ტარიელისაგან ინდოეთს მისლვა და ხატაელთა დამორჩილება |
| 57:1 |
ინდოეთს ზედა წაადგა, მუნ მთა და დიდი ქედია;
აჩნდა ლაშქარი უსახო, ესაკვირველა, ედია.
ტარიელ ბრძანა: „მოყმენო, აწ თქვენგან რა იმედია?
ადრე მოვიცლი, ჩემ თანა ღმერთი და ჩემი ბედია! |
[1603] |
| 57:2 |
იმა ლაშქართა უნახვან კვლა ხრმალთა ჩემთა კვეთანი;
ერთხელ შემებნეს, დავხოცენ, შევქნენ აბჯართა ფეთანი“.
ავთანდილ ჰკადრა: „რად უნდა თქმანი სიტყვათა მძლეთანი?
მართ ვითა მტვერთა წავიხვამთ, მიხვდენ ფერხითა ცვეთანი“. |
[1604] |
| 57:3 |
დაეკაზმნეს საომრად, გაამაყდეს, გაჩაუქდეს,
ცხენთა შესხდეს უკეთესთა, სახედარნი ასუბუქდეს,
ერთმანერთსა აჯობინეს, მჭვრეტელთაგან არ გაუქდეს,
იგი ქედი ჩაიქროლეს, ბუქისაცა უფრო ბუქდეს. |
[1605] |
| 57:4 |
წინ მავალნი დარაჯათა მათთა ზედაგარდეკიდეს;
ტარიასთა გააქცივნეს, მიეწივნეს, ჩამოჰყრიდეს,
მოაგებნეს მხარდაკრულნი, მათ წინაშე მოასხმიდეს,
აიზიდნეს; „ვისნი ხართო?“ – ჰკითხეს, ხანსა და-რე-ზმიდეს. |
[1606] |
| 57:5 |
მათ მოახსენეს: „მეფეო, ჩვენ – ცუდად დაღორებულნი,
რამაზის ხელმწიფისანი აქა დარაჯად რებულნი“.
უბრძანა: „წადით, რეგვენნო, თქვენ ჩვენგან გაფიცხებულნი.
აცნობეთ თქვენსა პატრონსა: „მოვლენ გულითა ქებულნი“. |
[1607] |
| 57:6 |
უთხარით: «ბრძანებს ტარიელ, მეფე ლაღი და ჯანია,
იგი ხელმწიფე მაღალი, მებრძოლთა მემაჯანია;
ჩემსა ამბავსა გაცნევენ შენნივე დარაჯანია,
შიში ვერ გიხსნის სიკვდილსა, ცუდნიღა დაღრეჯანია! |
[1608] |
| 57:7 |
დია დიდთა დამაჯნება უშმაგომან ვით გააგო!
ინდოეთსა ვით მოადეგ, შმაგთაგანცა უფრო შმაგო?
აჰა, მოვედ იგი ცეცხლი, რომე წმიდად ამოგდაგო,
ხრმალი ჩემი მოლესული შენსა ზედა დავაბლაგო. |
[1609] |
| 57:8 |
აწ დაემზადე, მოპარვა მე თქვენი არა მწადიან;
შემები, რაზმი გარდმაწყევ, წინასვე გამიცხადიან;
პირბოზო, ჩემი მორევნა რა დიდი დაგიქადიან?
