ამბავი პირველი როსტევან არაბთა მეფისა |
| 2:1 |
იყო არაბეთს როსტევან‚ მეფე ღმრთისაგან სვიანი‚
მაღალი‚ უხვი‚ მდაბალი‚ ლაშქარმრავალი‚ ყმიანი‚
მოსამართლე და მოწყალე‚ მორჭმული‚ განგებიანი‚
თვით მეომარი უებრო‚ კვლა მოუბარი წყლიანი. |
[33] |
| 2:2 |
სხვა ძე არ ესვა მეფესა‚ მართ ოდენ მარტოდ ასული‚
სოფლისა მნათი მნათობი‚ მზისაცა დასთა დასული;
მან მისთა მჭვრეტთა წაუღის გული‚ გონება და სული‚
ბრძენი ხამს მისად მაქებრად და ენა ბევრად ასული. |
[34] |
| 2:3 |
მისი სახელი – თინათინ‚ არს ესე საცოდნარია!
რა გაიზარდა‚ გაივსო‚ მზე მისგან საწუნარია.
მეფემან უხმნა ვაზირნი‚ თვით ზის ლაღი და წყნარია‚
გვერდსა დაისხნა‚ დაუწყო მათ ამო საუბნარია. |
[35] |
| 2:4 |
უბრძანა: „გკითხავ საქმესა‚ ერთგან სასაუბნაროსა:
რა ვარდმან მისი ყვავილი გაახმოს‚ დაამჭნაროსა‚
იგი წავა და სხვა მოვა ტურფასა საბაღნაროსა;
მზე ჩაგვისვენდა‚ ბნელსა ვსჭვრეტთ‚ ღამესა ჩვენ უმთვაროსა. |
[36] |
| 2:5 |
მე გარდასრულ ვარ‚ სიბერე მჭირს‚ ჭირთა უფრო ძნელია‚
დღეს არა‚ ხვალე მოვკვდები‚ სოფელი ასრე მქმნელია;
რაღაა იგი სინათლე‚ რასაცა ახლავს ბნელია?!
ჩემი ძე დავსვათ ხელმწიფედ‚ ვისგან მზე საწუნელია!“ |
[37] |
| 2:6 |
ვაზირთა ჰკადრეს: „მეფეო‚ რად ჰბრძანეთ თქვენი ბერობა?
ვარდი თუ გახმეს‚ ეგრეცა გვმართებს აზომცა ჯერობა:
მისივე მეტობს ყოველსა სული და ტურფაფერობა.
მთვარესა მცხრალსა ვარსკვლავმან ვითამცა ჰკადრა მტერობა?! |
[38] |
| 2:7 |
მაგას ნუ ჰბრძანებთ‚ მეფეო‚ ჯერთ ვარდი არ დაგჭნობია‚
თქვენი თათბირი ავიცა სხვისა კარგისა მჯობია;
ხმდა განაღამცა საქმნელად‚ რაცა თქვენ გულსა გლმობია:
სჯობს და მას მიეც მეფობა‚ ვისგან მზე შენაფლობია! |
[39] |
| 2:8 |
თუცა ქალია‚ ხელმწიფედ მართ ღმრთისა დანაბადია;
არ გათნევთ‚ იცის მეფობა‚ უთქვენოდ გვითქვამს კვლა დია;
შუქთა მისთაებრ საქმეცა მისი მზებრ განაცხადია.
ლეკვი ლომისა სწორია‚ ძუ იყოს‚ თუნდა ხვადია“. |
[40] |
| 2:9 |
ავთანდილ იყო სპასპეტი‚ ძე ამირსპასალარისა‚
საროსა მჯობი ნაზარდი‚ მსგავსი მზისა და მთვარისა‚
ჯერთ უწვერული‚ სადარო ბროლ-მინად საცნობარისა;
მას თინათინის შვენება ჰკლვიდის‚ წამწამთა ჯარისა. |
[41] |
| 2:10 |
გულსა მისსა მიჯნურობა მისი ჰქონდა დამალულად;
რა მოშორდის‚ ვერმჭვრეტელმან ვარდი შექმნის ფერნაკლულად;
ნახის‚ ცეცხლი გაუახლდის‚ წყლული გახდის უფრო წყლულად.
