, ვისიცა მოგვკლავს ალვისა, მო-, ტანი.
6983 6868  
6984   ქაჯეთს ერთხელ კვლაც ყოფილ ვარ, ნახავთ, თქვენცა გემაგრების;
  6869 ქაჯეთს ერთხელ კვლაც ყოფილვარ, ნახავთ, თქვენცა გემაგრების;
6985 6870 ყოვლგნით კლდეა, გარეშემო მტერი ვერა მოადგების;
6986   თუ იდუმალ არ შეუვალთ, ცხადად შებმა არ ეგების,
  6871 თუ იდუმალ არ შეუვალთ, ცხადად შებმა არ ეგების,
6987 6872 მით ლაშქარი არად გვინდა, რაზმი მალვით ვერ მოგვყვების“.
6988 6873  
6989 6874 იგინიცა დაემოწმნეს ამა მისსა ნაუბარსა.
6990   მუნ დააგდეს ქალი ასმათ, ფრიდონ მისცემს საჩუქარსა.
6991   თვით სამასსა ცხენოსანსა წაიტანდეს, გმირთა დარსა.
  6875 მუნ დააგდეს ქალი ასმათ; ფრიდონ მისცემს საჩუქარსა.
  6876 თვით სამასსა ცხენოსანსა წაიტანდეს, გმირთა დარსა;
6992 6877 ბოლოდ ღმერთი გაუმარჯვებს ყოვლსა, პირველ შენაზარსა.
6993 6878  
6994 6879 ზღვა გაიარეს სამთავე ერთგან ძმად შეფიცებულთა;
6995   ფრიდონ გზა იცის, იარეს დღისით და ღამით რებულთა.
  6880 ფრიდონ გზა იცის, იარეს, დღისით და ღამით რებულთა.
6996 6881 ფრიდონ თქვა: „ვახლავთ არეთა ჩვენ, ქაჯეთს მიახლებულთა,
6997   აქათგან ღამით ვლა გვინდა მით არას გამჟღავნებულთა“.
  6882 აქათგან ღამით ვლა გვინდა, მით არას გამჟღავნებულთა“.
6998 6883  
6999 6884 ამა ფრიდონის თათბირსა სამნივე ერთგან ზმიდიან:
7000   რა გაუთენდის, დადგიან და ღამით ფიცხლა ვლიდიან;
7001   მივიდეს, აჩნდა ქალაქი, მცველთა ვერ დასთვალვიდიან,
  6885 რა გაუთენდის, დადგიან და ღამით ფიცხლა ვლიდიან;
  6886 მივიდეს, აჩნდა ქალაქი. მცველთა ვერ დასთვალვიდიან.
7002 6887 გარე კლდე იყო, გუშაგთა ხმა ჯარვით გაადიდიან.
7003 6888  
7004   ყოვლგნით მგრგვალი, შეუვალი, არსით იყო ყოლა პირი.
7005   სამთა კართა ცხრა ათასი ზედა სცვიდა მოყმე გმირი,
7006   შუა ციხე ამართული, კლდე კეკლუცი, არ დუხჭირი,
7007   გვირაბითა შესავალი, ახვრეტილი, ვითა სტვირი.
7008    
7009 6889 გვირაბის კარსა ჭაბუკი ათი ათასი მცველია.
7010 6890 მათ ლომთა ნახეს ქალაქი, მთვარე დგას მუნ ნათელია;
7011   თქვეს: ვითათბიროთ, ვითა ვქმნათ, აწ გამორჩევა ძნელია;
  6891 თქვეს:ვითათბიროთ, ვითა ვქმნათ, აწ გამორჩევა ძნელია;
7012 6892 ასი ათასსა აჯობებს, თუ გამორჩევით მქმნელია“.
7013 6893 თათბირი ნურადინ-ფრიდონისა
7014    
7015   ფრიდონ თქვა: „ვიტყვი სიტყვასა, ვეჭვ, ჩემი არ დამცარია:
  6894 ფრიდონ თქვა: „ვიტყვი სიტყვასა, ვეჭვ, ჩემი არ დამცარია;
7016 6895 ჩვენ ცოტანი ვართ, ქალაქი დიდთაგან საომარია;
7017   პირსპირ ომი არ ძალგვიც, არ ჟამი საკვეხარია.
7018   ათას წელ ვერსით შეუვალთ, თუ ზედ დაგვიხშან კარია.
  6896 პირსპირ ომი არ ძალგვიც, არ-ჟამი საკვეხარია,
  6897 ათას წელ ვერსით შეუვალთ, თუ ზედ დაგვიხშან კარია.
7019 6898  
7020   ჩემსა სიმცროსა გამზრდელნი სამუშაითოდ მზრდიდიან,
7021   მასწავლნეს მათი საქმენი, მახლტუნებდიან, მწვრთიდიან;
7022   ასრე გავიდ საბელსა, რომ თვალი ვერ მომკიდიან,
7023   ვინცა მჭვრეტდიან ყმაწვილნი, იგიცა ინატრიდიან.
  6899 ჩემსა სიმცროსა გამზრდელნი სამუშაითოდ მზრდიდიან.
  6900 მასწავლნეს მათი საქმენი, მახლტუნებდიან, მწვრთიდიან;
  6901 ასრე გავიდ საბელსა, რომ თვალი ვერ მომკიდიან,
  6902 ვინცა მჭვრეტდიან ყმაწვილნი? იგიცა ინატრიდიან.
7024 6903  
7025   აწ ვინცა ვიცით უკეთ შეტყორცა საგდებელისა,
7026   მან ერთსა ბურჯსა გარდვაგდოთ წვერი საბლისა გრძელისა,
7027   მას ზედა გავლა ასრე მიჩს, ვითა გარბენა ველისა,
  6904 აწ ვინცა ვიცით უკეთ შეტყორცა საგდებელისა,
  6905 მან ერთსა ბურჯსა გარდვაგდოთ წვერი საბლისა გრძელისა,
  6906 მას ზედა გავლა ასრე მიჩს, ვითა გარბენა ველისა,
7028 6907 თქვენ ჭირად გიყო შიგანთა პოვნა კაცისა მრთელისა.
7029 6908  
7030   აბჯრითა გავალ, არად მიჩს ჭირად გატანა ფარისა;
  6909 აბჯრითა გავა არად მიჩს ჭირად  გატანა ფარისა;
7031 6910 შიგან ჩავხლტები კისკასად, ვეცემი მსგავსად ქარისა,
7032 6911 ლაშქართა დავხოც, გავახვამ, ნახოთ გაღება კარისა!
7033 6912 თქვენცა მუნ მოდით, სადაცა გესმას ზრიალი ზარისა“.
7034 6913 თათბირი ავთანდილისა
7035    
7036   ავთანდილ უთხრა: „ჰე, ფრიდონ, მოყვასნი ვერ გიჩივიან:
  6914 ავთანდილ უთხრა: „ჰე, ფრიდონ, მოყვასნი ვერ გიჩივიან;
7037 6915 ლომთა მკლავთაგან იმედი გაქვს, არა წყლულნი გტკივიან;
7038   სთათბირობ ძნელა თათბირა, მტერთა ივაგლახ-ივიან,
7039   მაგრა თუ გესმის, გუშაგნი რა ახლო-ახლო ყივიან!
  6916 სთათბირობ ძნელა თათბირcა, მტერთა ივაგლახივიან,
  6917 მაგრა თუ გესმის, გუშაგნი რა ახლოახლო ყივიან!
7040 6918  
7041   რა გახვიდოდე, გუშაგთა ესმის აბჯრისა ჩხერება,
7042   გიგრძნობენ, თოკსა მოჰკვეთენ, ამის ხამს დაჯერება;
  6919 რა გახვიდოდე, გუშაგთა ესმის აბჯრისა ჩხერება,
  6920 გიგრძნობენ, თოკსა მოჰკვეთენ, ამის ხამს დაჯერება;
7043 6921 წაგიხდეს ცუდად ყველაი, დაგრჩეს ცუდიღა ფერება,
7044   ეგე თათბირი არ ვარგა, სხვაებრ ვქმნათ თავის ტერება.
  6922 ეგე თათბირი არ ვარგა, სხვაებრ ვქმნათ თავის ტერება.
7045 6923  
7046   სჯობს, დადეგით დამალულნი თქვენ ადგილსა იდუმალსა,
  6924 სჯობს, დადეგით დამალულნი თქვენ ადგილსა იდუმალსა,
7047 6925 ისი კაცნი არ იჭირვენ მგზავრსა, ქალაქს შემავალსა,
7048   სავაჭროა შევეკაზმი, ვიქ საქმესა სამუხთალსა,
7049   ერთსა ჯორსა გარდავჰკიდებ მუზარადსა, ჯაჭვსა, ხრმალსა.
  6926 სავაჭროა შევეკაზმი, საქმესა ვიქმ მე მუხთალსა.
  6927 ერთსა ჯორსა გარდავჰკიდებ მუზარადსა, ჯაჭვსა, ხრმალსა.
7050 6928  
7051   სამთავე შესლა არ ვარგა, თუ გვიგრძნან, არს სათუები;
  6929 სამთავე შესლა არ ვარგა, თუ გვიგრძნან, არს სათუები;
7052 6930 მე მარტო შევალ ვაჭრულად და კარგად შევეტყუები,
7053 6931 მალვით ჩავიცვამ აბჯარსა, გავჩნდები, გავეცრუები,
7054   ღმერთმან ქმნას, უხვად ვადინო შიგნით სისხლისა რუები!
  6932 ღმერთმან ქმნას, უხვად ვადინო შიგნით სისხლისა რუები!
7055 6933  
7056   შიგანთა მცველთა მოვიცლი მე უნახავად ჭირისად,
7057   თქვენ გარეთ კართა ეცეით ყოველნი მსგავსად გმირისად;
  6934 შიგანთა მცველთა მოვიცლი მე უნახავად ჭირისად,
  6935 თქვენ გარეთ კართა ეცეით, ყოველნი მსგავსად გმირისად;
7058 6936 კლიტეთა დავლეწ, გავახვამ, დამიდგამს ვერ ქვიტკირი სად.
7059 6937 თუ რა სხვა სჯობდეს, თქვენ ბრძანეთ, ვარ მრჩევლად ამა პირისად“.
7060 6938 თათბირი ტარიელისა
7061    
7062 6939 ტარიელ უთხრა: „მე თქვენი ვცან გმირთა მეტი გმირობა,
7063   თქვენსა ძალ-გულსა თქვენივე ჰგავს თათბირობა, პირობა;
  6940 თქვენსა ძალ გულსა თქვენივე ჰგავს თათბირობა, პირობა;
7064 6941 ვიცი, გწადს ომი ფიცხელი, არ ცუდი ხრმალთა ღირობა,
7065 6942 კაციმცა მაშინ თქვენ გახლავს, რა ომმან ქმნას გაჭირობა.
7066 6943  
7067   მაგრა იყვენით ჩემთვისცა საქმისა რასმე რჩევითა:
7068   ხმა ესმას ჩემსა ხელმქმნელსა, ზედა გარდმოდგეს მზე ვითა,
  6944 მაგრა იყვენით ჩემთვისცა საქმისა რასმე რჩევითა:
  6945 ხმა ესმას ჩემსა ხელ-მქმნელსა, ზედა გარდმოდგეს მზე ვითა,
7069 6946 თქვენ გქონდეს ომი ფიცხელი, უომრად მნახოს მე ვითა?
7070   ესე მე დამსვრის, ნუ უბნობთ სიტყვითა თქვენ სათნევითა.
  6947 ესე მე დამსვრის, ნუ უბნობთ სიტყვითა თქვენ სათნევითა.
7071 6948  
7072   მაგა თათბირსა ესე სჯობს, ვქმნათ ჩემი მონახსენები:
7073   გავიყოთ კაცი ას-ასი, რა ღამე ჩნდეს ნათენები,
7074   სამთავე სამგნით მივმართოთ, ფიცხლა დავსხლიტოთ ცხენები,
7075   მოგვეგებვიან, ვემცრობით, ჩვენ ხრმალსა მივსცეთ მძლე ნები.
  6949 მაგა თათბირსა ესე სჯობს, ვქმნათ ჩემი მონახსენები:
  6950 გავიყოთ კაცი ას ასი, რა ღამე ჩნდეს ნათენები,
  6951 სამთავე სამგნით მივმართოთ, ფიცხლად ავსხლიტოთ ცხენები;
  6952 მოგვეგებვიან, ვემცრობით, ჩვენ ხრმალსა მივსცეთ მძლე ნები.
7076 6953  
7077   ფიცხლა შევებნეთ, შევსჯარნეთ, ვერ მოგვასწრებენ კარებსა,
  6954 ფიცხლა შევებნეთ, შევსჯარნეთ, ვერ მოგვასწრებენ კარებსა,
7078 6955 სამთაგან ერთი შეუვალთ, სხვა გარეთ ვსცემდეთ გარებსა,
7079 6956 მან ერთმან შიგნით შიგანნი მივსცნეთ სისხლისა ღვარებსა,
7080   ხელი კვლა ვხადოთ აბჯარსა, მას ჩვენგან მძლედ ნახმარებსა“.
  6957 ხელი კვლა ვხადოთ აბჯარსა, მას ჩვენგან მძლედ ნახმარებსა“.
7081 6958  
7082   ფრიდონ უთხრა: „შემიგნია, გაიგია, ვიცი მე, რა:
  6959 ფრიდონ უთხრა: „შემიგნია, გაიგია, ვიცი მე რა,
7083 6960 მაგა ცხენსა ჩემეულსა მოასწრებენ კართა ვერა;
7084 6961 ოდეს გიძღვენ, არ ვიცოდი, ქაჯეთს გვინდა ქაჯთა მზერა,
7085   თვარა ყოლა არ გიძღვნიდი, ჩემი გითხრა სიძუნწე რა“.
  6962 თვარა ყოლა არ გიძღვნიდი, ჩემი გითხრა სიძუნწე რა.
7086 6963  
7087 6964 ფრიდონ ლაღი ამხანაგობს საუბართა ესოდენთა.
7088   ამას ზედა გაიცინნეს მათ წყლიანთა, სიტყვაბრძენთა,
7089   ერთმანეთსა ელაღობნეს ლაღობათა, მათთა მშვენთა,
  6965 ამას ზედა გაიცინნეს მათ წყლიანთა, სიტყვა-ბრძენთა,
  6966 ერთმანეთსა ელაღობნეს ლაღობათა, მათთა მშვენთა,
7090 6967 გარდახდეს და დაეკაზმნეს, უკეთესთა შესხდეს ცხენთა.
7091 6968  
7092   კვლა ერთმანერთსა მიუგეს სიტყვები არპირმკვახები,
  6969 კვლა ერთმანერთსა მიუგეს სიტყვები არ პირ-მკვახები,
7093 6970 დაასკვნეს იგი თათბირი, ტარიას განაზრახები:
7094 6971 გაიყვეს კაცი ას-ასი, ყველაი გმირთა სახები,
7095   ცხენებსა შესხდეს, აიღეს მათ მათი ჩალაბახები.
  6972 ცხენებსა შესხდეს, აიღეს მათ მათი ჩაბალახები.
7096 6973  
7097 6974 იგი ჭაბუკნი შუქითა ვნახენ მზისაცა მეტითა;
7098 6975 მათ სამთა შვიდნი მნათობნი ჰფარვენ ნათლისა სვეტითა;
7099   ტარიელ შავსა ზედა ზის ტანითა მით წერწეტითა;
  6976 ტარიელ შავსა ზედა ზის ტანითა მით წერწეტითა,
7100 6977 დალივნეს მტერნი ომითა, ვითა მჭვრეტელნი ჭვრეტითა.
7101 6978  
7102 6979 ჩემი აწ ესე ნათქვამი მათი სახე და დარია:
7103 6980 რა ზედა წვიმდენ ღრუბელნი და მთათა ატყდეს ღვარია,
7104 6981 მოვა და ხევთა მოგრაგნის, ისმის ზათქი და ზარია,
7105   მაგრა რა ზღვაა შეერთვის, მაშინ ეგრეცა წყნარია.
  6982 მაგრა რა ზღვაა შეერთვის, მაშინ ეგრეცა წყნარია.
7106 6983  
7107   თუცა ფრიდონ და ავთანდილ სიკეთემიუწდომნია,
  6984 თუცა ფრიდონ და ავთანდილ სიკეთე-მიუწდომნია,
7108 6985 მაგრა ტარიას შებმანი არვისგან მოსანდომნია;
7109   მზე მნათობთაცა დაჰფარავს, არცაღა ნათლად ხომნია.
7110   აწ იყურებდთ, მსმენელნო, გესმნე ფიცხელნი ომნია!
  6986 მზე მნათობთაცა დაჰფარავს, არცაღა ნათლად ხომნია,
  6987 აწ იყურებდთ, მსმენელნო, გესმნე ფიცხელნი ომნია.
7111 6988  
7112   სამთავე სამად გაიყვეს, თითომან თითო კარები;
  6989 სამთავე სამად გაიყვეს, თითომან თითო კარები;
7113 6990 თანა ჰყვა კაცი სამასი, ყველაი გმირთა დარები.
7114   მას ღამით უქმნეს სადარნო, უცრუო, ანაჩქარები,
  6991 მას ღამით უქმნეს სადარნო, უცრუო, ანაჩქარები.
7115 6992 გათენდა, გაჩნდეს, მიმართეს, თავის-თავ ჰქონდა ფარები.
7116 6993  
7117   პირველ ამოდ მიდიოდეს მგზავრთა რათმე მაგიერად,
7118   მათ შიგანთა ვერა უგრძნეს, ვერცა დახვდეს გულხმიერად;
7119   გულსა შიში არა ჰქონდა, ამოდ დგეს და ნებიერად;
7120   მიდგეს გარეთ, მუზარადნი დაიხურეს ჟამიერად;
  6994 პირველ ამოდ მიდიოდეს მგზავრთა რათმე მაგიერად.
  6995 მათ შიგანთა ვერა უგრძნეს, ვერცა დახვდეს გულხმიერად;
  6996 გულსა შიში არა ჰქონდა, ამოდ დგეს და ნებიერად,
  6997 მიდგეს გარეთ, მუზარადნი დაიხურეს ჟამიერად.
7121 6998  
7122   ანაზდა ცხენი გაქუსლეს, მათრახმან შექმნა წრიალი.
7123   რა ნახეს, კარნი გაახვნეს, ქალაქით გახდა ზრიალი,
7124   სამთავე სამგნით მიმართეს, თავსა მით უყვეს რიალი,
  6999 ანაზდა ცხენი გაქუსლეს, მათრახმან შექმნა წრიალი.
  7000 რა ნახეს, კარნი გაახვნეს, ქალაქით გახდა ზრიალი.
  7001 სამთავე სამგნით მიმართეს, თავსა მით უყვეს რიალი.
7125 7002 იკრეს ნობსა და დაბდაბსა, შეიქმნა ბუკთა ტკრციალი.
7126 7003  
7127 7004 მაშინ ქაჯეთს მოიწია უსაზომო რისხვა ღმრთისა:
7128 7005 კრონოს, წყრომით შემხედველმან, მოიშორვა სიტკბო მზისა;
7129 7006 მათვე რისხვით გარდუბრუნდა ბორბალი და სიმგრგვლე ცისა,
7130 7007 ველნი მკვდართა ვერ იტევდეს, გადიადდა ჯარი მკვდრისა.
7131 7008  
7132 7009 კაცსა უკრავად დაბნედდის ხმა ტარიელის ხაფისა,
7133 7010 აბჯარსა ფრეწდის, გაცუდდა სიმაგრე ჯავშან-ქაფისა.
7134   სამგნითვე კართა შესჯარნეს, ჭირი არ ნახეს კაფისა,
  7011 სამგნითვე კართა შესჯარნეს, ჭირი არ ნახეს კაფისა,
7135 7012 რა ქალაქს შეხდეს, შეიქმნა სიხარკე ციხეს სწრაფისა.
7136 7013  
7137   ავთანდილ და ლომი ფრიდონ შიგნით ერთგან შეიყარნეს,
  7014 ავთანდილ და ლომი ფრიდონ შიგნით ერთად შეიყარნეს,
7138 7015 მტერნი სრულად აეწყვიდნეს, სისხლნი მათნი მოეღვარნეს,
7139 7016 უყივლეს და ერთმანერთი ნახეს, დიდად გაეხარნეს,
7140 7017 თქვეს: „ტარიელ რა იქმნაო?“ მისად ჭვრეტად თვალნი არნეს.
7141 7018  
7142 7019 ერთმანცა არა იცოდა, ვერა ცნეს ტარიერისა.