მე ჩაბალახად გახმარნე, რაცა გიმუზარადიან»“. |
[1610] |
| 57:9 |
დარაჯანი წავიდეს და ერთმანერთსა მიუსწრობდეს,
რამაზს ჰკადრეს ყველაკაი, დამალვასა ვერა სთმობდეს:
„მოვიდაო ინდოთ მეფე, ლაშქარნიცა კარგნი ჰყმობდეს,
ვინცა ვითა გარდეხვეწოს, იგი ერთი ორთა სჯობდეს!“ |
[1611] |
| 57:10 |
ინდოთა დროშა ტარიელს აქვს და ალამი უბია,
დროშა არაბთა მეფისა მისსა თანავე ჰყუდია;
არაბთა იცის ყველამან, მათი აბჯარი შუბია;
ფრიდონ – მზე მოყმე, რომელმან შექმნა სისხლისა გუბია. |
[1612] |
| 57:11 |
ცოტაი წავლეს, გამოჩნდეს ხუთასნი ცხენოსანანი;
შეტევებასა ლამობდეს ყმანი არაბთათანანი;
ტარიელ გაწყრა: „ნუ იქთო“, მისცნა საქმისა ნანანი;
მოვიდეს, აჩნდეს უაბჯროდ, ჰქონდეს არცა თუ დანანი. |
[1613] |
| 57:12 |
ცხენის ფერხთა მოეხვია, მუხლმოყრილი შეეხვეწა,
მოახსენა: „შემიბრალე, მისსა ძალსა, ვინცა გხვეწა;
უმართლე ხარ, ნუ მაცოცხლებ და წამიღონ მკვდარი მე, წა-!
გული თქვენი სასაკუთრო ბედმან ასრე დამილეწა. |
[1614] |
| 57:13 |
დაიკარგენით, წაჰხედით თქვენ, წელნი მეათენია,
გახდეს მფრინველნი უმეფოდ, არწივსა მოსტყდეს ფრთენია;
ამად შევმართენ საქმენი მათნი საკამათენია,
ადრე გამიტყდა სოფელი, მართ ვითა კაბათენია“. |
[1615] |
| 57:14 |
შინა წავიდეს, გარდახდეს, ეს თურმე არ ლაყაბია;
რამაზ ჰყავს ორთა დედათა, ყელსა მანდილი აბია;
შეშინებული საბრალოდ დუღდა, მართ ვითა ქვაბია:
„შეგცოდე, მომკალ მე ხოლე, რამცა ვინ მიასაბია. |
[1616] |
| 57:15 |
ვიაჯი, მომკალ მე ხოლე, ყველაი ჩემი ბრალია;
მერმე ვაზირი ხუთასი მყავს, აქათ წაუვალია,
თავები დასჭერ, ადინე სისხლი, მართ ვითა წყალია,
სპა უბრალოა, ნუ დაჰხოც, ამად ვტირ გულმხურვალია“. |
[1617] |
| 57:16 |
ყოვლთა მისცეს ზენაარი, მიუყარნეს მუხლი წინა:
„ნუ დაგვხოცო, მისსა ძალსა, ვინცა აგრე დაგარჩინა!“
ტარიელ დგას დაყმუნვებით, რამაზ წინა მოეფინა.
ღმერთი ალხენს მონანულსა, არ შეუნდობს კაცი ვინა! |
[1618] |
| 57:17 |
კაცი ცრემლითა შეინდობს, თუ ცოდვა მას თანაც არსა.
ვით ნინეველნი, ისხმიდეს თავსა მტვერსა და ნაცარსა,
ამით დაეხსნნეს რისხვასა, ზეცი მოსრულსა, ნაცარსა.
წაღმავე წაგრეხს სოფელი კვლა მისგან უკუნაცარსა. |
[1619] |
| 57:18 |
ბრძენმან ვინმე მოსწავლემან საკითხავნი ესე ჰპოვნე;
„ესეაო მამაცისა მეტისმეტი სიგულოვნე,
ოდეს მტერსა მოერიო, ნუღარ მოჰკლავ, დაიყოვნე“,
გინდეს სრული მამაცობა, ესე სიტყვა დაიხსოვნე. |
[1620] |
| 57:19 |
ტარიელ მოტკბა, ღმრთისავე მსგავსად იგ წარმართულია;
„აღარ დაგხოცო“, უბრძანა, – ძლეული შიშმან თუ ლია, –
წაღმავე წაგრეხს საქმესა, რაცა უკუღმა სთულია:
„ნაქმარი მრუდი ყველაი აწ ჩემგან გამართულია“. |
[1621] |
| 57:20 |
თაყვანისსცეს და დალოცეს, ყოვლთა ხმა ერთად იერეს,
ღმერთსა შევედრეს ზახილით, სვე მათი გააძლიერეს,
თავები დაჰხსნეს სიკვდილსა, სიცოცხლე ამისმიერეს.