საბრალოა‚ სიყვარული კაცსა შეიქს გულმოკლულად! |
[42] |
| 2:11 |
რა მეფედ დასმა მეფემან ბრძანა მისისა ქალისა‚
ავთანდილს მიხვდა სიამე‚ ვსება სჭირს მის სოქალისა;
თქვა: „ზედა-ზედა მომხვდების ნახვა მის ბროლ-ფიქალისა‚
ნუთუ ვით ვპოვო წამალი მე ჩემი‚ ფერგამქრქალისა!“ |
[43] |
| 2:12 |
არაბეთს გასცა ბრძანება დიდმან არაბთა მფლობელმან:
„თინათინ ჩემი ხელმწიფედ დავსვი მე‚ მისმან მშობელმან;
მან გაანათლნეს ყოველნი‚ ვით მზემან მანათობელმან.
მოდით და ნახეთ ყოველმან შემსხმელმან‚ შემამკობელმან!“ |
[44] |
| 2:13 |
მოვიდეს სრულნი არაბნი‚ ჯარი გამრავლდა ხასისა:
ავთანდილ პირმზე‚ სპასპეტი ლაშქრისა ბევრათასისა‚
ვაზირი სოგრატ‚ მოახლე მეფისა დასთა დასისა;
მათ რომე დადგეს საჯდომი‚ თქვეს: „უთქმელია ფასისა!“ |
[45] |
| 2:14 |
თინათინ მიჰყავს მამასა პირითა მით ნათელითა‚
დასვა და თავსა გვირგვინი დასდგა თავისა ხელითა‚
მისცა სკიპტრა და შემოსა მეფეთა სამოსელითა.
ქალი მზეებრ სჭვრეტს ყოველთა ცნობითა ზემხედველითა. |
[46] |
| 2:15 |
უკუდგეს და თაყვანისსცეს მეფემან და მისთა სპათა‚
დალოცეს და მეფედ დასვეს‚ ქება უთხრეს სხვაგნით სხვათა‚
ბუკსა ჰკრეს და წინწილანი დაატკბობდეს მათთა ხმათა.
ქალი ტირს და ცრემლსა აფრქვევს‚ ხრის ყორნისა ბოლო-ფრთათა. |
[47] |
| 2:16 |
მამისა ტახტსა საჯდომლად თავი არ ეღირსებოდა‚
ამად ტირს‚ ბაღი ვარდისა ცრემლითა აივსებოდა;
მეფე სწვრთის: „მამა ყოველი ძისაგან ითავსებოდა‚
ამისად ქმნამდის დამწველი ცეცხლი არ დამევსებოდა“. |
[48] |
| 2:17 |
უბრძანა: „ნუ სტირ‚ ასულო‚ ისმინე ჩემი თხრობილი:
დღეს შენ ხარ მეფე არაბეთს‚ ჩემგან ხელმწიფედ ხმობილი‚
აქათგან ესე სამეფო შენია მართ მონდობილი.
ხარმცა ბრძნად მქმნელი საქმისა‚ იყავ წყნარი და ცნობილი! |
[49] |
| 2:18 |
ვარდთა და ნეხვთა ვინათგან მზე სწორად მოეფინების‚
დიდთა და წვრილთა წყალობა შენმცა ნუ მოგეწყინების!
უხვი ახსნილსა დააბამს‚ იგი თვით ების‚ ვინ ების.
უხვად გასცემდი‚ ზღვათაცა შესდის და გაედინების. |
[50] |
| 2:19 |
მეფეთა შიგან სიუხვე‚ ვით ედემს ალვა‚ რგულია;
უხვსა მორჩილობს ყოველი‚ იგიცა‚ ვინ ორგულია;
სმა-ჭამა – დიდად შესარგი‚ დება რა სავარგულია?!
რასაცა გასცემ‚ შენია‚ რაც არა‚ დაკარგულია!“ |
[51] |
| 2:20 |
ამა მამისა სწავლასა ქალი ბრძნად მოისმინებდა‚
ყურსა უპყრობდა‚ ისმენდა‚ წვრთასა არ მოიწყინებდა;
მეფე სმასა და მღერასა იქს‚ მეტად მოილხინებდა;
თინათინ მზესა სწუნობდა‚ მაგრა მზე თინათინებდა. |
[52] |
| 2:21 |
მოიხმო მისი გამზრდელი‚ ერთგული‚ ნაერთგულევი‚
უბრძანა: „ჩემი საჭურჭლე‚ შენგან დანაბეჭდულევი‚
მომართვი ჩემი ყველაი‚ ჩემი ნაუფლისწულევი!“
მოართვეს‚ გასცა უზომო‚ უანგარიშო‚ ულევი. |
[53] |
| 2:22 |
მას დღე გასცემს ყველაკასა სივაჟისა მოგებულსა‚
რომე სრულად ამოაგებს მცირესა და დიდებულსა.