7143   ციხსა კარსა მიმართეს, რიდი არ ჰქონდა მტერისა;
  7020 ციხსა კარსა მიმართეს, რიდი არ ჰქონდა მტერისა;
7144 7021 მუნ ნახეს რიყე აბჯრისა, ნალეწი ხრმალთა წვერისა,
7145 7022 ათი ათასი ნობათი, უსულო, მსგავსი მტვერისა.
7146 7023  
7147 7024 ციხისა მცველი ყველაი იდვა მართ ვითა სნეული,
7148 7025 თავით ფერხამდის დაჭრილი, აბჯარი მუნ დახეული,
7149   ციხისა კარნი გახმულნი, კართა ნალეწი სრეული,
  7026 ციხისა კარნი გახმულნი, კართა ნალეწი სრეული,
7150 7027 ცნეს ნაქმრად ტარიელისად, თქვეს: „საქმე არს მისეული“.
7151 7028  
7152   გზანი დახვდეს შეკაულნი, შევიდეს და გაძვრეს ხვრელსა,
  7029 გზანი დახვდეს შეკაზმულნი, შევიდეს და გაძვრეს ხვრელსა,
7153 7030 ნახეს, მზისა შესაყრელად გამოეშვა მთვარე გველსა,
7154 7031 მუზარადი მოეხადა, შვენის აკრვა თმასა ლელსა,
7155   მკერდი მკერდსა შეეწება, გარდაეჭდო ყელი ყელსა,
  7032 მკერდი მკერდსა შეეწება, გარდაეჭდო ყელი ყელსა.
7156 7033  
7157 7034 ეხვეოდეს ერთმანერთსა, აკოცეს და ცრემლნი ღვარნეს;
7158   ამას ჰგვანდეს, ოდეს ერთგან მუშთარ, ზუალ შეიყარნეს.
  7035 ამას ჰგვანდეს, ოდეს ერთგან მუშთარ, ზუალ შეიყარნეს;
7159 7036 მზე რა ვარდსა შემოადგეს, დაშვენდეს და შუქნი არნეს,
7160   აქანამდის ჭირნახულთა ამას იქით გაიხარნეს.
  7037 აქანამდის ჭირ-ნახულთა ამას იქით გაიხარნეს.
7161 7038  
7162   მათ ერთმანერთსა აკოცეს, დგანან ყელგარდაჭდობილნი.
7163   კვლა შეეწებნეს ხშირ-ხშირად ვარდნი ბაგეთა პობილნი.
  7039 მათ ერთმანერთსა აკოცეს, დგანან ყელ-გარდაჭდობილნი.
  7040 კვლა შეეწებნეს ხშირ-ხშირად ვარდნი ბაგეთა პობილნი.
7164 7041 აწ ესენიცა გავიდეს, შეკრბეს სამნივე ძმობილნი,
7165 7042 მას მზესა მისცეს სალამი, წადგეს მართ ვითა ხმობილნი.
7166 7043  
7167 7044 მზე მოეგება პირითა ტურფითა, მოცინარითა,
7168 7045 აკოცა მისთა მეშველთა ლაღმან ცნობითა წყნარითა,
7169 7046 მათ მდაბლად მადლი უბრძანა სიტყვითა მით ნარნარითა,
7170   ორნივე ერთგან უბნობდეს ტურფითა საუბარითა.
  7047 ორნივე ერთგან უბნობდეს ამოთა საუბარითა.
7171 7048  
7172 7049 ტარიელსცა უსალამეს, მას ალვისა მორჩსა ვით ხეს,
7173   მიულოცეს გამარჯვება, ერთმანერთი მოკითხეს;
  7050 მიულოცეს გამარჯვება, ერთმანერთი მოკითხეს;
7174 7051 არა სჭირდა, არ ინანეს, რომ აბჯარი არ გაითხეს,
7175   თავნი მათნი გაალომნეს, მათი მბრძოლი იშვლეს, ითხეს.
  7052 თავნი მათნი გაალომნეს, მათი მბრძოლი იშვლეს, ითხეს.
7176 7053  
7177 7054 სამასისა კაცისაგან ას-სამოცი შეჰყოლოდა;
7178   ფრიდონს უმძიმს სპათა მისთა, მაგრა ერთ კერძ უხაროდა.
  7055 ფრიდონს უმძიმს სპათა მისთა, მაგრა ცალ-კერძ უხაროდა:
7179 7056 მონახეს და არ აცოცხლეს, რაცა მბრძოლი დარჩომოდა,
7180   რომე პოვნეს საჭურჭლენი, აწმცა თვალით ვით ითქმოდა!
  7057 რომე პოვნეს საჭურჭლენი, აწმცა თვალით ვით ითქმოდა!
7181 7058  
7182   მოკრიფეს ჯორი, აქლემი, რაცა ვით პოვეს მალები:
  7059 მოკრიფეს ჯორი, აქლემი, რაცა ვით პოვეს მალები;
7183 7060 სამიათასსა აჰკიდეს მარგალიტი და თვალები,
7184 7061 თვალი ყველაი დათლილი, იაგუნდი და ლალები,
7185 7062 იგი მზე შესვეს კუბოსა, არს მათგან განაკრძალები.
7186 7063  
7187 7064 სამოცი კაცი დააგდეს ქაჯეთს ციხისა მცველია,
7188   წამოიყვანეს იგი მზე, მათიღა წაგვრა ძნელია,
7189   ზღვათა ქალაქსა დამართეს, თუცა გზა მუნით გრძელია,
  7065 წამოიყვანეს იგი მზე, მათიღა წაგვრა ძნელია;
  7066 ზღვათა ქალაქსა დამართეს, თუცა გზა მუნით გრძელია,
7190 7067 თქვეს: „ფატმან ვნახოთ, მუქაფა გვაც მისი გარდუხდელია“.
7191 7068 ტარიელისაგან ზღვათა მეფისას მისლვა
7192    
7193   ზღვათა მეფსა წინაშე გაგზავნა მახარობელი,
  7069 ზღვათა მეფსა წინაშე გაგზავნა მახარობელი,
7194 7070 შესთვალა: „მოვალ ტარიელ, მტერთა მძლე, მოსრვით მსპობელი;
7195 7071 ქაჯეთით მომყავს ჩემი მზე, ჩემი ლახვართა მსობელი;
7196   მწადიან, გნახნე პატივით, ვითა მამა და მშობელი.
  7072 მწადიან, გნახნე პატივით, ვითა მამა და მშობელი.
7197 7073  
7198   აწ მე მაქვს ქაჯთა ქვეყანა და მათი დანადებია;
  7074 აწ მე მაქვს ქაჯთა ქვეყანა და მათი დანადებია;
7199 7075 მეფეო, კარგი ყველაი მე თქვენგან წამკიდებია;
7200 7076 ფატმანს უხსნია ჩემი მზე, სდედებია და სდებია,
7201   მისად მუქფად რა გიძღვნა? მძულს ცუდი ნაქადებია.
  7077 მისად მუქფად რა გიძღვნა? მძულს ცუდი ნაქადებია!“
7202 7078  
7203   მოდი, გვნახენ, გავიარდეთ ქვეყანასა შენსა ვირე,
  7079 მოდი, გვნახენ, გავიარდეთ ქვეყანასა შენსა ვირე,
7204 7080 სრულად ქაჯთა სამეფოსა გიძღვნი, ჩემგან შეიწირე,
7205 7081 კაცნი შენნი შეაყენენ, ციხე მაგრად დაიჭირე,
7206   მე ვისწრაფი, ვერა გნახავ, შენ წამოდი, ჩემ კერძ ირე.
  7082 მე ვისწრაფი, ვერა გნახავ, შენ წამოდი, ჩემ კერძ ირე.
7207 7083  
7208   თქვენ უბრძანეთ ჩემ მაგიერ უსენს, ქმარსა ფატმანისსა,
  7084 თქვენ უბრძანეთ ჩემ მაგიერ უსენს, ქმარსა ფატმანისსა,
7209 7085 გამოგზავნოს, ეამების ნახვა მისი ხსნილსა მისსა;
7210 7086 მისგან კიდე ინატრიდა ჭვრეტასამცა სხვადღა ვისსა,
7211   ვინ მზესაცა უნათლეა, ასე ვითა ბროლი ფისსა!“
  7087 ვინ მზესაცა უნათლეა, ასე ვითა ბროლი ფისსა!“
7212 7088  
7213 7089 რა კაცი ტარიელისა ესტუმრა ზღვათა მფლობელსა, –
7214   წესია, გული გაჰკრთების ამბავსა გასაკრთობელსა,
  7090 წესია, გული გაჰკრთების ამბავსა გასაკრთობელსა –
7215 7091 მისცა მადლი და დიდება ღმერთსა, მართლისა მბრჭობელსა,
7216 7092 მაშინვე შეჯდა, არ უნდა მისლვა სხვასაღა მხმობელსა.
7217 7093  
7218 7094 ბარგი აჰკიდა, გააგო ქმნა ქორწილისა მათისა,
7219   მას მიაქვს რიცხვი ტურფათა, არს სიდიადე სათისა;
  7095 მას მიაქვს, რიცხვი ტურფათა, არს-სიდიადე სათისა;
7220 7096 ფატმან ჰყავს თანა, იარეს სავალი დღისა ათისა;
7221 7097 უხარის ნახვა ლომისა და მზისა, ხმელთა მნათისა.
7222 7098  
7223 7099 შორს გაეგებნეს სამნივე დიდსა მეფესა ზღვათასა,
7224 7100 გარდახდეს, მდაბლად აკოცეს, გა-რე-სწყდეს ჯარსა სპათასა;
7225   შეასხეს ქება ტარიელს, მან მადლი გაუათასა;
  7101 შეასხეს ქება ტარიელს, მან მადლი გაუათასა,
7226 7102 ქალი რა ნახეს, სტრფიალობს შუქსა მას ბროლ-ბაკმათასა.
7227 7103  
7228 7104 ფატმან ხათუნს, მისსა მჭვრეტსა, ედებოდა ცეცხლი ნელი,
7229 7105 მოეხვია, გარდუკოცნა ხელი, ფერხი, პირი, ყელი;
7230 7106 იტყვის: „ღმერთო, რა გმსახურო, გამინათლდა რათგან ბნელი!
7231 7107 ვცან სიმოკლე ბოროტისა, კეთილია შენი გრძელი“.
7232 7108  
7233 7109 ქალი ფატმანს ეხვეოდა, ტკბილად იტყვის, არ გამწყრალი:
7234   ღმერთმან გული გამინათლა გახეთქილი, გა-ცა-მწკრალი,
  7110 ღმერთმან გული გამინათლა გახეთქილი, გა-ცა-მწკრალი,
7235 7111 აწ აგრე ვარ გავსებული, წინას ვიყავ ვითა მცხრალი,
7236   მზემან შუქნი შემომადგნა, ვარდი მით ვჩან არდამზრალი“.
  7112 მზემან შუქნი შემომადგნა, ვარდი მით ვჩან არ-დამზრალი“.
7237 7113  
7238   ზღვათა მეფე გარდაიხდის მუნ ქორწილსა მეტად დიდსა,
7239   ქაჯეთიცა დაუმადლა, არ გაუშვა დღესა შვიდსა,
  7114 ზღვათა მეფე გარდაიხდის მუნ ქორწილსა მეტად დიდსა.
  7115 ქაჯეთიცა დაუმადლა, არ გაუშვა დღესა შვიდსა;
7240 7116 უხვად გასცემს საბოძვარსა, საჭურჭლესა ანაკიდსა,
7241 7117 პერპერასა დაფანტულსა ზედა სცვეთენ ვითა ხიდსა.
7242 7118  
7243 7119 მუნ იდვის გორი ლარისა, სტავრისა და ატლასისა;
7244   ტარიელს უძღვნა გვირგვინი, ვერდანადები ფასისა,
  7120 ტარიელს უძღვნა გვირგვინი, ვერ-დანადები ფასისა;
7245 7121 იაგუნდისა მრთელისა, ყვითლისა, მეტად ხასისა,
7246 7122 კვლა ერთი ტახტი ოქროსა, წითლისა მართ ხალასისა.
7247 7123  
7248   ნესტან-დარეჯანს ყაბაჩა უძღვნა, შემკული თვალითა,
7249   იაგუნდითა წითლითა, ბაახშითა და ლალითა;
7250   დასხდეს ორნივე ქალ-ყმანი პირითა ელვამკრთალითა.
  7124 ნესტან-დარეჯანს ყაბაჩა უძღვნა შემკული თვალითა,
  7125 იაგუნდითა წითლითა, ბაახშითა და ლალითა.
  7126 დასხდეს ორნივე ქალ-ყმანი პირითა ელვა-მკრთალითა
7251 7127 მათნი მჭვრეტელნი დაიწვნეს ცეცხლითა მართ ახალითა.
7252 7128  
7253 7129 ავთანდილს და ფრიდონს უძღვნა უსაზომო დიდი ძღვენი:
7254   ძვირფასისა უნაგირი, უკეთესი თითო ცხენი,
7255   თითო კაბა თვალიანი, უცხოფერთა შუქთა მფენი,
7256   მოახსენეს: „მადლი რა ვთქვათ, სვიანმცაა დავლა თქვენი!
  7130 ძვირფასისა უნაგირი, უკეთესი თითო ცხენი,
  7131 თითო კაბა თვალიანი, უცხო ფერთა შუქთა მფენი,
  7132 მოახსენეს: „მადლი რა ვთქვათ, სვიანმცა-ა დავლა თქვენი!
7257 7133  
7258   ტარიელ მადლსა გარდიხდის ტურფასიტყვითა ენითა:
7259   დიდად ვიამე, მეფეო, პირველ, ნახვითა თქვენითა,
7260   მერმე, აგვავსენ მრავლითა ტურფაფერითა ძღვენითა,
7261   ვიცი, შორიშორ არჩავლა ჩვენ თქვენი კარგად ვქმენითა“.
  7134 ტარიელ მადლსა გარდიხდის ტურფა სიტყვითა, ენითა:
  7135 დიდად ვიამე, მეფეო, პირველ ნახვითა თქვენითა,
  7136 მერმე აგვავსენ მრავლითა ტურფა ფერითა ძღვენითა,
  7137 ვიცი, შორი-შორ არ-ჩავლა ჩვენ თქვენი კარგად ვქმენითა“.
7262 7138  
7263 7139 ზღვათა მეფე მოახსენებს: „ხელმწიფეო, ლომო, ქველო,
7264   მოახლეთა სიცოცხლეო, ვერმჭვრეტთა შორით მკლველო,
  7140 მოახლეთა სიცოცხლეო, ვერ-მჭვრეტთა შორით მკლველო,
7265 7141 მსგავსი თქვენი რამცა მეძღვნა, შვენიერო სანახველო!
7266 7142 რა მოგშორდე, რა მერგების, საჭვრეტელად სასურველო?!“
7267 7143  
7268   ტარელ ფატმანს უბრძანა: „მე თავი შენი მიდია;
  7144 ტარელ ფატმანს უბრძანა: „მე თავი შენი მიდია;
7269 7145 დავ, გული შენი ჩემზედა გარდაუხდელი, დიდია;
7270 7146 აწ რაცა ქაჯთა საჭურჭლე ქაჯეთით ამიკიდია,
7271 7147 მომიცემია, წაიღე, არ კიდე მომიყიდია“.
7272 7148  
7273   ფატმან ხათუნ თაყვანისსცა, ჰკადრებს მადლსა მეტისმეტსა:
7274   მე, მეფეო, ნახვა შენი მიდებს ცეცხლსა დაუშრეტსა;
  7149 ფატმან ხათუნ თაყვანის-სცა ჰკადრებს მადლსა მეტის-მეტსა.
  7150 მე,მეფეო, ნახვა შენი მიდებს ცეცხლსა დაუშრეტსა;
7275 7151 რა მოგშორდე, რა ვიქმნები? მე დამაგდებ ვითა რეტსა.
7276   ახ, ნეტარძი მოახლეთა! ვაგლახ თქვენსა ვერამჭვრეტსა!“
  7152 ახ, ნეტარძი მოახლეთა! ვაგლახ თქვენსა ვერა-მჭვრეტსა!“
7277 7153  
7278   ზღვათა მეფესა ეტყვიან ორნივე შუქთა მაფენი,
7279   კბილნი ბროლნი და ბაგენი სადაფთა მოსადაფენი:
7280   უთქვენოდ მყოფთა არ გვინდან ნიშატნი საჩანგდაფენი,
  7154 ზღვათა მეფესა ეტყოდეს სამნივე შუქთა მაფენი,
  7155 კბილნი ბროლნი და ბაგენი, სადაფთა მოსადაფენი:
  7156 უთქვენოდ მყოფთა არ გვინდან ნიშატნი, საჩანგ-დაფენი,
7281 7157 მაგრა გაგვიშვენ, წავიდეთ, ჟამია, ვართ მოსწრაფენი.
7282 7158  
7283   შენ იყავ ჩვენი მშობელი, ჩვენგან ღმრთად საესავიო,
  7159 შენ იყავ ჩვენი მშობელი და ჩვენ საესავიო,
7284 7160 მაგრა ამასცა ვიაჯით, გვიბოძო ერთი ნავიო“.
7285   მეფემან ბრძანა: „არა მშურს სამიწოდ თქვენად თავიო,
  7161 მეფემან ბრძანა: „არა მშურს სამიწოდ თქვენად თავიო.
7286 7162 რათგან ისწრაფი, რა გკადრო? წა, გიწინამძღვრდეს მკლავიო!“
7287 7163  
7288 7164 მეფემან ნავი-ხომალდი მოკაზმა ზღვისა კიდესა.
7289 7165 გამოემართა ტარიელ, გამყრელნი ცრემლსა ღვრიდესა,
7290 7166 თავსა იცემდეს, იგლეჯდეს, თმა-წვერსა გაიყრიდესა,
7291   ფატმანის ცრემლთა შედენით თვით ზღვაცა გაადიდესა.
  7167 ფატმანის ცრემლთა შედენით თვით ზღვაცა გაადიდესა.
7292 7168  
7293   გამოვლნეს ზღვანი სამთავე ერთგან, ძმად შენაფიცართა,
  7169 გამოვლნეს ზღვანი სამთავე, ერთგან ძმად შენაფიცართა,
7294 7170 კვლა ამტკიცებდეს სიტყვათა, მათ პირველ დანამტკიცართა;
7295   შვენის მღერა და სიცილი მათ, მისთა არუიცართა,
  7171 შვენის მღერა და სიცილი მათ, მისთა არ-უიცართა,
7296 7172 ბაგეთათ შუქი შეადგის ზედან ბროლისა ფიცართა.
7297 7173  
7298 7174 მუნით კაცი ასმათს თანა მათ გაგზავნეს მახარობლად,
7299 7175 კვლა ფრიდონის თავადთასა – ნაომართა მათთა მთხრობლად;
7300   მანდა მოვა, მოიმაღლებს მზე მნათობთა მამაგრობლად,
  7176 მანდა მოვა, მოიმაღლებს მზე მნათობთა მამაგრობლად,
7301 7177 ჩვენ, დამზრალნი აქანამდის, აწ გავხედით დაუზრობლად“.
7302 7178  
7303 7179 იგი მზე შესვეს კუბოსა, იარეს გზა ზღვის პირისა,
7304   მიყმაწვილობდეს, უხარის მათ გარდახდომა ჭირისა,
  7180 მიყმაწვილობდეს, უხარის მათ გარდახდომა ჭირისა;
7305 7181 მივიდეს, სადა ქვეყანა იყო ნურადინ გმირისა,
7306 7182 მოეგებნიან, ისმოდის ხმა სიმღერისა ხშირისა.
7307 7183  
7308 7184 მუნ მიეგება ყოველი ფრიდონის დიდებულები.
7309 7185 ასმათი, სავსე ლხინითა, ვის აღარ აჩნდა წყლულები,
7310   ნესტან-დარეჯანს მოეჭდო, რომე ვერ გახსნის ცულები,
  7186 ნესტან-დარეჯანს მოეჭდო, რომე ვერ გახსნის ცულები,
7311 7187 აწ გაუსრულა ყოველი მან მისი ნაერთგულები.
7312 7188  
7313 7189 ნესტან-დარეჯან ეხვევის, პირსა აკოცებს პირითა;
7314 7190 უბრძანა: „ჩემო, ვაგლახ მე, შენცა აგავსე ჭირითა,
7315   აწ ღმერთმან მოგვცა წყალობა, ვცან, მისი არ სიძვირითა,
  7191 აწ ღმერთმან მოგვცა წყალობა, ვცან მისი არ- სიძვირით-ა;
7316 7192 მე გულსა შენსა ეზომსა, არ ვიცი, გარდვიხდი რითა!“
7317 7193  
7318   ასმათ ჰკადრა: „მადლი ღმერთსა, ვარდნი ვნახე არდაზრულნი,
  7194 ასმათ ჰკადრა: „ მადლი ღმერთსა, ვარდნი ვნახე არ-დაზრულნი,
7319 7195 ბოლოდ ასრე გააცხადნა გონებამან დაფარულნი,
7320   სიკვდილიცა სიცოცხლედ მიჩს, ოდეს გნახენ მხიარულნი“.