ტარიას ხრმალნი ვერ გაძღეს, ჯერთ ხორცი მოიმშიერეს. |
[1622] |
| 57:21 |
ტარიას ჭვრეტად მოსრული მუშთარი ახლოს მჭვრეტია;
რისხვისა ცეცხლი ტარიელს სიტკბოთა დაუშრეტია;
მოვიდეს, ნახეს; რამაზის ლაშქარი ძლივღა ეტია,
ინდოეთს ზეცით სინათლე ჩადგა, მართ ვითა სვეტია. |
[1623] |
| 57:22 |
ერთი კაცი მათ ლაშქართა მახარობლად მიუვიდა:
„არ დაგხოცსო, შეგიწყალნა“, – ყველაკაი დალოცვიდა;
ბუკსა ჰკრეს და იხარებდეს, ზოგი ამას მოზრახვიდა:
„მოვიდაო იგი მოყმე, რომე ერთი ბევრსა სრვიდა“. |
[1624] |
| 57:23 |
მოეგებნიან ტარიელს, შორიშორ უსალამიან;
შიგანთა დროშა ინდოთა მათად ცნეს, აალამიან.
ვერ გამოენდვნეს ინდონი, თქვეს, თუ: „ღალატსა ლამიან“.
არ მოელოდეს ტარიელს, მით ცრემლი დაილამიან. |
[1625] |
| 57:24 |
ტარიელ მიდგა, უყივლა: „მე მოველ, მეფე თქვენიო,
თანა მყავს ჩემი მნათობი, პირი ელვათა მფენიო,
ჩვენ მოგვცა მაღლით მაღალმან წყალობა მისი ზენიო,
გამოდით, თქვენი სიშორე არს ჩვენგან მოუთმენიო“. |
[1626] |
| 57:25 |
მაშინღა იცნეს ტარიელ, მათგან მი და მო სრბანია,
სრულად მჭვრეტლითა აივსო ზღუდე და ბანისბანია;
ხმამაღლად ხმობდეს, იძახდეს: „მოგვშორდეს სალმობანია,
აქამდის რისხვა მაღალმან, აწ მოგვცნა წყალობანია“. |
[1627] |
| 57:26 |
კარნი გაახვნეს, გამოჩნდეს, მოიხვნეს მათ კლიტენია;
ერთობ ფლასითა მოსილნი მათ მზეთა მზეთ მჭვრეტენია;
ტირან ორნივე ქალ-ყმანი, ვარდისა ბაღსა ტენია,
ზახილით თავსა იგლეჯენ, ყორნის ფრთა ბროლსა სტენია. |
[1628] |
| 57:27 |
ვითა გამზრდელსა მართებდა, გაზრდილი ეგრეც ხელია;
რომე სდის ცრემლი თვალთაგან, კვლა ცეცხლთა უფრო ცხელია;
თავსა იგლეჯს და იზახის, ტირს მეტად გულფიცხელია,
გიშრისა ტევრსა მოჰფოცხდა ბროლისა საფოცხელია. |
[1629] |
| 57:28 |
რა ნახა ხასნი, ვაზირნი ფლასითა დამოსილნია,
კვლა დაიზახნა ტარიელ უფროსნი დანაკივლნია;
სისხლი და ცრემლი თვალთაგან სდის და მიწყობით მილნია.