მერმე ბრძანა: „ვიქ საქმესა‚ მამისაგან სწავლებულსა‚
ჩემსა ნუვინ ნუ დამალავს საჭურჭლესა დადებულსა!“ |
[54] |
| 2:23 |
უბრძანა: „წადით‚ გახსენით‚ რაცა სად საჭურჭლენია!
ამილახორო‚ მოასხი რემა‚ ჯოგი და ცხენია!“
მოიღეს‚ გასცა უზომო‚ სიუხვე არ მოსწყენია.
ლარსა ხვეტდიან ლაშქარნი‚ მართ ვითა მეკობრენია. |
[55] |
| 2:24 |
ალაფობდეს საჭურჭლესა მისსა‚ ვითა ნათურქალსა‚
მას ტაიჭსა არაბულსა‚ ქვენაბამსა‚ ნასუქალსა‚
რომე ჰგვანდა სიუხვითა ბუქსა‚ ზეცით ნაბუქალსა;
არ დაარჩენს ცალიერსა არ ყმასა და არცა ქალსა. |
[56] |
| 2:25 |
დღე ერთ გარდახდა პურობა‚ სმა-ჭამა იყო‚ ხილობა‚
ნადიმად მსხდომთა ლაშქართა მუნ დიდი შემოყრილობა.
მეფემან თავი დაჰკიდა და ჰქონდა დაღრეჯილობა.
„ნეტარ‚ რა უმძიმს‚ რა სჭირსო?“ – შექმნეს ამისი ცილობა. |
[57] |
| 2:26 |
თავსა ზის პირმზე ავთანდილ‚ მჭვრეტთაგან მოსანდომია‚
სპათა სპასპეტი‚ ჩაუქი‚ ვითა ვეფხი და ლომია;
ვაზირი ბერი სოგრატი თვით მას თანავე მჯდომია.
თქვეს‚ თუ: „რა უმძიმს მეფესა‚ ანუ რად ფერი ჰკრთომია?“ |
[58] |
| 2:27 |
თქვეს‚ თუ: „მეფე ცუდსა რასმე გონებასა ჩავარდნილა‚
თვარა აქა სამძიმარი მათი ყოლა არა ქმნილა“.
ავთანდილ თქვა: „სოგრატ‚ ვჰკითხოთ‚ გვითხრას‚ ვინმცა შეგვეცილა?
ვჰკადროთ რამე სალაღობო‚ რასათვისმცა გაგვაწბილა?“ |
[59] |
| 2:28 |
ადგეს სოგრატ და ავთანდილ ტანითა მით კენარითა‚
თითო აივსეს ჭიქები‚ მივლენ ქცევითა წყნარითა‚
წინა მიუსხდეს მუხლმოყრით‚ პირითა მოცინარითა.
ვაზირი ლაღობს ენითა‚ წყლიანად მოუბნარითა: |
[60] |
| 2:29 |
„დაგიღრეჯია‚ მეფეო‚ აღარ გიცინის პირიო.
მართალ ხარ: წახდა საჭურჭლე თქვენი მძიმე და ძვირიო‚
ყველასა გასცემს ასული თქვენი საბოძვარხშირიო;
ყოლამცა მეფედ ნუ დასვი! თავსა რად უგდე ჭირიო?“ |
[61] |
| 2:30 |
რა მეფემან მოისმინა‚ გაცინებით შემოხედნა‚
გაუკვირდა: ვით მკადრაო‚ ან სიტყვანი ვით გაბედნა?!
„კარგა ჰქმენო‚ – დაუმადლა‚ ბრძანებანი უიმედნა‚ –
ჩემი ზრახვა სიძუნწისა‚ ტყუვის‚ ვინცა დაიყბედნა! |
[62] |
| 2:31 |
ეგე არ მიმძიმს‚ ვაზირო‚ ესეა‚ რომე მწყენია:
სიბერე მახლავს‚ დავლიენ სიყმაწვილისა დღენია;
კაცი არ არის‚ სითგანცა საბრძანებელი ჩვენია‚
რომე მას ჩემგან ესწავლნეს სამამაცონი ზნენია. |
[63] |
| 2:32 |
ერთაი მიზის ასული‚ ნაზარდი სათუთობითა;
ღმერთმან არ მომცა ყმაშვილი‚ – ვარ საწუთროსა გმობითა‚ –
ანუმცა მგვანდა მშვილდოსნად‚ ანუცა მობურთლობითა;
ცოტასა შემწევს ავთანდილ ჩემგანვე ნაზარდობითა“. |
[64] |
| 2:33 |
ყმა მეფისა ბრძანებასა ლაღი წყნარად მოისმენდა‚
თავმოდრეკით გაიღიმნა‚ გაცინება დაუშვენდა‚
თეთრთა კბილთა გამომკრთალსა შუქსა ველთა მოაფენდა.