  7196 სიკვდილიცა სიცოცხლედ მიჩს, ოდეს გნახენ მხიარულნი,
7321 7197 სჯობან ყოვლთა მოყვარულთა პატრონ-ყმანი მოყვარულნი.
7322 7198  
7323   დიდებულთა თაყვანისცეს, მოახსენეს დიდი ქება:
7324   რომე ღმერთმან გაგვახარნა, კურთხეულ არს მისი ღმრთება!
7325   ჩვენ გვიჩვენა პირი თქვენი, აღარა გვწვავს ცეცხლთა დება;
7326   წყლულსა, მისგან დაკოდილს, მასვე ძალუც განკურნება“.
  7199 დიდებულთა თაყვანი-სცეს, მოახსენეს დიდი ქება;
  7200 რომე ღმერთმან გაგვახარნა, კურთხეულ არს მისი ღმრთება!
  7201 ჩვენ გვიჩვენა პირი თქვენი, აღარა გვწვავს ცეცხლთა დება,
  7202 წყლულსა, მისგან დაკოდილს, მასვე ძალ-უც განკურნება“.
7327 7203  
7328 7204 მოვიდეს და პირი ხელსა დასდვეს, აგრე გარდაკოცნეს.
7329   მეფე ეტყვის: ძმათა თქვენთა თავნი ჩვენთვის დაიხოცნეს,
7330   იგი შვება საუკუნო ცხადად პოვეს, არ იოცნეს,
7331   ერთსა მიხვდეს საზიაროდ, დიდებანი იასოცნეს.
  7205 მეფე ეტყვის:ძმათა თქვენთა თავნი ჩვენთვის დაიხოცნეს,
  7206 იგი შვებას აუკუნოს, ცხადად პოვეს, არ იოცნეს,
  7207 ერთსა მიხვდეს საზიაროდ, დიდებანი იასოცნეს.
7332 7208  
7333   თუცა მე მათი დახოცა მტკივის და სატკივარია,
  7209 თუცა მე მათი დახოცა მტკივის და სატკივარია,
7334 7210 მაგრა მათ მიხვდა უკვდავი მუნ დიდი საჩუქარია“.
7335 7211 ესე თქვა, ნელად ატირდა და წვიმა თოვლსა არია,
7336   ნარგისთათ იძვის ბორიო, ვარდსა ზრავს, იანვარია.
  7212 ნარგისთათ იბრძვის ბორიო, ვარდსა ზრავს, იანვარია.
7337 7213  
7338 7214 მუნ ატირდეს ყველაკანი, რა ტირილად იგი ნახეს,
7339 7215 რაცა ვისცა დაჰკლებოდა, მათ ტირილით, სულთქმით ახეს;
7340 7216 დადუმდეს და მოახსენეს: „რათგან ბრძენთა მზეებრ გსახეს,
7341   თქვენთა მჭვრეტთა მღერა მართებს, რასათვისმცა ივაგლახეს!
  7217 თქვენთა მჭვრეტთა მღერა მართებს, რასათვისმცა ივაგლახეს!
7342 7218  
7343   ვინ ღირსა თქვენსა ეგზომსა ტირილსა, შეჭირვებასა!
  7219 ვინ ღირს-ა თქვენსა ეგზომსა ტირილსა, შეჭირვებასა!
7344 7220 თქვენთვის სიკვდილი დია სჯობს მიწათა ზედა რებასა“.
7345   კვლა ფრიდონ ჰკადრა მეფესა: „ნურათ იქ გამწარებასა,
7346   მერთიმცა მუქფად მოგიზღავს ათასსა გახარებასა!“
  7221 კვლა ფრიდონ ჰკადრა მეფესა: „ნურათ იქ გამწარებასა,
  7222 მერთიმცა მუქფად მოგიზღავს ათასსა გახარებასა!“
7347 7223  
7348   ავთანდილცა მიუმტკივნა, ტყვის დიდსა სიმძიმილსა;
7349   მათ შეასხეს ქება, უთხრეს: „თავნი მივსცნეთ აწ ღიმილსა,
  7224 ავთანდილცა მიუმტკივნა, ტყვის დიდსა სიმძიმილსა;
  7225 მათ შეასხეს ქება, უთხრეს: „მივსცნეთ თავნი აწ ღიმილსა,
7350 7226 რათგან მიხვდა დაკარგული ლომი მზესა წახდომილსა,
7351 7227 აღარა ვსტირთ სატირალსა, აღარ დავსდებთ თვალთა მილსა“.
7352 7228  
7353 7229 მივიდეს, სადა ქალაქი დიდი მულღაზანზარია;
7354 7230 სცემდეს ბუკსა და ტაბლაკსა, გახდა ზათქი და ზარია,
7355 7231 დაბდაბისა და ქოსისა ხმა ტურფად შენათხზარია,
7356 7232 მოატყდეს მოქალაქენი, დააგდეს მუნ ბაზარია.
7357 7233  
7358   შუკათა მოდგეს ვაჭარნი, ყოვლგნით მჭვრეტელთა ჯარია;
7359   შორს უარებდეს სარანგნი, ხელთა აქვს მათ აბჯარია;
  7234 შუკათა მოდგეს ვაჭარნი, ყოვლგნით მჭვრეტელთა ჯარია,
  7235 შორს უარებდეს სარანგნი, ხელთა აქვს მათ აბჯარია.
7360 7236 მოიჯრებოდეს ჯალაბნი, სარანგთა დამსაჯარია,
7361 7237 მათად საჭვრეტლად მიშვება მუნ მათგან ნააჯარია.
7362 7238  
7363   გადახდეს ფრიდონისასა, სრა ნახეს მოსაწონები.
  7239 გადახდეს ფრიდონისასა, სრა ნახეს მოსაწონები.
7364 7240 გამოეგება მრავალი ოქროს სარტყლითა მონები,
7365 7241 ფერხთა საფენლად ოქსინო მართ მათგან არს ნაქონები,
7366 7242 თავსა აყრიდეს ოქროსა, ხვეტს ჯარი მუნ ნარონები.
7367   ქორწილი ტარიელისა და ნესტან-დარეჯნისა ფრიდონისაგან
7368    
7369   მათ ქალ-ყმათთვის საჯდომი დაედგა თეთრ-ძოწეული,
7370   წითელ-ყვითლითა თვალითა ზედა კეკლუცად ფრქვეული:
7371   ავთანდილისთვის – ყვითელი და შავი ერთგან რეული:
7372   მოვიდეს, დასხდეს; მჭვრეტელი ვცან მათი სულდალეული.
  7243 ქორწილი ტარიელისა და ნესტან-დარეჯნისა ფრიდონისაგან
  7244 მათ ქალ-ყმათთვის საჯდომი დაედგა თეთრ-ძოწეული,
  7245 წითელ-ყვითლითა თვალითა ზედა კეკლუცად ფრქვეული;
  7246 ავთანდილისთვის – ყვითელი და შავი ერთგან რეული,
  7247 მოვიდეს, დასხდეს; მჭვრეტელი ვცან მათი სულ-დალეული.
7373 7248  
7374 7249 მგოსანნი მოდგეს, ისმოდა ხმა სიმღერისა ტკბილისა;
7375   ქორწილი ქმნეს და გამრავლდა ძღვნობა ლარისა ლბილისა,
7376   ფრიდონის, პურად კარგისა, არ მასპინძლისა წბილისა;
  7250 ქორწილი ქმნეს და გამრავლდა ძღვნობა ლარისა ლბილისა
  7251 ფრიდონის პურად კარგისა, არ მასპინძლისა წბილისა;
7377 7252 ნესტან-დარეჯანს უშვენის ღიმილი, ჩენა კბილისა.
7378 7253  
7379   მოიღეს ძღვენი უსახო ფრიდონის არალქატისა:
  7254 მოიღეს ძღვენი უსახო ფრიდონის არ-ალქატისა,
7380 7255 ცხრა მარგალიტი, სიდიდით მართ ვითა კვერცხი ბატისა,
7381   კვლა ერთი თვალი, სამსგავსო მზისა შუქმონამატისა,
7382   მას წინა ღამით ძალედვის მხატვარსა ხატვა ხატისა.
  7256 კვლა ერთი თვალი სამსგავსო მზისა შუქ-მონამატისა,
  7257 მას წინა ღამით ძალ-ედვის მხატვარსა ხატვა ხატისა.
7383 7258  
7384   კვლა უძღვნა თითო ფარღული, გარდასაყრელი ყელისა,
7385   რგვლად დათლილისა თვალისა, იაგუნდისა მრთელისა;
  7259 კვლა უძღვნა თითო ფარღული, გარდასაყრელი ყელისა,
  7260 მრგვლად დათლილისა თვალისა, იაგუნდისა მრთელისა;
7386 7261 კვლა მოაქვს ერთი ტაბაკი, მძლედ საჭირავი ხელისა,
7387 7262 ავთანდილისთვის ლომისა ძღვენი ფრიდონის ქველისა.
7388 7263  
7389   იგი ტაბაკი სავსეა მარგალიტითა სხვილითა,
7390   ავთანდილს უძღვნა ყველაი არა სიტყვითა წბილითა,
7391   აივსო სახლი სტავრითა და ოქსინოთა ლბილითა.
7392   ტარიელ მადლი უბრძანა ლაღმან სიტყვითა ტკბილითა.
  7264 იგი ტაბაკი სავსეა მარგალიტითა სხვილითა.
  7265 ავთანდილს უძღვნა .ყველაი არა სიტყვითა წბილითა.
  7266 აივსო სახლი სტავრითა და ოქსინოთა ლბილითა,
  7267 ტარიელ მადლი უბრძანა, ლაღმან სიტყვითა ტკბილითა.
7393 7268  
7394 7269 ფრიდონისგან უსაზომო ქორწილია დღესა რვასა;
7395   ყოვლთა დღეთა მიართმიდს უფასოსა ძღვენსა მზასა;
  7270 ყოვლთა დღეთა მიართმიდს უფასოსა ძღვენსა მზასა;
7396 7271 დღე და ღამე არ გასწყვედდის ჩაღანა და ჩანგი ხმასა.
7397   აჰა, მიხვდეს შესაფერნი ყმა ქალსა და ქალი ყმასა.
  7272 აჰა. მიხვდეს შესაფერნი ყმა ქალსა და ქალი ყმასა.
7398 7273  
7399   ტარიელ ფრიდონს უბრძანა დღე ერთ სიტყვები გულისა:
7400   არს გული თქვენი საჩემოდ უფროსი ძმისა სრულისა,
  7274 ტარიელ ფრიდონს უბრძანა დღე-ერთ სიტყვები გულისა:
  7275 არს გული თქვენი საჩემოდ უფროსი ძმისა სრულისა,
7401 7276 არ გემუქფების სიცოცხლე, არცა მოცემა სულისა,
7402   მე თქვენგან ვპოვე მოკვდავმან ჩემი წამალი წყლულისა.
  7277 მე თქვენგან ვპოვე მოკვდავმან ჩემი წამალი წყლულისა.
7403 7278  
7404   ავთანილისგან შენც იცი ჩემთვის თავისა დადება,
  7279 ავთანილისგან შენც იცი ჩემთვის თავისა დადება,
7405 7280 აწ მე მაქვს ნაცვლად მისისა მოხმარებისა წადება:
7406 7281 შენ მიდი, ჰკითხე, რა უნდა, მან ქმნას ამისი ცხადება,
7407   ვითა დამივსო სახმილი, ეგრე მისიცა კმა დება.
  7282 ვითა დამივსო სახმილი, ეგრე მისიცა კმა დება.
7408 7283  
7409   უთხა: „ძმაო, რა გარდიხდის, შენგან ჩემსა ჭირნახულსა!
  7284 უთხა: „ძმაო, რა გარდიხდის შენგან ჩემსა ჭირ-ნახულსა!
7410 7285 ღმერთი მოგცემს წყალობასა, მისგან ზეცით შესახულსა!
7411   თუ ვერა ვიქ საწადელსა შენსა, შენთვის გაზრახულსა,
7412   არა ვნახავ სახლსა ჩემსა, არ დარბაზსა, არცა ხულსა.
  7286 თუ ვერა ვიქ საწადელსა შენსა, შენთვის გაზრახულსა,
  7287 არა ვნახავ სახლსა ჩემსა, არ დარბაზსა, არცა ხულსა.
7413 7288  
7414   აწ მითხარ, ჩემგან რა გინდა, ანუ რთ მოგეხმარები?
  7289 აწ მითხარ, ჩემგან რა გინდა, ანუ რთ მოგეხმარები?
7415 7290 ვარჩევ, წავიდეთ არაბეთს, იყავ ჩემიცა მარები;
7416   ტკბილი სიტყვითა გავმართოთ და ხრმლითა საომარები.
  7291 ტკბილი სიტყვითა გავმართოთ და ხრმლითა საომარები,
7417 7292 თუ შენ შენს ცოლსა არ შეგრთავ, მე ჩემსა არ ვექმარები“.
7418 7293  
7419 7294 რა ფრიდონ უთხრა ავთანდილს ტარიას მოციქულობა,
7420 7295 მას გაეცინნეს, გაღიმდა, შვენოდა მხიარულობა;
7421   თქვა, თუ: „მეშველი რად მინდა? მჭირს არავისგან წყლულობა!
7422   ჩემი მზე არცა ქაჯთა ჰყავს, არცა სჭირს ლხინნაკლულობა.
  7296 თქვა, თუ: „მეშველი რად მინდა, მჭირს არავისგან წყლულობა!
  7297 ჩემი მზე არცა ქაჯთა ჰყავს, არცა სჭირს ლხინ-ნაკლულობა.
7423 7298  
7424 7299 ჩემი მზე ტახტსა ზედა ზის მორჭმული ღმრთისა ნებითა,
7425   საკრძალავი და უკადრი, ლაღი, არვისგან ვნებითა,
7426   არცა რა უმძიმს ქაჯთაგან, არცა გრძნეულთა გრძნებითა;
7427   მას ზედა შველა რად მინდა, რად მეჭვ რასაცა თნებითა?
  7300 საკრძალავი და უკადრი, ლაღი, არვისგან ვნებით-ა,
  7301 არცა რა უმძიმს ქაჯთაგან, არცა გრძნეულთა გრძნებითა,
  7302 მას ზედა შველა რად მინდა, რად მეჭვ რასაცა თნებითა!“
7428 7303  
7429   რა მოვა ჩემთვის განგება, ზეცით მოსრულნი ზენანი,
  7304 რა მოვა ჩემთვის განგება, ზეცით მოსრულნი ზენანი,
7430 7305 ღმერთი იწადებს, მომივლენ გულსა სახმილთა ლხენანი;
7431   მაშინღა მომხვდენ მოკვდავსა მზისა ელვათა ფენანი;
7432   უმისჟამისოდ ცუდნია ჩემგან მი და მო რბენანი.
  7306 მაშინღა მომხვდენ მოკვდავსა მზისა ელვათა ფენანი,
  7307 უმისჟამისოდ ცუდნია ჩემგან მი და მო რბენანი.
7433 7308  
7434   მიდი და ჰკადრე ტარიელს პასუხი, ჩემგან თხრობილი:
7435   მადლი რად უნდა, მეფეო, ხარ რაზომ გინდა ლმობილი?
  7309 მიდი და ჰკითხე ტარიელს პასუხი, ჩემგან თხრობილი.
  7310 მადლი რად უნდა, მეფეო, ხარ რაზომ გინდა ლმობილი,
7436 7311 ვარ მუცლითგანვე დედისათ თქვენად სამონოდ შობილი,
7437   ღმერთმან მუნამდის მიწა მყოს, ვირ მეფე იყო ცნობილი.
  7312 ღმერთმან მუნამდის მიწა მყოს, ვირ მეფე იყო ცნობილი.
7438 7313  
7439   გებრძანა: «შეყრა მწადიან საყვარელისა შენისა».
  7314 გებრძანა: შეყრა მწადიან საყვარელისა შენისა.
7440 7315 ეგე არს მსგავსი გულისა ლმობიერისა თქვენისა;
7441 7316 მუნა მე ხრმალი არ მიკვეთს, არცა სივრცელე ენისა,
7442   მიჯობს მოლოდნა საქმისა მის განგებისა ზენისა.
  7317 მიჯობს მოლოდნა საქმისა მის განგებისა ზენისა.
7443 7318  
7444   ესეა ჩემი საწადი და ჩემი მოსანდომარე:
  7319 «ესეა ჩემი საწადი და ჩემი მოსანდომარე:
7445 7320 ინდოეთს გნახო მორჭმული, საჯდომთა ზედა მჯდომარე,
7446 7321 გვერდსავე გიჯდეს მნათობი, პირი ელვათა მკრთომარე,
7447   მებრძოლნი თქვენნი მოგესრნე, არვინ ჩნდეს მუნ მეომარე.
  7322 მებრძოლნი თქვენნი მოგესრნე, არვინ ჩნდეს მუნ მეომარე.
7448 7323  
7449   რა გამისრულდენ ესენი ჩემნი გულისა ნებანი,
  7324 «რა გამისრულდენ ესენი ჩემნი გულისა ნებანი,
7450 7325 მაშინღა მივალ არაბეთს, მომხვდენ მის მზისა ხლებანი;
7451 7326 ოდესცა სწადდეს, დამივსნეს ამა ცეცხლისა დებანი.
7452   სხვად თქვენგან არა არ მინდა, მძულან რასაცა თნებანი.
  7327 სხვად თქვენგან არა არ მინდა, მძულან რასაცა თნებანი».
7453 7328  
7454 7329 რა ფრიდონ ჰკადრა ტარიელს ესე სიტყვანი ყმისანი,
7455   მან ბრძანა: „მაგას არა ვიქ, ამას არ უნდა მისანი.
  7330 მან ბრძანა: „მაგას არა ვიქ, ამას არ უნდა მისანი.
7456 7331 ვითა მან პოვნა მიზეზნი ჩემისა სულთა დგმისანი,
7457   ეგრევე მანცა სამისოდ ნახნეს ძალ-გულნი ძმისანი!
  7332 ეგრევე მანცა სამისოდ ნახნეს ძალ-გულნი ძმისანი.“
7458 7333  
7459   მიდი, უთხარ ჩემ მაგიერ სიტყვა ჩემგან არნათნები:
  7334 მიდი, უთხარ ჩემ მაგიერ სიტყვა ჩემგან არ-ნათნები:
7460 7335 «მე შენისა გამზრდელისა უნახავად არ დავდგები.
7461   ვეჭვ, მრავალი დამეხოცოს მონა, მისგან საყვარლები,
  7336 ვეჭვ, მრავალი დამეხოცოს მონა მისგან საყვარლები,
7462 7337 ვითხოვ ხოლე შენდობასა, ეგეთიღა მოვბრუნდები».
7463 7338  
7464   ესე უთხარ: «ამის მეტსა მოციქულობ ნურას ნუო,
  7339 ესე უთხარ: «ამის მეტსა მოციქულობ ნურას ნუო,
7465 7340 ხვალე წასლვა არ დავშალო, არცა საქმე გავათუო;
7466 7341 მე არ მიზამს არაბთ მეფე, რომე სიტყვა გავაცრუო,
7467   ამოდ ვსთხოვო ქალი მისი, შევეხვეწო, შევაგუო»“.
  7342 ამოდ ვსთხოვო ქალი მისი, შევეხვეწო, შევაგუო>>.“
7468 7343  
7469 7344 უამბო ფრიდონ ავთანდილს ტარიას მოციქულობა:
7470   არ დადგებისო, ცუდია შენგან ცდისაღა თქმულობა“.
7471   მას დაუმძიმდა, მოედვა კვლა გულსა კვამლალმულობა.
7472   ასრე ხამს რიდი მეფეთა, ყმათაგან მოკრძალულობა!
  7345 არ დადგებისო, ცუდია შენგან ცდისაღა თქმულობა,
  7346 მას დაუმძიმდა, მოედვა კვლა გულსა კვამლ-ალმულობა,
  7347 ასრე ხამს რიდი მეფეთა ყმათაგან მოკრძალულობა!“.