მოვიდეს, ყელსა მოეჭდვნეს, ვითა ძმანი და შვილნია. |
[1630] |
| 57:29 |
დიდებულნი მოეხვივნეს, მოუზრუნვეს მათ ცოლ-ქმართა;
ქალი დაბნდა, მამისათვის ტირილიცა ვერ შემართა,
ვარდსა შტონი ჩამოსცვივდეს, ზე ვერავინ წამომართა,
მუნა კაცთა ვერ ვხედევდი გაცინებით მოღიმართა. |
[1631] |
| 57:30 |
დედოფალი გამოჭრილი მოვიდოდა მათად ნახვად,
უბრძანებდა: „რად ვინ სტირთო? - ესე ჰქონდა წყრომა-ზრახვად, -
ღმერთმან რისხვა მოაქცია წყალობისა გამოსახვად,
გვმართებს, რომე მადლი მივსცეთ, აღარა გვცალს გლოვა-ახვად“. |
[1632] |
| 57:31 |
ტარიელ ზედამოიჭდვნა მხურვალთა ცრემლთა მდენელმან,
იტყვის, თუ: „ცეცხლი დამევსო ცხელი, აწ დამწვა მე ნელმან;
დადუმდი, სული დაიღე ჩემგან ამისმან მსმენელმან;
თქვენი სიცოცხლე მალხინა, ღმერთმან, ობოლთა მლხენელმან“. |
[1633] |
| 57:32 |
ქალმან დედასა შესტირნა: ჰაჲჰაჲ, რაღა ვქმნა, დედაო!
შესამოსლითა დაგაგდე, აწ შაოსანსა გხედაო,
მამამან ტახტი დასცალა, აღარ ზის მაღლა ზედაო!“
დედამან ცრემლნი მოჰხოცნა, ეტყვის: „დადუმდი, ბედაო!“ |
[1634] |
| 57:33 |
გარდაუკოცნა პირი და ბაგეთა ვარდი თხელები,
ვარდსა დაუტყლეჟს ბაგითა, გახდა ალვისა მთხელები,
ნესტანჯარს ეტყვის: „რადღა ვთქვათ სიტყვები, ბედით-ხელები?
ჩვენ ყოვლთა გვმართებს ნეტარძი ათასი, არ ერთხელები“. |
[1635] |
| 57:34 |
რა გარდახდა მცირე ხანი, ჟამი იქმნა გარდასრულად,
დიდებულნი ეთაყვანნეს, ერთობილნი ადგეს სრულად;
იგი მზენი მიეგებნეს, მოეხვივნეს გულისგულად,
აკოცეს და მოიკითხეს თავის-თავის, თვითეულად. |
[1636] |
| 57:35 |
ავთანდილ და ფრიდონ ჰკადრეს დედოფალსა მიმტკივნება;
ტარიელ თქვა: „დედოფალო, გჭირს ამათი არმეცნება,
ესენია მხსნელნი ჩვენნი, აწ არა გვცალს გრძლად უბნება;
ამათგან გვაქვს ჩვენ ორთავე სიცოცხლისა მოპოვნება“. |
[1637] |
| 57:36 |
ადგეს და ქალაქს შევიდეს, თვით გარდახდეს სრასა მათსა;
ერთსა ბრძანებს დედოფალი, მართ სიტყვასა ვითამ ათსა:
„ღმერთმან მოსრნა მტერნი ჩვენნი, ვერ დაგვცემენ ყოლ შამათსა,
ამად შევიქ სიხარულსა, მართ გულისა საკამათსა“. |
[1638] |
| 57:37 |
უბრძანა: „გლოვა გახსენით, ქოს-წინწილასა ჰკარითო,
დიდი ზათქი და ზეიმი გავიდეს ჩვენით კარითო;
ნახლები თქვენი ოქროსა სარტყლითა მოიკარითო,
იცინოდით და იმღერდით, ნუ ცრემლი აწანწკარითო“. |
[1639] |