მეფე ჰკითხავს: „რას იცინი‚ ანუ ჩემგან რა შეგრცხვენდა?“ |
[65] |
| 2:34 |
კვლა უბრძანა: „თავსა ჩემსა‚ რას იცინი‚ რა დამგმეო?“
ყმამან ჰკადრა: „მოგახსენებ და ფარმანი მიბოძეო‚
რაცა გკადრო‚ არ გეწყინოს‚ არ გარისხდე‚ არ გასწყრეო‚
არ გამხადო კადნიერად‚ არ ამიკლო ამაზეო“. |
[66] |
| 2:35 |
უბრძანა: „რადმცა ვიწყინე თქმა შენგან საწყინარისა!“
ფიცა მზე თინათინისა‚ მის მზისა მოწუნარისა.
ავთანდილ იტყვის: „დავიწყო კადრება საუბნარისა:
ნუ მოჰკვეხ მშვილდოსნობასა‚ თქმა სჯობს სიტყვისა წყნარისა. |
[67] |
| 2:36 |
მიწაცა თქვენი ავთანდილ თქვენ წინა მშვილდოსანია;
ნაძლევი დავდვათ‚ მოვასხნეთ მოწმად თქვენნივე სპანია;
მოასპარეზედ ვინ მგავსო? – ცუდნიღა უკუთქმანია.
გარდამწყვედელი მისიცა ბურთი და მოედანია!“ |
[68] |
| 2:37 |
მეფე ლაღი და წყლიანი გამხიარულდა მეტადრე‚
სიცილით უთხრა ავთანდილს: „შვილად გზრდი‚ მით შემეკადრე;
იცი‚ არ გიწყენ‚ გაზრდილო‚ მით შემომიხვე ზედადრე:
თუ არ გასწბილდე‚ მაჯობო‚ ბედი გეყოფის ბედადრე. |
[69] |
| 2:38 |
„მე არ შეგარჩენ შენ ჩემსა მაგისსა დაცილებასა.
ბრძანე‚ ვისროლოთ‚ ნუ იქო შედრეკილობა-კლებასა.
კარგთა კაცთასა ვიქმოდეთ მოწმად ჩვენ თანა ხლებასა‚
მერმე გამოჩნდეს მოედანს‚ ვისძი უთხრობდენ ქებასა!“ |
[70] |
| 2:39 |
ავთანდილცა დამორჩილდა‚ საუბარი გარდასწყვიდეს‚
იცინოდეს‚ ყმაწვილობდეს‚ საყვარლად და კარგად ზმიდეს‚
ნაძლევიცა გააჩინეს‚ ამა პირსა დაასკვნიდეს:
„ვინცა იყოს უარესი‚ თავშიშველი სამ დღე ვლიდეს!“ |
[71] |
| 2:40 |
მონადირეთა უბრძანა: „მინდორნი მოიარენით‚
დასცევით ჯოგი ნადირთა‚ თავნი ამისთვის არენით!“
ლაშქარნი სამზოდ აწვივნეს: „მოდით და მოიჯარენით!“
გაყარეს სმა და ნადიმი; მუნ ამოდ გავიხარენით. |
[72] |
| 2:41 |
დილასა ადრე მოვიდა იგი ნაზარდი სოსანი‚
ძოწეულითა მოსილი‚ პირად ბროლბალახშოსანი‚
პიროქრო რიდე ეხვია‚ შვენოდა ქარქაშოსანი‚
მეფესა გასლვად აწვევდა‚ მოდგა თეთრტაიჭოსანი. |
[73] |
| 2:42 |
შეეკაზმა მეფე‚ შეჯდა‚ ნადირობას გამოვიდეს;
მგრგვლივ მინდორსა მოსდგომოდეს‚ ალყად გარე შემოჰკრვიდეს‚
ზეიმი და ზარი იყო‚ სპანი ველთა დაჰფარვიდეს;
ნაძლევისა მათისათვის ისროდეს და ერთგან სრვიდეს. |
[74] |
| 2:43 |
უბრძანა: „მონა თორმეტი მოდით‚ ჩვენ თანა ვლიდითა‚
მშვილდსა ფიცხელსა მოგვცემდით‚ ისარსა მოგვართმიდითა‚
ნაკრავსა შეადარებდით‚ ნასროლსა დასთვალვიდითა!“
დაიწყო მოსლვა ნადირმან ყოვლთა მინდორთა კიდითა. |
[75] |
| 2:44 |
მოვიდა ჯოგი ნადირთა ანგარიშმიუწდომელი:
ირემი‚ თხა და კანჯარი‚ ქურციკი მაღლად მხლტომელი.