7473 7348  
7474   ავთანდილ მივა მუხლმოყრით ტარიას შესახვეწელად,
7475   ფერხთა ეხვევის, აკოცებს, აღარ შეხედავს ზე წელად,
  7349 ავთანდილ მივა მუხლ-მოყრით ტარიას შესახვეწელად,
  7350 ფერხთა ეხვევის, აკოცებს,აღარ შეხედავს ზე წელად;
7476 7351 ეტყვის: „კმა, რაცა შევსცოდე როსტანს წლეულად მე წელად,
7477   კვლა ნუ მიქ ერთგულობისა გამტეხლად, და-ცა-მლეწელად.
  7352 კვლა ნუ მიქ ერთგულობისა გამტეხლად, და-ცა-მლეწელად.
7478 7353  
7479   რასაცა ლამი, არ მოგცემს მას ღმრთისა სამართალია,
  7354 რასაცა ლამი, არ მოგცემს მას ღმრთისა სამართალია,
7480 7355 გამზრდელსა ჩემსა ვით ვჰკადრო მე საქმე სამუხთალია!
7481   მე მისთვის ხელი ვით გავძრა, ვინ ჩემთვის ფერნამკრთალია!
7482   ვით მოიხმაროს მონამან პატრონსა ზედა ხრმალია!
  7356 მე მისთვის ხელი ვით გავძრა, ვინ ჩემთვის ფერ-ნამკრთალია!
  7357 ვით მოიხმაროს მონამან პატრონსა ზედა ხრმალია!
7483 7358  
7484   ეგე საქმე მე და ჩემსა საყვარელსა შეგვამდურვებს,
7485   ვა თუ გაწყრეს, გაგულისდეს, კუშტი გულსა შეაურვებს,
  7359 ეგე საქმე მე და ჩემსა საყვარელსა შეგვამდურვებს,
  7360 ვა თუ გაწყრეს, გაგულისდეს, კუშტი გულსა შეაურვებს,
7486 7361 ამბავსაცა დამიძვირებს, ჭვრეტისათვის მომასურვებს,
7487   შენდობასა ხორციელი კაცი ვერა დამიურვებს“.
  7362 შენდობასა ხორციელი კაცი ვერა დამიურვებს.
7488 7363  
7489   ტარიელ უთხრა სიცილით, მან მზემან შუქნაფენამან,
7490   ხელი მოჰკიდა ავთანდილს, ამართა, ააყენა მან:
7491   მიყოო კარგი ყველაი მომართებამან შენამან,
7492   მაგრა სჯობს, შენცა გალხინოს ჩემმან შენითა ლხენამან.
  7364 ტარიელ უთხრა სიცილით, მან მზემან შუქ-ნაფენამან,
  7365 ხელი მოჰკიდა ავთანდილს, ამართა, ააყენა მან:
  7366 მიყოო კარგი ყველაი მომართებამან შენამან,
  7367 მაგრა სჯობს, შენცა გალხინოს ჩემმან შენითა ლხენამან.
7493 7368  
7494   დია მძულს მეტი მოყვრისა შიში, კრძალვა და რიდობა,
7495   მძულს გაუწყვედლად კუშტობა და სულმძიმობა, დიდობა;
7496   თუ მოყვარეა, გულისა ქმნას ჩემკენ მონაზიდობა,
7497   თვარა მე ჩემდა, იგ მისდა, დია სჯობს კიდისკიდობა.
  7369 დია მძულს მეტი მოყვრისა შიში, კრძალვა და რიდობა,
  7370 მძულს გაუწყვედლად კუშტობა, და სულ-მძიმობა, დიდობა;
  7371 თუ მოყვარეა გულისა, ქმნას ჩემკენ მონაზიდობა,
  7372 თვარა მე ჩემდა, იგ მისდა, დია სჯობს კიდის-კიდობა.
7498 7373  
7499   მე ვიცი გული საშენოდ შენისა საყვარელისა,
  7374 მე ვიცი გული საშენოდ შენისა საყვარელისა,
7500 7375 არ ეწყინების სტუმრობა შენისა მე შემყრელისა.
7501 7376 რადმცა რა ვჰკადრე მეფესა თხრობა რასაცა ჭრელისა!
7502   ოდენ ნახვისა მათისა ნატრა მაქვს სანატრელისა.
  7377 ოდენ ნახვისა მათისა ნატრა მაქვს სანატრელისა.
7503 7378  
7504   ამას ოდენ მოვახსენებ მუდარით და შეპოვნებით,
  7379 ამას ოდენ მოვახსენებ მუდარით და შეპოვნებით,
7505 7380 რომე მოგცეს ქალი მისი მან მისითა მოგონებით.
7506   რათგან ბოლო შეყრავეა, სიშორესა ვით ეთნებით!
7507   დააშვენეთ ერთმანეთი, თავის-თავის ნუ დასჭნებით“.
  7381 რათგან ბოლო შეყრავეა, სიშორესა ვით ეთნებით?
  7382 დააშვენეთ ერთმანეთი, თავის-თავის ნუ დასჭნებით“.
7508 7383  
7509 7384 რა ავთანდილ ტარიასგან ცნა, წასლვასა არ დაშლიდა,
7510 7385 არა ჰკადრა შეცილება, საუბარსა ზედა რთვიდა;
7511 7386 ფრიდონ კაცსა დარჩეულსა სათანაოდ გარდასთვლიდა,
7512   თანა წაჰყვა, განაღამცა მა თანავე გზასა ვლიდა.
  7387 თანა წაჰყვა, განაღამცა მათანავე გზასა ვლიდა.
7513 7388 სამთაგანვე ქვაბსა მისლვა და მუნით არაბეთს წასლვა
7514    
7515 7389 ამ საქმესა დაფარულსა ბრძენი დივნოს გააცხადებს:
7516   ღმერთი კარგსა მოავლინებს,რ, ბოროტსა არ დაბადებს,
7517   ავსა წამ ერთ შეამოკლებს, კარგსა ხანგრძლად გააკვლადებს,
7518   თავსა მისსა უკეთესსა უზადოჰყოფს, არ აზადებს.
  7390 ღმერთი კარგსა მოავლინებს ა ბოროტსა არ დაბადებს,
  7391 ავსა წამ-ერთ შეამოკლებს, კარგსა ხან-გრძლად გააკვლადებს,
  7392 თავსა მისსა უკეთესსა უზადო-ჰყოფს, არ აზადებს.
7519 7393  
7520 7394 ფრიდონისით გაემართნეს იგი ლომნი, იგი მზენი,
7521 7395 თანა მიჰყავს პირი მზისა, ქალი მჭვრეტთა ამაზრზენი,
7522 7396 ჰკიდავს ბროლსა ყორნის ბოლო დაწყობილი, დანათხზენი,
7523   მუნ ბაახშსა აშვენებდეს სინატიფე-სინაზეი.
  7397 მუნ ბაახშსა აშვენებდეს სინატიფე-სინაზეი.
7524 7398  
7525 7399 იგი მზე უჯდა კუბოსა და აგრე არონინებდეს;
7526   მინადირობდეს, ნადირსა მუნ სისხლსა დაადინებდეს;
  7400 მინადირობდეს, ნადირსა მუნ სისხლსა მიადინებდეს;
7527 7401 სადაცა დახვდის ქვეყანა, მჭვრეტელთა მოალხინებდეს,
7528 7402 მოეგებნიან, სძღვნობდიან, აქებდეს, არ აგინებდეს.
7529 7403  
7530 7404 მას ჰგვანდეს, თუმცა სამყაროს მზე უჯდა შუა მთვარეთა;
7531   იარნეს დღენი მრავალნი ლაღთა, ბრძნად მოუბარეთა,
7532   შიგან მათ დიდთა მინდორთა, ყოვლგნით კაცმიუმხვდარეთა;
7533   სად ყოფილ იყო ტარიელ, მიხვდეს მის კლდისა არეთა.
  7405 იარნეს დღენი მრავალნი ლაღთა, ბრძნად მოუბარეთა;
  7406 შიგან მათ დიდთა მინდორთა, ყოვლგნით კაც-მიუმხვდარეთა,
  7407 სად ყოფილიყო ტარიელ, მიხვდეს მის კლდისა არეთა.
7534 7408  
7535 7409 ტარიელ ბრძანა: „მე მმართებს დღეს თქვენი მასპინძელობა;
7536   მუნ მივალ, სადა ყოფილ ვარ, მჭირდა სადამდის ხელობა;
  7410 მუნ მივალ, სადა ყოფილვარ, მჭირდა სადამდის ხელობა;
7537 7411 მუნ გვიმასპინძლოს ასმათმან, მას უც ხორცისა ხმელობა,
7538   მე რომე გიძღვნი ტურფათა, აქოთ ლარისა ჭრელობა“.
  7412 მე რომე გიძღვნი ტურფათა, აქოთ ლარისა ჭრელობა.
7539 7413  
7540 7414 მივიდეს, შიგან გარდახდეს ქვაბსა მას დიდთა კლდეთასა.
7541   ასმათს უც ხორცი ირმისა, იქს მასპინძლობა-კვეთასა.
7542   ამხანაგობდეს, ლაღობდეს წასლვასა მათ საქმეთასა,
  7415 ასმათს უც ხორცი ირმისა, იქს მასპინძლობა-კვეთასა.
  7416 ამხანაგობდეს, ლაღობდეს, წასლვასა მათ საქმეთასა;
7543 7417 ღმერთსა მადლობდეს შეცვლასა ლხინად ჭირისა დღეთასა.
7544 7418  
7545 7419 მოიარეს ქვაბოვანი, თამაშობდეს მხიარულნი,
7546 7420 პოვნეს იგი საჭურჭლენი, ტარიასგან დაბეჭდულნი,
7547 7421 ვერცა ვისგან დანათვალნი, ვერცა ვისგან შეგებულნი;
7548   არ იტყვიან, არა გვაქვსო, იგ ამისთვის გულნაკლულნი.
  7422 არ იტყვიან, არა გვაქვსო, იგ ამისთვის გულ-ნაკლულნი.
7549 7423  
7550   უბოძა ტურფა მრავალი მათ-მათი შესადარები,
  7424 უბოძა ტურფა მრავალი მათ მათი შესადარები.
7551 7425 კვლა ფრიდონისნი აავსნა, სპა ჰყვა თუ სპასალარები.
7552   აივსო კაცი ყველაი, მაშინ მათ თანა ნარები,
7553   მაგრა ძეს რომე საჭურჭლე, ჰგვანდა კაცდაუკარები.
  7426 აივსო კაცი ყველაი მაშინ მათ თანა ნარები,
  7427 მაგრა ძეს რომე საჭურჭლე, ჰგვანდა კაც-დაუკარები.
7554 7428  
7555   ფრიდონს უთხრა: „ვალი ენი ჩემგან ძნელად გარდიხდების,
7556   მაგრა თქმულა: «კარგის მქმნელი კაცი ბოლოდ არ წახდების»;
  7429 ფრიდონს უთხრა: „ვალი თქვენი ჩემგან ძნელად გარდიხდების,
  7430 მაგრა თქმულა: კარგის მქმნელი კაცი ბოლოდ არ წახდების;
7557 7431 აწ საჭურჭლე რაზომიცა აქა ძეს და ან იდების,
7558   შენი იყოს ყველაკაი, შენ წაიღე, ვითა გხვდების“.
  7432 შენი იყოს ყველაკაი, შენ წაიღე, ვითა გხვდების.
7559 7433  
7560   ფრიდონ მდაბლად თაყვანისცა, ჰკადრა მადლი მეტისმეტი:
7561   მე, მეფეო, რად გგონივარ უჭკუო და აგრე რეტი?
7562   მტერი ყოვლი ჩალად გიჩანს, ვინმცა იყო ვითა კეტი?
7563   ჩემი ლხინი მუნამდისა, ვირე ვიყო შენი მჭვრეტი!“
  7434 ფრიდონ მდაბლად თაყვანი სცა,ჰკადრა მადლი მეტის-მეტი:
  7435 მე, მეფეო, რად გგონივარ უჭკუო და აგრე რეტი?
  7436 მტერი ყოვლი ჩალად გიჩანს, ვინმცა იყო ვითა კეტი,
  7437 ჩემი ლხინი მუნამდის-ა, ვირე ვიყო შენი მჭვრეტი!“
7564 7438  
7565 7439 ფრიდონ კაცნი დააბრუნნა მოსასხმელად აქლემისად,
7566 7440 სახლსა მისსა მისაღებლად მის ყველასა საჭურჭლისად;
7567 7441 აწ მუნითცა გაემართნეს არაბეთით წავლად გზისად,
7568   ავთანდილ-ა გალეული შესაყრელად მთვარე მზისად.
  7442 ავთანდილ-ა გალეული შესაყრელად, მთვარე, მზისად.
7569 7443  
7570   მიხვდეს არაბთა საზღვარსა, რა ვლეს მრავალი ხანები.
7571   დახვდა სოფლები, ციხები ხშირ-ხშირად, თანისთანები,
  7444 მიხვდეს არაბთა საზღვარსა, რა ვლეს მრავალი ხანები.
  7445 დახვდა სოფლები, ციხები, ხშირ-ხშირად თანის-თანები,
7572 7446 მუნ შიგან მყოფსა ემოსა ტანსა ლურჯი და მწვანები,
7573 7447 ავთანდილისთვის ყველაი ცრემლითა არს ნაბანები.
7574 7448  
7575   ავთანდილ იცნეს, გაისმა ხმა მათგან სიხარულისა;
7576   დაიწყეს ყოვლგნით ლაშქართა ქმნა მათკენ სიარულისა,
7577   თაყვანისსცემდა სიმრავლე სპისა პირმხიარულისა;
7578   ქალი ნახიან: „შვენება, თქვიან, არს მზისა სრულისა“.
7579    
7580   ტარიელ კაცი გაგზავნა წინაშე როსტან მეფესა,
  7449 ტარიელ კაცი გაგზავნა წინაშე როსტან მეფესა;
7581 7450 შესთვალა: „გკადრებ, მეფეო, სურვილთა სიიეფესა;
7582   მე მოვალ, მეფე ინდოთა, დარბაზსა თქვენსა სეფესა,
7583   გიჩვენებ ვარდსა კოკობსა, უფრჭვნელსა, მოუკრეფესა.
  7451 მე მოვალ მეფე ინდოთა, დარბაზსა თქვენსა სეფესა,
  7452 გიჩვენებ ვარდსა კოკობსა, უფრჭვნელსა, მოუკრეფესა.
7584 7453  
7585   მაშინ თქვენ ჩემი გეწყინა ნახვა მიწისა შენისა,
  7454 მაშინ თქვენ ჩემი გეწყინა ნახვა მიწისა შენისა,
7586 7455 ცდა შეპყრობისა ავი ჰქმენ, შემოტევება ცხენისა;
7587 7456 მე შენთა სპათა ვაჩვენე ნიშანი რამე წყენისა,
7588   დავხოცე მონა მრავალი, მსახური სრისა თქვენისა.
  7457 დავხოცე მონა მრავალი, მსახური სრისა თქვენისა.
7589 7458  
7590   აწ ამად მოვალ წინაშე, დავყარენ ჩემნი გზანია,
  7459 აწ ამად მოვალ წინაშე, დავყარენ ჩემნი გზანია,
7591 7460 შემინდოთ, რაცა შეგცოდე, ჰქმნნეთ გაწყრომისა კმანია.
7592 7461 ძღვენი არა მაქვს, მმოწმობენ ფრიდონ და მისნი ყმანია,
7593 7462 ოდენ ძღვნად თქვენი ავთანდილ მე თქვენთვის მომიტანია“.
7594 7463  
7595 7464 რა მიუვიდა მეფესა მახარობელი ჟამისა,
7596 7465 ვით გაეხარნეს, ვერ იტყვის ენა ერთისა წამისა;
7597 7466 თინათინს ღაწვთა ემატა ელვა შუქისა სამისა,
7598 7467 ბროლსა და ლალსა აშვენებს მუნ ჩრდილი წარბ-წამწამისა.
7599 7468  
7600 7469 ტაბლაკსა ჰკრეს და გაისმა სიცილი თქართქარებისა.
7601   ლაშქარნი რბოდეს მი და მო, ქმნა სწადდა მათკე რებისა.
  7470 ლაშქარნი რბოდეს მი და მო, ქმნა სწადდა მათკე რებისა.
7602 7471 დაიწყეს მოსხმა ცხენისა, მოღება უნაგრებისა,
7603   შესხდა სიმრავლე მოყმისა მკლავფიცხელ-გულმაგრებისა.
  7472 შესხდა სიმრავლე მოყმისა მკლავ-ფიცხელ, გულ-მაგრებისა.
7604 7473  
7605 7474 მეფე შეჯდა, გაეგებნეს თავადნი და სრულად სპანი.
7606 7475 ვისცა ესმის, მოვიდიან მას წინაშე სხვაგნით სხვანი.
7607 7476 ყველაკაი ღმერთსა მადლობს, გაამაღლნეს მათნი ხმანი,
7608   თქვეს: „ბოროტსა უმყოფოო, კეთილნია შენთვის მზანი!“
  7477 თქვეს: „ბოროტსა უმყოფოო, კეთილნია, შენთვის მზანი!“
7609 7478  
7610 7479 რა ერთმანერთი აუჩნდა მიგებულ-მოსაგებავთა,
7611 7480 ავთანდილ ეტყვის ტარიელს სიტყვათა დანაზებავთა:
7612   აგერა ხედავ მინდორთა, მტვერითა შენაღებავთა?
7613   ამად მედების სახმილი, გულსა ეცხელა, ებავთა.
  7481 აგერა ხედავ მინდორთა, მტვერითა შენაღებავთა,
  7482 დაამად მედების, სახმილი გულსა ეცხელა, ებავთა.
7614 7483  
7615   ისია ჩემი გამზრდელი და თქვენდა მოგებებულა.
  7484 ისია ჩემი გამზრდელი და თქვენდა მოგებებულა.
7616 7485 იქი ვერ მივალ, მრცხვენიან, გულსა სახმილი დებულა,
7617   ჩემად არაკად სულდგმული კაცი არ გაწბილებულა,
  7486 ჩემად არაკად სულ-დგმული კაცი არ გაწბილებულა,
7618 7487 რასაცა მიზამთ, თქვენ იცით, ფრიდონ თქვენდავე ხლებულა“.
7619 7488  
7620   ტარიელ უთხრა: „კარგსა იქ შენ პატრონისა კრძალვასა.
  7489 ტარიელ უთხრა: „კარგსა იქ შენ პატრონისა კრძალვასა.
7621 7490 აწ დადეგ, იქი ნუ მოხვალ, იქმცა უჩემოდ ხალვასა.
7622   მე მივალ, უთხრობ მეფესა შენგან თავისა მალვასა,
  7491 მე მივალ, უთხრობ მეფესა შენგან თავისა მალვასა,
7623 7492 ვეჭვ, ღმრთითა ადრე შეგყარო მზესა მას, ტანად ალვასა“.
7624 7493  
7625   მუნ დადგა ლომი ავთანდილ, დაიდგა მცირე კარავი,
  7494 მუნ დადგა ლომი ავთანდილ, დაიდგა მცირე კარავი.
7626 7495 ნესტან-დარეჯან მუნვე დგას, იგია მჭვრეტთა მზარავი,
7627   მისთა წამწამთა ნიავი ქრის, ვითა ქარი არავი,
  7496 მისთა წამწამთა ნიავი ქრის, ვითა ქარი არავი,
7628 7497 წავიდა მეფე ინდოთა მისრული, მიუპარავი.
7629 7498  
7630   ფრიდონ წაჰყვა, განაღამცა გავლეს ველი დიდსა ხანსა,
7631   ცნა მეფემან, ტარიელ-ა, მარტო მოვა, მოხრის ტანსა,
7632   გარდახდა და თაყვანისცა მას უკადრსა, ლომებრ ჯანსა,
7633   სდებს პატივსა ინდოთ მეფე, მართ მამისა შესაგვანსა.
  7499 ფრიდონ წაჰყვა; განაღამცა გავლეს ველი დიდსა ხანსა;
  7500 ცნა მეფემან, ტარიელ მარტო მოვა, მოხრის ტანსა;
  7501 გარდახდა და თაყვანი-სცა მას უკადრსა, ლომებრ ჯანსა,
  7502 სდებს პატივსა ინდოთ მეფე, მართ მამისა შესაგვანსა.
7634 7503  
7635   ტარიელცა თაყვანისცა, მივა კოცნად, სასალამოდ;
  7504 ტარიელცა თაყვანი-სცა, მივა კოცნად, სასალამოდ;
7636 7505 მეფე ყელსა აკოცებდა მართ ბაგისა დასაამოდ,
7637 7506 გაკვირვებით ეუბნების, არის მისგან სათამამოდ:
7638   შენ მზე ხარო, შენი გაყრა არის დღისა შესაღამოდ“.
  7507 შენ მზე ხარო, შენი გაყრა არის დღისა შესაღამოდ“.
7639 7508  
7640 7509 გაეკვირვა მეფე მისსა თვალადობა-სიტურფესა,
7641 7510 პირსა უჭვრეტს გაკვირვებით, უქებს მკლავთა სიალფესა;
7642   კვლა ფრიდონცა უსალამა, თაყვანისცა მან მეფესა,
  7511 კვლა ფრიდონცა უსალამა, თაყვანი სცა მან მეფესა,
7643 7512 მას მეფესა, ავთანდილის ნახვისათვის მოსწრაფესა.
7644 7513  
7645 7514 მეფე ტარიას ქებასა დაჰკრთების, დაეღონების.
7646 7515 ტარიელ ეტყვის: „მეფეო, აწ გული შენ გემონების;
7647 7516 მიკვირს, თუ ეგრე სიკეთე თქვენ ჩემი რად გეგონების!
7648   რათგან ავთანდილ შენია, სხვა რად ვინ მოგეწონების?
  7517 რათგან ავთანდილ შენია, სხვა რად ვინ მოგეწონების?
7649 7518  
7650   ნუ გიკვირს მისი ვერნახვა და დაყოვნება ხანისა!
  7519 ნუ გიკვირს მისი ვერ-ნახვა და დაყოვნება ხანისა!
7651 7520 მოდი და დავსხდეთ, მეფეო, ამოა კორდი მწვანისა,
7652   გკადრო მიზეზი მისისა თქვენ წინა ვერმოტანისა,
7653   ვიაჯი რასმე, აწ მმართებს მოთხოვა მე ფარმანისა“.
  7521 გკადრო მიზეზი მისისა თქვენ წინა ვერ-მოტანისა,
  7522 ვიაჯი რასმე, აწ მმართებს მოთხოვა მე ფარმანისა“.
7654 7523  
7655 7524 დასხდეს მეფენი, მოადგა გარე სიმრავლე რაზმისა.
7656   ტარიელს პირსა ციმციმი ათქს უნათლესი ბაზმისა;
7657   ჭვრეტა ახელებს მჭვრეტელთა ყოფა-ქცევისა და ზმისა;
7658   დაუწყო თხრობა მეფესა სიტყვისა ბრძნად ნაკაზმისა:
  7525 ტარიელს პირსა ციმციმი ათქს, უნათლესი ბაზმისა;
  7526 ჭვრეტა ახელებს მჭვრეტელთა, ყოფა-ქცევისა და ზმისა,
  7527 დაუწყო თხრობა მეფესა სიტყვისა, ბრძნად ნაკაზმისა:
7659 7528  
7660   მეფეო, თავი მემცრობის მე მისად მოსახსენებლად,
7661   მაგრა მოსული თქვენ წინა ვარ შემომხვეწლად, მქენებლად;
  7529 მეფეო, თავი მემცრობის მე მისად მოსახსენებლად,
  7530 მაგრა მოსული თქვენ წინა ვარ შემომხვეწლად მქენებლად.
7662 7531 თვით იგი იაჯს, რომელი ჩანს მზეებრ შუქთა მფენებლად,
7663   ვინ არის ჩემად სინათლედ და ჩემად გამათენებლად.
  7532 ვინ არის ჩემად სინათლედ და ჩემად გამათენებლად.
7664 7533  
7665   აწ ამას გკადრებთ ორნივე ხვეწნით და შემუდარებით:
  7534 აწ ამას გკადრებთ ორნივე ხვეწნით და შემუდარებით,
7666 7535 ავთანდილ დამდვა წამალი მისგან თავისა დარებით,
7667   დაჰვიწყდეს, რომე პატიჟნი სჭირდეს ჩვენთავე დარებით;
7668   არ გაწყენ, გრძელი ამბავი არს ჩვენგან მიუმხვდარებით.
  7536 დაჰვიწყდეს, რომე პატიჟნი სჭირდეს ჩვენთავე დარებით,
  7537 არ გაწყენ, გრძელი ამბავი არს ჩვენგან მიუმხვდარებით.
7669 7538  
7670   თქვენთა უყვარს ერთმანერთი, ქალი მას და იგი ქალსა,
7671   მით ვიგონებ საბრალოსა, მტირალსა და ფერნამკრთალსა;
7672   მუხლმოყრილი გეაჯები, ნუღარ აწვევ იმათ ალსა,
7673   რომე მისცეთ ქალი თქვენი მკლავმაგარსა, გულფიქალსა.
  7539 თქვენთა უყვარს ერთმანერთი, ქალი მას და იგი ქალსა,
  7540 მით ვიგონებ საბრალოსა, მტირალსა და ფერ-ნამკრთალსა;
  7541 მუხლ-მოყრილი გეაჯები, ნუღარ აწვევ იმათ ალსა,
  7542 რომე მისცეთ ქალი თქვენი მკლავ-მაგარსა, გულ-ფიქალსა.
7674 7543  
7675   ამის მეტსა არას გკადრებ, არ მოკლესა, არცა გრძელსა“.
7676   ამოიღო ხელმანდილი, მოინასკვა იგი ყელსა,
7677   ადგა, მუხლნი დაუყარნა, ეაჯების ვითა მზრდელსა.
7678   გაუკვირდა ყოვლსა კაცსა, მის ამბისა მომსმენელსა.
  7544 ამის მეტსა არას გკადრებ, არ მოკლესა, არცა გრძელსა“.
  7545 ამოიღო ხელ-მანდილი, მოინასკვა იგი ყელსა,
  7546 ადგა, მუხლნი დაუყარნა, ეაჯების ვითა მზრდელსა,
  7547 გაუკვირდა ყოვლსა კაცსა, მის ამბისა მომსმენელსა.
7679 7548  
7680   რა ტარიელ მუხლმოყრილი ნახა, მეფე შეუზარდა,
7681   შორს უკუდგა, თაყვანისსცა, ქვე მიწამდის დაუვარდა,
  7549 რა ტარიელ მუხლ-მოყრილი ნახა, მეფე შეუზარდა,
  7550 შორს უკუდგა, თაყვანის-სცა, ქვე მიწამდის დაუვარდა.
7682 7551 მოახსენა: „ხელმწიფეო, ლხინი ყოვლი გამიქარდა,
7683   თქვენმან აგრე სიმდაბლემან ნახვა თქვენი ჩამადარდა.
  7552 თქვენმან აგრე სიმდაბლემან ნახვა თქვენი ჩამადარდა.
7684 7553  
7685   ვით ეგების, რაცა გწადდეს, რომე კაცი არ მოგთმინდეს,
  7554 ვით ეგების, რაცა გწადდეს, რომე კაცი არ მოგთმინდეს,
7686 7555 ანუ მშურდეს ქალი ჩემი, საკლავად და ტყვედცა გინდეს;
7687 7556 გებრძანამცა სახლით თქვენით, ცრემლი არცა მაშინ მდინდეს;
7688 7557 სხვა მისებრი ვერა პოვოს, ცათამდისცა გა-ცა-ფრინდეს!
7689 7558  
7690   მე სიძესა ავთანდილის უკეთესსა ვპოვებ ვერა;
  7559 მე სიძესა ავთანდილის უკეთესსა ვპოვებ ვერა;
7691 7560 თვით მეფობა ქალსა ჩემსა მივეც, აქვს და მას ეფერა;
7692 7561 ვარდი ახლად იფურჭვნების, მე ყვავილი დამებერა,
7693   რადმცა ვჰკადრე შეცილება, რასცა ოდენ იგი ჯერა!
  7562 რადმცა ვჰკადრე შეცილება, რასცა ოდენ იგი ჯერ-ა!
7694 7563  
7695   თუ შეგერთო ერთი მონა, თქვენთვის არცა მაშინ მშურდა.
7696   ვინმცა გკადრა შეცილება, უშმაგომცა ვი მოგმდურდა!
  7564 თუ შეგერთო ერთი მონა, თქვენთვის არცა მაშინ მშურდა.
  7565 ვინმცა გკადრა შეცილება, უშმაგომცა ვი მოგმდურდა!
7697 7566 თუ ავთანდილ არ მიყვარდა, ასრე მისთვის რად მომსურდა?
7698   დია ღმერთო, წინაშე ვარ, ესე ჩემგან დადასტურდა“.
  7567 დია, ღმერთო,წინაშე ვარ, ესე ჩემგან დადასტურდა“.
7699 7568  
7700 7569 რა ტარიელ მეფისაგან ესე სიტყვა მოისმინა,
7701   დადრკა, მდაბლად ეთაყვანა, პირსა ზედა დაეფინა.
7702   კვლა მეფემან თაყვანისცა, წამო-რე-ვლო, წადგა წინა,
  7570 დადრკა, მდაბლად ეთაყვანა, პირსა ზედა დაეფინა.
  7571 კვლა მეფემან თაყვანი-სცა, წამო-რე-ვლო, წადგა წინა,
7703 7572 ერთმანერთი მოიმადლეს, მართ ერთსაცა არ ეწყინა.
7704 7573  
7705 7574 ფრიდონ შეჯდა, ავთანდილის მახარობლად გაექანა,
7706   ესდენ დიდი სიხარული გაეხარნეს მასცა განა!
  7575 ესდენ დიდი სიხარული გაეხარნეს მასცა განა,
7707 7576 წავიდა და წამოუძღვა, მოიყვანა, მოჰყვა თანა,
7708 7577 მაგრა ირცხვის მეფისაგან, შუქი ბნელად მოევანა.
7709 7578  
7710   მეფე ადგა, მოეგება, ყმა გარდახდა, რა მივიდა;
7711   ხელთა ჰქონდა ხელმანდილი, პირსა მითა იფარვიდა.
7712   მზე ღრუბელსა მოჰფარვოდა, ქუშდებოდა, ვარდა ზრვიდა,
7713   მაგრა მისსა შვენებასა რამცა ვითა დაჰფარვიდა?!
  7579 მეფე ადგა, მოეგება; ყმა გარდახდა, რა მივიდა;
  7580 ხელთა ჰქონდა ხელ-მანდილი, პირსა მითა იფარვიდა.
  7581 მზე ღრუბელსა მოჰფარვოდა, ქუშდებოდა, ვარდა ზრვიდა.
  7582 მაგრა მისსა შვენებასა რამცა ვითა დაჰფარვიდა!?
7714 7583  
7715   მეფე კოცნასა ლამოდა, აღარა ცრემლნი სდენიან;
  7584 მეფე კოცნასა ლამოდა, აღარა ცრემლნი სდენიან;
7716 7585 ავთანდილ ფერხთა ეხვევის, შუქნი ქვე დაუფენიან;
7717   უბრძანა: „ადეგ, ნუ ირცხვი, შენ ზნენი გამოგჩენიან;
  7586 უბრძანა: „ადეგ, ნუ ირცხვი, შენ ზნენი გამოგჩენიან,
7718 7587 რათგან მერჩიო, ნუ მერცხვი, გაე, რასაღა გრცხვენიან!“
7719 7588  
7720   მოეხვია, გარდუკოცნა მა პირისა არემარე:
7721   დამივსეო ცეცხლი ცხელი, მაგრა წყალი არ ემარე,
7722   ვინ გიშერი დააჯოგა წარბ-წამწმისა, არემა-რე.
7723   გვალე, შეგყრი, ლომო, მზესა, თავი მისკე არე, მარე!
  7589 მოეხვია, გარდუკოცნა მა პირისა არე-მარე :
  7590 დამივსეო ცეცხლი ცხელი, მაგრა წყალი არ ემარე;
  7591 ვინ გიშერი დააჯოგა და წამწმი არემა-რე,
  7592 გვალე, შეგყრი, ლომო, მზესა, თავი მისკე არე მარე“.
7724 7593  
7725 7594 მეფე ყელსა ეხვეოდა მას ლომსა და ვითა გმირსა,
7726 7595 ახლოს უზის, ეუბნების, აკოცებს და უჭვრეტს პირსა;
7727   იგი მზე და ხელმწიფობა ასრე მიხვდა, ვითა ღირსა.
  7596 იგი მზე და ხელმწიფობა ასრე მიხვდა, ვითა ღირს-ა,
7728 7597 მაშინ ლხინი ამო არის, რა გარდიხდის კაცი ჭირსა.
7729 7598  
7730   ყმა მეფესა მოახსენებს: „მიკვირს, სხვასა რად რას ჰბრძანებ!
7731   რად არ გინდა ნახვა მზისა, ანუ რადღა აგვიანებ?
  7599 ყმა მეფესა მოახსენებს: „მიკვირს, სხვასა რად რას ჰბრძანებ,
  7600 რად არ გინდა ნახვა მზისა, ანუ რად-ღა აგვიანებ?
7732 7601 მიეგებვი მხიარული, სახლსა თქვენსა მოიყვანებ,
7733 7602 შემოიმოს შუქთა მისთა, ნათლად გარე მოივანებ“.
7734 7603  
7735 7604 ტარიელსცა მოახსენა; შესხდეს, ქალსა მიეგებნეს,
7736 7605 მათ სამთავე გოლიათთა მზისა ფერად ღაწვნი ღებნეს,
7737 7606 მიხვდეს მათსა საწადელსა, იგი პოვეს, რაცა ძებნეს,
7738   ხელი ხადეს ხრმალთა მათთა, არა ცუდად წელთა ებნეს.
  7607 ხელი ხადეს ხრმალთა მათთა, არა ცუდად წელთა ებნეს.
7739 7608  
7740 7609 მეფემან ქალს უსალამა, მან შორით გარდახდომილმან.
7741 7610 დაუყვნა თვალნი ელვამან, მისთა ღაწვთაგან კრთომილმან;
7742 7611 გამოეგება, აკოცა კუბოსა შიგან ჯდომილმან,
7743   დაუწყო ქება მეფემან, თვით ვერას ვერმიხვდომილმან.
  7612 დაუწყო ქება მეფემან, თვით ვერას ვერ-მიხვდომილმან.
7744 7613  
7745   ეტყვის, „მზეო, ვითა გაქო, ნათელო და დარიანო!
  7614 ეტყვის: „მზეო, ვითა გაქო, ნათელო და დარიანო,
7746 7615 შენთვის ხელნი გონებანი არა ცუდად არიანო,
7747   მზიანო და მთვარიანო, ეტლად რაო და რიანო!
7748   თქვენ საჭვრეტლად აღარ მინდით, არ ვარდნო და არ იანო!
  7616 მზიანო და მთვარიანო, ეტლად რაო და რიანო,
  7617 თქვენ საჭვრეტლად აღარ მინდით, არ ვარდნო და არ იანო“.
7749 7618  
7750 7619 გაჰკვირდეს ყოვლნი მხედველნი მისთა ელვათა ფენასა;
7751 7620 ვით მზემან, დაყვნა მჭვრეტელთა თვალნი ნათლისა ჩენასა;
7752   მისგან დამწვარნი მისცნიან გულნი ჭვრეტითა ლხენასა,
7753   სითცა გამოჩნდის, იქმოდეს ჯარნი მუნითკენ რბენასა.
  7621 მისგან დამწვარნი მისცნიან გულნი ჭვრეტითა ლხენასა.
  7622 სითცა გამოჩნდის, იქმოდეს ჯარნი მუნითკენ რბენასა,
7754 7623  
7755 7624 შინა წავიდეს ყოველნი, შესხდეს თავისა დარებად,
7756 7625 ჰქონდეს შვიდნივე მნათობნი მის მზისა დასადარებად,
7757 7626 არ მიიხვდომის სიტურფე, არს მათგან მიუმხვდარებად,
7758   ადრე მივიდეს მეფისა სახლად საყოფად, არებად.
  7627 ადრე მივიდეს მეფისა სახლად საყოფად, არებად.
7759 7628  
7760   შევიდეს, ნახეს თინათინ, მჭვრეტთა მიმცემი ჭირისა,
7761   სკიპტროსან-გვირგვინოსანსა შვენოა ცმა პორფირისა;
7762   სრულთა პირსა შეადგა ელვა მისისა პირისა;
  7629 შევიდეს, ნახეს თინათინ მჭვრეტთა მიმცემი ჭირისა;
  7630 სკიპტროსან-გვირგვინოსანსა შვენოა ცმა პორფირისა;
  7631 სრულთა პირსა შეადგა ელვა მისისა პირისა,
7763 7632 შევიდა მეფე ინდოთა, იგი მზე, მსგავსი გმირისა.
7764 7633  
7765   ტარიელ და ცოლმან მისმან ქალსა მდაბლდ უსალამეს,
  7634 ტარიელ და ცოლმან მისმან ქალსა მდაბლდ უსალამეს,
7766 7635 მოეგებნეს, აკოცეს და საუბარი დააამეს,
7767 7636 იგი სახლი გაანათლეს, არ ნათელი შეაღამეს,
7768 7637 ბროლ-ბალახში გააღაწვეს და გიშერი აწამწამეს.
7769 7638  
7770   თინათინ ზედააწვივნა ტახტსა მეფეთა ზეთასა,
  7639 თინათინ ზედა აწვივნა ტახტსა მეფეთა ზეთასა;
7771 7640 ტარიელ უთხრა: „შენ დაჯე, სწადიან ბრჭესა ბრჭეთასა,
7772 7641 დღეს ტახტი შენი შენ გმართებს მეტად ყოველთა დღეთასა,
7773 7642 მე ლომი ლომთა დაგისვა გვერდსა შენ, მზესა მზეთასა“.
7774 7643  
7775   ორთავე ხელი მოჰკიდეს და დასვეს ტახტსა თავისსა,
  7644 ორთავე ხელი მოჰკიდეს და დასვეს ტახტსა თავისსა;
7776 7645 გვერდსა დაუსვეს ავთანდილ, სურვილსა მოეკლა ვისსა;
7777 7646 უნახავსა და ნახულსა სჯობს ყოვლსა სანახავისსა,
7778   ნუ ეჭვ მიჯნურთა მათებრთა ნუცა თუ რამინს და ვისსა.
  7647 ნუ ეჭვ მიჯნურთა მათებრთა, ნუცა თუ რამინს და ვისსა.
7779 7648  
7780   ქალსა შესწბა, გაუკვირდა ავთანდილის გვერდსა ჯდომა,
7781   ფერი ჰკრთა და გაუფიცხა შე- და გამო- გულმან კრთომა.
  7649 ქალსა შესწბა, გაუკვირდა ავთანდილის გვერდსა ჯდომა.
  7650 ფერი ჰკრთა და გაუფიცხა შე- და გამო- გულმან კრთომა;
7782 7651 მეფე ეტყვის: „შვილო, ჩემგან გაქვს სირცხვილი თუ რა ზომა,
7783   ბრძენთა უთქვამს სიყვარული, ბოლოდ მისი არწახდომა.
  7652 ბრძენთა უთქვამს სიყვარული, ბოლოდ მისი არ-წახდომა.
7784 7653  
7785   აწ, შვილო, ღმერთმან თქვენ მოგცეს ათას წელ დღეთა გრძელობა,
7786   სვესვიანობა, დიდობა, კვლა ჭირთა გარდუხდელობა!
7787   ცამცა ნუ შეგცვლის, მოგხვდების თვით მისებრ შეუცვლელობა!
7788   თქვენით ხელითა მეღისოს მიწათა შემომყრელობა!“
  7654 აწ, შვილო, ღმერთმან თქვენ მოგცეს ათას წელ დღეთა გრძელობა,
  7655 სვე-სვიანობა, დიდობა, კვლა ჭირთა გარდუხდელობა,
  7656 ცამცა ნუ შეგცვლის, მოგხვდების თვით მისებრ შეუცვლელობა,
  7657 თქვენით ხელითა მეღისოს მიწათა შემომყრელობა!“
7789 7658  
7790 7659 მართ მეფემან სპათა ბრძანა ავთანდილის თაყვანება:
7791   ესეაო მეფე თქვენი, ასრე იქმნა ღმრთისა ნება,
7792   დღეს ამას აქვს ტახტი ჩემი, მე – სიბერე ვითა სნება,
  7660 ესეაო მეფე თქვენი, ასრე იქმნა ღმრთისა ნება,
  7661 დღეს ამას აქვს ტახტი ჩემი, მე – სიბერე, ვითა სნება,
7793 7662 ჩემად სწორად მსახურებდით, დაიჭირეთ ჩემი მცნება!“
7794 7663  
7795   ლაშქარნი და დიდებულნი დადრკეს, მდაბლად ეთაყვანნეს,
7796   მოახსენეს: „მიწად ვექმნეთ, ვინცა მიწად მიგვიყვანნეს,
7797   მორჩილქმნილნი დაგვადიდნეს, ურჩნი მკვდართა დაგვაგვანნეს,
7798   მტერთა მკლავნი შეაძუნტნეს, გულნი ჩვენნი აგულვანნეს“.