მას პატრონ-ყმანი გაუხდეს‚ ჭვრეტადმცა სჯობდა რომელი!
აჰა მშვილდი და ისარი და მკლავი დაუშრომელი! |
[76] |
| 2:45 |
ცხენთა მათთა ნატერფალნი მზესა შუქთა წაუხმიდეს.
მიჰხოცდეს და მიესროდეს‚ მინდორს სისხლსა მიასხმიდეს‚
რა ისარი დაელივის‚ მონანიყე მიართმიდეს.
მხეცნი‚ მათგან დაკოდილნი‚ წაღმა ბიჯსა ვერ წასდგმიდეს. |
[77] |
| 2:46 |
იგი ველი გაირბინეს‚ ჯოგი წინა შემოისხეს‚
დახოცეს და ამოსწყვიდეს‚ ცათა ღმერთი შეარისხეს‚
ველნი წითლად შეეღებნეს‚ ნადირთაგან სისხლი ისხეს.
ავთანდილის შემხედველთა: „ჰგავსო ალვას‚ ედემის ხეს“. |
[78] |
| 2:47 |
იგი მინდორი დალიეს‚ მართ მათგან განარბენია‚
მინდორსა იქით წყალი დის და წყლისა პირსა ტყენია.
ნადირნი ტყესა შეესწრნეს‚ სადა ვერა რბის ცხენია.
იგი მაშვრალნი ორნივე მოსწყდეს‚ რაზომცა მხნენია. |
[79] |
| 2:48 |
ერთმანერთსა‚ თუ: „მე გჯობო“‚ სიცილით ეუბნებოდეს‚
ამხანაგობდეს‚ ლაღობდეს‚ იქით და აქათ დგებოდეს.
მერმე მოვიდეს მონანი‚ რომელნი უკან ჰყვებოდეს‚
უბრძანეს: „თქვითო მართალი‚ ჩვენ თქვენგან არ გვეთნებოდეს!“ |
[80] |
| 2:49 |
მონათა ჰკადრეს: „მართალსა გკადრებთ და ნუ გემცთარებით;
მეფეო‚ ყოლა ვერ ვიტყვით შენსა მაგისად დარებით‚
აწვეცა დაგვხოც‚ ვერა ჰგავ‚ – ვერათ ვერ მოგეხმარებით‚ –
ვისგან ნაკრავნი გვინახვან მხეცნი ვერ წაღმა წარებით. |
[81] |
| 2:50 |
ორთავე ერთგან მოკლული ყველაი ასჯერ ოცია‚
მაგრა ავთანდილს ოცითა უფროსი დაუხოცია:
არ დასცთომია ერთიცა‚ რაც ოდენ შეუტყორცია‚
თქვენი მრავალი მიწითა დასვრილი გაგვიხოცია“. |
[82] |
| 2:51 |
მეფესა ესე ამბავი უჩს ვითა მღერა ნარდისა‚
უხარის ეგრე სიკეთე მისისა განაზარდისა‚
აქვს მიჯნურობა ამისი‚ ვითა ბულბულსა ვარდისა‚
სიცილით ლაღობს‚ მიეცა გულით ამოსლვა დარდისა. |
[83] |
| 2:52 |
იგი ორნივე საგრილად გარდახდეს ძირსა ხეთასა.
ლაშქართა შექმნეს მოდენა‚ მოდგეს უფროსნი ბზეთასა.
ახლოს უთქს მონა თორმეტი‚ უმხნესი სხვათა მხნეთასა.
თამაშობდეს და უჭვრეტდეს წყალსა და პირსა ტყეთასა. |
[84] |