  7664 ლაშქარნი და დიდებულნი დადრკეს, მდაბლად ეთაყვანნეს;
  7665 მოახსენეს: „მიწად ვექმნეთ, ვინცა მიწად მიგვიყვანნეს,
  7666 მორჩილ-ქმნილნი დაგვადიდნეს, ურჩნი მკვდართა დაგვაგვანნეს,
  7667 მტერთა მკლავნი შეაძუნტნეს, გულნი ჩვენნი აგულვანნეს.
7799 7668  
7800   ტარიელცა უთხრა ქებით იმედისა თავსა დება;
  7669 ტარიელცა უთხრა ქებით იმედისა გადიდება;
7801 7670 ქალსა ეტყვის: „შემიყრიხართ, აღარა გწვავს ცეცხლთა დება,
7802   ქმარი შენი ძმაა ჩემი, მწადს გრევე თქვენი დება,
7803   ორგულთა და შემცილეთა თქვენთა მე ვქმნა გაფლიდება“.
  7671 ქმარი შენი ძმაა ჩემი, გრევე მწადს თქვენი დება.
  7672 ორგულთა და შემცილეთა თქვენთა მე ვქმნა გაფლიდება.
7804 7673 ქორწილი ავთანდილისა და თინათინისა არაბთა მეფისაგან
7805    
7806 7674 მას დღე ავთანდილ პატრონად ზის და ხელმწიფე ზენია,
7807   მას თანა მჯდომსა ტარიელს შვენიან სინაზენია;
7808   ნესტანჯარ ახლავს თინათინს, მჭვრეტელთა ამაზრზენია,
7809   ჰგავს, თუ ცა მოდრკა ქვეყანად, შეყრილან ოთხნი მზენია.
  7675 მასთანა მჯდომსა ტარიელს შვენიან სინაზენია;
  7676 ნესტანჯარ ახლავს თინათინს, ვინ მჭვრეტელთა ამაზრზენია,
  7677 ჰგავს, თუ ცა მოდრკა ქვეყანად, შეყრილან ოთხნი მზენია.
7810 7678  
7811 7679 დაიწყეს მორთმა პურისა ლაშქართა მის მესავსისა,
7812 7680 ზროხა და ცხვარი დაკლული არს უმრავლესი მხავსისა,
7813   შეიქმნა ძღვნობა ძღვენისა, მათისა შესამსგავსისა;
7814   მათ ყოვლთა შუქი ანათობს პირისა მზისა მსგავსისა.
  7681 შეიქმნა ძღვნობა ძღვენისა, მათისა შესამსგავსისა,
  7682 მათ ყოვლთა შუქი ანათობს პირისა, მზისა მსგავსისა.
7815 7683  
7816 7684 იაგუნდისა ჯამები იყვის, ლალისა ჭიქები,
7817   კვლა უცხოფერთა ჭურჭელთა სხდის უცხო-უცხო სიქები.
  7685 კვლა უცხო ფერთა ჭურჭელთა სხდის უცხო-უცხო სიქები.
7818 7686 მის ქორწილისა მაქები კაცი ბრძენთაგან იქები,
7819 7687 მჭვრეტელო, გულსა ეტყოდი: „ნუ აეხსნები, იქ ები!“
7820 7688  
7821   მუტრიბნი მოდგეს, ყოველგნით ისმოდის ხმა წინწილისა;
  7689 მუტრიბნი მოდგეს ყოველგნით, ისმოდის ხმა წინწილისა;
7822 7690 შეყრით ძეს გორი ოქროსა და ბალახშისა თლილისა;
7823   მსმელთათვის წყარო ღვინისა ასგან დის, მსგავსი მილისა,
  7691 მსმელთათვის წყარო ღვინისა, ასგან დის, მსგავსი მილისა,
7824 7692 ბინდით ცისკრამდის სმა იყო, გარდახდა ჟამი დილისა.
7825 7693  
7826 7694 არა დარჩა უსაბოძვრო არ კოჭლი და არ საპყარი;
7827 7695 მოდიოდა მარგალიტი მოფანტული, მონაყარი;
7828   გაბედითდა წასაღებად ატლასი და ოქრო მყარი,
  7696 გაბედითდა წასაღებად ატლასი და ოქრო მყარი;
7829 7697 სამ დღე იყო ინდოთ მეფე ავთანდილის ვით მაყარი.
7830 7698  
7831   ხვალი მეფე არაბთა კვლა პურობს, არ ღაფალია;
  7699 ხვალიაგან მეფე არაბთა კვლა პურობს, არ ღაფალია;
7832 7700 ტარიელს უთხრა: „შენი მზე საჭვრეტლად სატურფალია.
7833 7701 მეფე ხარ ყოვლთა მეფეთა და ეგე დედოფალია;
7834   ხამს, ყურსა გვეგდოს საყურად ჩვენ თქვენი ნატერფალია.
  7702 ხამს, ყურსა გვეგდოს საყურად ჩვენ თქვენი ნატერფალია.
7835 7703  
7836   აწ, მეფეო, არ ეგების ჩვენი სხდომა თქვენად სწორად“.
  7704 აწ, მეფეო, არ ეგების ჩვენი სხდომა თქვენად სწორად“.
7837 7705 სახელმწიფო საჯდომი და სხვა დაუდგა ტახტი შორად.
7838   ქვემოთ დასხნა ავთანდილ და მის ცოლი მათად სწორად.
  7706 ქვემოთ დასხნა ავთანდილ და ცოლი მისი მათად სწორად.
7839 7707 პირველ ძღვენი ტარიასთვის მოიღიან, იდვის გორად.
7840 7708  
7841   არაბთა მეფე მასპინძლობს, იქს ოდენ არიფობასა,
  7709 არაბთა მეფე მასპინძლობს, იქს ოდენ არიფობასა,
7842 7710 ზოგჯერ მათ ახლავს, ზოგჯერ მათ, არ იხმობს ხელმწიფობასა,
7843 7711 გასცემს და უქებს ყველაი უხვობა-იეფობასა,
7844   ფრიდონ ზის ახლოს ავთანდილს, ჩვეულ ვით მეფობასა.
  7712 ფრიდონ ზის ახლოს ავთანდილს, ჩვეულ ვით მეფობასა.
7845 7713  
7846   მეფესა ქმრითურთ ატივი ჰქონდა ინდოთა ქალისა,
  7714 მეფესა ქმრითურთ ატივი ჰქონდა ინდოთა ქალისა,
7847 7715 სიყვარული და ჩუქება, ვით სიძისა და სძალისა;
7848 7716 რომე სძღვნა, არა ეგების თქმა არცა ნაათალისა, –
7849   თითო სკიპტრა და პორფირი და გვირგვინები თვალისა.
  7717 ითო სკიპტრა და პორფირი და გვირგვინები თვალისა.
7850 7718  
7851 7719 კვლა უძღვნა ძღვენი ორთავე, მსგავსი მათისა ბედისა,
7852 7720 ათასი თვალი, ნაშობი რომანულისა დედისა,
7853 7721 კვლა მარგალიტი ათასი, მართ ვითა კვერცხი ტრედისა,
7854 7722 ათასი ცხენი ტაიჭი, სიდიდით მსგავსი ქედისა.
7855 7723  
7856   ფრიდონს უძღვნა ცხრა ტაბაკი მარგალიტი თავშედგმული,
7857   ცხრა ტაიჭი, ძვირფასისა უნაგითა შეკაზმული.
7858   ინდოთ მეფე თაყვანისსცემს ლაღი, ბრძენი, არ მახმული,
7859   მადლი ჰკადრა ფხიზელურად, თუცა იყო ღვინოსმული.
  7724 ფრიდონს უძღვნა ცხრა ტაბაკი მარგალიტი თავ-შედგმული,
  7725 ცხრა ტაიჭი, ძვირფასისა უნაგითა შეკაზმული.
  7726 ინდოთ მეფე თაყვანის-სცემს, ლაღი, ბრძენი, არ მახმული,
  7727 მადლი ჰკადრა ფხიზელურად, თუცა იყო ღვინო-სმული.
7860 7728  
7861 7729 რას ვაგრძელებდე? გარდახდეს დღენი ერთისა თვისანი.
7862 7730 თამაშობდიან, არ იყვნეს ყოლა გაყრანი სმისანი.
7863 7731 ტარიელს სძღვნიან უცხონი თვალნი ლალისა ქვისანი,
7864 7732 მათ ყოვლთა მათნი ელვანი ჰფარვენ მართ ვითა მზისანი.
7865 7733  
7866   ტარიელ ჰგვანდ ვარდსა და იყვის ფიფქისა მთოველად,
  7734 ტარიელ ჰგვანდის ვარდსა და იყვის ფიფქისა მთოველად.
7867 7735 ავთანდილ როსტანს წინაშე გაგზავნა დასათხოველად,
7868 7736 შესთვალა: „შენი სიახლე კმა ჩემად ლხინად ყოველად,
7869   მტერთა აქვს ჩემი სამეფო, ვიცი მუნ შიგან მძოველად.
  7737 მტერთა აქვს ჩემი სამეფო, ვიცი მუნ შიგან მძოველად.
7870 7738  
7871   უცებნი მოსრნის მცოდნელთა ცდნამან, ხელოვნებამან.
  7739 უცებნი მოსრნის მცოდნელთა ცდნამან, ხელოვნებამან.
7872 7740 ვეჭვ, მოგცეს თქვენცა დაღრეჯა ჩემმან რასაცა ვნებამან;
7873 7741 წავიდე, ავი არ მიყოს მე აქა დაყოვნებამან,
7874 7742 ადრე კვლა გნახნე მორჭმულნი, ინებოს ღმრთისა ნებამან“.
7875 7743  
7876   როსტევან ეთქვა: „მეფეო, რად ხართ რასაცა რიდითა?
  7744 როსტევან ეთქვა:  „მეფეო, რად ხართ რასაცა რიდითა,
7877 7745 რაცა გიჯობდეს, იქმოდით, გასჭვრეტდით, გაიცდიდითა,
7878   ავთანდილ თანა წამოგყვეს, წადით ლაშქრითა დიდითა,
7879   თქვენთა მტერთა და ორგულთა დაჰფრეწდით, და-ცა-სჭრიდითა.
  7746 ავთანდილ თანა წამოგყვეს,წადით ლაშქრითა დიდითა.
  7747 თქვენთა მტერთა და ორგულთა დაჰფრეწდით, და-ცა-სჭრიდითა .
7880 7748  
7881 7749 ავთანდილ უთხრა ტარიელს ესე სიტყვები ორები.
7882 7750 მან უთხრა: „გაე, ნუ უბნობ, შეცევ ბროლისა ყორები,
7883   ახალშეყრილსა მთვარესა, მზეო, ვით მოეშორები?“
7884   ავთანდილ უთხრა: „მაგითა შენგან არ მოვიღორები.
  7751 ახლად შეყრილსა მთვარესა, მზეო, ვით მოეშორები?“
  7752 ავთანდილ უთხრა: „მაგითა შენგან არ მოვიღორები.
7885 7753  
7886   არ, დია გინდა დამაგდო, წახვიდე ჩემად მზრახავად!
7887   ცოლი უყვარსო, გამწირა“, იყო ამისად მსახავად;
  7754 არ დია გინდა დამაგდო, წახვიდე ჩემად მზრახავად!
  7755 ცოლი უყვარსო, გამწირა“ იყო ამისად მსახავად;
7888 7756 მე დავრჩე შენი გაყრილი თავისა მევაგლახავად?
7889   კაცსა მოყვრისა გაწირვა, ახ, მოუხდების, ახ, ავად!
  7757 კაცსა მოყვრისა გაწირვა, ახ, მოუხდების, ახ ავად!.
7890 7758  
7891   ტარიელს უგავს სიცილი ბროლისა ვარდთა ფრქვევასა;
  7759 ტარიელს უგავს სიცილი ბროლისა ვარდთა ფრქვევასა,
7892 7760 უბრძანა: „ვიტყვი უშენოდ შენისა უფრო მე ვასა;
7893   რათგან გწადიან, წამომყევ, დამწამებ ნურას თნევასა“.
7894   ავთანდილ ბრძანებს ლაშქართა ყოვლგნით მის თანა წვევსა.
  7761 რათგან გწადიან, წამომყევ, დამწამებ ნურას თნევასა“.
  7762 ავთანდილ ბრძანებს ლაშქართა ყოვლგნით მის თანა წვევსა.
7895 7763  
7896   შეყარნა სპანი არაბეთს, აღარა ხანსა ზმულია,
  7764 შეყარნა სპანი არაბეთს, აღარა ხანსა ზმულია;
7897 7765 კაცი ოთხმოცი ათასი, ყველაი დაკაზმულია.
7898 7766 კაცსა და ცხენსა ემოსა აბჯარი ხვარაზმულია.
7899   არაბთა მეფე მათითა გაყრითა ნაღელჭმულია.
  7767 არაბთა მეფე მათითა გაყრითა ნაღელ-ჭმულია.
7900 7768  
7901 7769 ერთმანერთისა გაყრილნი ქალნი ორნივე, დობილნი,
7902   ერთმანერთისა დადფიცნი, სიტყვისა გამონდობილნი,
7903   მკერდითა მკერდსა შეკრულნი, ყელითა გარდაჭდობილნი,
  7770 ერთმანერთისა დად-ფიცნი, სიტყვისა გამონდობილნი,
  7771 მკერდითა მკერდსა შეკრულნი, ყელითა გარდაჭდობილნი
7904 7772 ტიროდეს; მათთა მჭვრეტელთა გულნიცა ესხნეს წდობილნი.
7905 7773  
7906   მთვარე ცისკრისა ვარსკვლავსა რა თანაშეესწოროსა,
  7774 მთვარე ცისკრისა ვარსკვლავსა რა თანა-შეესწოროსა,
7907 7775 ორნივე სწორად ნათობენ, მოშორდეს, მოეშოროსა;
7908 7776 არა თუ იგი მოშორდეს, მართ ცამან მოაშოროსა,
7909 7777 მათად საჭვრეტლად მჭვრეტელმან, ხამს, თავი იქედგოროსა.
7910 7778  
7911 7779 მათადვე სახედ, რომელსა ესენი დაუბადიან,
7912 7780 იგივე გაჰყრის, სიშორე არა თუ ნებით სწადიან,
7913 7781 ვარდსა სწებვენ და აპობენ, ტირან და ცრემლნი ჩადიან.
7914 7782 მათთა გამყრელთა ყოველთა სიცოცხლე არ იქადიან.
7915 7783  
7916   ნესტან-დარეჯან თქვა: „ნეტამც ყოლა არ შეგმეცნებოდი,
  7784 ნესტან-დარეჯან თქვა: „ნეტამც ყოლა არ შემოგცნებოდი,
7917 7785 მზისა გამყრელი გაყრითა აწ ასრე არ დავჭნებოდი.
7918 7786 ამბავსა სცნევდი, მაცნევდი, წიგნითა მეუბნებოდი,
7919 7787 ვითა მე შენთვის დამწვარ ვარ, აგრევ შენ ჩემთვის სდნებოდი“.
7920 7788  
7921   თინათინ უთხრა: „ჰე, მზეო, შენთა მჭვრეტელთა ლხინებო,
  7789 თინათინ უთხრა: „ჰე მზეო, შენთა მჭვრეტელთა ლხინებო,
7922 7790 რადმცა გაგწირე, თუ ვითა გაყრასა მოვითმინებო!
7923   ღმრთისაგან დღეთა თხოვისა ნაცვლად სიკვდილი ვინებო,
  7791 ღმრთისაგან დღეთა თხოვისა ნაცვლად სიკვდილი ვინებო,
7924 7792 აგრემცა მივი, რაზომსა მე ცრემლსა დავიდინებო!“
7925 7793  
7926 7794 კვლა აკოცეს ერთმანერთსა, გაიყარნეს იგი ქალნი;
7927   ქვე დამდგომმან წამავალსა ვერ მოსწყვიდნა ყოლა თვალნი;
7928   იგი ჭვრეტს უკუღმავე, ედებოდეს ამით ალნი.
  7795 ქვე დამდგომმან წამავალსა ვერ მოსწყვიდნა ყოლა თვალნი.
  7796 იგი ჭვრეტს უკუღმავე, ედებოდეს ამით ალნი,
7929 7797 რომე მწადდეს, ვერ დავწერენ მე სიტყვანი ნაათალნი.
7930 7798  
7931 7799 როსტან მათითა გაყრითა ხელთაგან უფრო ხელდების,
7932 7800 ათასჯერ იტყვის ვაგლახსა, არ სულთქმა უერთხელდების,
7933   ცხელი სდის წყარო ცრემლისა, მართ ვითა ქვაბი ცხელდების;
  7801 ცხელი სდის წყარო ცრემლისა, მართ ვითა ქვაბი ცხელდების,
7934 7802 ტარიელ არის დაღრეჯით, ფიფქი ნასდების, თხელდების.
7935 7803  
7936 7804 ტარიელს ვარდსა დაუტყლეჟს მეფე ხვევნით და კოცებით;
7937 7805 იტყვის, თუ: „თქვენი სიახლე მიჩს აქამდისცა ოცებით;
7938 7806 რათგან მოგშორდი, დავრჩები პატიჟთა გაასოცებით,
7939   შენგან მოგვეცა სიცოცხლე, შენგანვე დავიხოცებით.
  7807 შენგან მოგვეცა სიცოცხლე, შენგანვე დავიხოცებით.
7940 7808  
7941   ტარიელ შეჯდა, მეფისა გამყრელი, გამომსალამე;
  7809 ტარიელ შეჯდა მეფისა გამყრელი, გამომსალამე;
7942 7810 სრულად ლაშქართა სდიოდა ცრემლი, მინდორთა სალამე:
7943   მზე შენ გელისო საომრად და თავი შენ მას ალამე“.
  7811 მზე შენ გელისო საომრად და თავი შენ მას ალამე“.
7944 7812 უბრძანა: „თქვენთვის მტირალსა ყოლა რად მიჩნდეს სალა მე!“
7945 7813  
7946 7814 გაემართნეს და წავიდეს დია სპითა და ბარგითა,
7947   ტარიელ, ფრიდონ, ავთანდილ თავითა მეტად კარგითა,
  7815 ტარიელ, ფრიდონ, ავთანდილ თავითა მეტად კარგითა.
7948 7816 კაცი ოთხმოცი ათასი ჰყვა ცხენებითა ვარგითა,
7949 7817 მივლენ სამნივე გულითა ერთმანერთისა მარგითა.
7950 7818  
7951   სამ თვე ვლეს, – ღმერთმან მათებრი სხვა ნურა ნუ დაბადოსა!
7952   მოეგებიან, მტერობა ვერავინ დაიქადოსა!
  7819 სამ თვე ვლეს, – ღმერთმან მათებრი სხვა ნურა ნუ დაბადოსა!
  7820 მოეგებიან; მტერობა ვერავინ დაიქადოსა!
7953 7821 მინდორსა შიგან სადილად გარდახდეს უდილადოსა,
7954 7822 ვითა მართებდა, პურობდეს, ღვინოსა სმიდეს, არ დოსა.
7955   ტარიელისაგან ინდოთ მეფის სიკვდილის ცნობა
7956    
7957   ქედსა ზედა გარდამოდგა მეტად დიდი ქარავანი,
7958   კაცები და სახედრები ერთობ იყო შაოსანი;
7959   გარეშემო მოეკვეცნეს უკანამო დალალანი;
7960   მეფე ბრძანებს: „მოასხითო, ჩვენ დავყოვნოთ აქა ხანი“.
7961    
7962   მოასხნეს იგი ვაჭარნი და მათი უხუცესია;
7963   უბრძანეს: „ვინ ხართ, შავითა რად ტანი შეგიგლესია?“
7964   მათ მოახსენეს: „სით მოვალთ, მუნ ასრე დანაწესია,
7965   ინდოეთს მისრით მოსრულთა გვივლია გზა უგრძესია“.
7966    
7967   გაეხარნეს მათ ვაჭართა ინდოეთით მომავლობა,
7968   მაგრა თავი უმეცარყვეს, არა მისცეს ყოლა გრძნობა;
7969   უცხოურად ეუბნების, მათ ვერა ქმნეს მათი ცნობა.
7970   არ ესმოდა ინდოური, არაბულად ყვეს უბნობა.
7971    
7972   უბრძანეს: „გვითხართ, ვაჭარნო, ამბავი ინდოეთისა!“
7973   მათ ჰკადრეს: „ზეცით მოსრულა ინდოეთს რისხვა ზეცისა;
7974   დიდსა და წვრილსა ყველასა ცრემლი სდის მსგავსი წვეთისა,
7975   მას შიგან მყოფსა ბრძენსაცა ცნობა აქვს ვითა შეთისა“.
7976    
7977   თვით მათვე მათსა ამბავსა უამბობს, არის წყლიანი:
7978   „ფარსადან, მეფე ინდოთა, იყო ხელმწიფე სვიანი,
7979   მას ესვა ქალი მნათობი, მზისაცა უფრო მზიანი,
7980   კბილმარგალიტი, ტანალვა, ღაწვბალახშ-ყორანთმიანი.
7981    
7982   მას ქალსა და ამირბარსა ერთმანერთი შეუყვარდა.
7983   ამირბარმან სიძე მოკლა, ხმა მეფესა დაუვარდა;
7984   იგი ქალი პატარაი მამიდასა გაეზარდა,
7985   ბუქთა მისგან მონაქროლთა ინდოეთი გარდაქარდა.
7986    
7987   მამიდაი ქაჯი იყო, გრძნეულობა იცის კარგა,
7988   მით შემართა საშინელი, მზე ხმელეთსა დაუკარგა;
7989   თვითცა მოკვდა უბედური, მართ საცოცხლოდ არად ვარგა;
7990   იგი ქალი დაიკარგა, ალვა მორჩი სხვაგან დარგა.
7991    
7992   ცნა ამირბარმან, წავიდა ლომი მის მზისა მძებნელად,
7993   იგიცა წახდა, ინდოეთს, გახდა მთვარე და მზე ბნელად;
7994   ორნივე წახდეს, პოვნაღა მათი არს აწ საგებნელად;
7995   მეფემან ბრძანა: „ჰე, ღმერთო, რად ცეცხლსა მომიდებ ნელად“.
7996    
7997   მეფე გაშმაგდა მათისა უღონოქმნილი ძებნისა;
7998   ვად შეიცვალა ინდოეთს ხმა ქოს-წინწილთა, ებნისა;
7999   ცოტასა ხანსა გა-ვე-სძლო დება სახმილთა გზნებისა;
8000   აწ თვითცა მოკვდა, შეექმნა ბოლო სრვისა და ტკებნისა“.
8001    
8002   რა ვაჭარმან ესე სიტყვა თქვა, საქმენი გააკვლადნა,
8003   ქალმან დიდნი დაიკივლნა, ფიცხლა თავსა მოიხადნა;
8004   ტარიელცა დაიზახნა, დაფარულნი გააცხადნა;
8005   ნარგისთაგან ნაწვიმარი ღვარი ადგა, თოვლი გადნა.
8006    
8007   მომკალ, ქალსა თავშიშველსა თუ მზე ვითა ეურჩოსა!
8008   სული ვარდსა დავამსგავსე, თავმოხდილი ყაყაჩოსა;
8009   თუ ბრძენიცა მაქებარი მისი იხმობს ვირებრ „ჩოსა“,
8010   ჰგავს, თუ ტყუბი მარგალიტი ზის ბროლისა ხარხაჩოსა.
8011    
8012   ქალი საბრალოდ მამასა სტირს, ბულბულისა მსგავსია,
8013   თმა გაიგლიჯა, გაყარა, ღაწვი ცრემლითა ავსია,
8014   ვარდი შექმნილა ზაფრანად, ლალი მართ ვითა ხავსია,
8015   მზესა ღრუბელი ეფარვის, ამად ნათელი დავსია.
8016    
8017   იხოჭს და იგლეჯს ზახილით, ტირს სიტყვახაფი უარე;
8018   სისხლი და წყალი თვალთაგან სდის ცრემლი გარე უარე;
8019   „მოვკვეო შენთვის, მამაო, შვილი ყოველთა უარე,
8020   ვერა გმსახურა ასულმან, ვერცა რა შეგაგუა-რე.
8021    
8022   ჩემთვის ბნელქმნილო მამაო, ნათელო თვალთა ჩემთაო,
8023   ჩემთა რა გაცნევს ამბავთა, გულისა მონაცემთაო!
8024   მზეო, რადღა გაქვს სინათლე, რადღა ანათობ თემთაო?
8025   რად არ დაიქეც, ქვეყანავ, რადღა მართიხარ ზე, მთაო?“
8026    
8027   ტარიელ მოსთქვამს: „გამზრდელო, ჰაჲჰაჲ, რა საქმე მსმენია!
8028   მიკვირს, თუ მზეღა რად ნათობს, რად არა დაუჩენია?!
8029   მზე მოჰკვე ყოვლთა სულდგმულთა, სოფელი აღარ შენია,
8030   ღმერთსა მიმადლე, შემინდვე, რაცა შენ ჩემგან გწყენია“.
8031    
8032   მაშინ გახდეს ყველაკანი მტირალად და ცრემლთა მღვრელად;
8033   დიდი ხანი მოიტირეს თავის-თავის გაუყრელად;
8034   ავთანდილ და ფრიდონ ტირან გულსადაგად, არ თუ ჭრელად;
8035   მაგრა ექმნნეს სულის მღებლად, კათალიკოს-მაწყვერელად.
8036    
8037   ზე ადგეს და მოახსენეს: „ჰე, მნათობნო, ცისა მზენო,
8038   დათმეთ, გული დაიწყნარეთ, ქენით, რაცა მოგახსენო;
8039   იგი ღმერთმან გაამაღლა, ვითა ორბი, მისნო ფრთენო,
8040   აქა ყოფნა არა გვმართებს, არცაღა გვცალს გლოვად ჩვენო“.
8041    
8042   მადლი უბრძანეს, აწვივნეს, ქვე დასხდეს ზე ადგომილნი;
8043   მუნვე დგეს იგი ვაჭარნი, პირსა ფერჰაერკრთომილნი,
8044   გაკვირვებულნი საბრალოდ, მართ ვერას ვერ მიხვდომილნი;
8045   უბრძანეს: „ძმანო, რას გიკვირს, ჩვენ იგი ვართ წახდომილნი“.
8046    
8047   კვლა უბრძანებდეს: „გვიამბეთ ამბავი დანარჩომია!“
8048   მათ მოახსენეს: „პატრონო, ინდოეთს დიდი ომია,
8049   მოსრულა ხატათ ლაშქარი, ქალაქსა შემოსდგომია,
8050   რამაზ არს ვინმე ხელმწიფე, მათად პატრონად მჯდომია.
8051    
8052   ჯერთ დედოფალი ცოცხალა, მკვდართაგან უფრო მკვდარია,
8053   იბრძვის ლაშქარი ინდოთა, თუც იმედგარდამწყდარია;
8054   გარეთ ციხენი წაუხმან, ყველაი გარდამხდარია.
8055   მზენო, თქვენ შუქნი მიჰფინეთ, ჰაჲჰაჲ, რა ავი დარია!
8056    
8057   მუნა მყოფსა ყველაკასა შეეკერა, ჩვენცა, შავი;
8058   რამაზს წინა გამოვედით, მისრულად ვთქვით ჩვენი თავი;
8059   მეფე ჩვენი დიდი არის, მათ ეწადა მისი ზავი,
8060   გამოგვიშვნა: «წაედითო», არა გვიყო ყოლა ავი“.
8061    
8062   რა ტარიელს ესე ესმა, მეტად ფიცხლად აიყარა,
8063   ეჯი, სამ დღე წასავალი, ერთსა დღესა წაიარა;
8064   დროშა მისი აიმართა, წინა არა მოიფარა;
8065   აწ ნახეთ, თუ გოლიათი გული ვითა ამაგარა!
8066   ტარიელისაგან ინდოეთს მისლვა და ხატაელთა დამორჩილება
8067    
8068   ინდოეთს ზედა წაადგა, მუნ მთა და დიდი ქედია;
8069   აჩნდა ლაშქარი უსახო, ესაკვირველა, ედია.
8070   ტარიელ ბრძანა: „მოყმენო, აწ თქვენგან რა იმედია?
8071   ადრე მოვიცლი, ჩემ თანა ღმერთი და ჩემი ბედია!
8072    
8073   იმა ლაშქართა უნახვან კვლა ხრმალთა ჩემთა კვეთანი;
8074   ერთხელ შემებნეს, დავხოცენ, შევქნენ აბჯართა ფეთანი“.
8075   ავთანდილ ჰკადრა: „რად უნდა თქმანი სიტყვათა მძლეთანი?
8076   მართ ვითა მტვერთა წავიხვამთ, მიხვდენ ფერხითა ცვეთანი“.
8077    
8078   დაეკაზმნეს საომრად, გაამაყდეს, გაჩაუქდეს,
8079   ცხენთა შესხდეს უკეთესთა, სახედარნი ასუბუქდეს,
8080   ერთმანერთსა აჯობინეს, მჭვრეტელთაგან არ გაუქდეს,
8081   იგი ქედი ჩაიქროლეს, ბუქისაცა უფრო ბუქდეს.
8082    
8083   წინ მავალნი დარაჯათა მათთა ზედაგარდეკიდეს;
8084   ტარიასთა გააქცივნეს, მიეწივნეს, ჩამოჰყრიდეს,
8085   მოაგებნეს მხარდაკრულნი, მათ წინაშე მოასხმიდეს,
8086   აიზიდნეს; „ვისნი ხართო?“ ჰკითხეს, ხანსა და-რე-ზმიდეს.
8087    
8088   მათ მოახსენეს: „მეფეო, ჩვენ ცუდად დაღორებულნი,
8089   რამაზის ხელმწიფისანი აქა დარაჯად რებულნი“.
8090   უბრძანა: „წადით, რეგვენნო, თქვენ ჩვენგან გაფიცხებულნი.
8091   აცნობეთ თქვენსა პატრონსა: „მოვლენ გულითა ქებულნი“.
8092    
8093   უთხარით: «ბრძანებს ტარიელ, მეფე ლაღი და ჯანია,
8094   იგი ხელმწიფე მაღალი, მებრძოლთა მემაჯანია;
8095   ჩემსა ამბავსა გაცნევენ შენნივე დარაჯანია,
8096   შიში ვერ გიხსნის სიკვდილსა, ცუდნიღა დაღრეჯანია!
8097    
8098   დია დიდთა დამაჯნება უშმაგომან ვით გააგო!
8099   ინდოეთსა ვით მოადეგ, შმაგთაგანცა უფრო შმაგო?
8100   აჰა, მოვედ იგი ცეცხლი, რომე წმიდად ამოგდაგო,
8101   ხრმალი ჩემი მოლესული შენსა ზედა დავაბლაგო.
8102    
8103   აწ დაემზადე, მოპარვა მე თქვენი არა მწადიან;
8104   შემები, რაზმი გარდმაწყევ, წინასვე გამიცხადიან;
8105   პირბოზო, ჩემი მორევნა რა დიდი დაგიქადიან?
8106   მე ჩაბალახად გახმარნე, რაცა გიმუზარადიან»“.
8107    
8108   დარაჯანი წავიდეს და ერთმანერთსა მიუსწრობდეს,
8109   რამაზს ჰკადრეს ყველაკაი, დამალვასა ვერა სთმობდეს:
8110   „მოვიდაო ინდოთ მეფე, ლაშქარნიცა კარგნი ჰყმობდეს,
8111   ვინცა ვითა გარდეხვეწოს, იგი ერთი ორთა სჯობდეს!“
8112    
8113   ინდოთა დროშა ტარიელს აქვს და ალამი უბია,
8114   დროშა არაბთა მეფისა მისსა თანავე ჰყუდია;
8115   არაბთა იცის ყველამან, მათი აბჯარი შუბია;
8116   ფრიდონ მზე მოყმე, რომელმან შექმნა სისხლისა გუბია.
8117    
8118   ცოტაი წავლეს, გამოჩნდეს ხუთასნი ცხენოსანანი;
8119   შეტევებასა ლამობდეს ყმანი არაბთათანანი;
8120   ტარიელ გაწყრა: „ნუ იქთო“, მისცნა საქმისა ნანანი;
8121   მოვიდეს, აჩნდეს უაბჯროდ, ჰქონდეს არცა თუ დანანი.
8122    
8123   ცხენის ფერხთა მოეხვია, მუხლმოყრილი შეეხვეწა,
8124   მოახსენა: „შემიბრალე, მისსა ძალსა, ვინცა გხვეწა;
8125   უმართლე ხარ, ნუ მაცოცხლებ და წამიღონ მკვდარი მე, წა-!
8126   გული თქვენი სასაკუთრო ბედმან ასრე დამილეწა.
8127    
8128   დაიკარგენით, წაჰხედით თქვენ, წელნი მეათენია,
8129   გახდეს მფრინველნი უმეფოდ, არწივსა მოსტყდეს ფრთენია;
8130   ამად შევმართენ საქმენი მათნი საკამათენია,
8131   ადრე გამიტყდა სოფელი, მართ ვითა კაბათენია“.
8132    
8133   შინა წავიდეს, გარდახდეს, ეს თურმე არ ლაყაბია;
8134   რამაზ ჰყავს ორთა დედათა, ყელსა მანდილი აბია;
8135   შეშინებული საბრალოდ დუღდა, მართ ვითა ქვაბია:
8136   „შეგცოდე, მომკალ მე ხოლე, რამცა ვინ მიასაბია.
8137    
8138   ვიაჯი, მომკალ მე ხოლე, ყველაი ჩემი ბრალია;
8139   მერმე ვაზირი ხუთასი მყავს, აქათ წაუვალია,
8140   თავები დასჭერ, ადინე სისხლი, მართ ვითა წყალია,
8141   სპა უბრალოა, ნუ დაჰხოც, ამად ვტირ გულმხურვალია“.
8142    
8143   ყოვლთა მისცეს ზენაარი, მიუყარნეს მუხლი წინა:
8144   „ნუ დაგვხოცო, მისსა ძალსა, ვინცა აგრე დაგარჩინა!“
8145   ტარიელ დგას დაყმუნვებით, რამაზ წინა მოეფინა.
8146   ღმერთი ალხენს მონანულსა, არ შეუნდობს კაცი ვინა!
8147    
8148   კაცი ცრემლითა შეინდობს, თუ ცოდვა მას თანაც არსა.
8149   ვით ნინეველნი, ისხმიდეს თავსა მტვერსა და ნაცარსა,
8150   ამით დაეხსნნეს რისხვასა, ზეცი მოსრულსა, ნაცარსა.
8151   წაღმავე წაგრეხს სოფელი კვლა მისგან უკუნაცარსა.
8152    
8153   ბრძენმან ვინმე მოსწავლემან საკითხავნი ესე ჰპოვნე;
8154   „ესეაო მამაცისა მეტისმეტი სიგულოვნე,
8155   ოდეს მტერსა მოერიო, ნუღარ მოჰკლავ, დაიყოვნე“,
8156   გინდეს სრული მამაცობა, ესე სიტყვა დაიხსოვნე.
8157    
8158   ტარიელ მოტკბა, ღმრთისავე მსგავსად იგ წარმართულია;
8159   „აღარ დაგხოცო“, უბრძანა, ძლეული შიშმან თუ ლია,
8160   წაღმავე წაგრეხს საქმესა, რაცა უკუღმა სთულია:
8161   „ნაქმარი მრუდი ყველაი აწ ჩემგან გამართულია“.
8162    
8163   თაყვანისსცეს და დალოცეს, ყოვლთა ხმა ერთად იერეს,
8164   ღმერთსა შევედრეს ზახილით, სვე მათი გააძლიერეს,
8165   თავები დაჰხსნეს სიკვდილსა, სიცოცხლე ამისმიერეს.
8166   ტარიას ხრმალნი ვერ გაძღეს, ჯერთ ხორცი მოიმშიერეს.
8167    
8168   ტარიას ჭვრეტად მოსრული მუშთარი ახლოს მჭვრეტია;
8169   რისხვისა ცეცხლი ტარიელს სიტკბოთა დაუშრეტია;
8170   მოვიდეს, ნახეს; რამაზის ლაშქარი ძლივღა ეტია,
8171   ინდოეთს ზეცით სინათლე ჩადგა, მართ ვითა სვეტია.
8172    
8173   ერთი კაცი მათ ლაშქართა მახარობლად მიუვიდა:
8174   „არ დაგხოცსო, შეგიწყალნა“, ყველაკაი დალოცვიდა;
8175   ბუკსა ჰკრეს და იხარებდეს, ზოგი ამას მოზრახვიდა:
8176   „მოვიდაო იგი მოყმე, რომე ერთი ბევრსა სრვიდა“.
8177    
8178   მოეგებნიან ტარიელს, შორიშორ უსალამიან;
8179   შიგანთა დროშა ინდოთა მათად ცნეს, აალამიან.
8180   ვერ გამოენდვნეს ინდონი, თქვეს, თუ: „ღალატსა ლამიან“.
8181   არ მოელოდეს ტარიელს, მით ცრემლი დაილამიან.
8182    
8183   ტარიელ მიდგა, უყივლა: „მე მოველ, მეფე თქვენიო,
8184   თანა მყავს ჩემი მნათობი, პირი ელვათა მფენიო,
8185   ჩვენ მოგვცა მაღლით მაღალმან წყალობა მისი ზენიო,
8186   გამოდით, თქვენი სიშორე არს ჩვენგან მოუთმენიო“.
8187    
8188   მაშინღა იცნეს ტარიელ, მათგან მი და მო სრბანია,
8189   სრულად მჭვრეტლითა აივსო ზღუდე და ბანისბანია;
8190   ხმამაღლად ხმობდეს, იძახდეს: „მოგვშორდეს სალმობანია,
8191   აქამდის რისხვა მაღალმან, აწ მოგვცნა წყალობანია“.
8192    
8193   კარნი გაახვნეს, გამოჩნდეს, მოიხვნეს მათ კლიტენია;
8194   ერთობ ფლასითა მოსილნი მათ მზეთა მზეთ მჭვრეტენია;
8195   ტირან ორნივე ქალ-ყმანი, ვარდისა ბაღსა ტენია,
8196   ზახილით თავსა იგლეჯენ, ყორნის ფრთა ბროლსა სტენია.
8197    
8198   ვითა გამზრდელსა მართებდა, გაზრდილი ეგრეც ხელია;
8199   რომე სდის ცრემლი თვალთაგან, კვლა ცეცხლთა უფრო ცხელია;
8200   თავსა იგლეჯს და იზახის, ტირს მეტად გულფიცხელია,
8201   გიშრისა ტევრსა მოჰფოცხდა ბროლისა საფოცხელია.
8202    
8203   რა ნახა ხასნი, ვაზირნი ფლასითა დამოსილნია,
8204   კვლა დაიზახნა ტარიელ უფროსნი დანაკივლნია;
8205   სისხლი და ცრემლი თვალთაგან სდის და მიწყობით მილნია.
8206   მოვიდეს, ყელსა მოეჭდვნეს, ვითა ძმანი და შვილნია.
8207    
8208   დიდებულნი მოეხვივნეს, მოუზრუნვეს მათ ცოლ-ქმართა;
8209   ქალი დაბნდა, მამისათვის ტირილიცა ვერ შემართა,
8210   ვარდსა შტონი ჩამოსცვივდეს, ზე ვერავინ წამომართა,
8211   მუნა კაცთა ვერ ვხედევდი გაცინებით მოღიმართა.
8212    
8213   დედოფალი გამოჭრილი მოვიდოდა მათად ნახვად,
8214   უბრძანებდა: „რად ვინ სტირთო? ესე ჰქონდა წყრომა-ზრახვად,
8215   ღმერთმან რისხვა მოაქცია წყალობისა გამოსახვად,
8216   გვმართებს, რომე მადლი მივსცეთ, აღარა გვცალს გლოვა-ახვად“.
8217    
8218   ტარიელ ზედამოიჭდვნა მხურვალთა ცრემლთა მდენელმან,
8219   იტყვის, თუ: „ცეცხლი დამევსო ცხელი, აწ დამწვა მე ნელმან;
8220   დადუმდი, სული დაიღე ჩემგან ამისმან მსმენელმან;
8221   თქვენი სიცოცხლე მალხინა, ღმერთმან, ობოლთა მლხენელმან“.
8222    
8223   ქალმან დედასა შესტირნა: ჰაჲჰაჲ, რაღა ვქმნა, დედაო!
8224   შესამოსლითა დაგაგდე, აწ შაოსანსა გხედაო,
8225   მამამან ტახტი დასცალა, აღარ ზის მაღლა ზედაო!“
8226   დედამან ცრემლნი მოჰხოცნა, ეტყვის: „დადუმდი, ბედაო!“
8227    
8228   გარდაუკოცნა პირი და ბაგეთა ვარდი თხელები,
8229   ვარდსა დაუტყლეჟს ბაგითა, გახდა ალვისა მთხელები,
8230   ნესტანჯარს ეტყვის: „რადღა ვთქვათ სიტყვები, ბედით-ხელები?
8231   ჩვენ ყოვლთა გვმართებს ნეტარძი ათასი, არ ერთხელები“.
8232    
8233   რა გარდახდა მცირე ხანი, ჟამი იქმნა გარდასრულად,
8234   დიდებულნი ეთაყვანნეს, ერთობილნი ადგეს სრულად;
8235   იგი მზენი მიეგებნეს, მოეხვივნეს გულისგულად,
8236   აკოცეს და მოიკითხეს თავის-თავის, თვითეულად.
8237    
8238   ავთანდილ და ფრიდონ ჰკადრეს დედოფალსა მიმტკივნება;
8239   ტარიელ თქვა: „დედოფალო, გჭირს ამათი არმეცნება,
8240   ესენია მხსნელნი ჩვენნი, აწ არა გვცალს გრძლად უბნება;
8241   ამათგან გვაქვს ჩვენ ორთავე სიცოცხლისა მოპოვნება“.
8242    
8243   ადგეს და ქალაქს შევიდეს, თვით გარდახდეს სრასა მათსა;
8244   ერთსა ბრძანებს დედოფალი, მართ სიტყვასა ვითამ ათსა:
8245   „ღმერთმან მოსრნა მტერნი ჩვენნი, ვერ დაგვცემენ ყოლ შამათსა,
8246   ამად შევიქ სიხარულსა, მართ გულისა საკამათსა“.
8247    
8248   უბრძანა: „გლოვა გახსენით, ქოს-წინწილასა ჰკარითო,
8249   დიდი ზათქი და ზეიმი გავიდეს ჩვენით კარითო;
8250   ნახლები თქვენი ოქროსა სარტყლითა მოიკარითო,
8251   იცინოდით და იმღერდით, ნუ ცრემლი აწანწკარითო“.
8252 7823 ქორწილი ტარიელისა და ნესტან-დარეჯანისა
8253    
8254   დედოფალმან მათ ცოლ-ქმართა თითო ხელი დაუჭირა,
8255   ზედა ტახტსა მეფისასა ერთგან დასხმა გაუპირა,
8256   მოიშორვა კაეშანი, გული მდედრი აქვითკირა,
8257   გლოვა ცვალა სიხარულად, აღარავინ აატირა.
8258    
8259   დედოფალმან შეიმოსა, შავი ძაძა აიხადა,
8260   დიდებულთა შესამოსი მხიარული დაუმზადა,
8261   ყველაკაი დამოსა და საბოძვარი უდიადა,
8262   ბრძანა: „ჭირი დავივიწყოთ, რათგან ლხინი დაგვებადა“.
8263    
8264   ტახტსა ზედა ერთგან მსხდომნი ტარიელ და ცოლი მისი
8265   ერთმანერთსა შეჰფერობდეს, ქალი ყმისა შესატყვისი;
8266   გონება და ანუ ენა გამოსთქმიდა მათმცა ვისი!
8267   რამცა ჰგვანდა ხორციელი სოფელს შვილი ადამისი!
8268    
8269 7824 ტარიელს და ცოლსა მისსა მიხვდა მათი საწადელი –
8270 7825 შვიდი ტახტი სახელმწიფო, საშვებელი გაუცდელი.
8271   მათ პატიჟთა დაავიწყებს ლხინი ესე აწინდელი;
8272   ყოლა ლხინთა ვერ იამებს კაცი ჭირთა გარდუხელი.
  7826 მათ პატიჟთა დაავიწყებს ლხინი ესე აწინდელი,
  7827 ყოლა ლხინთა ვერ იამებს კაცი ჭირთა გარდუხელი.
8273 7828  
8274   თვით ორნივე ერთგან მსხდომნი ნახნეთ, მზეცა ვერა სჯობდეს,
  7829 თვით ორნივე ერთგან მსხდომნი ნახნეთ, მზეცა ვერა სჯობდეს;
8275 7830 ბუკსა ჰკრეს და მეფედ დასვეს, ქოსნი ხმასა დაატკბობდეს;
8276   მისცე კლიტე საჭურჭლეთა, თავთა მათთა მიანდობდეს;
8277   ესეაო მეფე ჩვენი“, – იზახდეს და ამას ხმობდეს.
  7831 მისცე კლიტე საჭურჭლეთა, თავთა მათთა მიანდობდეს;
  7832 ესეაო მეფე ჩვენი“, – იზახდეს ამას ხმობდეს.
8278 7833  
8279 7834 ავთანდილ და ფრიდონისთვის ორნი ტახტნი დაამზადნეს; –
8280   ზედა დასხდეს ხელმწიფურად, – დიდებანი უდიადნეს;
8281   ღმერთმან სხვანი ხორციელნი მათებრნიღა რა დაბადნეს!
  7835 ზედა დასხდეს ხელმწიფურად, – დიდებანი უდიადნეს,
  7836 ღმერთმან სხვანი ხორციელნი მათებრნიღა რად აბადნეს!
8282 7837 ამბობდიან ჭირთა მათთა, ყველაკასა გაუცხადნეს.
8283 7838  
8284 7839 სმა, პურობა, გახარება ქმნეს, ჯალაბი გაადიდეს;
8285 7840 ვითარიცა ქორწილობა ხამს, ეგეთსა გარდიხდიდეს.
8286   მათ ოთხთავე თავის-თავის ძღვენსა სწორად მიართმიდეს,
  7841 მათ ოთავე თავის-თავის ძღვენსა სწორად მიართმიდეს,
8287 7842 გლახაკთათვის საბოძვარსა საჭურჭლესა ერთგან ჰყრიდეს.
8288 7843  
8289   დედოფალმან ეგრე ბრძანა: „ობოლ-ქვრივნი მოასხენით,
8290   ყველაკაი დაამდიდრეთ, საბოძვრითა აავსენით!“
8291   თვით უბოძა უსაზომო, რომ არ ითქმის ყოლა ენით,
8292   „ულოცეთო დღეგრძელობა, ესე ღმერთსა შევედრენით!“
8293    
8294   ტარიელ თქვა: „დედოფალო, გკადრებ ერთსა მოსახსენსა:
8295   შეიწყალე რამაზ მეფე, მიავალე ღმერთსა შენსა;
8296   ვნახე, მეტად შემებრალნეს, შეუშინდა ხრმალსა ჩვენსა.
8297   ღმერთი ალხენს მოცთომილსა მონანულსა, ცრემლნადენსა“.
8298    
8299   დედოფალმან ლმობიერად, „შეუნდობო“, ესე ბრძანა;
8300   მოიყვანა რამაზ მეფე, ხელმწიფეთა ათაყვანა,
8301   ყოვლით კერძო მომღერალთა ხმები გაეთანისთანა,
8302   ჭირთა, მათგან გარდახდილთა, ესე ლხინი შეაგვანა.
8303    
8304   ოქრო, თვალი, მარგალიტი, შვენიერი სანახავად,
8305   ყოვლგნით იდვის ვითა გორი, მოდის ველთა მოსარწყავად;
8306   ვისცა სწადდის, ალაფობდის, წაიღებდის უკითხავად,
8307   მანდატურნი არვის სცვიდეს, ბოლოს ვინ ჯდის ანუ თავად.
8308    
8309   ავთანდილ და ფრიდონისთა სპათა ეტყვის მეფე დიდი:
8310   „სტუმარნი ხართ, შოებისა სირცხვილი და ნუ გაქვს რიდი!“
8311   თითოს კაცსა თითო ჯორი მარგალიტი ანაკიდი,
8312   ესე მისცა, საბოძვარსა სხვას ყველასა ვერ დავსთვლიდი.
8313    
8314   ავთანდილ და ფრიდონისთვის საბოძვარსა ვინ დასთვალავს!
8315   ვერ გამოსთქვამს სიმრავლესა ენა, ამად თავსა კრძალავს!
8316   რაცა იდვა, უკეთესსა დედოფალი არ დამალავს.
8317   მათ უხმობდა მხსნელად მათად, ტკბილად უჭვრეტს, არა ლალავს.
8318    
8319 7844 სრულნი ინდონი ავთანდილს და ფრიდონს მწედ ხადოდიან:
8320   თქვენგან გვჭირს კარგი ყველაი“, – მართ ამას მოიტყოდიან,
  7845 თქვენგან გვჭირს კარგი ყველაი“, – მართ ამას მოიტყოდიან;
8321 7846 ვითა პატრონსა სჭვრეტდიან, რაც სწადდის, მას იქმოდიან,
8322   სადარბაზბლად ნიადაგ მათ წინა მოვიდოდიან.
  7847 სადარბაზბლად ნიადაგ მათ წინა მოვიდოდიან.
8323 7848  
8324   ტარიელ რამაზ მეფესა უბოძა საბოძვარია,
8325   უბრძანა: „ხარკსა მოგვცემდი, მართ ვითა შენი გვარია!“
8326   მან თაყვანისსცა, პირისა ქვე მდაბლად დამდებარია,
8327   წავიდა მისი მლოცველი, არ ომთა მომკვეხარია.
8328    
8329   ინდოთ მეფე უბრძანებდა ასმათს, მისსა შეკდომილსა:
8330   რაცა შენ ჰქმენ, არ უქნია არ გამზრდელსა, არცა ზრდილსა;
8331   აწ ინდოეთს სამეფოსა მეშვიდესა, ერთსა წილსა,
8332   ზედა დაგსვამ, შენი იყოს, გვმსახურებდი ტკბილი ტკბილსა.
  7849 ინდოთ მეფე უბრძანებდა ასმათს, მისსა შეკდომილსა:
  7850 რაცა შენ ჰქმენ არ უქნია არ გამზრდელსა, არცა ზრდილსა;
  7851 აწ ინდოეთს სამეფოსა მეშვიდესა, ერთსა წილსა
  7852 ზედა დაგსვამ, შენი იყოს, გვმსახურებდი ტკბილი ტკბილსა.
8333 7853  
8334   ვინცა გწადდეს, ქმრად შეირთე, სამეფოსა ეპატრონე;
  7854 ვინცა გწადდეს, ქმრად შეირთე, სამეფოსა ეპატრონე;
8335 7855 მუნიდაღმა გვმსახურებდი, თავი შენი დაგვამონე!“
8336   ასმათ ფერხნი გარდუკოცნა: „შენგანაო ჩემი ღონე,
8337   მონბისა უკეთესი რამც ვიშოვე, რამც ვიქონე?“
  7856 ასმათ ფერხნი გარდუკოცნა: „შენგან-აო ჩემი ღონე,
  7857 მონბისა უკეთესი რამც ვიშოვე, რამც ვიქონე?“
8338 7858  
8339 7859 ერთგან სამთავე ძმობილთა დაყვნეს ცოტანი დღენია;
8340   თამაშობდიან, უსახო მუდიოდს ძღვენია,
8341   რა მარგალიტი ღარიბი, რა უკეთესი ცხენია!
  7860 თამაშობდიან, უსახო მუდიოდს ძღვენია;
  7861 რა მარგალიტი ღარიბი, რა უკეთესი ცხენია,
8342 7862 მაგრა ავთანდილს სურვილმან დაღრეჯა დააჩენია.
8343 7863  
8344   ტარიელ ცნა, ამა ყმასა ცოლისათვის მოესურვა;
8345   უბრძანებდა: „გული შენი განაღამცა მომემდურვა,
  7864 ტარიელ ცნა:“ ამა ყმასა ცოლისათვის მოესურვა“.
  7865 უბრძანებდა: „გული, შენი, განაღამცა მომემდურვა;
8346 7866 აწ ვაგლახ მე, ჭირი შენი გონებამან შვიდით ურვა,
8347   მოგშორდები, საწუთრომან ლხინი ესე დამიშურვა!“
  7867 მოგშორდები, საწუთრომან ლხინი ასრე დამიშურვა.
8348 7868  
8349 7869 კვლა ფრიდონცა დაეთხოვა: „წავიდეო სახლსა ჩემსა,
8350   ზედა-ზედა დავსტკებნიდე დარბაზსა და ამა თემსა,
8351   სამსახურსა მიბრძანებდი, უხუცესი ვითა მრწემსა,
8352   თქვენთვის ასრე მომსურდების, წყაროსათვის ვით ირემსა“.
  7870 ზედა-ზედა დავსტკებნიდე დარბაზსა და ამა თემსა;
  7871 სამსახურსა მიბრძანებდი უხუცესი ვითა მრწემსა,
  7872 ენთვის ასრე მომსურდების, წყაროსათვის ვით ირემსა“.
8353 7873  
8354 7874 მასცა უბოძა ფარმანი: „წა, სახლი მოიარეო,
8355   მე ნუ გამწირავ, მახე, ადრე მობრუნდი გარეო“.
  7875 მე ნუ გამწირავ, მახევდი, ადრე მობრუნდი გარეო“;
8356 7876 ავთანდილს უთხრა: „უშენოდ რამცა ვით გავიხარეო?
8357   რათგან ისწრაფი, ნუ გაგვა, მიგელის ლომსა მთვარეო!
  7877 რათგან ისწრაფი, ნუ გაგვა, მიგელის ლომსა მთვარეო!
8358 7878  
8359   როსტნისთვის წაატანა ძღვნდ ტურფები ჯუბაჩები,
8360   კვლა ჭურჭელი თვალთა თლილთა, არ კოვზები, არ ჩამჩები:
8361   ჩემ მაგიერ მიუტანე, წადი, ნურას მეურჩები“.
8362   ავთანდილ თქვა: „არა ვიცი, მე უშენოდ ვით დავრჩები!“
  7879 როსტნისთვის წაატანა ძღვნდ ტურფ ჯუბაჩები,
  7880 კვლა ჭურჭელი თვალთა თლილთა, არ კოვზები, არ ჩამჩები.
  7881 ჩემ მაგიერ მიუტანე, წა, ნურას მეურჩები“.
  7882 ავთანდილ თქვა: „ არა ვიცი, მე უშენოდ ვით დავრჩები!“
8363 7883  
8364   ქალმან ქალსა გაუგზავნა ყაბაჩა და ერთი რიდე,
  7884 ქალსა ქალმან გაუგზავნა ყაბაჩა და ერთი რიდე,
8365 7885 რომე ჩაცმა-დაბურვასა ვინ ღირს იყო მათგან კიდე!
8366   ერთი თვალი, – წამღებელმან ვერა თქვას, თუ: ცუდად ვზიდე, –
  7886 ერთი თვალი, – წამღებელმან ვერა თქვას, თუ «ცუდად ვზიდე», –
8367 7887 ღამე მზეებრ გაანათლის, ჩნდის, სადაცა შეხედვიდე.
8368 7888  
8369 7889 ავთანდილ შეჯდა, წავიდა, ტარიას გაესალამა;
8370   იგი ორნივე გაყრისა დაწვნა ცეხლისა ალამა;
  7890 იგი ორნივე გაყრისა დაწვნა ცეხლისა ალამა;
8371 7891 სრულად ინდონი მისტირან, ცრემლმან მინდორი დალამა;
8372 7892 ავთანდილ იტყვის: „მომკლაო სოფლისა მე სამსალამა“.
8373 7893  
8374 7894 ერთგან ფრიდონ და ავთანდილ იარნეს დღენი მცირენი;
8375   გზამან გაყარნა, წავიდეს თავის-თავ ანატირენი;
  7895 გზამან გაყარნა, წავიდეს თავისთავ ანატირენი;
8376 7896 კარგად მოუხდეს მათ მათნი საქმენი დანაპირენი;
8377 7897 ავთანდილ მიხდა არაბეთს, ნახნა არ ცუდნი ჭირენი.
8378 7898  
8379 7899 გამოეგებნეს არაბნი, სამეფო დააშვენა მან;
8380 7900 ნახა მზე მისი, მირიდა მისთა სურვილთა წყენამან;
8381   ს თანა ტახტსა და-ვე-ჯდა, ალხინა მჭვრეტთა ლხენამან,
  7901 ს თანა ტახტსა და-ვე-ჯდა, ალხინა მჭვრეტთა ლხენამან;
8382 7902 გაახელმწიფა გვირგვინი ზეცით მოსრულმან ზენამან.
8383 7903  
8384 7904 მათ სამთავე ხელმწიფეთა ერთმანერთი არა სძულდეს,
8385 7905 ერთმანერთსა ნახვიდიან, საწადელნი გაუსრულდეს,
8386 7906 ბრძანებისა შემცილენი მათთა ხრმალთა და-ვე-წყლულდეს,
8387 7907 მოიმატნეს სამეფონი, გახელმწიფდეს, გამორჭმულდეს.
8388 7908  
8389   ფრიდონცა ესვა მოყვარედ, მათ წინა მიიყვანიან;
8390   ერთმანერთისა მეშველთა მებრძოლნი იმაჯანიან:
8391   მათთა ურჩთა და შემკადრთა მიწები ააკვანიან,
8392   ორგულთა მკლავნი შემუსრნეს, ერთგულნი აგულვანიან.
8393    
8394   ყოვლთა სწორად წყალობასა ვითა თოვლსა მოათოვდეს,
8395   ობოლ-ქვრივნი დაამდიდრნეს და გლახაკნი არ ითხოვდეს,
8396   ავთა მქმნელნი დააშინნეს, კრავნი ცხვართა ვერ წოვდეს,
8397   შიგან მათთა საბრძანისთა თხა და მგელი ერთგან სძოვდეს.
8398   დასასრული
8399    
8400   გასრულდა მათი ამბავი ვითა სიზმარი ღამისა.
  7909 ყოვლთა სწორად წყალობასა ვითა თოვლსა მოათოვდეს;
  7910 ობოლ-ქვრივნი დაამდიდრნეს და გლახაკნი არ ითხოვდეს
  7911 ავთა მქმნელნი დააშინნეს, კრავნი ცხვართა ვერ წოვდეს,
  7912 შიგან მათთა საბრძანისთა თხა და მგელი ერთად სძოვდეს.
  7913
  7914 გასრულდა მათი ამბავი ვითა სიზმარი ღამისა;
8401 7915 გარდახდეს, გავლეს სოფელი, ნახეთ სიმუხთლე ჟამისა!
8402   ვის გრძლად ჰგონია, მისთვისცა არის ერთისა წამისა.
8403   წერ ვინმე მესხი მელექსე მე რუსთველისა დამისა.
  7916 ვის გრძლად ჰგონია, მისთვისცა არის ერთისა წამისა,
  7917 ვწერ ვინმე მესხი მელექსე მე რუსთველისა დამისა.
8404 7918  
8405   ქართველთა ღმრთისა, დავითის ვის მზე მსახურებს სარებლად,
  7919 ქართველთა ღმრთისა დავითის, ვის მზე მსახურებს სარებლად,
8406 7920 ესე ამბავი გავლექსე მე მათად საკამათებლად,
8407 7921 ვინ არის აღმოსავლეთით დასავლეთს ზართა მარებლად,
8408   ორგულთა მათთა დამწველად, ერთგულთა გმახარებლად.
  7922 ორგულთა მათთა დამწველად, ერთგულთა გმახარებლად.
8409 7923  
8410   დავითის ქნანი ვითა ვთქვნე სიჩალხე-სიხაფეთანი!
  7924 დავითის ქნანი, ვითა ვთქვნე სიჩალხე-სიხაფეთანი!
8411 7925 ესე ამბავნი უცხონი, უცხოთა ხელმწიფეთანი,
8412 7926 პირველ ზნენი და საქმენი, ქებანი მათ მეფეთანი,
8413 7927 ვპოვენ და ლექსად გარდავთქვენ, ამითა ვილაყფეთანი.
8414 7928  
8415   ესე ასეთი სოფელი, არვისგან მისანდობელი,
  7929 ესე ასეთი სოფელი არვისგან მისანდობელი,
8416 7930 წამია კაცთა თვალისა და წამწამისა მსწრობელი!
8417 7931 რასა ვინ ეძებთ, რას აქნევთ? ბედია მაყივნებელი,
8418 7932 ვის არ შეუცვლის, კარგია, ორისავ იყოს მხლებელი.
8419 7933  
8420   ამირან დარეჯანის ძე მოსეს უქია ხოელსა,
  7934 ამირან დარეჯანის ძე მოსეს უქია ხოელსა,
8421 7935 აბდულ-მესია – შავთელსა, ლექსი მას უქეს რომელსა,
8422   დილარგეთ – სარგის თმოგველსა, მას ენადაუშრომელსა,
8423   ტარიელ – მისსა რუსთველსა, მისთვის ცრემლშეუშრომელსა.
  7936 დილარგეთ – სარგის თმოგველსა, მას ენა-დაუშრომელსა,
  7937 ტარიელ – მისსა რუსთველსა, მისთვის ცრემლ-შეუშრომელსა.